1, 2. Oityi pamwe ovakuendye vaumbila Jeova vapondola okulipula? Elondolo patyi Ombimbiliya yaava?

OMUHIKUENA umwe wo ko Grã-Bretanha wapopilua namukuavo valongesiwa nae okuti: “Ove walunguka unene kupondola okutavela okuti kouye kuna Huku.” Omukuatate umwe ko Alemanha wahoneka okuti: “Ovalongesi vange vapopia okuti omahipululo Ombimbiliya apopia omatutu, okuti ovipuka viatungwa. Valinga ngotyo opo tutavele okuti ovipuka vieyako vala avike.” Omuhikuena umwe ko França wati: “Ovalongesi kosikola yange vahuva tyina vanoñgonoka okuti ovalongwa vamwe vetavela ko Mbimbiliya.”

² Ovanthu ovanyingi hono kavetavela okuti Huku Wetutunga. Inkha ove umukuendye uumbila Jeova ine ukahi nokulilongesa konthele yae, ovola omuvo wokulipula omokonda yatyi utavela okuti Huku oe wetutunga. Ombimbiliya itukuatesako tusokolole nawa konthele yetyi tutehelela ine etyi tutanga. Ondaka ya Huku yati: “Paka nawa omalusoke ove.” Ñgeni ngotyo? Otyo matyikukuatesako okuanya omalusoke apenga nokupameka ekolelo liove mu Jeova.​—Tanga Provérbios 2:10-12.

3. Oityi matulilongesa monthele ei?

 ³ Opo tukale nekolelo mu Jeova, tuesukisa okumunoñgonoka nawa. (1 Timóteo 2:4) Ngotyo tyina utanga Ombimbiliya nomikanda vietu, tyakolela utalame iya osoko. Ovola okunoñgonoka etyi watanga. (Mateus 13:23) Inkha ulilongesa monkhalelo ngoyo, movasi ovipuka ovinyingi vilekesa okuti Jeova Omutungi wetu iya omuene Wombimbiliya. (Hebreus 11:1) Tutalei oñgeni tupondola okutyilinga.

4. Omonkhalelo patyi okutavela okuti ovipuka vieya vala avike nokutavela okuti viatungwa tyelifwa? Mahi, oityi onthue atuho tuna okulinga?

⁴ Ovanthu vamwe vapondola okukupopila okuti: “Ame ndyitavela okuti ovipuka vieya vala avike mokonda ovanongo vapopia okuti otyo otyili. Omokonda yatyi ove utavela okuti kuna Huku tyina ehenemonwe novanthu?” Ovanthu ovanyingi vasoka ngotyo. Tyotyili, petupu omunthu unemone Huku ine wemumona tyina atunga otyipuka tyimwe. (João 1:18) Iya konthele yovanthu vetavela okuti ovipuka vieyako vala avike? Tupu navo vetavela kotyipuka vehenemone. Kutupu omunongo ine omunthu omukuavo wamuene otyinyama tyimwe tyatyituka otyikuavo. Mongeleka, petupu omunthu unemone otyindondi tyatyituka omunthu. (Jó 38:1, 4) Atuho tuesukisa okutala nawa ovipuka, atuimbuka nokulilongesa inkha otyili umwe. Ovanthu ovanyingi tyina vatala ovipuka viatungwa, vaimbuka okuti kouye kuna Huku. Vaimbuka okuti omunthu Wevitunga, una epondolo enene, tupu una ovituwa ovinyingi oviwa.​—Romanos 1:20.

5. Oviti patyi vipondola okutukuatesako okulilongesa konthele yovipuka viatungwa?

⁵ Tyina tutala ovipuka viatungwa nokusoka unene konthele yavio, matuimbuka okuti ovipuka aviho viatungwa vituhuvisa. “Nekolelo tuimbuka” okuti kuna Huku, namphila ahamonwa komaiho. Matuimbuka okuti una ovituwa oviwa nounongo wamanamo. (Hebreus 11: 3, 27) Matulilongesa vali unene konthele yovipuka atunga tyina tutanga etyi ovanongo vaimbuka. Onondonga mbumwe tupondola okumbuvasa mo vidiu yati: As Maravilhas da Criação Revelam a Glória de Deus, nono mbrochula mbokuati: A Vida — Teve um Criador? no yokuati: A Origem da Vida — Cinco Perguntas Que Merecem Resposta, nomukanda wokuati: Existe um Criador Que Se Importa com Você?, O Despertai! no Momutala Womulavi, pamwe vapula ovanongo vamwe novanthu ovakuavo vapopia omokonda yatyi pahe vetavelela okuti kuna Huku. Ononthele mbuna osapi yati “Teve um Projeto?” ipopia ovinyama novipuka ovikuavo viatungwa no nongeleka mbovanongo vahetekela okulinga ovipuka vielifwa novinyama ovio.

6. Oviti patyi vipondola okukukuatesako okuovolola?

⁶ Omukuatate umwe ko Estados Unidos una omanima 19 wapopia konthele yono mbrochula mbapopiwa pombanda okuti: “Mbankhuatesako unene. Ame nelilongesa mbo ovikando ovinyingi.” Omphange imwe ukala ko França wahoneka okuti: “Ononthele mbokuati ‘Teve um Projeto?’ mbunthyuvisa unene! Mbupopia konthele yo vanongo ovanene vaovola okuhetekela ovipuka viatungwa.” Ovohe vamwe voko África do Sul vena omona omukainthu una omanima 15 vati: “Otyipuka tyotete omona wetu atanga mo Despertai! ononthele mbovanthu vapulwa.” Omikanda ovio vipondola okukukuatesako tupu mavipameka onthumbi yove Momutungi, iya mokala nounongo wokuimbuka nokuanya omalongeso omatutu. Ekolelo liove malipame vali iya ove mokala ngomuti una omii viaya kohi viupameka putyina kuna omphepo onene.​—Jeremias 17:5-8.

7. Omokonda yatyi Huku ahandela ove uundapese ounongo wove auho?

⁷ Okuti tyapenga okulipula ‘Omokonda yatyi ndyitavelela kuetyi Ombimbiliya ipopia?’ Katyapengele. Jeova kahande tutavele vala ovipuka mokonda vakuetu otyo valinga. Uhanda ove uundapese “onondunge mbove ambuho” opo unoñgonoke Ombimbiliya iya okala nonthumbi yokuti tyili-tyili yatunda ku Huku. Tyina unoñgonoka etyi ipopia, upameka vali ekolelo liove okala nehando liokutyilinga. (Tanga Romanos 12:1, 2; 1 Timóteo 2:4.) Onkhalelo imwe yokunoñgonoka Ombimbiliya, okuhimbika okulilongesa ovipuka uhanda vali okunoñgonoka.

8, 9. (a) Ovipuka patyi vamwe vahambukilwa okulilongesa? (b) Oñgeni vamwe vapola ouwa tyina vasokolola kuetyi vatanga?

⁸ Vamwe vetyihole tyina velilongesa omaulo Ombimbiliya. Ovanyingi vaeleka omahipululo Ombimbiliya netyi ovanongo vapopia ine etyi tyipopia vana vaheya omatunthu. Tala ongeleka ya Gênesis 3:15. Jeova waava eulo liakolela unene konyima yetyi Andau na Eva vatyitukilapo Jeova nonkhalelo yae yokutumina. Eli eulo liotete Liombimbiliya litukuatesako okunoñgonoka okuti Ouhamba wa Huku, outumini waviuka Huku maundapesa opo amaneko ononkhumbi ambuho. Oñgeni tupondola okulilongesa Gênesis 3:15? Ove upondola okuhoneka ono versikulu mbumwe mbo  Mbimbiliya mbupopia oñgeni eulo olio liafuisuapo. Konyima, ovolola onalupi ono versikulu ombo mbahonekwa ombupake monkhalelo mbelilandula. Okulinga ngotyo moimbuka okuti ovanthu vahonekwa Ombimbiliya vakalele momivo vielikalela, mahi kese umwe wahoneka otyipuka tyayandyulula vali nawa eulu. Otyo matyikukuatesako okuimbuka okuti ovanthu vahoneka Ombimbiliya vakuatesuako nospilitu ya Jeova.​—2 Pedro 1:21.

⁹ Omukuatate umwe wo ko Alemanha welilongesa oñgeni kese mukanda Wombimbiliya upopia ovipuka vielikuata Nouhamba. Wati: “Ovipuka ovinyingi Ombimbiliya ipopia vielikuata Nouhamba wa Huku. Namphila yahonekwa novanthu 40, ovanyingi vakalele momivo vielikalela tupu ankho kavelii.” Omphange umwe woko Austrália watanga onthele imwe Momutala Womulavi iya elilongesa okuti Opasikwa yelikuata kumwe na Gênesis 3:15 na Mesiya. ^[1] (Tala okatoi konthyulilo yonthele.) Wahoneka okuti: “Onthele oyo yandyikula omaiho andyiimbuka okuti Jeova omunthu omuwa. Walinga epongiyo olio pala ova Isilayeli, nolusoke luokuti matyifuisuapo mu Jesus. Andyihuvu unene andyitalama andyihimbika okusoka kovipuka aviho vielikuata no Pasikwa!” Omokonda yatyi omphange elitehelela ngotyo? Wasoka unene kuetyi atanga pahe anoñgonoka Opasikwa. Otyo atyimukuatesako okupameka ekolelo liae nokufuena vali ku Jeova.—Mateus 13:23.

10. Oñgeni oukuatyili wovanthu vahoneka Ombimbiliya tyitukuatesako okuyumba onthumbi Mombimbiliya?

¹⁰ Tupu, Soka koukuatyili wovalume vahoneka Ombimbiliya. Apeho ankho vapopia otyili iya ankho vetupu owoma wokutyilinga. Ovahoneki ovanyingi pomuvo opo ankho vapopia vali ovipuka oviwa vielongo liavo novatumini vavo. Mahi ovauli va Jeova kavahonekele vala ovipuka oviwa mahi tupu vahoneka ovivi vialingwa nova Isilayeli no Nohamba mbavo. (2 Crônicas 16:9, 10; 24:18-22) Vahoneka alo umwe oviponyo viavo muene novio vaumbili ovakuavo va Huku. (2 Samuel 12:1-14; Marcos 14:50) Omukuendye woko Grâ-Bretanha wati: “Katyapepukile okuvasa omuhoneki upopia otyili ngetyi tyalinga ovahoneki Vombimbiliya. Otyo tyilekesa nawa okuti Ombimbiliya oya Jeova.”

11. Oñgeni onondonga tuvasa Mombimbiliya mbutulunda okukala nonthumbi yokuti Ombimbiliya oya Huku?

¹¹ Tyina ovanthu vayeka Ombimbiliya ihongolele omienyo viavo, vaimbuka ouwa tyiveetela. Tupu vakala nonthumbi yokuti Ombimbiliya oya Huku. (Tanga Salmo 19:7-11.) Omphange umwe omuhikuena wo ko Japão wati: “Tyina ombunga yange ilandula omalongeso Ombimbiliya, onthue tukala nehambu enene. Tukala nombembwa, tulikuata okapandi, tukala nohole.” Ombimbiliya ikahi nokukuatesako ovanthu ovanyingi okuimbuka okuti ovipuka vimwe vetavela hatyiliko. (Salmo 115:3-8) Ombimbiliya ikuatesako ovanthu okuyumba onthumbi mu Jeova, Huku wepondolo aliho, no momilao viae omiwa. Tupu, vamwe vapopia okuti kutupu Huku iya vafenda ovipuka viatungwa. Vamwe vapopia okuti ovitateka mavimanuako novanthu, mahi tyina vatala ovipuka ovanthu valinga, vaimbuka okuti vetupu ounongo wokumanako ovitateka vikahi mouye.​—Salmo 146:3, 4.

12, 13. Oñgeni tupondola okupopila vakuetu konthele Yombimbiliya ine yovipuka viatungwa?

¹² Tyina upopia konthele yovipuka viatungwa ine konthele Yombimbiliya na vakuenyi, tete imbuka oityi vetavela. Hinangela  okuti vamwe vetavela okuti ovipuka vieya vala avike, tupu vetavela okuti kuna Huku. Vapopia okuti Huku watyitula ovipuka avikala ovikuavo. Vamwe vetavela okuti ovipuka vieya vala avike mokonda otyo valongeswa kosikola. Ovakuavo vayekapo okutavela okuti kouye kuna Huku mokonda valingwa otyipuka tyevenumanesa mongeleya. Ngotyo tetekela okupula omunthu oityi etavela iya omokonda yatyi etyitavelela. Konyima, mutehelela nawa tyina apopia. Inkha ulinga ngotyo, tupu makala tyafuapo opo ekutehelele.​—Tito 3:2.

¹³ Inkha omunthu umwe ukupopila okuti watopa mokonda utavela okuti kouye kuna Omupakeko, oñgeni mokumbulula? Nonthilo muiita ahangunune oñgeni omuenyo wehimbika. Ove upondola okupopia okuti inkha ovipuka vieya vala avike, otyipuka tyotete tyatungwa tyapolapi ounongo wokulipilulula. Mahi, omulongesi umwe wapopia okuti opo otyinyama tyilipilulule tyesukisa, (1) ombandwa ityiamena, (2) ounongo wokukala nayo nokuiyundapesa, (3) ounongo wokukula, (4) ounongo wokulityitula. Ayawisako okuti: “Onkhalelo ovinyama viatungwa noñgeni vikahi tyihuvisa unene.”

14. Onkhalelo patyi yokusokolola yapepuka tupondola okuundapesa tyina tupopia konthele yovipuka viatungwa?

¹⁴ Tyina upopia konthele yovipuka viatungwa, kuatesako omunthu okusoka ngetyi tyalingile Paulu. Wahoneka okuti: “Kese ondyuo yatungwa nomunthu, mahi ou watunga ovipuka aviho o Huku.” (Hebreus 3:4) Tyotyili, onondyuo mbatungwa novanthu. Ovipuka vina omuenyo viavilapo vali tyipona ondyuo, tupu navio pena omunthu wevilinga. Tupu nove upondola okuundapesa omikanda. Omphange umwe yapopia nomukuendye uhetavela okuti kouye kuna Huku. Omphange emuavela ono mbrochula onombali mbapopiwa pombanda, iya etyi palamba osimano, omukuendye apopi okuti: “Pahe ndyitavela okuti kuna Huku.” Omukuendye oo ahimbika okulilongesa Ombimbiliya, konyima akala omukuatate wetu.

15, 16. Oityi wesukisa okulinga tyina nkhele uhene hangununine omunthu umwe okuti Ombimbiliya oya Huku? Oityi tuna okuhinangela apeho?

¹⁵ Inkha omunthu umwe ketavela ko Mbimbiliya, oñgeni upondola okusokolola nae? Ngetyi tuapopia, tetekela okumupula etyi etavela. Tupu, lekesa okuti wesuka nae. (Provérbios 18:13) Inkha uhole ounongo wovanthu, mupopila onongeleka mbo Mbimbiliya mbulekesa okuti etyi Ombimbiliya ipopia konthele younongo apeho tyaviuka. Inkha uhole omahipululo, mupopila omahipululo ekahi momikanda viomouye iya omulekesa oñgeni Ombimbiliya yetyipopia omanima omanyingi puetyi nkhele tyihene moneke. Ovanthu vamwe mavekutehelela inkha uvelekesa otyipuka tyimwe tyikahi Mombimbiliya tyipondola okupilulula omuenyo wavo, ngo  nondonga mbukahi Melongomona lia Jesus lio Komphunda.

¹⁶ Hinangela okuti, onthue katuhande okutañguna novanthu. Onthue tuhanda okutomphola navo nehambu nokulilongesa navo konthele Yombimbiliya. Ngotyo linga omapulo nonthilo, iya ovetehelela nawa. Tyina upopia omatavelo ove omunthu, tyilinga nonthilo, haunene inkha omunthu omukulu kuove. Inkha ukala nonthilo navakuenyi, tupu navo mavakala nonthilo nove. Iya mavahuvo tyina uvepopila omatavelo ove namphila nkhele umututu. Mahi, inkha omunthu umwe uhanda okutañguna nove ine okukuveta, ove kuesukisile okumukumbulula.​—Provérbios 26:4.

17, 18. (a) Oityi tyipondola okumukuatesako okuyumba onthumbi mo Mombimbiliya? (b) Epulo patyi matulilongesa monthele mailandulako?

¹⁷ Onthue tupondola okunoñgonoka omalongeso amwe Ombimbiliya, mahi tuesukisa okulinga vali inkha tuhanda okukala nekolelo liapama. Tuesukisa okuovola nokuvasa otyili tyaya kohi, inkha tuhanda okuvasa omalumono aholekwa. (Provérbios 2:3-6) Onkhalelo imwe ikahi nawa yokupameka ekolelo liove, okutanga Ombimbiliya aiho. Upondola okutanga Ombimbiliya menima like vala. Otyo tyakuatesileko omutalelipo umwe wo mawaneno puetyi ankho omukuendye. Wati: “Otyipuka tyimwe tyankhuatesako okuimbuka okuti Ombimbiliya Ondaka ya Huku okuitanga aiho. Omahipululo Ombimbiliya nelilongesa puetyi ndyimukuendye tyotyili amphilulula.” Tupu, okuundapesa omikanda vikahi melaka liove matyikukuatesako okunoñgonoka etyi watanga. Upondola okuundapesa o Watchtower Library mo DVD, NOBIBLIOTEKA MO INTERNETE, no Índice das Publicações da Torre de Vigia ine Omukanda Wokuovolola wo Nombangi mba Jeova.

¹⁸ Vohe, povipuka aviho mupondola okulingila ovana venyi, tyakolela vali, okuvelongesa konthele ya Jeova. Mahi oñgeni mupondola okukuatesako ovana venyi okupameka ekolelo liavo? Onthele mailandulako matulilongesa ononkhalelo mbumwe mupondola okutyilinga.