Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Dxámá, dxáʼgú, atani gujkhuʼ fe ndrígáʼ

Dxámá, dxáʼgú, atani gujkhuʼ fe ndrígáʼ

“Fe nindxu̱u̱ [...] rí gajkhun rígá ma̱ngaa nduʼyáá ndiéjunʼ nindxu̱u̱ maski ajndu tsékujmaa” (HEBREOS 11:1).

AJMÚÚ 41 GA̱JMA̱A̱ 69

1, 2. a) Ndiéjunʼ gándoo guraximíjna̱ nguáná jiáma ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ bi̱ nuni ñajunʼ Jeobá rá. b) Ndiéjunʼ eʼthí Ajngá rawunʼ Dios rá.

 NÁA Gran Bretaña, mbáa dxáʼgú náa escuela niʼthúu̱n mbáa ndxájulú dxáʼgú: “Nakujmaa rí natayáá wéñuʼ mu matatsimbaʼ náa Dios”. Imba̱a̱ ndxájulú náa Alemania niʼnirámáʼ: “Bi̱ nusngóʼ nakumu̱ún rí nduwaʼ nindxu̱u̱ rí xtáa tsáa niʼniáanʼ ga̱jma̱a̱ nakumu̱ún rí ikháanʼxu bi̱ na̱jkuáxu̱ náa escuela nunimbuxu náa evolución”. Ga̱jma̱a̱ mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa Francia, niʼthí: “Bi̱ nusngáa náa escuela ndrígóʼ naʼniún tsiánguá rí xóó kuwa jiáma ga̱jma̱a̱ wa̱ʼxa̱ʼ bi̱ nunimbu̱ún náa Biblia”.

2 Rí mbiʼi xúgi̱, mbaʼin xa̱bu̱ tsénimbu̱ún rí Dios niʼniáanʼ. Á mu ni̱ndxa̱ʼ mbáa dxámá o wáxá bi̱ naʼni ñajunʼ Jeobá o xtaa rajmañaʼ ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa, mbáa nguáná natraximínáʼ xú káʼnii gándoo gatasngajmá rí ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ Niʼniáanʼ. Biblia nambáyulúʼ mu mundxaʼwamíjna̱ tsumáá wéñuʼ rí nuraxnuu ga̱jma̱a̱ rí nuʼdxawíín ga̱jma̱a̱ nambáyulúʼ mbuʼyáá á mu gajkhun nindxu̱u̱. Ajngáa rawunʼ Dios naʼthí: “Rí natatsaʼwáminaʼ mañe̱wa̱nʼ”. Xú káʼnii gáñe̱wa̱nʼ rá. Mambáyaʼ matani gaʼduunʼ ku̱ma̱ dí ragájkhun ga̱jma̱a̱ maʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígáʼ náa Jeobá (atraxnuu Proverbios 2:10-12). *

3. Ndiéjunʼ gúʼyáá náa artículo rígi̱ rá.

3 Mu muguaʼdáá mbá fe gujkhuʼ náa Jeobá, gíʼmaa muniʼnííʼ májánʼ (1 Tim. 2:4). Ikha jngó índo̱ gátra̱xnuu Biblia ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ i̱yi̱i̱ʼ, gíʼdoo wéñuʼ numuu rí matatsaʼwa̱a̱ edxa̱ʼ. Atagíʼ makruaʼaʼ rí natraxnuu (Mat. 13:23). Náa artículo rígi̱ gúʼyáá rí á mu natanigajmaa xúgi̱ kaʼnii, ma̱ta̱ya̱a̱ mbaʼa rí nasngájma dí Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ Niʼniáanʼ ga̱jma̱a̱ bi̱ kaʼyoo Biblia (Heb. 11:1).

XÚ KÁʼNII GÁNDOO GÁTANI ITHÁAN GUJKHUʼ FE NDRÍGÁʼ

4. a) Náa numuu nuʼthá rí matatsimbaʼ náa evolución ikháá má rí matatsimbaʼ rí xtáa mbáa bi̱ niʼniáanʼ rá. b) Ndiéjunʼ rí gíʼmaa muʼni xúgiáanʼ rá.

4 Mbáa maxtáa mbáa bi̱ maʼtháanʼ: “Ikhúúnʼ naku̱mu̱ʼ náa evolución numuu rí científicos nuthi rí nindxu̱u̱ gajkhun. Xú káʼnii gándoo ga̱ku̱ma̱ʼ xtayáá Dios á mu nda̱wa̱a̱ tsáa ndiʼyoo xá.” Mbaʼin xa̱bu̱ nundxa̱ʼwa̱míjna̱ rígi̱. Gajkhun má rí nimbáa rí ikháanʼ nda̱wa̱a̱ tsáa ndiʼyoo Dios ni má túʼyaa xú káʼnii niguma mbá dí rígá (Juan 1:18). Mú bi̱ nunimbu̱ún náa evolución mangiin nakumu̱ún náa mbá rí túyáá. Náa numuu rí nuʼthá rígi̱ rá. Numuu rí nimbáa científico ní imba̱a̱ xa̱bu̱ táʼyoo rí mbá rí ndaʼya martaximínáʼ. Mbá xkri̱da, nimbáa na̱nguá eʼyoo rí mbáa mono martaximínáʼ xóo mbáa xa̱bu̱ (Job 38:1, 4). Xúgiáanʼ gíʼmaa mbuʼyáá májánʼ rí nirígá, mundxaʼwamíjna̱ tsumáá kayuʼ ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱ ma̱ngaa mbuʼyáá náa rí jmbu. Mbaʼin xa̱bu̱ nduyáá xúgíʼ rí niguma ga̱jma̱a̱ niguánu ndiyáá rí Dios xtáa. Xó má eʼthí náa Biblia, ndiyáá kaʼwu rí Dios niʼni xúgíʼ ga̱jma̱a̱ rí gíʼdoo wéñuʼ tsiakii ma̱ngaa nindxu̱u̱ májáánʼ xa̱bu̱ (Rom. 1:20).

Ndiéjunʼ gándoo gambayaaʼ mu marathu̱u̱n eʼwíínʼ rí natatsimbaaʼ ráʼ. (Atayáá kutriga̱ 5.)

5. Ndiéjunʼ embáyulú mu makru̱ʼu̱lú itháan ga̱jma̱a̱ numuu dí rígá náa numbaaʼ rá.

5 Índo̱ nduʼyáá xúgíʼ dí rígá ga̱jma̱a̱ nundxa̱ʼwa̱míjna̱ tsumáá rí kuwáanʼ ruʼyáá, ikhú nduʼyáá rí xúgíʼ ra̱ʼkhá tháán májánʼ niguma. ‹Numuu rí kuaʼdáá fe› nduʼyáá rí xtáa mbáa bi̱ Niʼniáanʼ, maski ajndu tsékujmaa. Nduʼyáá rí ikhaa ndaʼyoo wéñuʼ ga̱jma̱a̱ nindxu̱u̱ májánʼ wéñuʼ (Heb. 11:3, 27). Ma̱ndoo majmañulúʼ itháan ga̱jma̱a̱ numuu rí ikhaa niʼni índo̱ nuraxnuu rí nixkamaa científicos. Tikhu dí rígá rí ma̱ndoo majmaʼ nindxu̱u̱ xóo video Las maravillas de la creación, folletos Obra de un Creador ga̱jma̱a̱ El origen de la vida, ma̱ngaa libro ¿Existe un Creador que se interese por nosotros? Mbaʼa nuthu, i̱yi̱i̱ʼ ¡Despertad! naʼthí rí nuthi científicos ga̱jma̱a̱ rí nuthi eʼwíínʼ xa̱bu̱ náa numuu rí xúgi̱ nakumu̱ún kuyáá Dios. Ga̱jma̱a̱ náa sección “¿Casualidad o diseño?” na̱ʼkha̱ raʼthí ga̱jma̱a̱ numún xujkhúʼ, dí rígá náa numbaaʼ ga̱jma̱a̱ naʼthí xú káʼnii científicos nugíʼ mbuyaridáá xóo ni̱ndxu̱ún o kaʼniún.

6. Xú káʼnii gándoo gambayaaʼ i̱yi̱i̱ʼ ndrígúxu̱ rá.

6 Náa Estados Unidos, mbáa ndxájulú bi̱ gíʼdoo 19 tsiguʼ niʼthí rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu a̱jma̱ folletos rí niʼthá náa kutriga̱ rí ninújngoo: “Nimbáyuʼ wéñuʼ. Ninigajmaa mbaʼa nuthu”. Mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa Francia, niʼnirámáʼ: “Artículos ‹¿Casualidad o Diseño?› naʼniuʼ tsiánguá má xúʼko̱. Nasngájma rí ingenieros bi̱ itháan najmañún nugíʼ nduyaridáá dí rígá náa numbaaʼ dí mingíjyúuʼ wéñuʼ, mú xáʼngu̱u̱n”. Ga̱jma̱a̱ náa Sudáfrica, anu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ru̱dúu̱ mbáa dxáʼgú bi̱ gíʼdoo 15 tsiguʼ, nithi: “Rí naguxnuu ginii a̱ʼdiúxu náa ¡Despertad! nindxu̱u̱ náa naʼthí ‹Entrevista›”. I̱yi̱i̱ʼ rígi̱ ma̱ngaa ma̱ndoo mambáyaʼ ikháánʼ. Xú káʼnii rá. Masngájmáʼ rí xtáa bi̱ Niʼniáanʼ ga̱jma̱a̱ mambáyaʼ matatsiʼnuʼ ga̱jma̱a̱ matani gaʼduunʼ ku̱ma̱ dí ragájkhun. Ma̱ngaa mambáyaʼ maraʼdáá mbá fe mba̱a̱ rí mani̱ndxu̱u̱ xóo mbá ixi̱ rí gíʼdoo ajmu̱u̱ mi̱jnu̱ʼ wéñuʼ ga̱jma̱a̱ naʼngo̱o̱ nawi̱ji̱ índo̱ naʼni me̱ndaʼkho giñánʼ (Jer. 17:5-8).

FE RÍ XTAʼDÁÁ NÁA BIBLIA

7. Náa numuu Dios nandoo matatsaʼwa̱a̱ edxa̱ʼ rá.

7 Na̱nguá nindxu̱u̱ ra̱májánʼ rí matani graxe̱ xóo: “Náa numuu rí gíʼmaa manimbo̱ʼ rí naʼthí náa Biblia rá.” Jeobá tsíyoo matatsimbaʼ náa mbá i̱ndó numuu rí eʼwíínʼ nunimbu̱ún. Nandoo rí matatsaʼwa̱a̱ edxa̱ʼ mu matatsiʼnuʼ Biblia ga̱jma̱a̱ ma̱ta̱ya̱a̱ rí ikhaa nindxu̱u̱ bi̱ Niʼni. Náa numuu eyoo matani rúʼko̱ rá. Numuu rí á mu itháan gatatsiʼnúuʼ Biblia, itháan gujkhuʼ ganindxu̱u̱ fe ndrígáʼ (atraxnuu Romanos 12:1, 2 * ga̱jma̱a̱ 1 Timoteo 2:4). * Mbá rí xóo ma̱ndoo matatsiʼnuʼ Biblia nindxu̱u̱ á mu natanigajmaa mbá tema rí manigua̱ʼ ma̱ta̱ya̱a̱ itháan.

8, 9. a) Ndiéjunʼ enigu̱nʼ munigajmaa tikhun xa̱bu̱ rá. b) Ndiéjunʼ embáñun tikhun xa̱bu̱ índo̱ nundxa̱ʼwa̱míjna̱ rí eraxnuu xá.

8 Tikhun xa̱bu̱ nanigu̱nʼ munigajmaa rí naʼtáriyaʼ náa Biblia. Eʼwíínʼ nanigu̱nʼ mbuyáá rí naʼthí náa Biblia ga̱jma̱a̱ rí nuthi xa̱bu̱ bi̱ nuniʼnuʼ májánʼ historia, ciencia o arqueología. Mbá xkri̱da, atatsaʼwáminaʼ rí naʼthí náa Génesis 3:15. Jeobá niʼtáriyaʼ ajngáa rígi̱ rí gíʼdoo wéñuʼ numuu nda̱wa̱á rí Adán ga̱jma̱a̱ Eva túnimbu̱ún náa ikhaa ga̱jma̱a̱ xóo niʼtáñajunʼ. Rígi̱ nindxu̱u̱ timbá rí niʼtáriyaʼ rí nambáyulúʼ makru̱ʼu̱lú xú káʼnii Reino mambáyúu Xa̱bu̱ Ñajunʼ ndrígóo Dios ga̱jma̱a̱ maʼni gámbáa tsingíná. Xú káʼnii gándoo gátanigajmaa rí kiʼtáriyaʼ náa Génesis 3:15 rá. Atagíʼdi̱i̱ atani mbá lista ndrígóo versículos rí naʼthí itháan xú káʼnii nimbánuu rígi̱. Nda̱wa̱á atayááʼ nguáná nigumaraʼmáʼ versículos rúʼko̱ ga̱jma̱a̱ ataniraʼmáʼ xó má awan ni̱jkha̱ rarígá. Nacha̱ gáta̱ya̱a̱ rí bi̱ niniraʼmáʼ nikuwa mixtiʼkhu tsiguʼ, mú mámbáa niyambáá mañu mañúú mu makujmaa itháan mikaʼwu rí nijuiʼtáriyaʼ. Rígi̱ gambayaaʼ mu matasnga̱jmá rí Jeobá nixná ikhúún bi̱ niʼnirámáʼ Biblia ga̱jma̱a̱ xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo (2 Ped. 1:21).

9 Mbáa ndxájulú bi̱ xtáa Alemania ndiʼyoo rí mámbá libro rí na̱ʼkha̱ náa Biblia na̱ʼkha̱ raʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Reino maski ajndu niniraʼmáʼ mbá 40 xa̱bekha. Ma̱ngaa, mbaʼin nikuwa mixtiʼkhu tsiguʼ ga̱jma̱a̱ nimbá miʼtsú túniʼnumijná. Mbáa ndxájulú bi̱ xtáa náa Australia niʼnigajmaa mbá artículo ndrígóo La Atalaya. Índo̱ xtáa raʼnigajmaa nixkamaa rí pascua kagujtuminaʼ ga̱jma̱a̱ rí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Génesis 3:15 ma̱ngaa Mesías [1] (atayáá nota rí na̱ʼkha̱ náa námbá artículo). Ikhaa niʼnirámáʼ: “Rí ninigajmaa rígi̱ nimbáyuʼ mba̱yo̱o̱ kaʼwu rí Jeobá nindxu̱u̱ májáánʼ wéñuʼ. Niʼniuʼ tsiánguá índo̱ nindxa̱ʼwa̱mínáʼ rí nindu̱ʼu̱u̱n israelitas muniriyaaʼ Pascua ga̱jma̱a̱ dí rígi̱ mambanúu náa Jesús. Ndiyóoʼ mandxa̱ʼwa̱mínáʼ rí nindoo gáʼthúu̱n Pascua”. Náa numuu nikumu̱u̱ rúʼko̱ xá. Numuu rí nindxa̱ʼwáminaʼ rí niguxnuu ga̱jma̱a̱ xúʼko̱ ni̱jkha̱nú nikro̱ʼo̱o̱. Rígi̱ nimbáyúu maʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígóo ga̱jma̱a̱ makuʼmaminaʼ itháan náa Jeobá (Mat. 13:23).

10. Ndiéjunʼ gambayaaʼ mu maraʼdáá itháan fe náa Biblia rá.

10 Ndiéjunʼ gambayaaʼ itháan mu maʼni gujkhuʼ fe rí xtaʼdáá náa Biblia rá. Rí matatsaʼwamínáʼ rí bi̱ niniraʼmáʼ támiñuun ga̱jma̱a̱ nithi má xúʼko̱ rí gajkhun. Nákha ikhú, mbaʼin bi̱ niniraʼmáʼ i̱ndó nithi rí májánʼ ga̱jma̱a̱ numún xuajñún ma̱ngaa numún Xa̱bu̱ Ñajunʼ. Mú gaʼyee ndrígóo Jeobá raʼkháa i̱ndó niniraʼmáʼ rí májánʼ rí nini israelitas ga̱jma̱a̱ reyes ndrígu̱ún. Ma̱ngaa niniraʼmáʼ dí ra̱májánʼ (2 Crón. 16:9, 10; 24:18-22). Ma̱ngaa nithi rí nikiéʼkhun ikhiin ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ xa̱bi̱i̱ Dios (2 Sam. 12:1-14; Mar. 14:50). Mbáa dxámá bi̱ xtáa náa Gran Bretaña niʼthí: “Náa i̱ʼwáʼ libro tsethi rí gajkhun. Rígi̱ naʼni mba̱yo̱o̱ májánʼ rí Biblia na̱ʼkha̱ náa Jeobá”.

11. Xú káʼnii gándoo gúʼyáá rí Biblia na̱ʼkha̱ náa Dios rá.

11 Índo̱ nuniʼñánʼ rí Biblia maxná ikhulú náa vida ndrígúlú, nduʼyáá rí nakuwáanʼ májánʼ. Ga̱jma̱a̱ rígi̱ naʼni mbuʼyáá gajkhun rí Biblia na̱ʼkha̱ náa Dios (atraxnuu Salmo 19:7-11). * Mbáa ndxájulú wáxá bi̱ xtáa náa Japón niʼnirámáʼ: “Índo̱ bi̱ kuwa náa goʼwóoʼ ninimbu̱ún rí naʼsngáa náa Biblia niʼni maxtáá tsímáá wéñuʼ. Nakuwáanʼxu mbóó jnduʼ ga̱jma̱a̱ nanduxu kuyamíjna̱”. Biblia nimbáñun mbaʼin xa̱bu̱ mu mbuyáá rí na̱nguá nindxu̱u̱ gajkhun tikhuu rí kuwa runimbu̱ún (Sal. 115:3-8). Ma̱ngaa nimbáñun makumún kuyáá Dios bi̱ gíʼdoo xúgíʼ tsiakii. Rígáa eʼwíínʼ xa̱bu̱ bi̱ tsénimbu̱ún náa Dios nduyáá tikhu dí rígá náa numbaaʼ xóo mbáa dios. Eʼwíínʼ nuthi rí xa̱bu̱ numbaaʼ ma̱ndoo muni rí makuwáanʼ itháan májánʼ. Mú índo̱ nduʼyáá rí niʼngu̱u̱n nini asndu xúgi̱, nduʼyáá rí tséʼngu̱u̱n munimbaníí xkujndu dí rígá náa numbaaʼ. I̱ndó náa Biblia naʼthúlúʼ rí ma̱ndoo makuwáanʼ itháan májánʼ nda̱wa̱á (Sal. 146:3, 4).

XÚ KÁʼNII GÚʼNI MU XA̱BU̱ MUNDXA̱ʼWA̱A̱ EDXÚN

12, 13. Xú káʼnii gándoo gárathu̱u̱n xa̱bu̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí xtáa tsáa niʼniáanʼ o ga̱jma̱a̱ numuu Biblia rá.

12 Índo̱ gárata ga̱jma̱a̱ numuu dí rígá náa numbaaʼ o numuu Biblia ga̱jma̱a̱ imba̱a̱ xa̱bu̱, ginii atagíʼ ma̱ta̱ya̱a̱ rí naku̱mu̱u̱ xa̱bu̱. Kuwa tikhun bi̱ nunimbu̱ún náa evolución mú ma̱ngaa nunimbu̱ún kuyáá Dios. Ikhiin nakumu̱ún rí Dios nijmuu evolución mu maʼni xúgíʼ rí ndaʼya. Eʼwíínʼ nakumu̱ún rí evolución nindxu̱u̱ gajkhun numuu rí nusngúún náa escuela. Ga̱jma̱a̱ eʼwíínʼ nánguá enimbu̱ún kuyáá Dios numuu dí rígá rí niʼni makiʼníin náa religión. Ikha jngó índo̱ garatamíjna ga̱jma̱ʼ mbáa, ginii atraxi̱i̱ ndiéjunʼ eku̱mu̱u̱ ga̱jma̱a̱ náa numuu. Á mu natadxawíín májánʼ, mbáa ikhaa ma̱ngaa maʼdxawaanʼ (Tito 3:2).

Atani̱i̱ graxe̱ ga̱jma̱a̱ gamajkhu ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á atagíʼ májánʼ edxa̱ʼ mu matadxawíín

13 Á mu mbáa natsíjmáán numuu rí natatsimbaaʼ náa Dios, xú káʼnii gándoo gatriʼñáá xá. Araʼdáá gamajkuaʼ ga̱jma̱a̱ atanda̱ʼa̱a̱ maʼtháanʼ xú káʼnii nigi̱ʼdu̱u̱ nirígá vida. Ma̱ndoo maratha̱a̱n rí á mu evolución nindxu̱u̱ gajkhun timbá dí nirígá ginii mbaʼyóoʼ maʼngo̱o̱ maʼnii eʼwíínʼ xóo ikhaa. Mbáa bi̱ naʼsngáa química niʼthí rí mbaʼyóoʼ magiʼdoo xtá mu mañeumínaʼ, rí majmaa mbayá tsiakii ga̱jma̱a̱ majmuu rígi̱, ga̱jma̱a̱ ku̱ma̱ rí gágiʼdoo majmuu rí xóo ekujmaa ma̱ngaa xóo egaja̱a̱ (ADN), ma̱ngaa majmaa maʼni copias ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱. Ga̱jma̱a̱ xóó niʼthí rí “niguanúu tsiánguá índo̱ ndiʼñún xujkhúʼ bi̱ itháan majkhinʼ rí miʼskhaa wéñuʼ nigumiin”.

14. Índo̱ gárata ga̱jma̱a̱ numuu rí nigumáanʼ, xú káʼnii gándoo gátriʼña̱a̱ rá.

14 Índo̱ gáratha̱a̱n imba̱a̱ ga̱jma̱a̱ numuu rí nigumáanʼ, ma̱ndoo majmaʼ rí niʼthí apóstol Pablo. Ikhaa niʼthí: “Xúgíʼ guʼwá xtáa tsáa niʼni, mú Dios niʼni xúgíʼ dí rígá” (Heb. 3:4). Nakujmaa kaʼwu rí mbá guʼwá taguma ikháá. Ndayóoʼ maxtáa mbáa bi̱ maʼni. Bi̱ nduya, itháan miʼskhaa xóo nigumiin ki xóo mbá guʼwá. Ikha jngó ndiyóoʼ maxtáa mbáa bi̱ niʼnii. Índo̱ gárata ga̱jma̱a̱ numuu rí nigumáanʼ, ma̱ngaa ma̱ndoo majmaʼ i̱yi̱i̱ʼ ndrígúlú. Mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ niʼtámíjná ga̱jma̱a̱ mbáa dxámá bi̱ tséʼnimbo̱o̱ rí xtáa mbáa Dios ga̱jma̱a̱ nixnúu nájma̱ folleto rí niʼthá náa kutriga̱ witsu. Mbá xmáná nda̱wa̱á, dxámá niʼthí: “Xúgi̱ naku̱mu̱ʼ ka̱yo̱o̱ Dios”. Dxámá bugi̱ nigi̱ʼdi̱i̱ nisngáá ga̱jma̱a̱ numuu Biblia ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á nijngúun iyááʼ.

15, 16. a) Ndiéjunʼ gíʼmaa matani ginii nákha xóó tseratháán xa̱bu̱ rí Biblia na̱ʼkha̱ náa Dios rá. b) Ndiéjunʼ rí gíʼmaa marmáʼáan a̱jkia̱nʼ rá.

15 Á mu mbáa tséʼnimbo̱o̱ májánʼ rí Biblia na̱ʼkha̱ náa Dios, xú káʼnii gándoo matani rí mandxa̱ʼóo edxu̱u̱ xá. Xó má niʼthá, timbá, ma̱ndoo matraxi̱i̱ ndiéjunʼ rí eʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ atayáá ndiéjunʼ rí naniguʼ mbaʼyoo (Prov. 18:13). Á mu naniguʼ ciencia, ma̱ndoo mataʼgíʼ xkri̱da rí nasngájma rí Biblia tsejngawa̱a̱n índo̱ naʼthí rí nuthi científicos. Á mu naniguʼ historia, ma̱ndoo maratha̱a̱n mbá rí e̱ʼkha̱ raʼthí náa mbá libro ndrígóo historia ga̱jma̱a̱ rí Biblia niʼtáriyaʼ asndu nákha wajyúúʼ. Mbáa tikhun xa̱bu̱ mudxuun rí marathu̱u̱n á mu narasngúún mbá rí na̱ʼkha̱ náa Biblia rí mambáñun makuwá itháan májánʼ. Mbá xkri̱da, ma̱ndoo marasngúún tikhu xtágabu rí nijuixná náa Kúbá.

16 Índo̱ gáratamíjná ga̱jma̱ʼ mbáa xa̱bu̱, garmáʼáan a̱jkia̱nʼ rí tsíyulú magi̱ʼdu̱lú gajmiúlú. Nandulúʼ rí ikhaa manigu̱ʼ rí muʼtámíjná gajmiúlú ga̱jma̱a̱ rí majmañuu rí naʼthí náa Biblia. Ikha jngó, atani̱i̱ graxe̱ ga̱jma̱a̱ gamajkhu ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á atagíʼ májánʼ edxa̱ʼ mu matadxawíín. Aratháán rí ekumaʼ ga̱jma̱a̱ gamajkhu. Rígi̱ gíʼdoo wéñuʼ numuu índo̱ rí xa̱bu̱ itháan nikhi̱i̱ ki xóo ikháánʼ. Xúʼko̱ maʼniuu itháan ramíʼskhaa mbaʼyámajkuaʼ. Ma̱ngaa maʼniuu asndu tsiánguá índo̱ gáʼyoo rí mbáa dxáʼgú o dxámá nandxa̱ʼwáminaʼ májánʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí eku̱mu̱u̱. Nguáná eʼwíínʼ káaʼ nandún mugi̱ʼdu̱u̱n gajmiúlú o mutsijmáanʼ, tséyóoʼ matriʼñúún (Prov. 26:4).

GAJMAÑAAʼ ITHÁAN NUMUU BIBLIA MU MAʼNI GUJKHUʼ FE NDRÍGÁʼ

17, 18. a) Ndiéjunʼ gambayaaʼ maraʼdáá itháan gujkhuʼ fe náa Biblia rá. b) Ndiéjunʼ gúʼyáá náa imbo̱o̱ artículo rá.

17 Maski ajndu natatsiʼnuʼ má rí naʼsngáa náa Biblia, mú rígá xóó rí ndayóoʼ matani mu maraʼdáá itháan gujkhuʼ fe. Ndayóoʼ mataʼyááʼ kiʼsngáa rí itháan mingíjyúuʼ rí na̱ʼkha̱ náa Biblia, xóo rí mataʼyááʼ itsí rí gíwanʼ ngo̱ʼo̱o̱ (Prov. 2:3-6). Mbá rí itháan gambayaaʼ mu maʼni itháan gujkhuʼ fe ndrígáʼ nindxu̱u̱ rí matraxnuu xúgíʼ Biblia. Ma̱ndoo mataʼgíʼ matraxnuu mbá tsíguʼ. Xúʼko̱ niʼni rí mbáa superintendente de circuito nimbáxu̱u̱ itháan májánʼ ga̱jma̱a̱ Jeobá nákha ikhaa xóó ñajunʼ dxámá. Ikhaa naʼthí: “Mbá rí nimbáyuʼ mba̱yo̱o̱ májánʼ rí Biblia nindxu̱u̱ Ajngá rawunʼ Dios rí magúxnuu káxi̱. Ikhú nikroʼoʼ historias rí na̱ʼkha̱ náa Biblia rí nijmañuʼ nákha xóó chíʼgiúnʼ”. Ndiéjunʼ imbo̱o̱ gándoo matani rá. Ma̱ndoo majmaʼ xúgíʼ rí xtaʼdáá mu makruaʼaʼ itháan májánʼ rí natraxnuu. Mbá xkri̱da, ma̱ndoo majmaʼ programa Watchtower Library náa DVD, BIBLIOTECA NÁA INTERNET Watchtower, Índice de las publicaciones Watch Tower o Guía de estudio para los testigos de Jehová.

18 Ikháanʼ, anu̱ún e̱ji̱n ma̱ndoo musngúún e̱jña̱la ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá. Ikha jngó, náa artículo rí e̱ʼkha̱ gúʼyáá tikhuu ikha rí xóo xa̱bu̱ bi̱ guáʼdiin e̱jñún ma̱ndoo mumbañún mu muguaʼdáá mbá fe gujkhuʼ.

^ Proverbios 2:10-12: “Índo̱ rí najmañaʼ nagiwanʼ náa a̱jkia̱nʼ ga̱jma̱a̱ ku̱ma̱ ma̱ta̱ya̱a̱ itháan nagui̱i̱, rí natatsaʼwáminaʼ mañe̱wa̱nʼ, rí matraʼwíí matani maʼni kríñanʼ, mu maʼni kríñanʼ náa kamba̱a̱ dí ra̱májánʼ, náa xa̱bu̱ bi̱ nuthi ajngáa xkawiʼ”.

^ Romanos 12:1, 2: “Rí xúgi̱, natakháñala a̱ngui̱nʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí Dios nagáwinʼ a̱jkiu̱u̱n kaʼyulú, dí muxnaxí xuyala xóo tsigijñaʼ rí ndaʼya, kaʼwu, rí maniguuʼ Dios, mbóó ñajunʼ rí mitsúʼkháan ga̱jma̱a̱ rí mundxa̱ʼwa̱a̱ májánʼ edxa̱la. Ga̱jma̱a̱ guniʼñáanʼ rundáwami̱jna̱ náa numbaaʼ rígi̱; mú itháan májánʼ, muriʼkhuíí xóo endxa̱ʼwa̱a̱ edxa̱la, mu ma̱ndoo mbu̱ya̱a̱ ikháanʼ mínanʼ dí májánʼ ga̱jma̱a̱ dí naniguuʼ ga̱jma̱a̱ xúgíʼ rí jmbu rí e̱nda̱ʼa̱ Dios”.

^ 1 Timoteo 2:4: “Rí nandoo ikhaa rí xúgínʼ xa̱bu̱ makáwíin ga̱jma̱a̱ maguaʼdáá ku̱ma̱ rí gajkhun”.

^ Salmo 19:7-11: “Xtángoo ndrígóo Jeobá nindxu̱u̱ májánʼ má xúʼko̱, naʼni rí makuwáanʼ májánʼ. Rí naʼthúlúʼ Jeobá nindxu̱u̱ gajkhun, naʼni majmañuu itháan xa̱bu̱ bi̱ tseʼyoo. Rí naʼtáñajunʼ Jeobá nindxu̱u̱ jmbu wéñuʼ, naʼni rí maʼdxuu a̱jkiu̱lú; rí naʼtáñajunʼ Jeobá nindxu̱u̱ mikaʼwu wéñuʼ, naʼni maxpíbi̱ʼ idulú. Gamíi ndrígóo Jeobá nindxu̱u̱ kaʼwu, marigá kámuu mbiʼi. Xtángoo ndrígóo Jeobá nindxu̱u̱ gajkhun ga̱jma̱a̱ nindxu̱u̱ jmbu. Maʼndulú muguaʼdáá itháan ki xóo oro, ki xóo oro rí itháan májánʼ; ga̱jma̱a̱ itháan mitaun ki xóo yááʼ, ga̱jma̱a̱ yáá rí nagájnuu náa xtíya. Ma̱ngaa, naʼthúu̱n xa̱bia̱ʼ ndiéjunʼ ñajunʼ rí gíʼmaa maʼni; á mu naʼnimbánuu magruigú rí májánʼ wéñuʼ”.