1, 2. 1) ¿Ti tuungë tsippë myëdäjttëbë tääk teety? 2) ¿Pën mbäädë tääk teety tyuˈumoˈoyëdë parë yˈuˈunk yˈënäˈk tmëbëktëdë Jyobaa? 3) ¿Ti taxk pëky yaˈixäämp mä tyäˈädë artikulo?

TUˈUGË kasäädë jäˈäy diˈib Francia, duˈun jyënany: “Ëëtsëty nmëbëjktëbëtsë Jyobaa, per kyaj yëˈë tˈandijy ko nanduˈunëtsë nˈuˈunk nˈënäˈk tmëbëkäˈändë. Pesë mëbëjkën kyaj nyinaxy. Këˈëm mbäädë uˈunk ënäˈk dyajkëktëkëdë ja myëbëjkën”. Tuˈugë uˈunkteety diˈib Australia, jyënany ko waˈan yëˈë mas tsyiptakxëtyë tääk teety tpudëkëdët ja yˈuˈunk yˈënäˈk parë tmëdattëdë mëbëjkën. Ets ta yˈakjënany: “Mbäät mwinmay ko të jyotkujkë ja mˈuˈunk extëm të xyˈatsoowëmbity diˈib të dyajtëy, per kyajtëm dyuˈunëty, pes ko waanë yˈity, ta jatëgok myajtëyëty. Mbäät axtë kanäkˈok xytyukmëtmaytyaˈaky diˈib të dyajtëy”. Mayë tääk teety, mientrësë yˈuˈunk yˈënäˈk yaaktë, yëˈëyëm nyimaytyaktëp tijaty ijty yajtëëwdëp, jeˈeyë ko mas kajabäät. Nan yˈëxtääytyëp kanäk pëkyë winmäˈäny parë ttukniˈˈixëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk ets ttsoktëdë Jyobaa.

² Ets mijts, ¿jamë mˈuˈunk mˈënäˈk? Waˈan näˈäty mnayajtëyëty  pën madäˈägëp xytyukniˈˈixët parë ttsoktëdë Jyobaa ets tmëdundët nuˈunë xyëëw jyukyˈäjtën. Nituˈugë tääk teety mbäät naytyuˈuk tkamëmadaˈagyë tyäˈädë tuunk (Jeremías 10:23). Per mbäät myadäˈäktë pën yˈëxtääytyëbë Jyobaa nyaybyudëkë. Pes yëˈë myoobyë tääk teety jantsy mayë ëwij käjpxwijën. ¿Wiˈix mijts mbäät xypyudëkë ja mˈuˈunk mˈënäˈk? Mä tyäˈädë artikulo yaˈixäˈäny taxk pëky, 1) ixyˈat yajxon ja mˈuˈunk mˈënäˈk, 2) tukniˈˈixë Diosë jyaˈa diˈib mmëdäjtypy mä mjot mgorasoon, 3) yajtunë ijxpajtën ets 4) amdowë Jyobaa myëjääw ets mmëmaˈkxtukë mˈuˈunk mˈënäˈk.

3. Extëmë Jesus tijaty ttukniˈˈijxë ja yˈëxpëjkpëty, ¿wiˈix mbäädë tääk teety tpanëjkxëdë yˈijxpajtën?

³ Jesus janääm jatsojk dyajtëëy ja yˈëxpëjkpëty wiˈix wyinmaytyë (Matewʉ 16:13-15). Mijts nan mbäät duˈun xytyuny. ¿Wiˈix? Ko xymyëtkäjpx xymyëtmaytyäˈägët ja mˈuˈunk mˈënäˈk o ko jam mëët ti xytyunët, yajtëw wiˈix wyinmaytyë ets naˈix waˈan tnigäjpxtë wiˈix meerë wyinmääytyë. Pes waˈan ti yaˈˈamajtsk yajjotmajtskëdë. Jap Australia tuˈugë mixy diˈib 15 jyëmëjt, jyënany: “Xëmëts mëdë ndeety nimaytyäˈäktë tijatyëts nmëbëjkypy ets xypyudëjkëbëts parëts xyajwinmay. Xyajtëëbëts extëm: ¿Wiˈixë Biiblyë jyënaˈany? ¿Mmëbëjkypy extëm jyënaˈany? ¿Ets tiko duˈun xymyëbëky? Xyˈanmaabyëts parëts nˈatsoowëmbitët mëdëtsë ngëˈëm ääw ngëˈëm ayuk ets kyajts jeˈeyë nikäjpxëmbitët wiˈix yëˈë mëdëtsë ndääk yˈatsowdët. Kojëts niˈigyë nˈyaˈkˈadëˈëtsy ndeetyëts yˈawijxypy parëts mas kajaa tijaty nimaytyäˈägët”.

4. Nimaytyäˈäk mët tuˈugë ijxpajtën tiko jyëjpˈamëty maˈkxtukët ets xypyudëkët ja mˈuˈunk mˈënäˈk ko yˈamajtsk jyotmajtskët.

⁴ Pën ja mˈuˈunk mˈënäˈk jam tii tsyiptakxëty tkupëkët diˈibë Biiblyë tukniˈˈijxëp, mmëdatë maˈkxtujkën. Pudëkëdë ko yˈamajtsk jyotmajtskëdët. Tuˈugë uˈunkteety jyënany: “Mëjpëjtäˈäk tijaty ja mˈuˈunk mˈënäˈk myajtëëwëp. Këdii duˈunyë xykyuˈamëdoownaxy mët ko mwinmay ko kyaj tyim jëjpˈamëty o mët ko mtsoytyuny xynyimaytyäˈägët diˈib myajtëëwëp”. Jantsy oy ko mˈuˈunk mˈënäˈk tijaty myajtëyëty, pes yëˈë yˈandijpy ko nyijawëyandëp tijaty. Axtë Jesus ojts dyajtëy tijaty ko myutskˈäjty (käjpxë Lukʉs 2:46). Tuˈugë mixy diˈib tsënaapy Dinamarca, jyënany: “Kojëts nˈanmääyë ndääk ndeety ko kyajts nˈity seguurë pën yëˈëts ndukˈijtëbë relijyongë tëyˈäjtënbë, kyajts netyë wiˈix xyˈanmääytyë, per nwinmayëts ko ojts xymyëmay xymyëdäjtë. Ets ojts tˈatsoowëmbijtäˈäytyë mëdë Biiblyë tijatyëts nyajtëëwdë”.

5. ¿Ti mbäädë tääk teety ttundë oy tjaˈixtë ko ja yˈuˈunk yˈënäˈk myëdäjttëbë mëbëjkën?

⁵ Ixyˈat yajxonë mˈuˈunk mˈënäˈk. Këdii mwinmay ko myëdäjttëbë mëbëjkënë mä Jyobaa mët ko xyˈixy nyëjkxtë ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë o mä reunyonk. Nayajtëwëdë: “¿Wiˈixëtsë nˈuˈunk nˈënäˈk tˈixtë Jyobaa etsë Biiblyë?”. Tunë mëjääw parë xynyijawët pën jap tii diˈib tsiptakxëdëp parë xëmë tmëmëdowdëdë Jyobaa. Ets ko mëët myajpäättët, nimaytyäˈäktë xëmë Jyobaa. Ninuˈkxtäägëdë ko jam mëët myajpäättët ets nanduˈun ko naytyuˈuk mnuˈkxtäˈägët.

6. ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë tääk teety niˈigyë tijaty tnijawëdët mä Jyobaa ets mä Biiblyë?

⁶ Jesus tsyojkë Jyobaa, ja yˈAyuk ets ja jäˈäyëty. Pääty ja jäˈäy tjotjäjtë ko ttukniˈˈijxë (Lukʉs 24:32; Fwank 7:46). Nanduˈun jyaty mët miitsëty tääk teety, pën ja mˈuˈunk mˈënäˈk yˈijxtëp ko mtsojktëbë Jyobaa, yëˈë  pudëkëyanëdëp parë nanduˈun ttsoktët (käjpxë Deuteronomio 6:5-8; * Lukʉs 6:45). Pääty ëxpëktë yajxonë Biiblyë ets käjpxtë ëxpëjkpajn. Payoˈoytyë niˈigyë wiˈix tijatyë Jyobaa të dyajkojy (Matewʉ 6:26, 28). Pes ko niˈigyë xynyijawëdët tijaty mä Jyobaa, ta niˈigyë xynyijawëdët tijaty mdukniˈˈixëdëp ja mˈuˈunk mˈënäˈk (Lukʉs 6:40).

7, 8. 1) Ko tijaty xyjat xynyijawët mä Jyobaa, ¿ti mbäät xytyuny? 2) ¿Ti näägë tääk teety të ttundë?

⁷ Tijaty mjäjtypy mä Jyobaa, tukmëtmaytyäˈäk ja mˈuˈunk mˈënäˈk. Mbäät xymyëtmaytyaˈaky oytyim näˈäjëty ko mëët myajpäättë, kyaj jyaayëty ko mëët xyˈëxpëktët tijaty naxäämp mä reunyonk o ko mˈëxpëktët tuk familyë. Duˈun ttuny tuˈugë kasäädë jäˈäy diˈib Estados Unidos. Ko jam tii tˈoyˈixtë mä Diosë kyojy pyëjtaˈaky o ko jam tii tjëˈxtë diˈib jantsy xuˈkx o jektsy, ta mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk tnimaytyäˈäktë Jyobaa. Yëˈëjëty jyënäˈändë: “Xëmëts ndukjamyatstë nˈënäˈkuˈunk ko tukëˈëyë diˈibë Jyobaa xymyoˈoyëm yëˈë yajnigëxëˈkypy ko xytsyojkëm ets ko xymyëmäˈäy xymyëdäjëm”. Jatuˈugë kasäädë jäˈäy diˈib Sudáfrica, xëmë tnimaytyäˈäktë Diosë kyojy pyëjtaˈaky mët nimajtskë nyëëx ko nëjkx tyundë mä tuk pedasë nyax. Waˈan tˈanëëmëdë ja nyëëxëty ko ixën wiˈix tuˈugë ujtspäjk mbäät yˈokˈyony yˈokpety. Tyäˈädë kasäädë jäˈäy jyënäˈändë: “Nduundëbëtsë mëjääw parëtsë nnëëxëty tmëjjawëdët ko jyaˈˈatyë jukyˈäjtën ets yajmonyˈix yajmonyjawëdët wiˈix jantsy oy tijaty të kyojy”.

⁸ Jatuˈugë uˈunkteety diˈib Australia ojts twoonëjkxyë myäänguˈunk diˈibë jyëmëjt naa 10 mä tuˈugë museo. Tyäˈädë uˈunkteety jaa mä tpudëjkë ja yˈuˈunk parë kyëktëkët ja myëbëjkën ko Jyobaa yëˈë diˈib tijaty të dyajkojy. Ojts tˈixtë jëyujk animal diˈib atsux tëëyëp jukyˈäjttë diˈib tyam kyaj yˈokjaˈäjnë. Jyantsy yˈoyˈijxtë ko tyäˈädë jëyujk animal jantsy oy kyëxëˈëktë, kaˈpxyë kyëˈë tyeky ets nan yajmonyˈijx yajmonyjäˈäwëp wiˈix yˈixëty, duˈun extëmë jëyujk animal diˈib tyam jaˈäjtp. Tyäˈädë uˈunkteety ta wyinmääy: “Pënë jukyˈäjtën jawyiin tsyondaky jantsy yiˈinëm ets wanaty wanaty jyëmbijty mëjaty, ¿wiˈix ko tyäˈädë jëyujk diˈib atsux tëëyëp jyukyˈäjttë xyajmonyˈijx xyajmonyjyäˈäwëm wiˈix yˈixˈattë?”. Tyäˈädë uˈunkteety monyˈijx monyjäˈäwë ko duˈun twinmääy ets ta ttukmëtmaytyaky ja myäänguˈunk.

9. 1) ¿Tiko yˈoyëty etsë tääk teety dyajtundëdë ijxpajtën ko yˈuˈunk yˈënäˈk dyaˈëxpëktët? 2) ¿Ti ijxpajtën yajtuun tuˈugë uˈunktääk?

⁹ Jesus kanäkˈok ojts dyajtunyë ijxpajtën parë jäˈäy dyajwëˈëmdët mä jyot wyinmäˈäny tijaty tyukniˈˈijxë (Matewʉ 13:34, 35). Pën mijts mduumpy duˈun, ta xypyudëkët ja mˈuˈunk mˈënäˈk ets dyajˈyoˈoytyët ja jyot wyinmäˈäny. Ta tjattët wyinmaytyët, tjaygyukëdët ets tjamyatstët tijaty mdukniˈˈijxëdëp. Nan nëjkxëp ttukˈit ttukxondë tijaty jyäjttëp. Extëm nˈokpëjtakëm, tuˈugë uˈunktääk diˈib tsënaapy Japón yëˈë nety tyukniˈˈixëyaambyë yˈuˈunk yˈënäˈk ko extëmë Jyobaa ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë nyiwits nyijuux, yëˈë xytyukˈijxëm ko mëk xytsyojkëm. Ets kom ja yˈënäˈkuˈunk ja jyëmëjt 8 ets 10, yëˈë yajtuunë ijxpajtën diˈib pojënë jyaygyukëdëp. Yëˈë tyukˈanaˈam ets yaˈoˈoyxyëdët këjk tuk tasë kyafee, ta tmooyë letsyë, asukrë etsë kafee. Yëˈë jyënany: “Yajxon tˈijxtë wiˈix dyaˈoyëdët, ets  kojëts nyajtëëy tiko, tajëts xyˈatsoowdë ko duˈunë nety meerë dyaˈoyëyäˈändë extëmëts njantsy uugäˈäny. Tajëtsë net ndukmëtmaytyaky ko nanduˈunë Dios yajxon tˈijxy ko tpëjtaky kanäk pëkyë gas mä Naxwinyëdë nyiwits nyijuux extëm mbäät jyaˈˈatyë jukyˈäjtën”. Tyäˈädë ënäˈkuˈungëty tyukxondaktë ko duˈun ja tyääk tyukniˈˈijxëdë ets ninäˈä tkajäˈäytyëgooytyë.

10, 11. 1) ¿Ti ijxpajtënë mbäät xypyëjtaˈaky parë xytyukniˈˈixët ja mˈuˈunk mˈënäˈk ko Dios yëˈë tijaty yajkojtääy? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky). 2) ¿Ti ijxpajtënë mijts të xyajtuny parë mˈuˈunk mˈënäˈk të xytyukniˈˈixë tijaty?

¹⁰ ¿Ti ijxpajtën mbäät xyajtuny parë mˈuˈunk mˈënäˈk xytyukˈixët ko tamë Dios diˈib tijaty të dyajkojtäˈäy? Mbäät mëët xyaˈoyëdë donas. Tukmëtmaytyäˈäk tiko jyëjpˈamëty ets yajpëjtaktäˈäyët tijaty myënëjkxypy extëm të xykyujayë. Ta net xykyonëˈëgët tuˈugë mansanë o oytyim diˈibëtyë ujtstsäˈäm diˈib mëdë pyäjk etsë net xyajtëwët ja mˈënäˈkuˈunk: “¿Mnijäˈäwëdëbë nety ko tyäˈädë mansanë myëmiimpy mä tnigäjpxtäˈäy wiˈix kyojët jatuˈugë mansanë?”. Tsujkwäˈkx ets tukˈix ja pyäjk, anëëmë ko mä tyäˈädë pyäjk jap tnigäjpxtäˈäy wiˈix yˈixˈatäˈäny ja mansanë. Ta net xyˈanëëmët ko mas tsip jap yajnigajpxy wiˈix yˈoyët tuˈugë mansanë ets kyaj dyuˈunëty wiˈix yˈoyëdë donas. Ta net xyajtëwdët: “Pën taaˈäjtpë jäˈäy diˈib nyigajpxypy wiˈix yˈoyëdë donas, ¿pën ojts tpëjtaˈaky o tjääybyety mä mansanë päjk wiˈix kyojët tuˈugë mansanë?”. Ets pën ja mˈuˈunk mˈënäˈk mëjjatynyë, mbäät xytyukmëtmaytyaˈaky ko mansanë päjk myëdäjtypyë ADN mä myiindäˈäy wiˈix yonët ets tmëdatët ja tyëëm. Nan mbäät xytyukˈixy tuˈuk majtskë dibujë etsë ijxpajtën diˈib miimp mä foyetë El origen de la vida pajina 10 axtë 20.

¹¹ Mayë tääk teety yëˈë mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk tkäjpxtë artikulo “¿Casualidad o diseño?” diˈib miimp mä ¡Despertad! Pën tim mutsknëm ja mˈuˈunk, oy ko wingëjxy xytyukmëtmaytyäˈäktët. Extëm nˈokpëjtakëm, tuˈugë kasäädë jäˈäy diˈib Dinamarca yëˈë abionk ojts tˈijxkijpxyë mëdë joon jëyujk. Duˈun tnimaytyaktë: “Abionk duˈun extëmë joon jëyujk, per ¿mbäädëdaa abionk tyuˈuttë parë pyëtsëmëdë may abionguˈunk? Etsë joon jëyujk, ¿yajtëgoyˈajtypy tuˈugë lugäär mä mbäät jeˈeyë nyaxkugaagë? Ets ti mas mmëdowaampy, ¿wiˈix myuˈuy tuˈugë abionk o wiˈix jyantsy ëwdë joon? Pääty pëndaa diˈib mas kuwijy, ¿Dios diˈib yajkojë joon jëyujk o naxwinyëdë jäˈäy diˈib të dyajkojˈyë abionk?”. Ko duˈunë mˈuˈunk mˈënäˈk xyajwinmayët ets tijaty xyajtëwët, ta xypyudëkët parë kajabäät wyinmaytyët ets dyajkëktëkëdët ja myëbëjkënë mä Jyobaa (Proverbios 2:10-12).

12. ¿Wiˈix mbäät xyajtunyë ijxpajtën parë xytyukniˈˈixëdë mˈuˈunk mˈënäˈk ko tijatyë Biiblyë myaytyakypy ak tëyˈäjtën?

 ¹² Mbäät xyajtunyë ijxpajtën parë xytyukniˈˈixët ja mˈuˈunk mˈënäˈk ko diˈibë Biiblyë myaytyakypy ak tëyˈäjtën. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät xytyukwingugäjpxëdë Job 26:7 (käjpx). * Per këdii xyˈanmääygyojy ja mˈuˈunk mˈënäˈk ko yëˈë Jyobaa diˈib ojts ttuknijawë Job. Pudëkë ets dyajtunët ja jyot wyinmäˈäny ets tpawinmayët. Mbäät xyˈanëëmë ko ja tiempë mä Job jyukyˈajty, waˈan kyaj jäˈäy tmëbëjktë ko Naxwinyëdë duˈunyë tyëëynyë kyaj mä kyëxmadaˈaky. Pes tijaty yˈijxtë extëmë pelotë o tsää tam mä muum kyëxmadaˈaky. Ets mä tadë tiempë, nan kyaj nety mbäät pën dyajtëyˈäjtëndëkë ko Naxwinyëdë duˈunyë tyëëynyë, mët ko kyaj nety jyaˈˈatyë telescopio ets ni pujxn diˈib jäˈäy yajjëdijttëp tsäjpotm. Tyäˈädë yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko oyë Biiblyë atsux tëëyëp yajjääynyë, xëmë tëyˈäjtën myaytyaˈaky mët ko yëˈë Jyobaa yajjääyë (Nehemías 9:6).

13, 14. Parë mˈuˈunk mˈënäˈk tmëmëdowdët extëm jyënaˈanyë Biiblyë, ¿wiˈix mbäät xytyukniˈˈixëdë?

¹³ Nan jëjpˈam etsë mˈuˈunk mˈënäˈk xytyukniˈˈixëdët ko mas agujk jotkujk jyukyˈattët pën myëmëdoowdëp extëmë Biiblyë jyënaˈany (käjpxë Salmo 1:1-3). * Mbäät xyˈanëëmë waˈan tˈoknaybyawinmayëdë ko jam tsyëënëyäˈändë mä tuˈugë käjpn diˈib yajpatp mejny itkujky ets ko tsojkëp twinˈixët tuˈuk majtskë jäˈäy diˈib jam mëët tsyëënëdët. Ta net xyajtëwët: “¿Pënaty mwinˈixëp parë niˈamukë oy nyaymyënëjkxëdët ets tuˈugyë yajpäättët?”. Ta net xytyukwingugäjpxëdë Galasyʉ 5:19-23 parë tˈixtët pënatyë Jyobaa yajjukyˈataampy mä ja jembyë jukyˈäjtën.

¹⁴ Ko duˈun xytyunët, ta majtsk pëkyë mˈuˈunk mˈënäˈk xytyukniˈˈixët diˈib jëjpˈam. Myëduˈuk, ko Jyobaa yëˈë tyam xytyukniˈˈijxëm wiˈix njukyˈäjtëm agujk jotkujk ets tuˈugyë mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Ets myëmajtsk, ko desde tyam xytyukniˈˈijxëm wiˈix njukyˈatäˈänëm mä ja jembyë jukyˈäjtën (Isaías 54:13; Fwank 17:3). Nan mbäät xytyukniˈˈixë mˈuˈunk mˈënäˈk wiˈixë nmëguˈukˈäjtëm të pyudëkëdë Biiblyë. Mbäät xyˈëxtäˈäyë eksperiensyë diˈib miimp mä ëxpëjkpajn extëm mä La Atalaya mä jyënaˈany “La Biblia les cambió la vida”. O nan mbäät xywyoy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm parë tnimaytyäˈägët wiˈixë Biiblyë pyudëjkë parë mëjwiin kajaa dyajtëgäjtsyë jyukyˈäjtën ets tmëdunëdë Jyobaa (Ebreeʉsʉty 4:12).

15. ¿Ti mbäät mbudëkëty ko mˈuˈunk mˈënäˈk tijaty xytyukniˈˈixët?

¹⁵ Pën miitsëty tääk teety mbawinmääytyëp wiˈix tijaty xynyimaytyäˈägäˈändë, ta ja mˈuˈunk mˈënäˈk xytyukniˈˈixëdët diˈib jyantsy yˈoymyëdowdëp ets tyukxondäˈäktëp. Ëxtäˈäytyë kanäk pëkyë winmäˈäny wiˈix mbäät tjantsy yˈoymyëdowdë tijaty jyäjttëp mä Jyobaa parë mëët mas oy nyaymyayëdët. Xëmë duˈun xytyunët mientrës yaak pyattë. Tuˈugë uˈunkteety duˈun jyënany: “Xëmëts kanäk pëky nˈijxmäjtsy wiˈixëts nimaytyäˈägët tijatyëtsë nety të nˈokˈëxpëjkpëdë”.

16. 1) Ko xyaˈëxpëkët ja mˈuˈunk, ¿tiko jyëjpˈamëty maˈkxtukët? 2) ¿Wiˈix näägë tääk teety të dyaˈixëdë maˈkxtujkën?

¹⁶ Mët yëˈëgyëjxmë Diosë myëjääw, mbäädë mˈuˈunk mˈënäˈk tmëdattë mëk ja myëbëjkën (Gálatas 5:22, 23, TNM). Per myënëjkxaambyë tiempë, pääty maˈkxtuk ets duˈunyëm xyaˈëxpëkët. Tuˈugë uˈunkteety diˈib Japón, diˈib nimajtskë yˈënäˈkuˈunk, jyënany: “Kajaatsë tiempë nyajtuuny mëdëtsë ngudëjk mäjëts nyaˈëxpëjktë nˈuˈunk nˈënäˈk. Ko myutskˈäjttë jats ijty mëët nˈëxpëktë bom bom 15 minutë, jaayëts kyaj mëët nˈëxpëjktë ko reunyonk. Yëˈëjëty kyaj ijty jeky tjawëdë 15 minutë ets ëëtsëty nan kyaj”. Ets tuˈugë sirkuitë duˈun tkujäˈäyë: “Kojëts nyaˈkpëtsëëmy kanäk pëkyëts tijaty nnayajtëëwë ets tam diˈibëts kyaj xyajnayjäˈäwë seguurë. Kanääk yaˈˈatsoowëmbijty mä reunyonk, kojëts këˈëm nˈëxpëjky ets kojëts nˈëxpëjky mëdëtsë nfamilyë. Pääty jëjpˈam etsë tääk teety xëmë yˈëxpëktët mëdë yˈuˈunk yˈënäˈk”.

17. ¿Tiko jyëjpˈamëty etsë tääk teety niˈigyë dyajkëktëkëdët ja myëbëjkën? 2) ¿Wiˈix tuˈugë kasäädë jäˈäy tpudëkëdë nyëëxëty parë tmëbëktëdë Jyobaa?

¹⁷ Ko ja mˈuˈunk mˈënäˈk tˈixët ko mijts mëk ja mëbëjkën xymyëdaty mä Jyobaa, ta mëjwiin kajaa tijaty tjatäˈändë. Yëˈë yˈixandëp ti miitsëty mduundëp. Pääty, yajkëktëkëdë niˈigyë mëbëjkën ets waˈanë mˈuˈunk mˈënäˈk tˈixtë ko parë mijts jantsy tamë Jyobaa. Min nˈokˈijxëm tuˈugë kasäädë jäˈäyë yˈijxpajtën diˈib tsënääytyëp mä islas Bermudas. Ko ti tmëmay tmëdäjtë, ta tmënuˈkxtäˈäktë Jyobaa mët ja nyëëxëty ets tˈamdowdë parë nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoyëdët. Nan yˈanmääytyëp ja nyëëxëty parë tmënuˈkxtäˈäktëdë Jyobaa. Ja mëjpë nyëëx yˈanmääytyëp waˈan amumduˈukjot tmëbëkyë Jyobaa parë wyinmäˈäny dyaˈitët mä Diosë tyuunk ets kyaj nëgoo tmëmay tmëdäjët ja jotmay. Tyäˈädë kasäädë jäˈäy jyënäˈändë: “Kojëts ja nëëx tˈixy wiˈix tijaty wyimbëtsëmy, ta pëkyë kuentë ko yëˈëjëtsë Jyobaa xypyudëjkëdëp. Tyäˈädë yëˈë mëjwiin kajaa pudëjkëp parë niˈigyë dyajkëktëkë myëbëjkën mä Dios ets mä Biiblyë”.

18. ¿Ti tsojkëp tjamyatstëdë tääk teety?

¹⁸ Tääk teety, jamyats ko kyaj mbäädë mˈuˈunk mˈënäˈk xytyukˈaguanëˈattë parë tmëdattëdë mëbëjkën. Miitsëty mbäät xynyiˈiptë ets xyajxooktë tuˈugë ujts, per yëˈëyë Jyobaa diˈib mbäät dyajˈyony (1 Korintʉ 3:6). Pääty, tundë mëjääw parë mˈuˈunk mˈënäˈk xytyukniˈˈixëdët ja Diosë jyaˈa ets amdowdë Jyobaa parë mbudëkëdët mëdë myëjääw. Ittë seguurë ko yëˈë mgunuˈkxanëdëp ko duˈun xytyundët (Éfesʉ 6:4).