1, 2. Midang thapek cu zeicah a biapit?

KUM 18 a simi Cristina nih hitin a chim: “Ka nu le ka pa nih tha an ka pe bal lo, asinain an ka zaihnawh peng. An bia nih ka lung a ka fahter tuk. Upa lungput na ngei lo, zeitikhmanh ah cawn duhnak lungput na ngei lo, na thau tuk tiah an ka ti. Cucaah ka ṭap tawn i anmah he biaruah kha ka duh lo. San a tlai lomi pakhat in kaa hmu.” ^[1] Thapeknak a um lomi nunnak cu a har tuk.

² Asinain thapeknak bia nih midang kha ṭhatnak a hmuhter hna. Rubén nih hitin a chim: “Man ka ngei lo timi ruahnak kha kum tampi chung ka rak doh. Asinain voikhat cu phungchim kan kalṭimi Khrihfa upa pakhat nih mah kha a hun hngalh. Ka intuarnak kong ka chimh tikah zawnruahnak he ṭha tein a ka ngaihpiak. Cun ka rak tuahmi thilṭha hna kha a ka hngalhter ṭhan. Mi pakhat cio hi pithlung tampi nakin kan sunglawi deuh timi Jesuh bia zong kha a ka hngalhter ṭhan. Mah Baibal caang kha atu le atu ka ruat ṭhan tawn i atu tiang ka lung a ka suk tuk rih. Mah Khrihfa upa  i thapeknak bia nih tampi a ka thlen.”—Matt. 10:31.

3. (a) Midang thapeknak kong he aa tlaiin lamkaltu Paul nih zeidah a chim? (b) Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

³ Pakhat le pakhat tha kan i pek lengmang a hau tiah Baibal nih a ti. Lamkaltu Paul nih Hebru Khrihfa hna sinah hitin a ṭial: “Ka u le ka nau hna, a nungmi Pathian zamtak a duhmi lungthin ṭhalo le Pathian bochan duhlonak lungthin a ngeimi nan um sual nakhnga lo i ralring u. Nannih cu sualnak nih aan hlen hna nakhnga lo, . . . nifate in pakhat le pakhat i bawm lengmang u.” (Heb. 3:12, 13) Pakhatkhat nih tha aan pek tikah zeitluk in dah na tha a hung um ti kha ruathmanh. Mah nih midang thapek a biapitnak kha hngalhthiam awkah aan bawmh lai. Cucaah mah biahalnak hna hi i ruah hna u sih: Midang thapek cu zeicah a biapit? Jehovah, Jesuh le Paul nih midang tha an pek hna ningin zeidah kan cawn khawh? Midang thapek khawh ning lam cheukhat cu zeidah an si? Mah biahalnak hna hi atu i ruah hna u sih.

4. Ahote nih dah thapeknak an herh? Tuchan mi tampi nih zeicah midang tha an pek hna lo?

⁴ Kan dihlak in thapeknak kan herh. A hleiin nulepa nih an fale kha an ngakchiat lioin tha an pek hna awk a si. Sianginn saya Timothy Evans nih hitin a chim: “Thingkung nih ti an herh bantukin fale zong nih . . . thapeknak an herh. Thapeknak an hmuh tikah man kan ngei i san kan tlai tiah an i ruat.” “Ni hmanung bik” caan ah a nungmi kan si caah mi tampi cu anmah zawn lawng an i ruat i “zaangfahnak an ngei lo.” (2 Tim. 3:1-5) Nulepa cheukhat cu anmah theng an nu le an pa nih tha an rak pek hna lo caah an fale zong tha an pe ve hna lo. A cuza cangmi fale zong thapek an hau, asinain thapeknak an hmu tawn lo. Tahchunhnak ah, rianṭuantu tampi nih an rian ah thapeknak le thangṭhatnak kan hmu bal lo tiah an phunzai.

5. Midang kha zeitindah tha kan pek khawh hna?

⁵ Mi pakhatkhat kha a tuahmi thil he aa tlaiin kan thangṭhatnak thawngin tha kan pek khawh. Ziaza ṭha a ngeihmi kan chimhnak thawngin, a ngaihchiat tik le a lungdongh tikah kan hnemhnak thawngin tha kan pek khawh. (1 Thes. 5:14) Unau pawl he hmunkhat ah rian ṭuanṭi tikah thapeknak caanṭha tampi kan ngei. (Efesa 4:9, 10 rel.) Cucaah hitin i hal: ‘Midang kha ka sunsak hnanak le ka dawt hnanak kong ka hngalhter hna maw? A si khawh tik caan paohah cutin ka tuah maw?’ Baibal nih “a caan he a hmaanmi bia fangkhat cu zeitluk in dah a ṭhat” tiah a timi kha ruat.—Ptb. 15:23.

6. Zeicah Satan nih kan lungdonghter a duh? Tahchunhnak pe.

⁶ Phungthlukbia 24:10 nih “harnak caan i na der a si ahcun na der taktak a si” tiah a ti. Kan lung a doh ahcun Jehovah he kan i pehtlaihnak le a dangdang ah a hnorsuan  khawh ti kha Satan nih a hngalh i kan lung donghter a duh. Job kha harnak le sualpuhnak hna a internak thawngin a lungdonghter awkah aa zuam. Asinain Satan i a ṭhalo tukmi aa tinhnak cu a hlawh a tling lo. Job cu Jehovah cungah zumhfek tein a um zungzal. (Job 2:3; 22:3; 27:5) Kan innchungkhar mi le unau pawl kha tha kan pek hnanak thawngin Satan kha kan doh khawh. Cuticun kan inn le Khrihfabu cu a nuammi le a himmi hmun a hung si lai.

7, 8. (a) Jehovah nih mi kha zeitindah tha a pek hna? (b) Nulepa nih Jehovah kha zeitindah an i zohchunh khawh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

⁷ Jehovah. Salm caṭialtu nih hitin a ti: “Lung a dongmi kha BAWIPA nih a umpi hna i ruahchannak a ngei lomi kha a khamh hna.” (Salm 34:18) Profet Jeremiah cu ṭihnak a ngei i a lung a dongh tikah Jehovah nih tha a rak pek. (Jer. 1:6-10) Kum upa a simi profet Daniel kha thazaang pek awkah Jehovah nih vancungmi pakhat kha a rak thlah. Mah vancungmi nih Daniel kha “Pathian dawtmi” tiah a rak auh. (Dan. 10:8, 11, 18, 19) Nangtah thawngthanhtu pawl, hmaikal pawl le a hlanlio tlukin a ṭuan kho ti lomi kum upa pawl kha thazaang na pe kho hna lai maw?

⁸ Jehovah le Jesuh cu kum tampi chung rian an ṭuanṭi caah Jesuh vawleicung a rat tikah thangṭhat le thapek a hau lo tiah Jehovah nih a ruat lo. Mah canah “amah hi ka dawtmi ka Fapa a si, amah cungah hin ka lung a tling” tiah vancung in voihnih tiang a chimmi kha Jesuh nih a theih. Mah cu phungchim rian a thawk lioah le vawleicung i hmanung bik a um lio kum ah a si. (Matt. 3:17; 17:5) Jehovah nih a dawtmi le aa uanthlarpimi kha Jesuh nih a theih tikah a tha a um tuk lai ti cu a fiang ko. A thih lai zan ah Jesuh cu a lungre a thei tuk. Cucaah Jesuh hnemh awk le thapek awkah vancungmi pakhat a thlahnak thawngin Jehovah nih tha a rak pek. (Luka 22:43) Nulepa hna, nan fale kha tha nan pek lengmang hnanak thawngin Jehovah kha nan i zohchunh khawh. Thil pakhatkhat an tuah khawh tikah thangṭhat hna u. Sianginn ah an tonmi hneksaknak hna inkhawh awkah bawm hna u.

9. Jesuh nih lamkaltu pawl a pehtlaih hna ningin zeidah kan cawn khawh?

⁹ Jesuh. Jesuh nih a thih lai zan ah lamkaltu pawl an ke a ṭawlpiak hna i toidor tein um hi zeitluk in dah a biapit ti kha a cawnpiak hna. Asinain annih cu an i porhlaw i kan lakah ahodah a ngan bik tiah bia an i al. Cun Piter nih Jesuh kha zeitikhmanh ah kaan kaltak lai lo tiah i uangthlar ngaiin a ti. (Luka 22:24, 33, 34) Asinain Jesuh nih an palhnak lawng kha a ruat lo. A cungah zumhfek tein an um caah a thangṭhat hna. Amah tuahmi nakhmanh in tam deuh nan tuah lai tiah a rak  chimchung. Cun Jehovah nih a dawtmi hna kha a hngalhter hna. (Luka 22:28; Johan 14:12; 16:27) Hitin kan i hal kho: ‘Fale an si ah, midang an si ah an palhnak lawng ruat loin an ngeihmi ziaza ṭha hna ruangah ka thangṭhat hnanak thawngin Jesuh kha kaa zohchunh maw?’

10, 11. Midang thazaang pek a herh ti a hngalh kha Paul nih zeitindah a langhter?

¹⁰ Lamkaltu Paul. Paul nih a cakuat ah unau pawl kha a thangṭhat hna. An lak i cheukhat he kum tampi chung khual an tlawnṭi caah an derthawmnak kha a hngalh ko lai. Asinain an ṭhatnak lawng a rak chim. Tahchunhnak ah, Paul nih Timote cu “Bawipa chungah ka dawtmi ka fapa,” nan zawn aan ruat taktakmi hna a si tiah a ti. (1 Kor. 4:17; Fil. 2:19, 20) Paul nih Korin khua i Khrihfa hna sinah Titas cu “nanmah bawmhnak rian i kan rianṭuanhawi a si” tiah a ti. (2 Kor. 8:23) Paul nih a hmuh hna ning kha Timote le Titas nih an hngalh tikah an tha a um tuk lai ti cu a fiang ko.

¹¹ Paul le Barnabas nih unau pawl thapek awkah an rak hrem hnanak khua ah an nunnak thap in an rak kal ṭhan. Tahchunhnak ah, zultu thar pawl thapek awk le Jehovah cung zumhfek tein an um nakhnga bawmh awkah Listra khua ah an kal ṭhan. (Lam. 14:19-22) Efesa khua zongah a thin a hungmi mibu he an i tong. Lamkaltu 20:1, 2 nih hitin a chim: “Hnahnawhnak kha a daih tikah Paul nih khan a zummi kha a kawh hna i thazaang peknak bia a chimh hna hnuah dam tein rung um u, tiah a ti hna i Masidonia ram leiah khan a kal. Cuka ram chung khua kha a ṭolpah duahmah hna i thazaang peknak bia kha a chimh hna. Cun Grik ram kha a phan.” Paul caah thazaang peknak bia chim cu a biapi tuk.

12. Pumhnak ah zeitindah pakhat le pakhat tha kan i pek khawh?

¹² Jehovah nih kan caah a ṭha bikmi kha a kan duhpiak. Cucaah hmaan tein i pumh awkah a kan fial. Pumhnak ah a kong kan cawn khawh i pakhat le pakhat zong tha kan i pe kho. (1 Kor. 14:31; Hebru 10:24, 25 rel.) Hi capar a thawknak ah a kong langhtermi Cristina nih hitin a chim: “Pumhnak he aa tlaiin ka duh bikmi cu dawtnak le thazaang peknak ka hmuhmi hi a si. A caan ahcun lungretheih buin Biakinn ah ka rak phan. Asinain unaunu pawl cu ka sinah an ra i an ka kuh, cun naa dawh tuk tiah an ka ti. An ka dawtnak kong le thlaraulei ka ṭhanchomi an hmuh caah an i lawmhnak kong hna kha an ka chimh. Cutin tha an ka pekmi nih thazaang a ka ngeihter ṭhan.” Kan dihlak in pakhat le pakhat tha kan i pek tikah hrimhnak a chuahter.—Rom 1:11, 12.

13. Jehovah a biaknak a sau cangmi hmanh nih zeicah thapeknak an herh?

¹³ Jehovah an biaknak a sau cangmi hna hmanh thazaang pek an hau. Joshua kong kha ruathmanh. Israel mi Biakammi Ram i an luh laite ah Joshua kha Israel mi hruaitu dingah Jehovah nih a thim. Joshua cu kum tampi chung Jehovah a bia cangmi a si ko nain thazaang pek awkah Jehovah nih Moses kha a fial. Jehovah nih hitin a ti: “Joshua cu nawl pe tuah, amah cu forh law thazaang pe tuah, zeitintiah  hi mi hna lu ah hin a kal lai i na hmuh laimi ram cu a coter hna lai.” (Deut. 3:27, 28) A hnuah Israel mi nih ral tampi an doh lai caah Joshua nih thapeknak a herh, raltuknak ah voikhat cu a sung hmanh an rak sung. (Josh. 7:1-9) Tuchan zongah Pathian miphun a zohkhenhmi Khrihfa upa le peng zohkhenhtu pawl kha tha kan pek khawh ve hna. (1 Thesalon 5:12, 13 rel.) Peng zohkhenhtu pakhat nih hitin a chim: “A caan ah unau pawl nih kan tlawn hna ruangah an i lawmhnak kha ca an kan kuat tawn. Mah cakuat hna kha kan i fim i kan tha a der tik caan ah kan rel ṭhan. Mah cu kan caah thazaang petu taktak an si.”

14. Midang ruahnak cheuhnak kan pek hna tikah kan thangṭhat hna awk a si kha zeinihdah a langhter?

¹⁴ Voikhat cu lamkaltu Paul nih Korin khua i unau pawl kha ruahnak a cheuh hna. Mah ruahnak cheuhnak kha an zulh tikah Paul nih a thangṭhat hna. (2 Kor. 7:8-11) A bia nih a hmaanmi thil tuah zungzal awkah a forh hna ti cu a fiang ko. Tuchan i Khrihfa upa le nulepa hna nih Paul kha an i zohchunh khawh. Fa pahnih a ngeimi Andreas nih hitin a chim: “Thapeknak nih fale kha thlaraulei le lungthinlei ah ṭhancho dingin a bawmh hna. Thapeknak in ruahnak cheuhnak na pek khawh hna. Fale nih a hmaanmi thil kha an hngalh ko nain tha na pek lengmangmi hna nih an nunnak ah a hmaanmi thil kha tuah zungzal awkah a bawmh hna lai.”

15. Midang tha kan pek khawh hnanak lamkhat cu zeidah a si?

¹⁵ Unau pawl an i zuamnak le an ziaza ṭha hna zeitluk in dah na sunsak ti kha chim hna. (2 Chan. 16:9; Job 1:8) Cutin kan tuah tikah Jehovah le Jesuh kan i zohchunhmi hna a si. An caah kan tuahmi kip kha an sunsak i kan duh tlukin kan tuah khawh lo hmanhah an sunsak. (Luka 21:1-4; 2 Korin 8:12 rel.) Tahchunhnak ah, kum upa cheukhat cu hmaan tein i pumh awk le phungchim kal awkah fakpi in an i zuam. Annih kha kan thangṭhat hna awk le tha kan pek hna awk a si lo maw?

16. Midang thapek kha zeicah kan i cungcang awk a si lo?

¹⁶ A si khawh tik paohah midang kha thape hna. Thangṭhat awk tlak na hmuh tikah i cungcang lo tein thangṭhat hna. Paul le Barnabas cu Pisidia ram, Antiok  khua an phanh tikah cuka i pumhnak inn uktu hna nih “u le nau hna, mizapi caah forhnak bia chim awk nan ngeih ahcun chim tuah hna u” tiah an ti hna. Paul nih mah caanṭha kha mi pawl thapeknak caah a rak hman. (Lam. 13:13-16, 42-44) Midang thapek kha kan zia ah kan canter ahcun midang zong nih tha an kan pek ve lai.—Luka 6:38.

17. Midang thangṭhatnak ah a ṭha bikmi lam cu zeidah a si?

¹⁷ Cuset khaset tiin chim. Jesuh nih Tiatira khua i Khrihfa hna kha a thangṭhat hna tikah an rak tuahmi thil he aa tlaiin cuset khaset tiah fiang tein a rak chim. (Biathlam 2:18, 19 rel.) Kannih tah Jesuh kha zeitindah kan i zohchunh khawh? Nuhmei pakhat nih a caah a har tuk ko buin a fale zeitin a zohkhenhmi hna nih dah na lung aan suk tuk ti kha na chimh khawh. Asiloah fa a ngeimi na si ahcun na fale thlaraulei an ṭhanchomi na sunsak kha na chimh khawh hna. Cutin kan thangṭhatmi hna le tha kan pekmi hna nih ṭhatnak tampi a chuahter khawh.

18, 19. Pakhat le pakhat zeitindah tha kan i pek khawh?

¹⁸ Joshua kha thapek awkah Jehovah nih Moses a fial bantukin tuchan ah Jehovah nih aho kha dah thape u tiah a dikthliar in a kan chim lai lo. Asinain unau pawl le midang tha kan pek hna tikah Jehovah cu aa lawm. (Ptb. 19:17; Heb. 12:12) Tahchunhnak ah, unaupa pakhat nih phung a chim tikah kan herhmi ruahnak cheuhnak kan hmuhmi le Baibal caang pakhat kan hun hngalhthiammi kha kan chimh khawh. Unaunu pakhat nih phungchimtu unaupa sinah hitin ca a ṭial: “Chikkhat te lawng bia kan i ruah ko nain ka lungretheihnak kha na hngalh colh i hnemhnak le thazaang na ka pek. Pulpit cung in siseh, pumpak in bia kan i ruahnak ah siseh na chimmi bia hna cu Jehovah sinin hmuhmi laksawng bantukin ka ruah kha hngalhter kaan duh.”

¹⁹ “Atu i nan tuah lengmang bantuk hin pakhat le pakhat thazaang i pe u law i bawm u” timi Paul ruahnak cheuhnak kha kan zulh ahcun pakhat le pakhat thazaang kan i pe kho lai. (1 Thes. 5:11) ‘Nifate in pakhat le pakhat kan i bawmh lengmang’ ahcun Jehovah lung kan lawmhter lai.