1, 2. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets nmëjkumäˈäyëmë wiinkpë?

CRISTINA, tuˈugë kiixy diˈib 18 jyëmëjt, jyënaˈany: “Ndääk ndeetyëts tim näˈätyëts xyˈanëëmëdë ko oyëts tijaty nduny, jeˈeyëts xëmë xyˈëbäät xykyäjpxpäättë. Mëkëts xyajtsayuttë mëdë yˈääw yˈayuk etsëts xyˈanëëmëdë ko kyajts jyapëtyë njot nwinmäˈäny, ko nitiijëts ngajaty ndunët ets ko jantsy niˈkxëts. Jeˈeyëts xëmë njëˈëy nˈyaˈaxy, ets kyajts mëët ngäjpxäˈän nmaytyäˈägäˈändë. Duˈunëts nnayjawëty ko kyajts ti ntsoowëty” ^[1] (ixë notë). Tyäˈädë ijxpajtën yëˈë xytyukˈijxëm ko tsip nwinguwäˈkëmë jukyˈäjtën ko pën xykyamëjkumäˈäyëm.

² Mbäät mëjwiin kajaa nbudëjkëmë wiinkpë ko nmëjkumäˈäyëm. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëˈäjtypy Rubén, jyënaˈany: “Tëgok yëˈëtsë nety mëët ndëjkˈayoˈoy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib tuump mëjjäˈäy, ko tpëjkyë kuentë ko kyajts oy nnayjawëty.Tajëts ndukmëtmaytyaky, ets yajxon tmëdoowˈijty. Ojtsëts xymyëjkumay mä tukëˈëyë tijatyëts oy nduumpy, nan xytyukjamyajtsëts ko Jesus jyënany ko waanë niˈigyë ntsobatëm, ets kyaj dyuˈunëtyë joon jëyujk. Janäämëtyëts njamyetsyë  tyäˈädë tekstë ets duˈunyëmëts xyˈajäˈt xyjotjäˈtë. Mëjwiin kajaajëts xypyudëjkë extëmëts xyˈanmääyë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm” (Matewʉ 10:31).

3. 1) Extëmë apostëlë Pablo jyënany, ¿tiko yˈoyëty nnaymyëjämoˈoyëm nixim niyam? 2) ¿Tijaty yajtëˈëwën yaˈˈatsoowëmbitäämp?

³ Biiblyë jyënaˈany ko tsojkëp janääm jatsojk nnaymyëjämoˈoyëm nixim niyam (ixë rekuäädrë “¿Ti yˈandijpy?”). Apostëlë Pablo duˈun tnijäˈäyë ja Dios mëduumbëty diˈib käjpxtëp ebreo: “Miits mëguˈugitëty, naygyuentˈatëdë këdiibë nituˈuk miits tkamëdatët ja jyot wyinmäˈäny axëëk es tˈëxtijëdë Nintsënˈäjtëm Dios. Niˈigyë bom bom mnayˈëwij mnaygyäjxwijëdët nixim niyam”. Pablo ojts tnimaytyaˈaky tiko jyëjpˈamëty nnaygyäjpxwijëm o nnaymyëjämoˈoyëm, pes jyënany: “Këdiibë ja pojpë mwinˈëënëdët es myajjuˈunxëdët ja mjot mwinmäˈänyëty” (Ebreeʉsʉty 3:12, 13). Ko pën xymyëjkumäˈäyëm jantsy oy nnayjäˈäwëm, tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko jëjpˈam ets nanduˈun nmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm. Mä tyäˈädë artikulo yëˈë yaˈˈatsoowëmbitäämp: ¿Tiko jyëjpˈamëty nmëjkumäˈäyëmë wiinkpë? ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jyobaa, Jesus etsë Pablo parë nnaymyëjämoˈoyëm nixim niyam? Ets ¿wixaty mbäät nmëjämoˈoyëmë wiinkpë?

4. 1) ¿Pënaty yajtëgoyˈäjttëp yajmëjkumaytyët? 2) ¿Tiko mayë jäˈäy kyaj pën tmëjkumay?

⁴ Niˈamukë nyajtëgoyˈäjtëm ets pën xymyëjkumäˈäyëm. Perë ënäˈkuˈunk yëˈë diˈib mas niˈigyë yajtëgoyˈäjttëp etsë tyääk tyeety myëjkumayëdët. Tuˈugë maˈestrë, jyënaˈany ko ënäˈkuˈunk “yajtëgoyˈäjttëp ets yajmëjkumaytyët duˈun extëmë ääy ujts dyajtëgoyˈatyë nëë”. Ets yˈakjënäˈäny: “Ko ënäˈkuˈunk yajmëjkumaytyë, ta nyayjawëdë ko yajtsojktëp ets ko tsobattëp”. Per kom tyam yëˈë ndukjukyˈäjtëm ja tiempë diˈib jëjpkëxanëp, mayë jäˈäy jeˈeyë këˈëm nyaymyëmay nyaymyëdäjëdë ets kyaj nëgoo tnekytsyoktë ja myëguˈuktëjk (2 Timotee 3:1-5). Näägë tääk teety kyaj yˈuˈunk yˈënäˈk tmëjkumaytyë mët ko yëˈëjëty ninäˈä ja tyääk tyeety kyamëjkumääyëdë. Ets nimayë jäˈäy diˈib mëduundëp ninäˈä pën kyamëjkumayëdë mä tyundë, pääty axëëk nyayjawëdë ets axtë tˈixtë extëm tuˈugë mëj jotmay.

5. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nmëjkumäˈäyëmë wiinkpë?

⁵ Ta kanäk pëky diˈib mbäät nduˈunëm parë nmëjkumäˈäyëmë wiinkpë. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäät nˈanmäˈäyëm ko oy tijaty të ttuny o ko jantsy oy jyaˈayˈaty. Nan mbäät njotkujkmoˈoyëm pënaty moon tujktëp o të yˈëxtëkëwäˈäktë (1 Tesalónikʉ 5:14). Kom xëmë mëdë nmëguˈukˈäjtëm nyajpatëm, mbäät xëmë nmëjämoˈoyëm mëdë ääw ayuk (käjpxë Eclesiastés 4:9, 10). * Pääty nˈoknayajtëˈëwëm: “¿Nˈanmaabyëts ja nmëguˈuktëjk ko ntsojktëbëts ets ko nyajtsobattëbëts? ¿Xëmëts duˈun nduny?”. Mä ngaˈˈatsoowëmbijtëmë tyäˈädë yajtëˈëwën, oy ko nbawinmäˈäyëm extëm jyënaˈanyë tyäˈädë tekstë: “Tuˈugë ayuk diˈib pëtsëëmp mä meerë tyëgoyˈaty, ¡jantsy oy xyajnayjäˈäwëm!” (Proverbios 15:23).

6. ¿Tiko Satanás dyaˈëxtëkëwäˈägäˈäny niˈamukë Dios mëduumbë? Nimaytyäˈäk wiˈix tëëyëp ttuuny.

⁶ Proverbios 24:10 jyënaˈany: “Pën mˈëxtëkëwäˈkp ja xëëw mä mjotmaybyaaty, ta kyaj nëgoo xynyekymyëdatäˈänyë mëjääw”. Satanás nyijäˈäwëp ko pën xyaˈëxtëkëwäˈkëm, ta kyaj oy nekyˈijtëm mëdë Jyobaa.  Duˈun tjayaˈëxtëkëwäˈäganyë Job ko dyaˈˈayooy mëjwiin kajaa. Per kyaj ttukpëtsëëmy ja yˈaxëkwinmäˈäny mët ko Job ninäˈä tmastutyë Jyobaa (Job 2:3; 22:3; 27:5). Ëtsäjtëm, nan mbäät njëjpkudijëmë Satanás parë kyaj xyaˈëxtëkëwäˈkëm. Pën nmëjämoˈoyëm xëmë ja nfamilyëˈäjtëm ets ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nduˈukmujkëm, nëjkxëp niˈamukë jantsy jotkujk nyajpatëm ets oy nëjkx nˈijtëm mëdë Jyobaa.

7, 8. 1) ¿Wiˈixë Jyobaa ojts tmëjämoˈoy pënaty mëduunë? 2) ¿Wiˈix mbäädë tääk teety tpanëjkxëdë yˈijxpajtënë Jyobaa? (Ixë dibujë mä tsyondaˈaky).

⁷ Jyobaa yˈijxpajtën. Niduˈuk diˈib jyaayë Salmo jyënany: “Wingonë Jyobaa yajpääty mä pënaty tsayutpëmë kyorasoon myëdäjtypy; yëˈë yaˈˈawäˈätspëtsëëmpy pënaty të yˈëxtëkëwäˈäktë” (Salmo 34:18). Ko ja kugajpxy Jeremías tsyëˈkë ets yˈëxtëkëwaˈky, ta Jyobaa tyukwandakë ko pyudëkëyaˈanyëty (Jeremías 1:6-10). Jyobaa nan kyajx tuˈugë anklës parë tmëjämooy ja kugajpxy Daniel. Tyäˈädë anklës yˈanmääy ko yëˈë tuˈugë “yetyëjk diˈib jantsy oy tsuj” o diˈib mëk yajtsojkp (Daniel 10:8, 11, 18, 19). ¿Mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jyobaa parë nmëjämoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm, extëmë prekursoorëty o pënaty të myëjjäˈäyëndë diˈib kyaj mbäät duˈun yˈoktuunëdë extëm ijty?

⁸ Jyobaa mëdë Jesus kanäk mil jëmëjtë nety tuˈugyë të yˈittë tsäjpotm, perë Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko Jesus yajtëgoyˈataampy ets yajmëjämoˈoyët ko myinët yä Naxwiiny. Pääty majtskˈok ojts tmëgajpxy desde tsäjpotm ets jyënany: “Tyäˈädëtsë dëˈën ja nˈUˈungëts diˈibëts njantsy tsyejpy, diˈibëts mëët njotkujkˈaty” (Matewʉ 3:17; 17:5). Tim jawyiin, ja duˈun jyënany ko Jesus dyajtsondaky ja tyuunk yä Naxwiiny, ets jatëgok ko nety dyajjëjpkëjxnë. Seguurë ko Jesus mëjämooyë ko ja Tyeety jyënany ko tsojkëp ets ko mëjkumääyëp. Ets ja koots mä netyë Jesus yajmatsanë, jantsy määy täjpë nety, päätyë Jyobaa myëjämooyë ko tyuknigajxë tuˈugë anklës diˈib jotmëkmooyë ets jotkujkmooyë (Lukʉs 22:43). Nanduˈun miitsëty tääk teety, mbäät xypyanëjkxëdë Jyobaa yˈijxpajtën, ko xëmë xymyëjämoˈoytyët ja mˈuˈunk mˈënäˈk ets xymyëjkumaytyët ko ti oy ttundët. Ets ko ja mˈuˈunk mˈënäˈk ti jotmay twinguwäˈägëdët mä eskuelë, pudëkëdë ets jotmëkmoˈoytyë janääm jatsojk parë tmëmadäˈäktët.

9. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëmë Jesus jyaˈayˈajty mëdë yˈapostëlëty?

⁹ Jesusë yˈijxpajtën. Ja ux mä nety yajmatsanë, ojts dyajtekypyujy ja yˈapostëlëty ets tˈanmääy ko jëjpˈam parë yˈittët yujy tudaˈaky. Per kom mëj këjxm nyayjäˈäwëdë, ta dyajtsiptaktë pën diˈib mas mëj ijtp. Axtë Pedro ojts nyaymyëjkugäjpxëty ko yëˈë ninäˈä tkamastuˈudäˈänyë Jesus (Lukʉs 22:24, 33, 34). Perë Jesus kyaj yëˈë tˈijxy mäjaty tyëgooytyë ja yˈapostëlëty, niˈigyë ojts tmëjkumaytyë ko xëmë të jyamyëdatëdë. Nan yˈanmääy ko mas mëjwiin kajaa tyunäˈändë ets ko tsojkëdëbë Jyobaa (Lukʉs 22:28; Fwank 14:12; 16:27). Nˈoknayajtëˈëwëm: “¿Nbanëjkxëbëtsë yˈijxpajtënë  Jesus ets nmëjkumaabyëtsë nmëguˈuktëjk ko tmëdattë oybyë jäˈäyˈäjtën, o yëˈëyëts nˈijxy nduumpy mäjaty tyëgoytyë?”.

10, 11. ¿Tijaty tyuunë Pablo parë ojts tmëjämoˈoy ja myëguˈuktëjk?

¹⁰ Apostëlë Pablo yˈijxpajtën. Yëˈë xëmë ijty jantsy oy tnimaytyaˈagyë myëguˈuktëjk. Kanäk jëmëjt jyëdijty mët niganäägë myëguˈuktëjk ets ojts yajxon tˈixyˈaty. Per kyaj ojts tnimaytyaˈaky mäjaty tyëgooytyë, niˈigyë oy tnimaytyaky. Extëm nˈokpëjtakëm, duˈun tnimaytyakyë Timoteo: “Diˈibëts njantsy tsyejpy es njawëts extëmtsë nˈuˈunk mä Jesukristë”. Pablo nan ijt seguurë ko Timoteo naytyukjotmaytyuunëp ja myëguˈuktëjk (1 Korintʉ 4:17; Filipʉs 2:19, 20). Nan yˈanmääy ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto ko Tito yëˈë diˈib jamyëdäjtëp ets mëët tyuunmuky parë yëˈëjëty ttukˈoyˈattët (2 Korintʉ 8:23). Seguurë ko Timoteo etsë Tito ojts myëjämoˈoyëdë ko tnijäˈäwëdë wiˈixë Pablo nyimaytyäˈägëdë.

¹¹ Pablo mëdë Bernabé pyëjtaktë oˈkën jëjpˈamë jyukyˈäjtën mët ko tmëjämoˈoyandë ja myëguˈuktëjk. Extëm nˈokpëjtakëm, nyijäˈäwëdëbë nety ko jam Listra yaˈooganëdëbë jäˈäy, per ojts jam jatëgok nyëjkxtë parë tmëjämooytyë pënaty näämnëm pyanëjkxtsondaktëp ja Jesus ets tpudëjkëdë parë kyaj tmastuˈuttëdë Jyobaa (Apostʉlʉty 14:19-22). Pablo nan ojts jatëgok tpëjtaˈagyë jyukyˈäjtënë oˈkën jëjpˈam jam Éfeso, ko nyibëdëˈkë mayjyaˈay, per ojts jam tuk tiempë wyeˈemy parë tmëjämooy ja myëguˈuktëjk. Mä Apostʉlʉty 20:1, 2 jyënaˈany: “Ko nyajxy mä jäˈäy yäˈäx jyoktë, net ja Pääblë dyajnaymyujkë ja diˈibë të tmëbeky ja Jesus, es tmooytyë ja käjxwijën. Net nyaymyastutääyëdë. Ta nyejxy Masedonyë, es tkuˈijxy käjpngäjpn, es niˈigë tjotmëkwingäjxëdë ja myëguˈuktëjk mët ja yˈayuk, es oknëm jyajty Gresyë”.

12. ¿Tiko yˈoyëty nnëjkxëm mä reunyonk?

¹² Jyobaa yëˈë xytyukmëtsojkëmë oyˈäjtën. Pääty xyˈanmäˈäyëm ets xëmë nnëjkxëm mä reunyonk. Pes jap mä niˈigyë nˈixyˈäjtëmë Jyobaa ets nnaymyëjämoˈoyëm nixim niyam (1 Korintʉ 14:31; käjpxë Ebreeʉsʉty 10:24, 25). Min nˈokˈijxëm wiˈix jyënaˈanyë Cristina diˈib të yajmaytyaˈaky mä parrafo 1: “Diˈibëts niˈigyë nˈoyjyäˈäwëp mä reunyonk, yëˈë kojëts nyajtseky etsëts nyajmëjämoˈoy. Näˈäty, mon tukëts nnayjawëty kojëts njäˈty mä reunyonk. Per tajëtsë nmëguˈukˈäjtëm xynyimindë, xymyënandë etsëts xyˈanëëmëdë ko oy tsujjëts ngëxëˈëky. Nan xyˈanmääytyëbëts ko xytsyojktëbëts ets ko jantsy jotkujk nyayjawëdë kojëts nwimbety. Jantsy oyëts xyajnayjawëdë yˈääw yˈayuk”. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko jëjpˈam ets nnaymyëjämoˈoyëm nixim niyam (Romanʉs 1:11, 12).

13. ¿Tiko axtë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jeky kujk Dios mëduunëdë dyajtëgoyˈattë ets pën myëjämoˈoyëdët?

¹³ Pënaty jeky kujk Dios mëduunëdë, nan yajtëgoyˈäjttëp parë yajmëjämoˈoytyët. Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Josué. Yëˈë Jyobaa winˈijxë parë twoowdëkët ja israelitëty mä ja Nax diˈib Yajtukwandaktë. Josué kanäk jëmëjtë nety kujk Dios mëduny, perë Jyobaa ta tˈanmääyë Moisés: “Tukˈëwäänë yëˈë Josue tii mëbäät ttunyën, jotmëkmoˈo, winmäˈänymyoˈo, jaˈa ko tyam yëˈë duˈun yëˈë nax käjpn tyuˈuwinyeˈeyaamypy, tyimjäˈttëty jam duˈun mä ja it jotën, mëdiˈibë yëˈë jyaˈˈatandëbën, mëdiˈibë tyam mˈixaamybyën” (Deuteronomio 3:27, 28, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés). Jëjpˈamë nety etsë Moisés tjotmëkmoˈoyëdë Josué mët ko ja israelitëty  kanäkˈokë nety tsyiptunäˈändë mëdë wiink nax wiink käjpn ets mëmadäˈäganëdëbë nety naa tëgokën (Josué 7:1-9). Tyam, pënaty tuundëp mëjjäˈäy mä tuˈukmujkën ets pënaty tuundëp sirkuitë nan yajtëgoyˈäjttëp ets nmëjämoˈoyëm. ¿Tiko? Yëˈko mëk tyundë parë tkuentˈattë Diosë kyäjpn (käjpxë 1 Tesalónikʉ 5:12, 13). Tuˈugë sirkuitë duˈun jyënany: “Näˈätyë nmëguˈukˈäjtëm xytyuknijäˈäyëdëbëts tuˈugë neky mä tkukäjpxëdë ko jantsy oy të nyayjawëdë kojëts të nguˈixëdë. Nbëjkëˈktëbëtsë tyäˈädë neky, ets jats ngäjpxtë kojëts nnayjawëdë mon tuk. Ets yëˈëjëts xymyëjämooytyëp”.

14. ¿Pënatyë yˈijxpajtën xytyukˈijxëm ko oy ets nmëjkumäˈäyëm jäˈäy ko nmoˈoyëmë käjpxwijën?

¹⁴ Tëgokë apostëlë Pablo ojts tkäjpxwijy ja Dios mëduumbëty diˈib Corinto, ets ko tjaygyujkëdë, ta tmëjkumääytyë (2 Korintʉ 7:8-11). Seguurë ko mëjämooyëdë ja Pablo yˈääw yˈayuk parë duˈunyëm ttuundë diˈib oy. Pääty, pënaty tyam tuundëp mëjjäˈäy etsë tääk teety, oy ko tpanëjkxtëdë Pablo yˈijxpajtën. Andreas diˈib nimajtskë yˈënäˈkuˈunk, jyënaˈany: “Ko yajmëjkumayë uˈunk ënäˈk, pudëjkëdëp parë wyimbattët mä Diosë jyaˈa ets nanduˈun parë tyëkëdët ja jyot wyinmäˈäny, nan pudëjkëdëp parë dyajwëˈëmdët ja käjpxwijën mä jyot wyinmäˈäny. Mbäät tnijawëdë ti diˈib oy, ets nëjkxëp xëmë ttundë pën janääm jatsojk nmëjkumäˈäyëm”.

15. Nigäjpx wixaty mbäät nmëjämoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm.

¹⁵ Nˈokˈanmäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm ko nyajtsobatëm tijaty tyuundëp ets ko dyaˈixëdë oybyë jäˈäyˈäjtën (2 Crónicas 16:9; Job 1:8). Pën nduˈunëm duˈun, yëˈë nety nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesus. Yëˈëjëty yajtsobattëp tukëˈëyë tijaty ndukmëduˈunëm, oy ngamadakëm nduˈunëm extëm njatsojkënyëˈäjtëm (käjpxë Lukʉs 21:1-4 etsë 2 Korintʉ 8:12). Extëm nˈokpëjtakëm, taaˈäjtpë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyëndë ets yajnimëjääwdaktëp nyëjkxtët mä reunyonk ets ko xëmë nyëjkxtë käjpxwäˈkxpë. ¿Nmëjämoˈoyëm ets nmëjkumäˈäyëm mä tukëˈëyë diˈib tyuundëp?

16. ¿Näˈä mbäädë nmëguˈukˈäjtëm nmëjämoˈoyëm?

¹⁶ Nˈokmëjämoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm oytyim näˈäjëty. Pën nˈijxëm ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tam ti oy ttuny, nˈokmëjkumäˈäyëm. Duˈun ttuundë Pablo mëdë Bernabé ko yajpattë Antioquía, pënaty nyiwintsënˈäjttëp ja sinagoogë yˈanmääyëdë: “Yetyëjkëty,  mëguˈuktëjkëty, pën jam ti xynyigäjpxäˈändë diˈib mëjämoˈoyëdëp ja nax käjpn, nigäjpxtë”. Pablo ta tmëjämooy ja myëguˈuktëjk diˈibë nety jam yajpattëp (Hechos 13:13-16, 42-44, TNM). Pën nmëjämoˈoyëm ja nmëguˈukˈäjtëm, seguurë ko nëjkxëp nanduˈun näˈä xymyëjämoˈoyëm (Lukʉs 6:38).

17. ¿Wiˈix mbäät mas oy nmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁷ Nˈokˈanmäˈäyëm tijaty oy tyuundëp. Ko Jesus tmëjkumääy ja Dios mëduumbëty diˈib Tiatira, ojts ttimnigajpxy tijaty oy tyuundëp (käjpxë Diˈibʉ Jatanʉp 2:18, 19). ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë yˈijxpajtën? Mbäät nmëjkumäˈäyëm tuˈugë uˈunktääk mët ko mëk tyuny parë naytyuˈugë dyajˈyeeky dyajpetyë yˈuˈunk yˈënäˈk. O pën jamë uˈunk ënäˈk, nˈokmëjkumäˈäyëm ko tpëjtäˈäktë jyot myëjääw parë tmëdundë Jyobaa ets nˈokˈanmäˈäyëm tijaty oy tyuundëp. Pën ndimtukˈawäˈänëm ja nmëguˈukˈäjtëm tiko nmëjkumäˈäyëm, ta tpëkäˈändë kuentë ko kyaj wingëˈëy agëˈëy nˈanmäˈäyëm.

18, 19. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm parë oy yˈittët mëdë Jyobaa?

¹⁸ Jyobaa yˈanmääyë Moisés parë tmëjkumayët ets tmëjämoˈoyëdë Josué, jeˈeyë ko ëtsäjtëm kyaj tyam xymyëgäjpxäˈänëm parë xyˈanmäˈäyëm pën nmëjämoˈoyëm. Perë Jyobaa agujk jotkujk nyayjawëty pën nmëjämoˈoyëm ja nmëguˈukˈäjtëm etsë wiink jäˈäy (Proverbios 19:17; Ebreeʉsʉty 12:12). Extëm nˈokpëjtakëm, ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm dyajnaxyë diskursë mä nduˈukmujkëm, mbäät nˈanmäˈäyëm ti diˈib të nˈoymyëdoˈowëm. Waˈan të tnigajpxy diˈib të xypyudëjkëm parë nwinguwäˈkëm tuˈugë jotmay. O waˈan të xypyudëjkëm parë të njaygyujkëm tuˈugë tekstë. Min nˈokˈijxëm ti tyuun tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm. Ko tmëdoowˈijtääy wiˈix tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm dyajnäjxyë diskursë, ta tmooyë dyoskujuyëm, ets ok, ta tjääy tuˈugë neky mä tˈanmääy: “Oy kyaj jeky të nmaytyakëm, të xyˈixy wiˈixëts nmëdaty ja jäj jëmuˈumënë mäjëtsë njot ngorasoon, ets tëjëts xypyudëkë ets xymyëjämoˈoy. Extëmëts jantsy oy të xymyëtmaytyaˈaky ets extëm të xyajnaxy ja mdiskursë, duˈunëts të njawë extëmë Jyobaa ryegalë”.

¹⁹ Mbäät niˈamukë nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm parë oy yˈittët mëdë Jyobaa. ¿Wiˈix? Ko nmëmëdoˈowëmë tyäˈädë käjpxwijën diˈibë Pablo yäjk: “Näyjotmëkwinkajpxëtë ets näyjyotmëkmoˈojëtë nixim niyam, jëtuˈun ijxtëm jam xytyuntën” (1 Tesalonicenses 5:11, Tios yˈaaw yˈayuk). Pën nnaymyëjämoˈoyëm tuˈuk tuˈugë xëëw, ta agujk jotkujkë Jyobaa nëjkx nyajnayjäˈäwëm.