1, 2. ¿Keyej moneki maj tikinyolchikauakan oksekin?

CRISTINA, akin kipia 18 xiujmej, kijtoua: “Notatuan amo semi nechyolchikauaj, ta nochipa nechijijtouaj. Tein nechiluiaj nechtelyolxokolia. Kijtouaj ke amo nitamati, ke amo keman nimopatas uan ke nitomauak. Nitelchoka; okachi kuali amo nikneki iniuan nitajtos. Nikmachilia ke amo teyi nichiujkej”. ^[1] Nejin kinextia ke semi ouij tein se kipanoua keman amo akin teyolchikaua.

² Sayoj ke uelis tikintelpaleuiskej oksekin komo tikinyolchikauaj. Se tokniuj akin monotsa Rubén kijtoua: “Nitanojnotstoya iuan se tayekankej, akin kiitak ke amo kuali tein nikpanotoya nejon tonal. Niktapouij keniuj nimomachiliaya, uan kuali nechkakik. Nechiluij nochi tein kuali nikchiujtoya. No nechelnamiktij ke Jesús kijtoj ke Jiova okachi techpatiuita tejuan ke miakej tototsitsin. Nochipa nitanemilia itech nejon tajkuilol, uan kisentoka nechyolchikaua. Itajtoluan nejon tayekankej semi nechpaleuijkej” (Mat. 10:31).

3. 1) ¿Toni kijtoj tatitanil Pablo keman ika tajtoj maj se kinyolchikaua oksekin? 2) ¿Toni netajtanilmej tiknankiliskej itech nejin tamachtilis?

³ Biblia kijtoua ke nochipa moneki maj tikinyolchikauakan  oksekin (xikonita kampa kijtoua “Tein okachi momelaua”). Tatitanil Pablo kinijkuilouilij tokniuan hebreos: “Notasojikniuan, ximoyekpiakan [...] para ma amo senme de namejuan ma mosekokaua den Tajtoltsin de Dios porin amo kiyekneltokatinemi in Dios ten yoltika sen nachipa. Uan para amo nanmosekokauaske de Dios, namechilia kachi kuali mosta mosta ximoyolmajxitijtiyakan”. Pablo kijtoj keyej moneki timoyolmajxitiskej oso timoyolchikauaskej: “Para ma amo ximoyolkajkayautinemikan ika in tajtakol” (Heb. 3:12, 13). Komo tiknemiliaj keniuj tel kuali timomachiliaj keman aksa techyolchikaua, tikitaskej ke motelneki tikinyolchikauaskej oksekin. Itech nejin tamachtilis tiknankiliskej nejin netajtanilmej: ¿Keyej moneki tikinyolchikauaskej oksekin? ¿Keniuj uelis tiktojtokaskej ineskayo Jiova, Jesús uan Pablo keman tikinyolchikauaskej oksekin? ¿Uan keniuj uelis tikinyolchikauaskej?

4. 1) ¿Akonimej moneki maj se kinyolchikaua? 2) ¿Keyej miakej amo akin kiyolchikauaj?

⁴ Tinochin moneki maj techyolchikauakan. Sayoj ke konemej okachiok moneki maj inintatuan kinyolchikauakan. Se tamachtijkej kijtoua ke konemej “moneki se kinyolchikauas ijkon kemej xochimej moneki se kinatekis”. Uan no kijtoua: “Konemej akin kinyolchikauaj kimachiliaj ke kinpatiuitaj uan kintasojtaj”. Sayoj ke kemej tinemij itech itamian tonalmej, miakej taltikpakneminij sayoj kitayekanaltiaj inintanejnekilis uan “amo kipiaj ok tetasojtalis” (2 Tim. 3:1-5). Yejua ika, tel miakej amo akin kiyolchikauaj. Seki tetatmej amo kinyolchikauaj ininkoneuan porin inintatuan amo keman kinyolchikaujkej. Uan maski akin uejueykejya no moneki maj kinyolchikauakan, miakej amo keman kinyolchikauaj. Yejua ika, miakej amo kiuelitaj maj amo akin kinilui ke kuali tein kichiuaj kampa tekitij.

5. ¿Keniuj uelis tikinyolchikauaskej oksekin?

⁵ Uelis tikinyolchikauaskej oksekin ika miak taman. Kemej neskayot, uelis tikiniluiskej ke kuali kinkisak teisa oso ke kipiaj kualtsitsin kualneskayomej. No uelis tikinyolseuiskej keman tayokoxtoskej oso yolkuetaujtoskej (1 Tes. 5:14). Kemej miakpa timosentiliaj iniuan tokniuan, uelis ijkuak tikinyolchikauaskej ika totajtoluan (xikonixtajtolti Eclesiastés 4:9, 10). Yejua ika maj timotajtanikan: “¿Nikiniluia oksekin keyej nikintasojta uan nikinpoujkaita? ¿Nikiniluia nochipa keman niueli?”. Maj tikelnamikikan tein kijtoua Biblia: “Se tajtol tein moijtoua keman monektok, ¡tel kuali temachililtia!” (Prov. 15:23).

6. ¿Keyej Satanás kineki kichiuas maj tiitekitikauan Dios timosenkauakan? Xikonijto se neskayot.

⁶ Satanás kineki kichiuas maj tiitekitikauan Dios timosenkauakan porin kimati ke ijkon uelis kijtakos tokuali uikalis iuan. Proverbios 24:10 kijtoua ke komo timosenkauaj keman tikpiaj kuejmolmej, amo semi tikpiaskejok chikaualis. Satanás kitemoj kichiuas maj Job mosenkauani keman kiteltajyouiltij. Sayoj ke amo kuali kikisak tein kiixtalij porin Job amo keman kikauak Jiova (Job 2:3; 22:3; 27:5). Tejuan no uelis tikixnamikiskej Satanás uan ijkon amo techuikas maj timosenkauakan. Komo tiksentokaj tikinyolchikauaj tochankauan  uan tokniuan, tinochin okachi tiyolpakiskej uan tiksentokaskej kuali timouikaskej iuan Jiova.

7, 8. 1) ¿Keniuj Jiova kinyolchikauani oksekin? 2) ¿Keniuj tetatmej uelis kichiuaskej kemej Jiova? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.)

⁷ Jiova. Semej akin kijkuiloj Biblia kijtoj: “Jiova iniuan yetok akin yoltajyouijtokej; yejuatsin kinmakixtia akin yolkuetaujtokej” (Sal. 34:18). Keman tanauatijkej Jeremías mouik uan kinekia mosenkauas, Jiova kiluij ke kipaleuiskia (Jer. 1:6-10). Jiova no kiyolchikauak tanauatijkej Daniel akin xiuejya katka keman kititanik se ángel. Nejin ángel kiluij ke katka se takat akin Dios kiteltasojtaya (Dan. 10:8, 11, 18, 19). ¿Uelis tikchiuaskej kemej Jiova uan tikinyolchikauaskej tokniuan, hasta akin kichiuaj tekit kemej precursor uan tokniuan akin xiuejkejya akin amo semi ueli kitekitiliajok Jiova?

⁸ Jiova uan Jesús senyetoyaj miak xiujmej ompa iluikak. Maski ijkon, Jiova kimatia ke monekia kisentokas kiyolchikauas iKonetsin keman yetoskia nikan taltikpak. Yejua ika, Jiova ojpa ualpantajtoj uan kijtoj: “Yejuatsin nijin Notasojkonetsin tenika semi nimoyolpakiltia” (Mat. 3:17; 17:5). Jiova kijtoj nejin keman Jesús peuak itanojnotsalis uan keman yaya matamitiya. Jesús semi moyolchikauak keman kikakik ke iTajtsin kitasojtaya uan kiluiaya ke kuali tein kichiujtoya. Jiova no kiyolchikauak Jesús youak achto ke momikiliskia. Kemej Jesús semi motekipachojtoya, Jiova kiualtitanik se ángel maj kiyolchikauaki uan maj kiyolseuiki (Luc. 22:43). Tetatmej uelis kichiuaskej kemej Jiova keman nochipa kinyolchikauaskej ininkoneuan uan kiniluiskej ke kuali tein kichiujkej keman teisa kuali kinkisak. Uan keman konemej kipanouaj ouijkayomej kampa momachtiaj, tetatmej kitemouaj okachi kinyolchikauaskej uan kinpaleuiskej maj taxikokan.

9. ¿Toni techmachtia kemej Jesús kinitaya itatitaniluan?

⁹ Jesús. Youak achto ke momikiliskia, kinmetspajpakak itatitaniluan uan kiniluij ke motelnekia yeskij yolyemankej. Sayoj ke kemej moueyinekiaj, motajtolteuijkej porin kinekiaj kimatiskej akoni katka okachi ueyichiujkej. Uan no, Pedro hasta kijtoj ke amo keman kikauaskia Jesús (Luc. 22:24, 33, 34). Maski ijkon, Jesús amo sayoj kiitak ininnepololuan, ta kiniluij ke kuali tein kichiujtoyaj porin amo kikauayaj. No kiniluij ke yejuan kichiuaskiaj okachi uejueyi tekimej ke tein yejua kichiujka uan kinyekiluij ke Jiova kintasojtaya (Luc. 22:28; Juan 14:12; 16:27). Maj timotajtanikan: “¿Nikchiua kemej Jesús uan nikiniluia oksekin ke kipiaj kualtsitsin kualneskayomej, oso sayoj nikita ininnepololuan?”.

10, 11. ¿Keniuj kinextij Pablo ke kiitaya ke motelnekia kinyolchikauas oksekin?

¹⁰ Tatitanil Pablo. Yejua momattoya kuali ininka tajtos tokniuan. Miak xiujmej  yajtinemik miakkan iniuan seki tokniuan uan kuali kinixmatik. Maski ijkon, amo ika tajtoj ininnepololuan, ta kuali ininka tajtoj. Kemej neskayot, kijtoj nejin keman ika tajtoj Timoteo: “Yejua notasokonetsin uan notatakamatkakonetsin ika in tamachtilis de Totekotsin”. Uan no kijtoj ke takuaujtamatia ke kinyekpiaskia tokniuan (1 Cor. 4:17; Filip. 2:19, 20). Pablo no kiniluij tokniuan akin nemiaj Corinto ke Tito katka se tokniuj tel tekitikej uan kitemouaya kinpaleuis (2 Cor. 8:23). Tikmatij ke Timoteo uan Tito kinyolchikauak kimatiskej keniuj kinitaya Pablo.

¹¹ Pablo uan Bernabé kitemojkej kinyolchikauaskej tokniuan maski ueliskia kinmiktiskej. Kemej neskayot, kimatiaj ke miakej akin nemiaj Listra kinekiaj kinmiktiskej. Maski ijkon, oksepa yajkej ompa porin kinekiaj kinyolchikauaskej uan kinpaleuiskej maj kisentokanij kitekitilianij Jiova akin yankuixtok mochiujkaj itatojtokakauan Cristo (Hech. 14:19-22). Satepan, keman Pablo yetoya Éfeso miakej taltikpakneminij akin tel kualantoyaj kinekiaj kijtakoskej, maski ijkon mokauak ompa seki tonalmej uan kinyolchikauak tokniuan. Hechos 20:1, 2 kijtoua: “Pablo tanauatij ma mosentilikan imomachtijkauan de Jesús para kachi ok kinyolmajxitis ika in Tajtoltsin de Dios. Uan de ompa Pablo [...] kinkalpanoto ya in tokniuan kampa talme de Macedonia, uan no kinyolmajxitiaya ika miak tataman tanextililisme. Uan de ompa yajki ajsito kampa talme de Grecia”.

12. ¿Keyej semi kuali maj tiyakan nechikolmej?

¹² Jiova kineki maj kuali tiyetokan. Yejua ika techiluia maj nochipa tiyakan nechikolmej, porin ompa timomachtiaj keniuj tamati yejuatsin uan timosenyolchikauaj (1 Cor. 14:31; xikonixtajtolti Hebreos 10:24, 25). Cristina, ichpoch akin ika titajtojkej itech yekinika párrafo, kijtoua: “Tein okachi nikuelita keman niyouj nechikolmej yejua netasojtalis tein nechnextiliaj uan yolchikaualis tein nechmakaj. Kemansa, semi nitayokoxtiuj keman niajsi itech Kali kampa tiMosentiliaj. Sayoj ke tokniuan siuamej motokiaj nouan, nechnauaj uan nechiluiaj ke kualtsin nimoita. No nechiluiaj ke nechtasojtaj uan ke yolpakij kiitaskej ke okachi nikchikaua nokuali uikalis iuan Jiova. Inintajtoluan kichiuaj maj okachi kuali nimomachili”. ¡Semi tapaleuia maj tinochin timoyolchikauakan! (Rom. 1:11, 12.)

13. ¿Keyej moneki maj se kinyolchikaua tokniuan akin uejkaujya kitekitilijtokej Jiova?

¹³ Tokniuan akin uejkaujya kitekitilijtokej Jiova no moneki maj se kinyolchikaua. Maj titanemilikan itech Josué. Jiova kiixpejpenak maj kinixyekana israelitas keman yaya kalakitij itech Tal tein motenkaujka kinmakas. Maski Josué miak xiujmejya kitekitilijtoya Jiova, yejuatsin kiluij Moisés: “Xikixtali Josué uan xikyolchikaua uan xikchikaua, porin yejua panos oksekopa iixpan nejin xolal uan yejua kichiuas maj kiselikan tal tein tejua tikitas” (Deut. 3:27, 28). Josué monekia maj kiyolchikauanij porin satepan israelitas moteuiskiaj iniuan akin kayomej itech okseki xolalmej uan porin tapoloskiaj sepa (Jos. 7:1-9). Axkan, tokniuan tayekananij uan takalpanouanij no moneki maj tikinyolchikauakan. ¿Keyej? Porin yejuan semi mochikauaj  kinyekpiaskej tokniuan (xikonixtajtolti 1 Tesalonicenses 5:12, 13). Se tokniuj takalpanojkej kijtoj: “Kemansa, tokniuan techmakaj se amat kampa techtasojkamatiliaj uan techiluiaj ke semi kiuelitakej maj tikinkalpanouanij. Nejin amamej tikintalijtokej okseko, uan tikixtajtoltiaj keman titayokoxtokej. Semi techyolchikauaj”.

14. ¿Toni kinextia ke semi tapaleuia maj se kinilui oksekin tein kuali kichiujtokej keman tikinyolmajxitiaj?

¹⁴ Se tonal, tatitanil Pablo monekik kinyolmajxitis tokniuan akin nemiaj Corinto. Keman yejuan kitakamatkej, kiniluij ke kuali tein kichiujkaj (2 Cor. 7:8-11). Tikmatij ke tein Pablo kiniluij kinyolchikauak maj kisentokanij kichiuanij tein kuali. Tayekananij uan tetatmej uelis kitojtokaskej ineskayo Pablo. Andreas, akin kipia ome konemej, kijtoua: “Se kinyolchikauas konemej kinpaleuia maj kichikauakan ininkuali uikalis iuan Jiova uan maj okachi kuali momachilikan, uan kichiua maj okachi kielnamikikan tayolmajxitilis. Maski kimatij toni tein kuali, nochipa kichiuaskej komo tikiniluiaj nochipa ke kuali tein kichiuaj”.

15. ¿Keniuj uelis tikinyolchikauaskej tokniuan?

¹⁵ Maj tikiniluikan tokniuan ke tikpatiuitaj chikaujkayot tein kichiuaj uan kualneskayomej tein kinextiaj (2 Crón. 16:9; Job 1:8). Komo tikchiuaj nejon, tiktojtokatoskej ineskayo Jiova uan Jesús. Yejuan kipatiuitaj nochi tein tikchiuaj keman tiktayekanaltiaj iTekiuajyo Dios, maski amo tiuelij tikchiuaj nochi tein tiknekiskiaj (xikonixtajtolti Lucas 21:1-4 uan 2 Corintios 8:12). Kemej neskayot, tokniuan akin xiuejkejya mochikauaj yaskej nechikolmej uan nochipa tanojnotsatiuij. ¿Tikinyolchikauaj uan tikiniluiaj ke kuali tein kichiuaj?

16. ¿Kemanian uelis tikinyolchikauaskej oksekin?

¹⁶ Maj tikinyolchikauakan oksekin nochipa keman uelis. Komo tikitaj ke aksa kuali kikisak teisa, maj tikiluikan ke kuali tein kichiuak. Keman Pablo uan Bernabé yetoyaj Antioquía de Pisidia, takamej akin taixyekanayaj itech sinagoga kiniluijkej: “Namejuan nantokniuan, komo nankompiaj tensa tajtolme tenika nantechyolmajxitiske, [...] xiktechnojnotsakan”. Yejua ika Pablo peuak kinyolchikaua (Hech. 13:13-16, 42-44). Komo tikinyolchikauaj oksekin, yejuan xa no kinekiskej techyolchikauaskej (Luc. 6:38).

17. ¿Keniuj uelis okachi kuali tikinyolchikauaskej oksekin?

 ¹⁷ Maj tikiniluikan keyej tikinyolchikauaj. Keman Jesús kiniluij tokniuan akin nemiaj Tiatira ke kuali tein kichiujtoyaj, kiniluij toni kichiujtoyaj kuali (xikonixtajtolti Apocalipsis 2:18, 19). ¿Keniuj uelis tikchiuaskej kemej Jesús? Xa uelis tikiluiskej se temomaj akin iselti kiniskaltijtok ikoneuan ke kuali tekit tein kichiujtok. Oso komo titetatmej, uelis tikiniluiskej tokoneuan ke kuali tein kichiujtokej porin mochikauaj kitekitiliskej Jiova. Uan maj amo tikelkauakan tikiniluiskej toni tein kuali kichiujtokej. Komo tikiniluiaj oksekin toni tein kuali kichiujtokej keman tikinyolchikauaj, yejuan kiitaskej ke tikiniluiaj ika nochi toyolo.

18, 19. ¿Keniuj uelis tikinpaleuiskej oksekin maj kisentokakan kuali mouikakan iuan Jiova?

¹⁸ Jiova kiluij Moisés maj kiyolchikauani Josué. Axkan Jiova amo technojnotsas uan techiluis maj tikyolchikauakan aksa. Sayoj ke kiyolpaktia kiitas ke timochikauaj tikchiuaskej (Prov. 19:17; Heb. 12:12). Kemej neskayot, keman se tokniuj kitemakas se tanojnots itech nechikol, uelis tikiluiskej keyej tikuelitakej itanojnots. Xa tein kijtoj techpaleuij maj tikitakan keniuj uelis tikyektaliskej se kuejmol. Oso xa techpaleuij maj tikajsikamatikan se tajkuilol itech Biblia. Maj tikitakan tein kichiuak se tokniuj siuat. Satepan ke kikakik itanojnots se tokniuj, kitasojkamatilij uan satepan kijkuilouilij se amat. Itech nejon amat kitasojkamatilij maj kiitani itayokol uan maj kiyolchikauani, maski sayoj tajtojkej seki minuto. No kitasojkamatilij maj kitemakani itanojnots ika miak netasojtalis uan maj kinojnotsani ika kualtakayot. Kiitak ke itajtoluan katkaj kemej se inetetayokolil Jiova.

¹⁹ Tinochin uelis tikinpaleuiskej oksekin maj kisentokakan kuali mouikakan iuan Jiova. ¿Keniuj? Keman tiktakamatiskej tein Pablo tayolmajxitij: “Ximoyolmajxitikan uan ximoyolchikauakan se uan okse para ma ueyixto namotakuautamatilis ijkon keme nankichiutokke ya” (1 Tes. 5:11). Komo tiksentokaj timoyolchikauaj mojmostaj, semi tikyolpaktiskej Jiova.