1, 2. Momo lie ci kuetele esilivilo oku vetiya vakuetu?

MANJI Cristina o kuete eci ci soka 18 kanyamo wa popia hati: “Olonjali viange ka via kuatele ocituwa coku ndi vetiya pole, va kuata lika ocituwa coku ndi popia lãvi. Olondaka viavo via enda oku ndi sumuisa. Momo ovo va enda oku ndi popia hati, si kuete olondunge, lalimue eteke ndi ka kuata uloño woku linga ovina kuenda nda lẽla calua. Omo liaco, ndaenda oku lila olonjanja vialua, kuenje nda nõlelepo oku yuvula oku sapela lavo. Nda kuatele ovisimĩlo viokuti, si kuete esilivilo.” ^[1] (Tala etosi kesulilo lio cipama.) Ocili okuti, tu pondola oku kuata esumuo lialua nda ka tu kuete omunu umue o tu vetiya!

² Sokolola esanju vakuetu va pondola oku kuata eci tu va vetiya. Manji Rubén wa popia hati: “Vokuenda kuanyamo alua nda kuatele ovisimĩlo viokuti, si kuete esilivilo. Pole, eteke limue eci nda kala oku kundila kumue lukulu umue wekongelo, eye wa limbuka okuti nda sumuile calua. Eye wa yevelela lutate eci nda kala oku situlula ovisimĩlo viange. Noke, wa ndi ivaluisa ovina viwa ndaenda oku linga. Wa ndi ivaluisavo  olondaka via Yesu viokuti etu tua velapo calua okuti, olonjila vi sule. Oku sokolola kocisonehua eci ca siata oku vetiya utima wange. Olondaka viukulu wekongelo via ndi kuatisa calua.”​—Mateo 10:31.

3. (a) Nye upostolo Paulu a popia catiamẽla koku vetiya vakuetu? (b) Nye tu konomuisa vocipama cilo?

³ Embimbiliya li tu sapuila okuti tu sukila oku livetiya pokati olonjanja viosi. Upostolo Paulu wa sonehela Akristão vo ko Heveru hati: ‘A vamanji lunguki okuti lomue pokati kene omo liusumba o kuata utima wa vĩha haiwo ka u kuete ekolelo, poku tinduka ku Suku o kasi lomuenyo; pole, amamiko oku livetiya pokati eteke leteke.’ Paulu wa lombolola esunga liaco poku popia hati: “Sanga umue pokati kene o tĩlisa utima waye poku yapuisiwa lunene wekandu.” (Va Heveru 3:12, 13) Ocili okuti, ove wa kuata esanju lialua eci wa vetiyiwa lomunu umue. Momo lie tu sukilila oku vetiya vamanjetu? Nye tu lilongisa konjila ndomo Yehova la Yesu kuenda Paulu va vetiya omanu vakuavo? Volonjila vipi tu pondola oku vetiya vakuetu? Tu konomuisi apulilo aco.

4. Helie o sukila oku vetiyiwa? Momo lie omanu valua koloneke vilo ka va siatele oku vetiya omanu vakuavo?

⁴ Vosi yetu tu sukila evetiyo. Pole, olonjali vi sukila oku vetiya omãla vavo. Ulongisi umue o tukuiwa hati, Timothy Evans wa lombolola okuti, “omãla va sukila evetiyo, ndeci ocikũla cimue ci sukila oku tapeliwa.” Eye wa amisako hati: “Nda omõla o tambula evetiyo, cu kuatisa oku limbuka okuti wa kapiwako kuenda o soliwe calua.” Omo okuti tu kasi “koloneke via sulako” omanu valua ka va lekisa “ocisola la vangadiavo.” (2 Timoteo 3:1-5) Olonjali vimue ka via siatele oku vetiya omãla vavo momo ka va tambuilevo evetiyo liolonjali viavo. Akulu va sukilavo oku vetiyiwa, pole, ovina viaco ka via siatele koloneke vilo. Omanu valua va siata oku li siõsiõla okuti lalimue eteke va tambuile epandiyo kovina va siata oku linga.

5. Tu pondola oku vetiya ndati vakuetu?

⁵ Tu pondola oku vetiya vakuetu, poku va pandiya eci va linga ovina vimue viwa. Tu ci linga poku va sapuila ovituwa viwa va siata oku lekisa kuenda tu va kolisa eci va sumua. (1 Va Tesalonike 5:14) Omo okuti, tua siata oku kala otembo yalua la vamanjetu, tu kuete apuluvi alua oku sapela lavo ovina vi va vetiya. (Tanga Ukundi 4:9, 10.) Omo liaco, lipula ndoco: ‘Anga hẽ vakuetu va kũlĩha okuti nda va kapako kuenda ndi vakuetele ocisola? Nda siata hẽ oku likolisilako oku ci linga?’ Embimbiliya li popia hati: ‘Oku popia ondaka ya sesamẽla votembo yaco ci sanjuisa u wa yi popia!’​—Olosapo 15:23.

6. Momo lie Satana a yonguila okuti afendeli va Suku va sumua? Tukula ulandu umue u lekisa ndomo eye a siata oku ci linga.

⁶ Elivulu Liolosapo 24:10 li popia okuti: “Nda wa konyoha keteke liohali, ca lomboloka okuti ongusu yove yitito.” Satana wa kũlĩha okuti, nda tua sumua eye o pondola oku nyõla ukamba wetu la Yehova. Eye wa  ci linga poku sumuisa Yovi eci o talisa ohali yalua. Pole, onjongole ya Satata okuti, ongangala ka ya tẽlisiwile. Momo, Yovi wa amamako oku kolela Yehova. (Yovi 2:3; 22:3; 27:5) Tu pondolavo oku tamalãla la Satana loku kolela okuti ka pondola oku kuata onima yiwa. Nda tua amamako oku vetiya epata lietu kuenda vamanji vekongelo, tu pondola oku likuatisa pokati oco tu kuate esanju kuenda ukamba uwa la Yehova.

7, 8. (a) Yehova wa siata oku vetiya ndati omanu? (b) Olonjali vi pondola oku kuama ndati ongangu ya Yehova? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama.)

⁷ Yehova wa siata oku vetiya omanu. Ukualosamo wa soneha ndoco: “Yehova yu ocipepi la vakuavitima via teka. O popela ava va kasi lovitima via samba.” (Osamo 34:18) Eci uprofeto Yeremiya a kala lusumba kuenda esumuo, Yehova wa likuminya oku u kuatisa. (Yeremiya 1:6-10) Yehova wa tuma ungelo umue oco a pamise uprofeto Daniele. Ungelo waco wa tukula Daniele hati: ‘Ulume o soliwe calua.’ (Daniele 10:8, 11, 18, 19) Anga hẽ, o pondola oku kuatisa vamanji lonjila yimuamue, oku kongelamo akundi votembo yosi kuenda vana va kuka okuti ka va pondola vali oku linga ovina vialua?

⁸ Ndaño okuti Yehova la Yesu va kala pamosi vokuenda kuanyamo alua, pole, Yehova wa kũlĩhĩle okuti Omõlaye Yesu, wa sukilile evetiyo eci a kala palo posi. Yesu wa yevelela eci Isiaye a enda oku sapela laye tunde kilu, eci a fetika upange woku kunda kuenda vokuenda kunyamo wasulako womuenyo waye palo posi. Olonjanja vivali Yehova wa popia hati: “U Omõlange wa soliwa, ndo sanjukila.” (Mateo 3:17; 17:5) Ocili okuti, Yesu wa vetiyiwa calua eci Isiaye o sapuila hati, wo solele kuenda wo sanjukila. Noke liotembo yimue, eci Yesu ka file wa kuata esakalalo lialua. Yehova wo vetiya poku tuma ungelo umue oco o pamise kuenda oku u kolisa. (Luka 22:43) Ene alonjali kuami ongangu ya Yehova yoku vetiya olonjanja viosi omãla vene. Eci epandiyo kokuavo eci va linga ovina vimue viwa. Nda ovo va kasi oku lambalaliwa kosikola, likolisiliko oco vu va vetiyi kuenda oku va kuatisa oco va pandikise kalambalalo aco.

9. Nye tu pondola oku lilongisa konjila ndomo Yesu a tata ovapostolo vaye?

⁹ Yesu wa tu silavo ongangu yiwa tu sukila oku kuama. Osimbu eye ka file, wa ivaluisa ovapostolo vaye esilivilo lia velapo lioku kala ambombe. Omo okuti, ovo va kuata ocituwa coku livelisapo va fetika oku lihoya pokati, momo va yonguile oku kũlĩha omunu wa velapo pokati kavo, kuenje Petulu wa litunula poku popia hati, lalimue eteke a ka yanduluka Yesu. (Luka 22:24, 33, 34) Pole, Yesu ka tiamisile utima kakulueya avo. Omo liaco, wa va pandiya omo okuti va lekisa ekolelo kokuaye. Yesu wa va likuminyile okuti ovo va laikele oku linga ovina via velapo okuti eye ci sule, kuenda wa va sapuilavo hati, va soliwe calua la Yehova.  (Luka 22:28; Yoano 14:12; 16:27) Omo liaco, tu pondola oku lipula ndoco: ‘Anga hẽ tua siata oku kuama ongangu ya Yesu poku pandiya ovituwa viwa viomanu vakuavo okuti ka tu tiamisila lika utima kakulueya avo?’

10, 11. Paulu wa vetiya ndati vamanji kuenda wa nõlelepo oku linga nye?

¹⁰ Upostolo Paulu olonjanja vialua wa enda oku popia ovina viwa viatiamẽla ku vamanji. Eye wa pita otembo yalua poku linga ovongende kumue la vamue pokati kavo pole, ndaño okuti wa va kũlĩhĩle ciwa, ka sonehele akulueya avo. Pole, wa va pandiya. Paulu wa popia hati, Timoteo “omõlange wa soliwa vu Ñala” kuenda olondaka viaco wa vi sapuila Timoteo oco a kuatise vamanji vakuavo. (1 Va Korindo 4:17; Va Filipoi 2:19, 20) Paulu wa sapuila Akristão vo ko Korindu hati, Tito “ekamba liange kuenda oñuatisi yange koku u vumbi.” (2 Va Korindo 8: 23) Ocili okuti, Timoteo la Tito va vetiyiwa calua omo okuti va kapeleko ovina va lilongisa la Paulu!

¹¹ Paulu kumue lekamba liaye Barnaba va kapele kohele ovimuenyo viavo oco va vetiye vamanji. Ovo va kũlĩhĩle okuti omanu valua volupale luo Lustra va yonguile oku va ponda. Pole ndaño locitangi caco, ovo va nõlapo oku tiukila volupale luaco oco va ka kolise olondonge viokaliye kuenda oku va kuatisa oku kolela ku Yehova. (Ovilinga 14:19-22) Handi vali, volupale luo Efeso, omuenyo wa Paulu wa kala kohele omo liowiñi wa temẽle calua pole, eye wa kala otembo yalua volupale luaco oco a vetiye vamanji. Elivulu Liovilinga 20:1, 2 li popia ndoco: “Paulu wa tuma olondonge kuenda noke yoku va kolisa wa vosika kuenje eye wa fetika ungende waye woku enda ko Makedonia. Noke yoku pita kovaimbo aco loku vetiya lolondaka vialua vana va kalako, wa pitĩla ko Helasi.”

12. Momo lie ci kuetele esilivilo oku endaenda kolohongele?

¹² Yehova o tu yonguila ovina viwa. Eye wa siata oku tu vetiya oco tu endaende olonjanja viosi kolohongele. Kolohongele viaco, tua siata oku lilongisa ovina viatiamẽla ku Yehova kuenda oku livetiya pokati. (1 Va Korindo 14:31; tanga Va Heveru 10:24, 25.) Manji Cristina wa tukuiwa kefetikilo liocipama cilo, wa popia hati: “Ovina nda siata oku sola vali kolohongele ocisola kuenda evetiyo nda siata oku tambula kolohongele viaco. Olonjanja vimue ndaenda oku kuata osõi eci ndi pitĩla Vonjango Yusoma. Pole vamanji akãi va enda oku ndi kuata kapepe loku ndi sapuila okuti, nda posoka. Ovo va ndi sapuila okuti va ndi kuetele ocisola kuenda va sanjuka poku mola okuti ndi kasi oku amamako oku pamisa ukamba wange la Yehova. Evitiyo liavo lia ndi kuatisa calua!” Ocili okuti, oku livetiya pokati ci kuete esilivilo lia velapo!​—Va Roma 1:11, 12.

13. Momo lie va manji vana va kasi oku fendela Yehova vokuenda kuotembo yalua va sukililavo evetiyo?

¹³ Vamanji vana va kasi oku fendela Yehova vokuenda kuanyamo alua, va sukilavo oku vetiyiwa. Sokolola ulandu wa Yehosua. Eci va Isareli va iñila Vofeka yo Huminyo, Yehova wa nõla Yehosua oco a songuile afendeli vaye. Yehova wa sapuila Mose oco a vetiye Yehosua ndaño okuti wa kala ale oku fendela Yehova vokuenda kuanyamo alua. Yehova wa popia hati: ‘Eca ocikundi caco  ku Yehosua kuenje u kolisa loku u pamisa; momo eye o songuila vofeka eyi ove o vanja.’ (Esinumuĩlo 3:27, 28) Yehosua wa sukilile evetiyo momo wa kũlĩhĩle okuti va Isareli va laikele oku linga uyaki walua kuenda wa lavokailevo oku yuliwa kovoyaki aco. (Yehosua 7:1-9) Koloneke vilo, tu pondolavo oku vetiya akulu vekongelo, vamanji va nyula akongelo momo va siata oku likolisilako oco va kuatise afendeli va Suku. (Tanga 1 Va Tesalonike 5:12, 13.) Manji umue ukuakunyula akongelo wa popia hati: “Olonjanja vimue vamanji va siata oku eca olopandu kokuange lekuatiso liovikanda oco va lekise okuti, va sanjukila epasu tua linga kokuavo. Omo liaco, tua enda oku seleka ovikanda viaco oco tu vi tange vapuluvi ana tua sumua. Ocili okuti, ovikanda viaco via siata oku tu vetiya calua.”

14. Ovolandu api a lekisa okuti ci kuete esilivilo lia velapo oku pandiya vakuetu eci tu va lungula?

¹⁴ Onjanja yimue upostolo Paulu wa sukilile oku lungula vamanji vo ko Korindo. Eci ovo va kapako elungulo liaco, Paulu wa va pandiya. (2 Va Korindo 7:8-11) Ocili okuti, olondaka viaye vi tu vetiya oku linga ovina via sunguluka. Koloneke vilo, akulu vekongelo kuenda olonjali va sukila oku kuama ongangu ya Paulu. Manji umue ukãi o tukuiwa hati, Andreas okuti o kuete omãla vavali wa popia ndoco: “Oku vetiya omãla ci vakuatisa oku kuata olondunge kuenda oku pamisa ukamba wavo la Yehova. O pondola oku eca elungulo poku vetiya vakuetu. Ndaño okuti, omãla vetu va pondola oku linga ovina viwa, pole, nda olonjanja viosi tu va vetiya, ovina viaco vi ka panga onepa komuenyo wavo.”

15. Onjila yipi tu pondola oku kuama oco tu vetiye omanu vakuavo?

¹⁵ Sapuila vamanji okuti wa kapako alikolisilo avo kuenda ovituwa viwa va siata oku lekisa. (2 Asapulo 16:9; Yovi 1:8) Nda tua ci linga tu ka kuama ongangu ya Yehova la Yesu. Ovo va sanjukila ovina viosi tua siata oku va lingila, ndaño okuti olonjanja vimue ka tu tẽla oku tẽlisa ovina viosi tu yongola oku linga. (Tanga Luka 21:1-4; 2 Va Korindo 8:12.) Tua kũlĩha okuti, vamanji vana va kuka va sukila oku likolisilako oco va ende kolohongele kuenda kupange woku kunda. Anga hẽ tua siata oku  va vetiya kuenda oku va pandiya omo liovina viosi va siata oku linga?

16. Vepuluvi lipi ca sunguluka oku vetiya vamanji?

¹⁶ Olonjanja viosi sanda onjila yoku vetiya vamanji. Eci o limbuka okuti omunu umue wa linga ocina cimue ciwa, u pandiya. Eci Paulu kumue la Barnaba va kala ko Antiokea, ko Pisidia asongui vosunangonga va va sapuila hati: “A vamanji, nda vu kuete ondaka yimue yoku [vetiya] omanu, yi popi.” Vepuluvi liaco, Paulu wa vetiya omanu. (Ovilinga 13:13-16, 42-44) Eci tu vetiya vamanji tu ka vetiyiwavo la vamanji vakuavo.​—Luka 6:38.

17. Onjila yipi ya sunguluka yoku pandiya omanu vakuavo?

¹⁷ Teta onimbu. Eci Yesu a pandiya Akristão vana va kala ko Tuatera, eye wa teta onimbu kuenda wa lombolola ovina viwa va kala oku linga. (Tanga Esituluilo 2:18, 19.) Tu pondola oku kuama ndati ongangu yaye? Tu pondola oku ci linga poku pandiya onjali yina yi kasi oku tekula omãla likaliaye ndaño okuti wa siata oku liyaka lovitangi vialua. Nda unjali, pandiya omãla vove omo lialikolisilo va siata oku linga oco va fendele Yehova. Nda wa limbuka okuti va linga ovina viwa sapela lavo catiamẽla kocina caco. Nda tua teta onimbu poku vetiya vamanji, ovo va ka kuata elomboloko liovina tua popia.

18, 19. Tu pondola oku likuatisa ndati pokati oco tu kuate ukamba uwa la Yehova?

¹⁸ Yehova wa sapuila Mose oco a vetiye kuenda oku pamisa Yehosua. Ocili okuti koloneke vilo, Yehova ka popi letu oco tu vetiye omunu umue. Pole, o sanjuka calua eci tu likolisilako oku vetiya vamanji. (Olosapo 19:17; Va Heveru 12:12) Eci manji umue a linga ohundo vekongelo lietu, tu pondola oku u sapuila ovina tua sola vohundo a linga. Citava okuti, vohundo a linga wa tukula ondaka yimue yi pondola oku tu kuatisa kocitangi tu kasi oku liyaka laco ale oku kuata elomboloko liocinimbu cimue Cembimbiliya. Manji umue ukãi wa sonehela ku manji umue wa linga ohundo poku popia hati: “Ndaño okuti ka tua sapelele calua, pole, ovina wa popia via ndi vetiya calua momo wa ndi kolisa kuenda wa ndi lembeleka. Eci wa linga ohundo kuenda eci wa sapela lame pokolika, kokuange ca kala ombanjaile ya tunda ku Yehova.”

¹⁹ Tu pondola lika oku kuata uloño woku vetiya vakuetu nda tua kuata ukamba la Yehova, loku kuama ongangu ya Paulu eci a eca elugulo liokuti: ‘Amamiko oku li vetiya pokati loku lipamisa, ndeci vu kasi ale oku ci linga.’ (1 Va Tesalonike 5:11) Nda tua ‘amamako oku li vetiya pokati eteke leteke,’ tu sanjuisa Yehova!