Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Kalilulieka Kulita ni Mukanda wa Zambi

Kalilulieka Kulita ni Mukanda wa Zambi

‘Yehova wakolesele hashi ni mana. Ni malinjekela walulikile malilu.’—YISHIMA 3:19.

MIASO: 6, 24

1, 2. (a) Yika amwe atu akwamba hakutwala ku nyonga lia kwamba ngwo Zambi kali ni umwe ululikiso? (b) Yika mutushimutwina mu mutwe uno?

MUZE twakuhanjika ni atu hakutwala ku uwayilo, amwe kakwamba ngwo: “Keshi kufupiwa ululikiso niumwe hanga waasongwele ha chikuma chacho. Chuma ayo anafupu ku mwono wo chili kupwa ni usepa ukolo ni Zambi.” Shina maliji wano kali amwenemwene? Yika yuma yize yakulingiwa yinasolola?

2 Mu mutwe uno, mutumona chize Yehova akulingila yuma mu jila yize yalita ni chize akululieka atu jenyi. Mutushimutwina nawa yize twatamba kulinga muze ululikiso wa Yehova muutwaha usongwelo. (1 A-Korindu 14:33, 40) Ku sekulu yitangu, tuvumbi twa Yehova kakawile kanawa usongwelo wa Yisoneko, kashika ahashile kwambujola sango lipema ku yihela yinji. Ngwe ayo, ni yetu twakukaula usongwelo wa Mbimbiliya musono. Nawa twakwononokena yiyulo yize twakutambula mu ululikiso wa Zambi. Chino chakutukwasa hanga tuhase kwambujola sango lipema hashi heswe. Chakutukwasa nawa hanga tufunge chikungulwila chipwe chalinanga, sambukila, ni kulinunga.

YEHOVA KALI ZAMBI YOZE WAKULINGA YUMA NIKULITA

3. Yika yakukulingisa kutayiza ngwo Yehova kali Zambi yoze wakulinga yuma mu jila yize yalita?

3 Nyi twatala kanawa yuma yize Yehova atangile, mutumona pundu ngwetu, iye kali Zambi yoze wakulinga yuma mu jila yize yalita. Aye ‘hanakolesa hashi ni mana. Ni malinjekela walulikile malilu.’ (Yishima 3:19) Nyi twatala yuma yize Yehova alingile tunanyingika wika yikepe. Kwamba pundu, ha “yilinga yenyi, twakwivwa lufuma wenyi hwe-hwe wika.” (Yombi 26:14) Chino chakusoloka ha yuma yikepe yize tunanyingika hakutwala ku ululikiso ungunu wa malilu ni hashi. (Samu 8:3, 4) Tununu a tununu atutongonoshi mwilu, kakwenda mu jila yize yalita. Nawa maplaneta waze ali mu sistema yetu solar, kakwenda hakamwihi ni tangwa. Yuma yino yeswe, yakulingiwa mumu Yehova hanalulieka chize maplaneta ni tutongonoshi atamba kwenda. Muze twakumona chize iye ‘alingile ni mana malilu’ ni hashi, twakuzanga chinji kumuhalisa, kumuwayila, ni kushishika kuli iye.—Samu 136:1, 5-9.

4. Mumu liaka akwa-ciencia keshi kuhasa kukumbulula yihula yinji yilemu?

4 Akwa-ciencia kakuzachisa yuma yize akulilongesa hakutwala ku malilu ni chisemewa ni hashi, hanga tupwe ni mwono upema. Alioze ayo keshi kuhasa kukumbulula yihula yinji yilemu. Chakutalilaho, atu waze akulilongesa hakutwala ku kwenda cha tutongonoshi ni tangwa, keshi kuhasa kutulweza pundu chize malilu ni hashi ni yuma yeswe yize yiliho yaputukile, hanji mumu liaka atu, tushitu, ni mitondo yatwama hano hashi. Nawa atu anji keshi kuhasa kulumbununa mumu liaka atu akwete nyonga lia kutwama ku miaka ya mutolo. (Chilumbununyi 3:11) Chitela cha mumu liaka atu keshi kuwana kumbululo lia yihula yino, chili ngwo akwa-ciencia ni atu akwo kakwamba ngwo Zambi katwamineko. Nawa kakulweza atu ngwo yuma yalilingile yene. Alioze Zambi kakukumbulula yihula yacho kupalikila mu Mukanda wenyi, Mbimbiliya.

5. Yuma yika yize atu akulinga hakukaula shimbi ja chisemewa?

5 Yehova hanase shimbi jinji mu chisemewa. Shimbi jacho kujishi kwalumuka. Atu waze akukalakala ku kahia kazembwe, akwa-kusa milonda ya meya, akwa-yinyingi ya hashi, akwa-kwendesa ndeke, akwa-kupasula mieji ni atu akwo nawa, kakukaula pundu shimbi jacho mba alinge kanawa milimo yo. Chakutalilaho, mbunge ya mutu yatwama sali limuwika lia mujimba. Chino chakukwasa akwa-kupasula mieji hanga anyingike sali lize mahasa kuwana mbunge ya mutu ni mutu. Nawa atu eswe kananyingika ngwo nyi mutu matumbuka kwilu kusuku, iye malimbuka nawa mahasa kufwa. Kashika twakwononokena shimbji ja chisemewa, ngwe shimbi yize yakuholola atu hanji yuma, mumu twakuzanga kutwama ni mwono.

YIZE ZAMBI ANALULIEKA

6. Kuchi tunanyingika ngwetu Yehova kanazange hanga atu amuwayile mu umwe ululikiso walita?

6 Yehova hanalulieka kanawa malilu ni hashi. Kashika kanazange hanga tuvumbi twenyi amuwayile mu umwe ululikiso walita. Kwamba umwenemwene, Yehova hanatwehe Mbimbiliya hanga yitulongese chize twatamba kumuwayila. Nyi twakaula wika usongwelo uze akutwaha kupalikila mu Mbimbiliya ni mu ululikiso wenyi, mutupwa ni chiseke ni kutwama kawape ku mwono wetu.

7. Yika mutuhasa kulilongesa ha chize asonekene Mbimbiliya?

7 Mbimbiliya yili chawana cha kuli Zambi. Amwe akwa-mana kakwamba ngwo Mbimbiliya yili wika ni mikanda ya A-Yunda ni akwa-Kristu yize hanayichingi hamuwika. Alioze Zambi kasakwile atu waze te masoneka mikanda ya Mbimbiliya, shimbu lize te mayisoneka, ni yuma yize te masonekamo. Hamukunda wa chino, kashika mikanda yeswe ya Mbimbiliya yakutukwasa kunyingika kanawa sango ja Zambi. Kukatuka ku mukanda wa Uputukilo ndo ku mukanda wa Usolwelo, Mbimbiliya yinasolola ngwo te mukupwa umwe “munyachi” uze te muupwisa nawa hashi paraisu. Nawa twakulilongesa ngwo, “munyachi” wacho uli Kristu Yesu ni Wanangana wenyi uze muukasolola ngwo Yehova kali ni ulite wakuyula atu eswe.—Tanga Uputukilo 3:15; Mateu 6:10; Usolwelo 11:15.

8. Mu mutapu uka A-izalele te apwa akululieka kanawa?

8 A-Izalele kakawile Shimbi yize aehele kuli Zambi nawa kapwile akululieka kanawa. Chakutalilaho, kwapwile umwe ululikiso wa ‘mapwo waze te akuvumbika ku chikolo cha mbalaka ya chikungulwila.’ (Kutuhuka 38:8) A-Izalele nawa kapwile ni shimbi jize te jakwaakwasa kututulula mbalaka ni tabernakulu kulita ni ululikiso wayo. Hakupalika cha mashimbu, Mwanangana Ndawichi yalulieka asasendote ni A-Levi hanga alinge yimwe milimo mu tembele. (1 Sango ja Mianangana 23:1-6; 24:1-3) Muze A-Izalele te akwononokena Yehova, iye te kakwaawahisa chinji. Ayo kapwile akululieka kanawa, kashika apwile ni sambukila hamwe ni kulinunga.—Shimbi Yamuchiali 11:26, 27; 28:1-14.

9. Kuchi yikungulwila ya ku sekulu yitangu te akuyilulieka?

9 Yikungulwila ya ku sekulu yitangu neyo yapwile yakululieka kanawa. Kwapwile chizavu cha tusongo, hanji mandumbu waze te akuhana usongwelo mu yikungulwila. Kuuputukilo mu chizavu chacho mwapwile wika apostolo. Kulutwe lia matangwa, hiyawezelamo makulwana. (Yilinga 6:1-6; 15:6) Yehova te kakusongwela mandumbu amu chizavu cha tusongo nawa akwo te kakukalakala no hamuwika hanga asoneke mikanda ya yiyulo ni usongwelo uze te akuhana mu yikungulwila. (1 Timoteu 3:1-13; Titu 1:5-9) Shina yikungulwila te yakuyuka ha kukaula usongwelo wa chizavu cha tusongo?

10. Yika te yakulingiwa mu yikungulwila ku sekulu yitangu ha kukaula usongwelo wa chizavu cha tusongo? (Tala chizulie ha uputukilo.)

10 Tanga Yilinga 16:4, 5. Ku sekulu yitangu, amwe mandumbu te kakumeneka yikungulwila hanga aalweze “ndongo jize te hapatula apostolo ni makulwana ku Yerusaleme,” chekwamba ngwo kuli chizavu cha tusongo. Yikungulwila te yakukaula usongwelo wacho, kashika te ‘yakutakama mu ufulielo, ni kwoka tangwa ha tangwa.’ Yika mutuhasa kulilongesa ha chilweza cho, yize muyikwasa yikungulwila yetu musono?

SHINA YENA WAKUKAULA USONGWELO WA ZAMBI?

11. Yika makulwana ni tuvumbi atamba kulinga muze matambula usongwelo mu ululikiso wa Zambi?

11 Mandumbu amu Chizavu cha ku Mutango, tulayi amambonge, makulwana amu yikungulwila ni tuvumbi kakutambula usongwelo kupalikila mu ululikiso wa Zambi. Kwamba pundu, Mukanda wa Yehova wakutulweza yetweswe ngwo, twatamba kwononokena tusongo. (Shimbi Yamuchiali 30:16; A-Hepreu 13:7, 17) Atu waze ashishika kuli Yehova keshi kumwehuka, nawa keshi kulinyenyeta hakutwala ku usongwelo uze akutambula. Kutwazangile kupwa ngwe Ndiutrefwe, yoze te keshi kuvumbika mandumbu waze apwa tusongo. (Tanga 3 Yoano 9, 10.) Nyi twakaula usongwelo uze akutwaha, mutukwasa chikungulwila kupwa ni sambukila ni kulivwashana. Kashika twatamba kulihula ngwetu: ‘Shina nakukolweza mandumbu ni mapangi hanga ashishike kuli Yehova? Kutala nakukaula kawashi-washi usongwelo uze nakutambula mu ululikiso wa Zambi?’

12. Kuchi akusakula makulwana ni tuvumbi mu chikungulwila?

12 Ha matangwa wanoene, Chizavu cha Tusongo kalumunanga mutapu wakusakula makulwana ni tuvumbi mu chikungulwila. “Yihula ya Waze Akutanga Mikanda Yetu” mu Kaposhi wa Kutalila wa 15 Novembro 2014, mutwe wacho unalumbununa ngwo, ku sekulu yitangu chizavu cha tusongo kahanyine chiteli kuli tulayi akumeneka yikungulwila hanga asakule makulwana ni tuvumbi. Kukatuka ha Setembro wa mwaka 2014, tulayi amambonge kanakaputuka kulinga mulimo wacho. Muze makulwana amu chikungulwila matayiza umwe ndumbu ngwo mahasa kupwa mukulwana hanji kavumbi. Chocho, kalayi wa mbonge mafupa kunyingika kanawa ndumbu wacho hamwe ni usoko wenyi. Chakutalilaho, iye mahasa kukalakala mu munda ni ndumbu wacho. (1 Timoteu 3:4, 5) Muze kalayi wa mbonge ni makulwana makunguluka, ayo mahengula kanawa Yisoneko yize yakuhanjika hakutwala ku yitanga yize mukulwana hanji kavumbi atamba kupwa nayo.—1 Timoteu 3:1-10, 12, 13; 1 Petulu 5:1-3.

13. Kuchi mutuhasa kusolola ngwetu, tunakaula usongwelo uze makulwana akutwaha?

13 Makulwana kakutwaha usongwelo uze wakatuka mu Mbimbiliya, mumu kakuzanga kukwasa ni kufunga chikungulwila. Kashika twatamba kukalakalano hamuwika, mumu usongwelo wacho wakutukwasa ku mwono wetu. (1 Timoteu 6:3) Ku sekulu yitangu, mandumbu amwe te “akwa lwelia.” Ayo te keshi kuzanga kukalakala alioze te kakuzanga kulinjisa mu yuma yambala. Makulwana te kakweseka kwaalulamisa, alioze o te kakulituna kwalumuna yitanga yo. Kashika postolo Paulu alwezele mandumbu mu chikungulwila chize atamba kutwama ni atu jacho. Aye yamba ngwenyi: Atu jacho ‘nukaase chinyingi, kanda nukaliendela no.’ Mandumbu katambile kwehuka kulikata ni atu jacho, alioze hi kwamona ngwe akwa-kole ko. (2 A-Tesalonika 3:11-15) Makulwana amu yikungulwila musono, no kakukwasa atu waze akulengulula shimbi ja Zambi. Chakutalilaho, ngwe ndumbu yoze wakulinga usendo ni mutu yoze hi Chela cha Yehova ko. (1 A-Korindu 7:39) Nyi ndumbu wacho malituna kwalumuna yitanga yenyi, makulwana mahasa kuhanjika pande mu chikungulwila jize mujilumbununa chize yitanga yacho muyihasa kulingisa atu akwo kuhanjika yuma yipi hakutwala ku chikungulwila. Nyi makulwana mahanjika pande jacho mu chikungulwila chize watwama, kuchi muwivwa ku mbunge? Nyi yena unanyingika mutu wacho, shina mwehuka kulikata nenyi? Nyi walinga chocho, muhasa kumukwasa hanga anyingike ngwo yitanga yenyi muyimunehena lamba nawa muyivwisa Yehova yikola ku mbunge. Yino muyihasa kumukwasa hanga alumune yitanga yenyi. [1]—Tala maliji akusongo.

FUNGENU CHIKUNGULWILA CHIPWE CHALINANGA, SAMBUKILA, NI KULINUNGA

14. Kuchi mutuhasa kukwasa chikungulwila hanga chipwe chalinanga?

14 Liji lia Zambi linatulweze yize yetweswe twatamba kulinga hanga tuchine kwecha upi ununge mu yikungulwila yetu. Tutalenu yuma yize yalingiwile mu chikungulwila cha A-Korindu. Paulu te kakuzanga chinji mandumbu ni mapangi jamo. Aye kakwashile anji akuli ayo hanga anyingike umwenemwene. (1 A-Korindu 1:1, 2) Alioze, achinyonga chize iye evwile muze awanyine ngwo, umwe wakuli ayo te kakulinga utanji nawa mandumbu te kakumweche hanga anunge mu chikungulwila! Kashika, Paulu alwezele makulwana ngwenyi, “nukakunjike umwe wapwa ngwe yono kuli Satana.” Ayo te katamba kuchiza mutu wacho mu chikungulwila, chekwamba kumusosolola mukachi ka mandumbu. (1 A-Korindu 5:1, 5-7, 12) Ni musono nawa, nyi ndumbu malinga shili yinene chakuhona kulikonyeka, makulwana mahasa kukwata chiyulo chakumusosolola mu chikungulwila. Nyi chino muchilingiwa, shina mututwama ni mutu wacho kulita ni chize Yisoneko yakutusongwela? Nyi twalinga chocho, mutukwasa kulinanga cha chikungulwila. Nawa mutukwasa mutu wacho hanga anyingike ngwenyi katamba kulikonyeka ni kwita Yehova hanga amukonekene.

15. Kuchi mutuhasa kufunga sambukila mu chikungulwila?

15 Mu chikungulwila cha A-Korindu mwapwile nawa mulonga ukwo. Amwe te kakutwala mandumbu jo ku usopelo wa nguvulu. Paulu yaahula ngwenyi: “Kuchi te kunwaatayijile akanwehe mulonga?” (1 A-Korindu 6:1-8) Musono, amwe mu chikungulwila te kakulinga mingoso ni mandumbu jo, alioze hakupalika cha mashimbu o yatokesa mbongo hanji yalinga kalimbalimba. Ha chino, o yatwala mandumbu jo ku usopelo wa nguvulu. Alioze nyi chino muchilingiwa, muchihasa kulingisa atu hanga ahanjike yuma yipi hali Yehova ni hali atu jenyi. Nawa muchihasa kuneha mbwanja mu chikungulwila. Mukanda wa Zambi unatukwase hanga tupwe ni sambukila ni mandumbu jetu. Chekwamba ngwo, chipwe mbongo mututokesa hamukunda wakupwa ni sambukila ni mandumbu jetu.  [2] (Tala maliji akusongo.) Kwamba pundu, Yesu hanatulongesa chize twatamba kuhwisa milonga yinene-yinene ni yikehe-yikehe yize muyisoloka mukachi ketu. (Tanga Mateu 5:23, 24; 18:15-17.) Nyi mutwononokena usongwelo uno, mutufunga sambukila ni kulinunga mu chikungulwila.

16. Mumu liaka atu ja Zambi akulinunga hamuwika?

16 Mukanda wa Yehova unatulweze ngwo: “Talenu cho kupema, cho kuwaha, muze mandumbu matwama hamuwika ni mbunge yimuwika.” (Samu 133:1) Muze A-Izalele te akwononokena Yehova, ayo te kakupwa kanawa hamwe ni kulivwashana. Zambi kambile hali atu jenyi ngwenyi: “Munguasela hamuwika ngwe mapanga mu limba.” (Mika 2:12) Yehova kambile nawa ngwenyi atu jenyi te manyingika umwenemwene wamu Yisoneko ni kumulingila hamuwika. Aye yamba ngwenyi: “Mungwalumuna kuhanjika cha mavunngu chikapwe kuhanjika chipema hanga eswe akatongole jina lia Yehova nikumulingila ni mbunge yimuwika.” (Zefania 3:9) Tunawahilila chinji ha kuwayila Yehova hamuwika!

Makulwana kanakwase umwe pangi yoze ‘watanguka’ (Tala paragrafu 17)

17. Yika makulwana atamba kulinga nyi umwe ndumbu mu chikungulwila malinga shili yinene?

17 Nyi umwe ndumbu malinga shili yinene, makulwana katamba kawashi-washi kumululamisa ni zango lieswe. Ayo kananyingika ngwo Yehova kanazange hanga afunge chikungulwila ku yitanga yipi yize muyihasa kusolokamo. Nawa kakusa tachi hanga chikungulwila chipwe chalinanga hamwe ni kulivwashana. (Yishima 15:3) Ngwe chize twakutanga mu mukanda wenyi utangu kuli A-Korindu, Paulu te kakuzanga chinji mandumbu jenyi amu Korindu. Kashika te akwaalulamisa muze mafupiwa ukwaso. Tunanyingika ngwetu makulwana jamo kafupiwile kukaula kawashi-washi usongwelo wa Paulu, mumu amwe tukweji kulutwe, iye yachichimieka ha mukanda wamuchiali uze aasonekenene. Aye yamba ngwenyi, nyi umwe ndumbu ‘matanguka,’ makulwana katamba kumululamisa ni mbunge ya zango.—A-Ngalashia 6:1.

18. (a) Kuchi usongwelo wa Liji lia Zambi wakwashile yikungulwila ku sekulu yitangu? (b) Yika mutulilongesa ha mutwe uze muusulaho?

18 Chochene, muze akwa-Kristu ku sekulu yitangu, te akukaula usongwelo wa Mukanda wa Zambi, yikungulwila yo te yakupwa yalinanga, sambukila, ni kulinunga. (1 A-Korindu 1:10; A-Efwesu 4:11-13; 1 Petulu 3:8) Chino, te chakukwasa mandumbu ni mapangi hanga ambujole sango lipema “kuli atu eswe mushi lia lilu.” (A-Kolosu 1:23) Ni musono nawa, tuvumbi twa Yehova kali mu ululikiso ungunu nawa walinunga. Chino chakwaakwasa hanga ambujole sango lipema hashi heswe. Mutwe uze muusulaho, muuhanjika chinji hakutwala ku nyonga lio lia kuhalisa Mwene wo Yehova, ni kwononokena usongwelo uze unakatuka mu Mukanda wenyi, Mbimbiliya.—Samu 71:15, 16.

^ [1] (paragrafu 13) Tala Organizados para Fazer a Vontade de Jeová, ha mafwo 134-136.

^ [2] (paragrafu 15) Mba unyingike nawa sango jikwo ja chize mukwa-Kristu mahasa kukwata chiyulo chakutwala mukwo ku usopelo wa nguvulu, tala mukanda “Lifungenu Mu Zango Lia Zambi,” ha lifwo 223, ni maliji amushi lia lifwo.