1, 2. a) ¿Ngöbökwe juta ükaninte nieta yebätä nitre ruäre tä dre niere? b) ¿Nibike dre mike gare jai kukwe ja tötikara nekänti?

NGÖBÖ mikakäre täte nitre braibe tädre ja ükaninte ni jie ngwankäre ye ribe ñaka jai nitre ruäre tä niere. Nikwe ja ketadre Ngöböbe ye aibe ngörä tätre niere. ¿Kukwe nieta kwetre ye metre?

² Jehová tä jondron jökrä nuainne kwin jatäri aune niara tä juta kwe ükete sribikäre ye nibike mike gare jai kukwe ja tötikara nekänti (recuadro “¿Dre gärätä?” mikadre ñärärä). Juta ükaninte Jehovakwe tä kukwe bien nuaindre nie ye ngwane nikwe dre nuaindre ye nibike mike gare jai arato (1 Corintios 14:33, 40, TNM). Siklo kena yete, nitre kristiano nämene ja tuenmetre jie ngwandre Kukwe Ngöbökwe yei. Ye köböire niaratre kukwe kwin Gobran Ngöbökwe yebätä driebare kä keta kabre känti. Kä nengwane, ni Testiko tä ja tuenmetre jie ngwandre Biblia yei arato aune juta ükaninte Ngöbökwe tä kukwe bien nuaindre nie ye nita mike täte. Ye medenbätä ni raba kukwe kwin Gobran Ngöbökwe yebätä driere Kä jökräbiti tibien. Ne madakäre, nita konkrekasion mike kwin, keteitibe aune jäme jabe.

3. ¿Jehová ye jondron nuainne kwin jatäri ye dre tä mike gare metre nie?

³ Jehovakwe jondron sribebare yebätä nita töbike angwane, niara  ye jondron nuainne kwin jatäri tä nemen gare metre nie. Proverbios 3:19 tä niere niara “töbätä yebiti” kä tibien sribebare kwe aune “kukwe nüke gare ie yebiti” kä kwinta dätebare kwe. Akwa Ngöbökwe jondron sribebare yebätä kukwe ñaka gare krubäte nie. Ye medenbätä Biblia tä niere “kukwe mikanina gare chi niarabätä” (Job 26:14). Akwa yebiti ta, jondron kä kwinbiti yebätä kukwe gare chi nie ye tä ni dimike mike gare metre jai jondron ye tä ükaninte kwin jatäri (Salmo 8:3, 4). Muke millón kwati krubäte tä kwinta ye tä dänikwite kwin jatäri yebätä ani töbike. Planeta keta kabre tä dänikwite ño Ñänä bäre ta yebätä ani töbike arato. Muke kwati krubäte aune planeta keta kabre ye tä ükaninte kwin jatäri ñobätä ñan aune ye erere ie Jehová tö namani ye tä ni töi mike ñan krütare. Jehová töbätä krubäte yebiti kä kwinta aune Kä tibien sribebare kwe yebätä nikwe töbikadre yekwe ni töi mikai niara käikitekä, mike täte aune ja ngwen metre ie (Salmo 136:1, 5-9).

4. ¿Kukwe keta kabre ütiäte ngwantarita ye ñobätä nitre ja tötikaka krikri ñaka mike gare?

⁴ Kä tibien aune jondron kä kwinbiti yebätä kukwe keta kabre namanina gare nitre ja tötikaka krikri ie. Ye köböire kä nengwane tä nemen bäri nuäre nünankäre ni kräke. Akwa kukwe keta kabre ütiäte ngwantarita ye niaratre jämi mike gare. Ñodre, kä kuinta ye sribe jatani ño aune ñobätä ni aune jondron nire tä kä tibienbätä ye niaratre ñaka raba mike gare metre ta. Aune ñobätä ni kä tibienbätä ñaka tö krütai ye nitre jökrä bäsi ñaka raba mike gare (Eclesiastés 3:11). ¿Kukwe ngwantarita ye ñobätä ñaka gare nitre kwati ie? Ñobätä ñan aune nitre ja tötikaka krikri ye kwati krubäte aune nitre mada tä niere Ngöbö ñaka tärä bätä jondron nire jatani nikwite ño jatäri ye drieta kwetre. Akwa Ngöbö abrä tä kukwe ye mike gare nie tärä kwe Biblia yebiti.

5. Jondron jökrä sribebare ye ererebätä kukwe ükaninte ye köböire ni jökrä tä sribire, ¿ye dre dre tä bämike?

⁵ Jehovakwe jondron jökrä sribebare ye ererebätä kukwe ükaninte kwe aune ñaka kukwe ye kwite bä jene. Nitre sribikä electricidad yebätä, nitre sribikä tubo ñö kräke yebätä, nitre ingeniero, nitre ru kwinta ngwanka, nitre ni operaka aune nitre mada ye tä kukwe ükaninte ye köböire sribi kwetre ye nuainne. Ñodre, nitre ni operaka tä nitre operare ye ngwane nitre brukwä tä medente ye gare ietre. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune ni jökrä brukwä tä kä keteitibe känti. Ne madakäre, ni jökrä ie gare kä mente kwin yekänti ni iti käkwe ja täkädrete kunkwäre ye ngwane raba mate tibien aune raba krüte arato. ¿Ñobätä? Gravedad ye köböite. Aisete ni tö nünain jankunu angwane, jondron sribebare ye jökräbätä kukwe ükaninte ye nikwe mikadre ütiäte jai.

6. ¿Juta Jehovakwe tädre ja ükaninte kwin niara mikakäre täte ie niara tö yebätä nikwe töbikadre ye ñobätä metre?

⁶ Jehovakwe jondron kä kwinbiti ükaninte kwin jatäri ye tä ni töi mike ñan krütare. Aisete juta kwe tädre ja ükaninte kwin niara mikakäre täte ie niara tö yebätä nikwe töbikadre ye metre. Ñodre, Jehovakwe Biblia biani nie ne kwe nikwe niara mikadre ño täte ye rabadre gare nie. Jehová aune juta ükaninte kwe yei nikwe ja tuanemetre jie ngwandre ye aibe köböire ni raba nüne kä jutobiti.

7. ¿Kukwe tä tikani ño Bibliabätä ye tä dre mike gare nie?

⁷ Biblia ye jondron ütiäte krubäte Ngöbökwe biani nie. Biblia ye abokän tärä nitre judío aune nitre kristiano yekwe akwa ñaka kukwe ja erebe mike gare nieta nitre ruäre ie kukwe gare krubäte yekwe. Akwa nire nire käkwe tärä Bibliabätä tikai, ñongwane tikai kwetre aune dre tikai kwetre ye Ngöbökwe ja töi mikani denkä. Ye medenbätä tärä jökrä Bibliabätä ye tä kukwe ja erebe mike gare aune Ngöbö tö dre driei nie ye tä ni dimike mike nüke gare jai. Biblia tä mike gare Génesis nememe Revelación yekänti, ‘monso’ iti köböire Kä tibien rabaita bä nuäre. Tä driere nie  ‘monso’ ye abokän Jesukristo aune Gobran kwe yebiti bämikai kwe Jehová ye aibe raba ni gobraine (ñäkädre Génesis 3:15; * Mateo 6:10 * aune Revelación 11:15 yebätä). *

8. ¿Nitre israelita nämene ja ükaninte kwin sribikäre ye dre tä bämike?

⁸ Ngöbökwe juta Israel ye ükaninte kwin krubäte arato. ¿Nuainbare ño kwe? Kukwe biani kwe ietre ye köböire. Ñodre, kä ye näire meritre “nämene ja ükaninte sribikäre jukwete” (Éxodo 38:8). Ju nämene nünantubukäre nitre ie aune tabernáculo ye jänrikadre ño kwin jatäri ye kräke Ngöbökwe kukwe biani nuaindre arato. Kä nikani ta ye bitikäre, rei David käkwe nitre sacerdote aune nitre levita ükaninte kwin sribi nuain nämene templote ye kräke (1 Crónicas 23:1-6; 24:1-3). Nitre israelita nämene Jehová kukwei mike täte ye ngwane, niara nämene kukwe kwin mike nemen bare kräketre. Niaratre nämene ja ükaninte kwin, nüne jäme jabe aune keteitibe ye käi nämene juto bätätre (Deuteronomio 11:26, 27; 28:1-14).

9. ¿Konkrekasion siklo kena yete ye nämene ja ükaninte ño?

⁹ Konkrekasion siklo kena yete nämene ja ükaninte kwin arato. Kä ye näire nitre braibe konkrekasion jökrä ngübabitikä nämene, ye abokän nitre braibe nämene konkrekasion jie ngwen. Käne nitre apóstol ye aibe nämene. Akwa ye bitikäre niaratre ye ngätäite nitre kristiano mada umbre ji ngwanka namani sribire bentre (Hechos 6:1-6; 15:6). Nitre braibe konkrekasion jökrä ngübabitikä aune nitre kristiano nämene niaratre dimike ye Jehovakwe mikani tärä tike kukwe niekäre nuaindre aune mäträkäre konkrekasion keta kabre yebätä (1 Timoteo 3:1-13; Tito 1:5-9). ¿Konkrekasion keta kabre käkwe ja tuanimetre jie ngwandre nitre braibe konkrekasion jökrä ngübabitikä yei ye köböire dre kwin namani kwetre?

10. Nitre braibe konkrekasion jökrä ngübabitikä kukwe ükaninte nuaindre ye konkrekasion jene jene siklo kena käkwe mikani täte ye ngwane, ¿dre namani bare? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä).

¹⁰ (Ñäkädre Hechos 16:4, 5 yebätä). Siklo kena yete, ja mräkätre ruäre nämene konkrekasion jene jene tuinbiti “nitre Jesu kukwei ngwianka amne nitre ni jie ngwianka Jerusalénbo” käkwe kukwe ükaninte nuaindre ye mikakäre gare ietre. Nitre braibe konkrekasion jökrä ngübabitikä kukwe ükaninte nuaindre ye konkrekasion jene jene käkwe mikani täte, yebätä “namanintre [...] tödeke bäri Jesubti amne, köbö kwatirekwatire ni kwati mda namani Jesu kukwei kaen ngäbti”. ¿Ni raba ja ngwen ño niaratre ye erere konkrekasionte?

11. Juta ükaninte Ngöbökwe tä kukwe bien nuaindre ye ngwane, ¿ja mräkätre tä kädekani ji ngwankäre ye rabadre dre nuainne?

¹¹ Nitre Sukursal Jie Ngwanka o Nitre Sribi Ngöbökwe Jie Ngwanka Juta Keteiti Te, nitre circuito tuabitikä, nitre sribikä konkrekasionte aune nitre umbre ji ngwanka ye rabadre juta ükaninte Ngöbökwe tä kukwe bien nuaindre ye mike täte. Ñodre, Biblia tä niere ni jökrä rabadre nitre ni jie ngwanka ye kukwei mike täte (Deuteronomio 30:16; Hebreos 13:7, 17). Nita ja ngwen metre Jehovai angwane, kukwe bianta nuaindre nie ye nikwe mikai täte aune nikwe ñaka ñäkäi rüere. Ni ñaka tö ja ngwain Diótrefes ye erere, niara ñaka nämene ja mräkätre konkrekasion jie ngwanka ye mike ütiäte jai (ñäkädre 3 Juan 9, 10 yebätä). Kukwe bianta nuaindre nie ye nita  mike täte ye köböire nita konkrekasion dimike nüne jäme aune keteitibe jabe. Ye medenbätä ni raba ngwentari jai: “¿Tita ja mräkätre aune ja ngwaitre dimike ja ngwen metre Jehovai? ¿Juta ükaninte Ngöbökwe tä kukwe bien nuaindre ye tita mike täte bengwairebe?”.

12. ¿Nitre umbre ji ngwanka aune nitre sribikä konkrekasionte ye diankata ño?

¹² Bitinkä, Nitre Braibe Konkrekasion Jökrä Ngübabitikä yekwe kukwe ükaninte mrä nitre umbre ji ngwanka aune nitre sribikä kädekakäre konkrekasionte. Ni Mikaka Mokre mikani gare nitre braibe konkrekasion ngübabitikä siklo kena yete käkwe nitre circuito tuabitikä ye kädekani ne kwe niaratre rabadre nitre umbre ji ngwanka aune nitre sribikä konkrekasionte kädeke (sección “Nitre tä kukwe ngwentari” tä Ni Mikaka Mokre 15 noviembre 2014 yekänti mikadre ñärärä). Ye medenbätä, septiembre 2014 yete ja känenkäre nitre circuito tuabitikä ye jatani nitre kädeke. Ja mräkä iti raba sribire ni umbre ji ngwanka o nitre sribikä konkrekasionte ye kwrere nieta nitre umbre ji ngwanka yekwe angwane, ni circuito tuabitikä tä ja di ngwen ja mräkä ye aune mräkätre kwe mikakäre gare jai. Ñodre, tä niken kukwe driere ja mräkä yebe raba ruin nie (1 Timoteo 3:4, 5). Ye bitikäre, ni circuito tuabitikä tä ja ükökrö nitre umbre ji ngwanka yebe. Nitre umbre ji ngwanka aune nitre sribikä konkrekasionte rabadre dre nuainne nieta bersikulo jene jenebätä ye niaratre tä gwairebe ngwenta törö kwin jai (1 Timoteo 3:1-10, 12, 13; 1 Pedro 5:1-3).

13. ¿Nita nitre umbre ji ngwanka dimike ye nita bämike ño?

¹³ Biblia yebiti nitre umbre ji ngwanka ye tä ni jie ngwen ñobätä ñan aune tö konkrekasion kriemikai aune ngübai. Nikwe niaratre dimikadre aune tätre ni jie ngwen ye mikadre täte, ñobätä ñan aune ye kwin ni kräke (1 Timoteo 6:3). Siklo kena yete, nitre kristiano ruäre nämene “dikekä ngwarbe krö kwäräkwärä”. Niaratre ñaka tö nämene sribidi aune nämenentre ja mike kukwe nitre madakwe yete. Nitre umbre ji ngwaka käkwe ja di ngwani niaratre töi ükete, akwa niaratre ñaka ja töi kwitani. Ja mräkätre aune ja ngwaitre konkrekasion yete ye rabadre nitre ja ngwen ye erere mike tuin ño jai ye Pablo niebare ietre. Niebare kwe ietre: “Mika ñäräre kuin munkwe” aune “munkwe ñan ja geta ben”. Ja mräkätre aune ja ngwaitre ñaka rabadre kä denkä jai rabakäre ja ngätäite nitre yebe akwa ñaka rabadre mike tuin jai ni niaratre rüe ye kwrere (2 Tesalonicenses 3:11-15). Nitre kristiano ñaka tä kukwe ükaninte Ngöbökwe mike täte ye kä nengwane nitre umbre ji ngwanka tä ja di ngwen dimikakäre arato. Ñodre, ja mräkä iti tätre dikekä meri ñaka Jehová mike täte yebe angwane rabadre mäträrebätä (1 Corintios 7:39). ¿Akwa ja mräkä ye ñaka törbadre ja töi kwitai angwane dre nuaindre kwetre? Nitre umbre ji ngwanka raba kukwe kädriere mikakäre gare ni ja ngwen ye erere ye köböite nitre mada raba konkrekasion kädriere blo. Nitre umbre kukwe ye erere kädriedre konkrekasion nikwe yete angwane, ¿nikwe dre nuaindre? Aune ja mräkä gare nie tä ja ngwen ñaka kwin yebätä kukwe kädriedre ye ngwane, nikwe ñaka kä diainkä jankunu rabakäre ja ngätäite ben. Ye köböire ni raba niara dimike mike nüke gare jai tä ja ngwen ñaka kwin ye köböite kukwe tare raba nemen barebätä aune ye ñaka tuin kwin Jehovai. Ja mräkä ye raba ja töi kwite raba ruin nie ^[1] (kukwe ja tötikara  nekänti nota tä mikani mrä ngösöri mikadre ñärärä).

14. ¿Ni raba konkrekasion dimike ño ja ngwen kwin?

¹⁴ Kukwe blo ñaka tuanemetre nemen bare konkrekasionte yekäre ni jökrä rabadre dre nuainne ye Ngöbö kukwei Biblia tä niere. Juta Corinto yete dre namani bare yebätä ani töbike. Ja mräkätre aune ja ngwaitre nämene nüne yete ye Pablo nämene tarere krubäte. Niaratre ye kwati krubäte ie niarakwe kukwe metre Bibliabätä ye driebare (1 Corintios 1:1, 2). Aisete ni iti nämene nemen kämekäme jabe aune konkrekasion nämene tuenmetre nemen bare ye namani gare ie ye ngwane ja namani ruin ño ie ye ani bämike ja töite. Nitre umbre ji ngwanka yei Pablo kukwe ne niebare nuaindre: “Ni [...] ye munkwe mika gare Satanaye”. Niaratre nämene ni ye kitekä kukwebätä o denkä konkrekasionte (1 Corintios 5:1, 5, 7, 12). Ni näire, ni iti ñaka ja töi kwitadre ja mikadre ngite krubäte kwe yebätä angwane nitre umbre ji ngwanka raba kitekä kukwebätä. Nitre kitaninkä kukwebätä ye nikwe mikadre tuin ño jai nieta Bibliakwe ye erere nikwe nuaindi angwane, nikwe konkrekasion dimikai ja ngwen kwin (recuadro “¿Dre gärätä?” mikadre ñärärä). Aune ni raba niaratre dimike ja töi kwite ne kwe Jehovakwe ngite juandre tabiti arato raba ruin nie.

15. ¿Ño nikwe konkrekasion mikai jäme aune keteitibe jabe?

¹⁵ Konkrekasion Corinto yete kukwe mada nämene nemen bare. Ja mräkätre aune ja ngwaitre ruäre nämene niken ja mräkätre mada kukwebätä ye ngwena nitre kukwe ükatekä ye ngwärekri. Pablo ngwanintari ietre: “¿Ñan bäri kwin munkwe ja kwata kriadre jondron bloi ya?” (1 Corintios 6:1-8, Ngöbö Täräe, tärä okwä ükaninte). Kä nengwane, ja mräkätre aune ja ngwaitre ruäre käkwe sribibarera ja mräkätre o ja ngwaitre madabe aune ngwian nianinante käntre o ja mräkätre aune ja ngwaitre yekwe niaratre ngökanina ruin ietre. Ye medenbätä tätre niken ngwena nitre kukwe ükatekä ngwärekri. Kukwe ye rabadre bare angwane, nitre raba blite blo Jehovabätä aune juta ükaninte kwe yebätä raba ruin nie. Aune ye köböite kukwe kri raba nemen bare konkrekasionte arato. Ngwian raba nete nikän akwa Ngöbö Kukwei tä niere ni rabadre ja mäke jäme ja mräkätre aune ja ngwaitre ben ^[2] (kukwe ja tötikara nekänti nota tä mikani mrä ngösöri mikadre ñärärä). Kukwe kri tädre jabätä nie ni madabe abokän ükadrete ño ye Jesukwe driebare (ñäkädre Mateo 5:23, 24 aune 18:15-17 yebätä). Niarakwe kukwe niebare mäträkäre nibätä ye nikwe mikadre täte. Ye köböire nikwe konkrekasion mikai jäme aune keteitibe jabe.

16. ¿Ñobätä ni Ngöbö mikaka täte ye tä keteitibe?

¹⁶ Biblia tä niere nie: “¡Mike ñärärä! ¡Ja mräkätre käkwe nünandre keteitibe jabe ye kwin krubäte aune tä kä mike nuäre nibätä!” (Salmo 133:1). Nitre israelita Jehová mikani täte ye ngwane, nämenentre ja ükaninte kwin aune keteitibe. Kukwe kwin tä ja känenkäre nitre Ngöbö mikaka täte kräke yebätä Ngöbö nämene blite ye ngwane, niebare kwe: “Tikwe niaratre mikai  keteitibe oveja kwrere ki teri” (Miqueas 2:12). Jehovakwe mikani gare arato ni niara mikaka täte käkwe niara mikai täte keteitibe ñobätä ñan aune kukwe metre Bibliabätä ye rabai gare nie. Niarakwe niebare: “Juta jökrä ye tikwe mikai blite kukwe keteitibebiti, ne kwe niaratre jökrä rabadre Jehová kädekete ja di käräkäre ie aune sribikäre gwairebe kräke” (Sofonías 3:9). Nita Jehová mike täte keteitibe yebätä nita debe bien krubäte ie, ¿ñan ererea?

17. Ni iti konkrekasionte ja mikadre ngite krubäte ye ngwane, ¿nitre umbre ji ngwanka käkwe dre nuaindre?

¹⁷ Ni iti käkwe ja mikadre ngite krubäte angwane, nitre umbre ji ngwanka rabadre jötrö ngwarbe töi ükete töi jämebiti. Konkrekasion kriemikadre nitre ja ngwen käme yebätä ie Jehová tö ye gare ietre. Ye köböire konkrekasion ja ngwain kwin aune täi keteitibe (Proverbios 15:3). Pablo nämene ja mräkätre aune ja ngwaitre Corinto ye tarere krubäte. Ye medenbätä niaratre töi ükadrete namani tuin ie ye ngwane nuainbare kwe. Tärä tikabare kena kwe ietre ye ngwane kukwe ye nuainbare kwe. Aune Pablo kukwe niebare mäträkäre ye nitre umbre ji ngwanka Corinto käkwe bengwairebe mikani täte. ¿Ñokänti ye gare nie? Gare nie, ñobätä ñan aune sö nikani ta ye bitikäre, Pablo tärä tikani bobukäre ietre ye ngwane kwin niebare kwe ietre. Aisete ja mräkä iti “ja mika[dre] ngite, ye ga[dre] [...] angwane”, nitre umbre ji ngwanka käkwe mäträdrebätä töi jämebiti (Gálatas 6:1).

18. a) Konkrekasion jene jene siklo kena ye ja tuanimetre jie ngwandre Ngöbö Kukwei ie, ¿ye ñobätä namani kwin kräketre? b) ¿Kukwe ja tötikara mada yekänti nikwe dre mikai gare jai?

¹⁸ Nitre kristiano siklo kena käkwe ja tuanimetre jie ngwandre Ngöbö Kukwei ie, yebätä konkrekasion jene jene namani ja ngwen kwin, keteitibe aune jäme jabe (1 Corintios 1:10; Efesios 4:11-13; 1 Pedro 3:8). Ye köböire, ja mräkätre aune ja ngwaitre käkwe kukwe kwin ye driebare “ni kwatiye kä jökräbti temen” (Colosenses 1:23). Kä nengwane, ni Ngöbö mikaka täte tä keteitibe aune ja ükaninte kwin arato bätä kukwe kwin ye nita driere Kä jökräbiti tibien. Ni tö krubäte Däkien Gobranka kri Jehová käikitaikä aune tärä kwe Biblia tä ni jie ngwen ye ni tö mikai täte ye dre dre mada tä bämike ye nikwe mikai gare jai kukwe ja tötikara ja känenkäre yekänti (Salmo 71:15, 16).