Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Gulu Lakulinganizidwa Mwakubverana na Bukhu la Mulungu

Gulu Lakulinganizidwa Mwakubverana na Bukhu la Mulungu

‘Yahova adatala dziko la pansi mwanzeru. Iye adakhazikisa kudzulu mwakuzindikira.’—MIMWANI 3:19.

NYIMBO: 105, 107

1, 2. (a) Kodi wanthu winango ambalewa ciyani pa nkhani ya kunamata mwakutsogoleredwa na gulu la Mulungu? (b) Kodi tin’cezerana ciyani mu nkhani ino?

WANTHU winango ambalewa kuti: “Wanthufe tin’funika lini gulu kuti limbatitsogolere. Comwe tin’funika ni kunamata Mulungu basi.” Kodi bzimwebzi ni cadidi? Kodi tingadziwe tani cadidi cace?

2 Mu nkhani ino, tiniwona momwe Yahova ambacitira bzinthu mu njira yakulinganizika na momwe iye ambalinganizira wanthu wace. Tin’cezeranambo bzomwe tin’funika kucita tikambapasidwa citsogozo na gulu la Yahova. (1 Wakolinto 14:33, 40) M’magole dzana yakuyambirira, atumiki wa Yahova akhateweza citsogozo ca m’bzinembo ndipo iwo akhapalizira bzipsa bzabwino m’mbuto zizinji. Mwakundendemerana nawo, Bibliya limbatitsogolerambo nsiku zino. Ndipo timbabvera malango yomwe timbapasidwa na gulu la Mulungu. Ninga bzakutewera bzace timbakwanisa kupalizira bzipsa bzabwino pa dziko lense la pansi. Ndipo timbathandizirambo gwere kukhala lakucena, lamtendere na lakuphatana.

YAHOVA NI MULUNGU WAKULINGANIZIKA

3. N’ciyani cimbakutsimikizirani kuti Yahova ni Mulungu wakulinganizika?

3 Tikambanyang’anisa bzinthu bzomwe Yahova adalenga, timbawoneratu kuti iye ni Mulungu wakulinganizika. Yahova ‘adatala dziko la pansi mwanzeru. Iye adakhazikisa kudzulu mwakuzindikira.’ (Mimwani 3:19) Pana bzinthu bzizinji bzomwe Yahova adalenga bzomwe timbabzidziwa lini. Koma kulewa cadidi, ‘timbandobva mwa pansi-pansi mafala yace.’ (Djobi 26:14) Bzinthu bzakucepa bzomwe timbadziwa bza m’cirengedwe cathuci, bzimbatithandiza kuwona kuti Yahova ni Mulungu wakulinganizika. (Psalymo 8:3, 4) Nyenyezi ziripo zizinji kwene-kwene ndipo izo pabodzi na mapulaneta zimbazungulira dzuwa mwa njira yakulinganizika. Bzensebzi bzimbakwanisika kokha thangwe Yahova adalinganiziratu njira zomwe mapulaneta na nyenyezi zingadafambira. Tikambakumbukira momwe iye ‘adalengera kudzulu’ na dziko la pansi mwanzeru, timbafuna kumutumbiza, kumunamata na kukhala wakukhulupirika kwa iye.—Psalymo 136:1, 5-9.

4. N’thangwe ranyi masiyentista yambakwanisa lini kutawira mibvunzo mizinji yakufunika kwene-kwene?

4 Masiyentista yambaphatisa basa bzinthu bzizinji bzomwe iwo ambapfunza bza m’cirengedwe kuti acitise moyo wathu kukhala wabwino. Tsono iwo ambakwanisa lini kutawira mibvunzo mizinji yakufunika kwene-kwene. Mwa ciratizo, masiyentista yambakwanisa lini kulewa bwino-bwino momwe cirengedwe cidayambira, ayai thangwe lomwe lidacitisa kuti wanthu, bzirombo na miti bzigumanike pa dziko la pansi pano. Ndipo wanthu azinji ambakwanisa lini kufotokoza comwe cimbacitisa wanthu kukhala na cikhumbo cakufuna moyo wamuyaya. (Mpalizi 3:11) Thangwe libodzi lomwe limbacitisa wanthu kutazira kutawira mibvunzo imweyi ndakuti masiyentista pabodzi na wanthu winango ambalewa kuti kulibe Mulungu ndipo ambapfunzisa kuti bzinthu bzidacita kusanduka. Tsono Mulungu ambatipasa mitawiro m’bukhu lace, Bibliya.

5. Kodi n’bziratizo bziponi bzomwe bzimbawonesa kuti wanthu ambathemba malamulo ya m’cirengedwe?

5 Yahova adalinganiza kuti bzakulengedwa bzense bzimbacite bzinthu ninga momwe bzidalengedwera. Bzimwebzi bzimbacinja lini. Wanthu omwe ambacita mabasa ya kukonza bza magetsi, madzi, ma injinyeiro, anyakutekenya ndeke, madotolo na winango ambakhulupira bzinthu bzimwebzi kuti basa lawo lifambe. Mwa ciratizo, mtima umbakhala pa mbuto ibodzi m’thupi mwa munthu ali-wense, ndipo dotolo omwe ambacita operasau ya mtima ambadziwa mbuto yomwe ambaugumana. Ndipo tensenefe timbadziwa kuti munthu akamoga pa mbuto ya patali kwene-kwene, iye angagwe ndipo angafe. Yamweya ni malamulo ya m’cirengedwe. Tenepo tin’funika kubvera malamulo yamweya kuti tipitirize kukhala na moyo.

BZINTHU BZOMWE MULUNGU ADALINGANIZA

6. Kodi timbadziwa tani kuti Yahova ambafuna kuti wanthu wace ambamunamate mu njira yakulinganizika?

6 Yahova adalinganiza bzense bza m’cirengedwe mu njira yakudabwisa. Ndipopa iye ambafuna kuti wanthu wace ambamunamate mu njira yakulinganizika. Tenepo Yahova adapereka Bibliya kuti litipfunzise momwe tingamunamatire. Tingakhale na moyo wakukondwa na wabwino kokha tikateweza citsogozo comwe iye ambatipasa kucokera m’Bibliya pabodzi na gulu lace.

7. Kodi tingapfunze ciyani na momwe Bibliya lidanembedwera?

7 Bibliya ni mphaso yakucokeradi kwa Mulungu. Wanthu winango ambalewa kuti Bibliya ni bukhu lomwe wanthu adasanganiza tumabukhu twacidjuda na twacikristau. Tsono Mulungu ndiye adasankhula kuti mbani omwe angadanemba mabukhu ya m’Bibliya, ni lini pomwe iwo angadayanemba na kuti n’ciyani comwe iwo angadanemba. Ndipopa mabukhu yense ya m’Bibliya yambatithandiza kuti tibvesese mafala ya Mulungu. Kuyambira bukhu la Ciyambo mpaka Cibvumbulutso, Bibliya limbalatiza kuti pangadadzakhala na ‘mbeu’ yomwe ingadadzacitisa kuti dziko la pansi likhale pomwe paraizo. Ndipo timbapfunza kuti ‘mbeu’ imweyi ni Jezu Kristu na kuti Umambo bwace bun’dzalatiza kuti Yahova ndiye yekha omwe adathemeradi kutonga dziko lense.—Werengani Ciyambo 3:15; Mateu 6:10; Cibvumbulutso 11:15.

8. Kodi Ajirayeri akhali wakulinganizika mu njira ziponi?

8 Ajirayeri adateweza Cakutonga comwe Mulungu adawapasa ndipo iwo akhakhala mwakulinganizika. Mwa ciratizo, pakhana ‘akazi omwe akhadalinganizidwa kuti atumikire pa cipata ca tendi la mkonkhano.’ (Kufuluka 38:8) Pomwe Ajirayeri akhacoka ku tsasa lawo na ku tendi la mkonkhano, iwo akhateweza malango ya Yahova ndipo akhacita bzimwebzo mwakulinganizika. Patsogolo pace, Mambo Davide adalinganiza kuti ansembe na Alevi ambacite basa linango mu tempwlo. (1 Nkhani 23:1-6; 24:1-3) Pomwe Ajirayeri akhabvera Yahova, iye akhawasimba. Iwo akhali wakulinganizika ndipo akhana mtendere na ciphatano.—Bzakutonga 11:26, 27; 28:1-14.

9. Kodi Magwere ya m’magole dzana yakuyambirira yakhadalinganizidwa tani?

9 Magwere ya m’magole dzana yakuyambirira yakhadalinganizidwambo bwino. Pakhana thimu la amuna ayai bungwe lakutonga lomwe likhapereka malango m’magwere. Pakuyamba gulu limweri likhana apostolo basi. Na kupita kwa nthawe, akulu winango adaphatanidzidwambo. (Mabasa 6:1-6; 15:6) Yahova akhatsogolera wa m’bungwe lakutonga na winango omwe akhaphata nawo basa kuti ambanembe malango na bzitsogozo bzakuyenda ku magwere. (1 Timotio 3:1-13; Tito 1:5-9) Kodi magwere yakhagumana tani phindu thangwe ra kuteweza malango ya bungwe lakutonga?

10. Kodi n’ciyani cikhacitika pomwe magwere ya m’magole dzana yakuyambirira yakhateweza malango ya bungwe lakutonga? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 9.)

10 Werengani Mabasa 16:4, 5M’magole dzana yakuyambirira, abale winango akhazungira magwere kuti ambakalewe ‘bzinthu bzomwe apostolo na akulu ku Jeruzalemu akhadasankhula,’ ayai bzomwe bungwe lakutonga likhadasankhula. Magwere yakhateweza malangoyo ndipo ‘yakhalimbisidwa m’cikhulupiro ndipo yakhathumizirika nsiku na nsiku.’ Kodi bzimwebzi bzingatithandizembo tani m’gwere lathu nsiku zino?

KODI MUMBATEWEZA MALANGO?

11. Kodi tin’funika kucita ciyani tikatambira malango m’gulu la Mulungu?

11 Abale wa M’makomiti ya Beteli ayai wa Makomiti ya m’Madziko, anyakunyang’anira dera pabodzi na akulu, an’funika kubvera malango yomwe ambatambira m’gulu la Mulungu. Tenepo Bibliya limbatiuza kuti tensenefe tin’funika kumbabvera wale omwe ambatitsogolera. (Bzakutonga 30:16; Wahebereu 13:7, 17) Wale omwe mbakukhulupirika kwa Yahova ambaphonyera lini mitemo yace, ndipo ambadandaula lini na malango yomwe ambatambira. Tin’funika lini kukhala ninga Diotrefe, omwe akhalemekeza lini abale omwe akhatsogolera. (Werengani 3 Juwau 9, 10.) Tikambateweza malango yomwe timbapasidwa, timbathandiza kuti gwere lipitirize kukhala la mtendere na ciphatano. Tenepo tingabzibvunze kuti: ‘Kodi ndimbalimbisa abale na mpfumakazi kuti akhale wakukhulupirika kwa Yahova? Kodi ndimbakulumiza kuteweza malango yomwe ndimbatambira m’gulu la Mulungu?’

12. Kodi akulu na atumiki wakuthandiza ambaikhidwa tani?

12 Tsapanopapa Bungwe Lakutonga lidacinja momwe abale ambaikhidwira kuti akhale akulu na atumiki wakuthandiza. Mbali yakuti “Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga” yakugumanika mu Nsanja ya Olonda ya 15 Novembro 2014, idafotokoza kuti m’magole dzana yakuyambirira, bungwe lakutonga lidapereka udindo kuna anyakunyang’anira dera bwakuti ambaikhe akulu na atumiki wakuthandiza. Tsono, anyakunyang’anira dera ankuphatisa basa udindobo kuyambira mu Setembro 2014. Akulu wa gwere akasankhula m’bale kuti akhale mkulu ayai mtumiki wakuthandiza, ambauza nyakunyang’anira dera ndipo iyembo ambayeza kumudziwa m’baleyo pabodzi na banja lace. Mwa ciratizo, iye angayende pabodzi na m’baleyo mu utumiki bwakumunda. (1 Timotio 3:4, 5) Patsogolo pace nyakunyang’anira dera na akulu ambatsonkhana pabodzi. Iwo mwakusamala ambawona mavesi ya m’Bibliya yakulewa bza makhalidwe yomwe mkulu ayai mtumiki wakuthandiza an’funika kukhala nayo.—1 Timotio 3:1-10, 12, 13; 1 Pedru 5:1-3.

Akulu ambatipasa malango ya m’Bibliya thangwe iwo ambafuna kukhotcerera na kusamalira gwere

13. Kodi tingalatize tani kuti timbabvera akulu?

13 Akulu ambatipasa malango ya m’Bibliya thangwe iwo ambafuna kukhotcerera na kusamalira gwere. Ifepano tin’funika kumbawabvera thangwe malangoyo yambatithandiza. (1 Timotio 6:3) M’magole dzana yakuyambirira, wanthu winango adayamba kukhala ‘wakusaya kulinganizika.’ Iwo adaleka kucita basa lawo koma adayamba kumbapitira pa bzinthu bzomwe bzikhali lini mbali yawo. Akulu adayeza kuwathandiza, koma iwo alibe kucinja. Paulo adauza magwere momwe angadacitira bzinthu na wanthu ninga amwewa. Iye adati: ‘Lekani kumbacita naye bzinthu pabodzi.’ Iwo akhafunika kuleka kumbacitira bzinthu pabodzi na munthu umweyu koma akhafunika lini kumbamuwona ninga nyamadulanthaka. (2 Watesalonika 3:11-15) Nsiku zino akulu ambathandizambo munthu omwe ankusiyana na mitemo ya Mulungu, mwa ciratizo munthu omwe ankucita umakhadzi na munthu wakusaya kukhulupira. (1 Wakolinto 7:39) Munthuyo akasaya kucinja, akulu angacite makonzedwe kuti pacitidwe nkhani yakufotokoza momwe khalidwero lingacitisire winango kuyamba kulewa kuipa gwere. Kodi imwepo mun’dzacita ciyani mukadzabva nkhani ninga imweyi inkufotokozedwa pa pulatifomu? Penu munthuyo munkumudziwa mun’dzatcenkha kucitira naye pabodzi bzinthu? Mwa njira imweyi, iye an’dzazindikira kuti khalidwe lacero lingamudzonge na kuti limbanyansa Yahova, ndipo iye angacinje. [1]—Onani mafala yakuthumizira.

KUTHANDIZA GWERE KUKHALA LAKUCENA, LAMTENDERE NA LAKUPHATANA

14. Kodi tingacite tani kuti tithandize gwere kukhala lakucena?

14 Bibliya limbatiuza bzomwe tensensefe tin’funika kucita kuti tileke kulekerera bzakuipa kucitika m’gwere. Kumbukirani bzomwe bzidacitika ku Kolinto. Paulo akhafuna abale na mpfumakazi wa kumweko. Iye adathandiza azinji kupfunza cadidi. (1 Wakolinto 1:1, 2) Kumbukirani momwe iye adabvera pomwe adadziwa kuti m’bodzi m’mwemo akhacita bza upombo na kuti abale akhalekerera munthuyo kupitiriza kukhala m’gweremo! Paulo adauza akulu kuti: ‘Perekani munthuyo kwa Sathani.’ Iwo akhafunika kumucosa munthuyo m’gwere. (1 Wakolinto 5:1, 5-7, 12) Nsiku zino, akulu angawone kuti munthu winango ngwakuthemera kucosedwa m’gwere thangwe ra kucita pikado ikulu ndipo ankukungula lini. Bzimwebzi bzikacitika m’gwere mwathu, kodi tin’dzateweza malango ya m’Bibliya ya momwe tingacitire na anyakucosedwa? Tikatewezera malangoyo, tin’dzathandiza gwere kukhala lakucena. Ndipo tingathandize munthuyo kuzindikira kuti an’funika kukungula na kukumbira Yahova kuti amukhululukire.

15. Kodi tingathandize tani gwere kuti lipitirize kukhala pa mtendere?

15 Ku Kolinto kukhana bvuto pomwe linango. Winango akhatengera abale wawo wa m’gwere ku tribunal. Paulo adawabvunza kuti: ‘N’thangwe ranyi mun’saya kulekerera nyakuphonyayo?’ (1 Wakolinto 6:1-8) Nsiku zino, winango ambacita malonda na abale wawo wa m’gwere, tsono patsogolo pace ambaluza kobiri ayai ambawona kuti mwanzawoyo wacita cinyengo. Tenepo iwo ambatengera m’baleyo ku tribunal. Tsono bzimwebzi bzingacitise wanthu kulewa kuipa Yahova pabodzi na wanthu wace. Ndipo bzimwebzi bzingabwerese mabvuto m’gwere. Bibliya limbatithandiza kuwona kuti tin’funika kupitiriza kukhala pa mtendere na abale wanthu, napo ticiluza kobiri. [2] (Onani mafala yakuthumizira.) Tenepo, Jezu adatipfunzisa momwe tingamalisire mabvuto makulu na kusaya kubvesesana. (Werengani Mateu 5:23, 24; 18:15-17.) Tikabvera malango yaceya, tin’dzathandiza kuti gwere lipitirize kukhala pa mtendere na ciphatano.

16. N’thangwe ranyi wanthu wa Mulungu mbakuphatana?

16 Bukhu la Yahova limbatiuza kuti: ‘Onani! N’bzabwino ndipo n’bzakudekeza abale kukhala pabodzi mwakuphatana!’ (Psalymo 133:1) Pomwe Ajirayeri akhabvera Yahova, iwo akhakhala wakulinganizika na wakuphatana. Mulungu adaleweratu bza wanthu wace kuti: ‘Ndin’dzawaikha pa mbuto ibodzi ninga mabira m’thanga.’ (Mikeya 2:12) Yahova adaleweratu kuti wanthu wace angadadzapfunza cadidi ca m’Bibliya na kumutumikira mwakuphatana. Iye adalewa kuti: ‘Ndin’dzapasa wanthu cirewedwe cakucena kuti wense adzacemere pa dzina la Yahova, acimutumikira mwakuphatana.’ (Sofoniya 3:9) N’bzabwino kwene-kwene kutumikira Yahova mwakuphatana!

Akulu ankuthandiza munthu omwe ‘wapambuka, aciyamba kufamba mu njira yakuphonyeka’ (Onani ndime 17)

17. Kodi akulu an’funika kucita ciyani penu munthu m’gwere wacita pikado ikulu?

17 Munthu akacita pikado ikulu, akulu an’funika kumuthandiza mwakusaya kucedwa mu njira ya lufoyi. Iwo ambadziwa kuti Yahova ambafuna kuti akulu ambakhotcerere gwere pa mkhalidwe wakuipa na kuti lipitirize kukhala lakucena na lakuphatana. (Mimwani 15:3) Paulo akhafuna kwene-kwene abale wa ku Kolinto, ndipopa mu tsamba lace lakuyamba iye adalewa bzinthu bzomwe abalewo akhafunika kucinja. Timbadziwa kuti akuluwo adakulumiza kuteweza malango ya Paulo thangwe minyezi ming’ono-ng’ono patsogolo pace, iye adawanembera tsamba laciwiri la kuwatenda. Penu m’bale ayai mpfumakazi ‘wapambuka, aciyamba kufamba mu njira yakuphonyeka mwakusaya kuzindikira,’ akulu an’funika kumuthandiza mwakudeka mtima.—Wagalata 6:1.

18. (a) Kodi malango ya m’Fala la Mulungu yadathandiza tani magwere ya m’magole dzana yakuyambirira? (b) Kodi tin’dzacezerana ciyani mu nkhani inkutewerayi?

18 Pomwe akristau wa m’magole dzana yakuyambirira akhateweza malango ya m’bukhu la Mulungu, magwere yawo yakhakhala yakucena, yamtendere na yakuphatana. (1 Wakolinto 1:10; Wayefezo 4:11-13; 1 Pedru 3:8) Bzakutewera bzace n’bzakuti, akristauwo adakwanisa kupalizira bzipsa bzabwino ‘mu cilengedwe cense ca pansi.’ (Wakoloso 1:23) Nsiku zino, wanthu wa Yahova mbakuphatana na wakulinganizika, ndipo iwo ankupalizirambo bzipsa bzabwino pa dziko lense la pansi. Nkhani inkutewerayi in’dzatipasa umboni buzinji bwakuti cikhumbo cawo cikulu n’cakulemekeza Yahova Mbuya Mkululetu na kubvera malango ya m’bukhu lace, Bibliya.—Psalymo 71:15, 16.

^ [1] (ndime 13) Onani Gulu Lochita Chifuniro cha Yehova, matsamba 134-136.

^ [2] (ndime 15) Kuti mudziwe kuti ni nkhani iponi yomwe pinango Mkristau angatengere m’bale wace wauzimu ku boma, onani bukhu lakuti “Kodi Mungatani Kuti ‘Mulungu Apitirize Kukukondani’?” pa tsamba 223, mafala ya m’nyansi.