1, 2. (a) Eaa ta tetai pae e karanga ra e e akaaerenga ta te Atua? (e) Eaa ta tatou ka uriuri i teia atikara?

E KARANGA ana tetai pae: “Kare e anoanoia tetai akaaerenga kia arataki ia koe. Ko taau ua e anoano ra, ko tetai pirianga ki te Atua.” E tika ainei teia? Eaa ta te au tupuanga e akaari maira?

² I teia atikara, ka kite tatou e rave ua ana a Iehova i te au mea na roto i te tu mako e nana e akaaere ana i tona iti tangata. Ka uriuri katoa tatou i ta tatou ka rave me oronga mai te akaaerenga a Iehova i te aratakianga. (1 Korinetia 14:33, 40) I te anere mataiti mua, kua aru te iti tangata o Iehova i te aratakianga i roto i te au Tuatua Tapu e kua rauka ia ratou te tutu aere i te nuti meitaki i te au ngai e manganui. Mei ia ratou rai, ka tuku tatou i te Pipiria ei arataki ia tatou i teia tuatau. E ka akono tatou i te au ikuikuanga no ko mai i te akaaerenga a te Atua. Tei tupu, kua rauka ia tatou i te tutu aere i te nuti meitaki i te ao katoa. Kua vai mā katoa te putuputuanga, ma te au e te taokotai.

3. Eaa ra koe i papu ei e Atua mako i te akaaere a Iehova?

³ Me akara tatou i te au mea ta Iehova i anga, ka kite meitaki  tatou e e Atua mako aia i te akaaere. “Kua akamou [aia] i te tumu o te enua nei i te pakari; kua akatinamou aia i te au rangi i te kite.” (Maseli 3:19) E maata te au mea kare tatou i kite no runga i ta Iehova i maani. Te tika, “ko te tuatua koumuumu ua nei tei rongoia nona!” (Iobu 26:14) Inara te taka meitaki ua ra, noatu te meangiti ta tatou i kite, kua akaaere meitakiia te ao katoa e pini ua ake. (Salamo 8:3, 4) E mirioni ua atu au etu te takapini ra na roto i te mareva ma te tu mako tikai. E akamanako ana akapeea te au paraneta i roto i to tatou akatereanga rā te takapini anga i te rā. Ka rauka anake ua teia tu mako tikai no te mea kua akaaere a Iehova i te au paraneta e te au etu kia takapini aere. Me akamanako tatou “iaia, ko tei anga i te au rangi [e te enua] i tona ra pakari,” ka inangaro tatou i te akapaapaa iaia, te akamori iaia, e kia vai tiratiratu kiaia.​—Salamo 136:1, 5-9.

4. Eaa te tumu kare te aronga taieni e rauka i te pau i te au uianga puapinga e manganui?

⁴ Kua taangaanga te aronga taieni i ta ratou i apii no runga i te ao katoa e pini ua ake e to tatou enua kia akameitaki atu i to tatou oraanga. Inara kare e rauka ia ratou i te pau i te au uianga puapinga e manganui. Ei akaraanga, kare e rauka i te aronga apii etu i te akakite mai kia tatou akapeea te ao katoa e pini ua ake te akamata anga me kore te tumu i ora ai te tangata, te au animara, e te au ua rakau i te enua nei. E kare te maata anga e rauka i te akamārama i te tumu i anoano maata ai te tangata kia ora e tuatau ua atu. (Koheleta 3:11) Tetai tumu kare te tangata i kite i te pauanga ki teia au uianga, no te mea te karanga ra te aronga taieni e tetai pae e kare e Atua e kua akamaata i te irinakianga o te au mea tupu ua. Inara te oronga maira te Atua i te pauanga i roto i tana Puka, te Pipiria.

5. Eaa te au mataara e irinaki ana te tangata ki runga i te au ture natura?

⁵ Kua anga a Iehova i te au ture e manganui no te au mea natura. Kare teia au ture e taui. Te aronga angaanga uira, tamou vai, maani matini, akaoro pairere, au taote vavaʼi e te vai atura, te irinaki ra ratou ki runga i teia au ture ei rave i ta ratou angaanga. Ei akaraanga, ka kiteaia te pukuatu o te tangata i taua ngai rai o te kopapa, no reira kua kite te taote vavaʼi teiea te reira i roto i te tangata tataki tai. E kua kite te katoatoa me rere tetai tangata mei te ngai teitei, ka topa aia ki raro e ka mate. Ka akono tatou i te au ture natura, mei te gravity, no te mea ka inangaro tatou kia ora.

6. Akapeea tatou i kite ei ka inangaro a Iehova kia akaaereia tona iti tangata me akamori iaia?

⁶ Kua akaaere a Iehova i te ao katoa e pini ua ake na roto i te tu umere tikai. E mea papu i reira, ka inangaro aia kia akaaereia tona iti tangata me akamori iaia. Te tika, kua oronga mai a Iehova i te Pipiria kia apii ia tatou akapeea me akamori iaia. Me aru ua tatou i te arataki anga tana i oronga mai na roto i te Pipiria e tana akaaerenga, ka rauka ia tatou te oraanga mataora e te merengo.

7. Eaa ta tatou ka apii mei te tu i tataia ai te Pipiria?

⁷ Ko te Pipiria tetai apinga aroa tuke ma te umere tikai no ko mai i te Atua. E karanga ana tetai aronga kite e ko te Pipiria e au puka ngati Iuda e te au puka Kerititiano tei akaputuia e te tangata. Inara kua iki te Atua koai ma ka tata i te au puka, aea ratou e tata ei i te reira, e eaa ta ratou ka tata. Ko te tumu  teia ka tauturu te au puka pouroa o te Pipiria ia tatou kia mārama i te karere na te Atua. Mei ia Genese kia Apokalupo, te akaari maira te Pipiria e na tetai “uanga” e akariro akaou i te enua ei parataito. Kua apii katoa tatou e ko Iesu Karaiti teia “uanga” e ka akapapu tona Patireia i to Iehova tika anga kia tutara ki rungao i te katoatoa.​—E tatau ia Genese 3:15; Mataio 6:10; Apokalupo 11:15.

8. Eaa te au mataara i akaaere meitakiia ai te ngati Iseraela?

⁸ Kua aru te ngati Iseraela i te Ture ta te Atua i oronga kia ratou e kua akaaere meitakiia ratou. Ei akaraanga, kua akanooia “te au vaine i uipaia, tei uipa i te ngutupa o te Are uipaanga ra.” (Exodo 38:8) Kua rauka katoa i te ngati Iseraela te au ikuikuanga akapeea me neke i to ratou puakapa e te tapenakara na roto i te tu mako. I muri mai, kua akaaere te Ariki ko Davida i te au kau taunga e te ngati Levi kia rave i te au angaanga ke ke i ko i te iero. (1 Paraleipomeno 23:1-6; 24:1-3) Te akarongo anga te ngati Iseraela ia Iehova, kua akameitaki aia ia ratou. Kua akaaereia ratou ma te au e te taokotai.​—Deuteronomi 11:26, 27; 28:1-14.

9. Akapeea te au putuputuanga o te anere mataiti mua te akaaereia anga?

⁹ Kua akaaere katoaia te au putuputuanga i te anere mataiti mua. E pupu akaaere tetai, koia oki e pupu tane tei oronga i te aratakianga ki te au putuputuanga. I te akamata anga, ko te au apotetoro to roto i teia pupu. I muri mai, kua kapiti mai te aronga pakari ki roto. (Angaanga 6:1-6; 15:6) Kua arataki a Iehova i te au mema o te pupu akaaere e tetai pae tei angaanga kapiti kia ratou kia tata i te au reta ma te ako e te ikuikuanga ki te au putuputuanga. (1 Timoteo 3:1-13; Tito 1:5-9) Akapeea te au putuputuanga i puapinga ai mei te aru anga i te arataki anga a te pupu akaaere?

10. Eaa tei tupu ki te au putuputuanga o te anere mataiti mua te aru anga i te au ikuikuanga a te pupu akaaere? (Akara i te tutu mua.)

¹⁰ E tatau ia Angaanga 16:4, 5. I te anere mataiti mua, kua atoro tetai au taeake i te au putuputuanga ei akakite kia ratou “i tei akatauia e te au aposetolo e te aronga orometua i Ierusalema,” koia oki, te pupu akaaere. Kua akono te au putuputuanga i teia au ikuikuanga e kua “tinamou atura te au ekalesia i te akarongo anga i te tuatua, tupu atura i te maata anga, kare e rā i tivata.” Eaa ta tatou ka apii mei to ratou akaraanga te ka tauturu ia tatou i roto i ta tatou putuputuanga i teia tuatau?

11. Eaa ta te aronga pakari e te au tavini tauturu ka rave me orongaia te aratakianga no ko mai i te akaaerenga a te Atua?

¹¹ Ka anoanoia te au mema o te Kumiti Betela me kore Kumiti Enua, te au akaaere kotinga, e te aronga pakari kia aru i te aratakianga no ko mai i te akaaerenga a te Atua. Te tika, te akakite maira ta Iehova Puka kia tatou pouroa kia akarongo ki te aronga e arataki ra. (Deuteronomi 30:16; Ebera 13:7, 17) Te aronga tei vai tiratiratu kia Iehova kare ratou e meameaau, e kare e kopekope i te aratakianga tei orongaia. Kare tatou e inangaro kia aite mei ia Dioterepe, kare ona akangateitei i te au taeake e arataki ra. (E tatau ia 3 Ioane 9, 10) Me aru tatou i te aratakianga tei orongaia, ka tauturu tatou i te akono i te au e te taokotai i roto i te putuputuanga. No reira e ui kia tatou  uaorai: ‘Te akamaroiroi ra ainei au i toku au taeake e te au tuaine kia vai tiratiratu kia Iehova? E viviki ainei au i te aru i te aratakianga no ko mai i te akaaerenga a te Atua?’

12. Akapeea te aronga pakari e te au tavini tauturu me ikiia?

¹² I ou akenei, kua taui te Pupu Akaaere akapeea me iki i te aronga pakari e te au tavini tauturu i roto i te au putuputuanga tataki tai. Kua akamārama te ““Au Uianga a te Aronga Tatau” i roto i Te Punanga Tiaki o Noema 15, 2014, e i te anere mataiti mua, kua akamana te pupu akaaere i te au akaaere tutaka kia iki i te aronga pakari e te au tavini tauturu. No reira, mei ia Tepetema 2014, kua rave te au akaaere kotinga i teia au ikianga. Me iki te aronga pakari o te putuputuanga i tetai taeake kia tavini ei tangata pakari me kore ei tavini tauturu, ka tauta te akaaere kotinga kia kite meitaki iaia e tona ngutuare tangata. Ei akaraanga, penei ka angaanga kapiti raua ko te taeake i roto i te angaanga tutu aere. (1 Timoteo 3:4, 5) E oti ka uipa te akaaere kotinga e te aronga pakari. Ka akara meitaki ratou i te au Tuatua Tapu tei akataka i te au tu ka anoanoia no tetai tangata pakari me kore tavini tauturu.​—1 Timoteo 3:1-10, 12, 13; 1 Petero 5:1-3.

13. Akapeea tatou me akaari e te angaanga kapiti ra tatou ki te aratakianga no ko mai i te aronga pakari?

¹³ Ka oronga mai te aronga pakari i te aratakianga no roto mai i te Pipiria no te mea ka inangaro ratou i te paruru e te akono i te putuputuanga. Ka anoanoia tatou kia taokotai kia ratou no te mea ka riro teia ikuikuanga ei meitaki no tatou uaorai. (1 Timoteo 6:3) I te anere mataiti mua, e “aerenga tika kore” to tetai pae. Kare takiri ratou i angaanga ana mari ra kua akaō ia ratou ki roto i te au mea kare o ratou tika anga. Kua tauta te aronga pakari i te akatikatika ia ratou inara kare ratou i inangaro i te taui. Kua akakite a Paulo ki te putuputuanga akapeea me akono i te reira tu tangata. Karanga aia e: “Akairo atu i te reira tangata, e eiaa e kapiti atu iaia.” Kua anoanoia ratou kia akamutu i te piri atu kiaia inara auraka e akariro iaia ei enemi. (2 Tesalonia 3:11-15) I teia tuatau ka tauta te aronga pakari i te tauturu i tetai tangata tei kopae i te au turanga o te Atua, ei akaraanga, tetai tei akainangaro i te tane me kore vaine kare i roto i te akarongo. (1 Korinetia 7:39) Me kare tera tangata e inangaro i te taui i tona tu, penei ka iki te aronga pakari i te oronga i tetai ako tei akamārama akapeea teia tu te akakeu anga i tetai ke kia tuatua akakino i te putuputuanga. Me oronga te aronga pakari i teia tu ako i roto i te putuputuanga, akapeea koe me ariu atu? Me kua kite koe i tera tangata, ka akamutu ainei koe i te piri atu kiaia? Na teia tu, penei ka tauturu koe iaia kia kite e e kino tona tu kiaia uaorai e te akamareka kore ra ia Iehova, penei ka taui aia i tona tu. ^[1]​—Akara i te manako poto.

14. Akapeea tatou me tauturu i te putuputuanga kia vai mā ua?

¹⁴ Te akakite maira te Tuatua a te Atua kia tatou katoatoa i ta tatou ka rave kia kore te kino e tupu i roto i te putuputuanga. Akamanako i tei tupu i Korinetia. E ākā inangaro to Paulo i te au taeake e te au tuaine i reira. Kua tauturu aia i te maata anga ia ratou kia apii i te tuatua mou. (1 Korinetia 1:1, 2) No reira e akamanako ana eaa tana i manako te kite anga te rave ra tetai i te ainga tau kore e kua akatika te au taeake i te reira tangata kia vai ua i roto i te putuputuanga! Kua akakite a Paulo ki te aronga pakari “ka tuku atu kia Satani taua tangata ra.” Kua anoanoia ratou kia akaatea i tera tangata ki vao i te putuputuanga. (1 Korinetia 5:1, 5-7, 12) I teia tuatau, penei ka iki te aronga pakari kia akaatea i tetai tangata ki vao no te mea kua rave aia i te ara kino e kare i tataraara. Me koia ia, ka akarongo ainei koe ki te aratakianga a te au Tuatua Tapu no runga i te tangata tei akaateaia ki vao? Me akapera tatou, ka tauturu i te putuputuanga kia vai mā ua. Penei ka tauturu tatou i te reira tangata kia kite e ka anoanoia aia kia tataraara e kia pati ia Iehova kia akakore i tana ara.

15. Akapeea tatou me akatupu i te au i roto i te putuputuanga?

¹⁵ Kua tupu tetai akaou manamanata i Korinetia. Kua apai tetai pae i to ratou au taeake ki te akavaanga. Kua ui a Paulo kia ratou: “Eaa kotou i kore ei i akakoromaki i te kino?” (1 Korinetia 6:1-8) I teia tuatau, kua rave tetai pae i roto i te putuputuanga i tetai koreromotu pitiniti ki to ratou au taeake inara kua ngaro te moni me kore kua manako e kua rave te taeake i te angaanga pikikaa. No reira kua apai ratou i te taeake ki te akavaanga. Inara me tupu teia, ka akakeu i te tangata kia tuatua akakino ia Iehova e tona iti tangata. Pera katoa ka akatupu i te manamanata i roto i te putuputuanga. Te tauturu ra te Puka a te Atua ia tatou kia kite e ka anoanoia kia akatupu i te au ki te au taeake, noatu e ka ngaro ta tatou moni. ^[2] (Akara i te manako poto.) Te tika, kua apii a Iesu ia tatou akapeea me akatikatika i te au manamanata kino e te au taumāro anga. (E tatau ia Mataio 5:23, 24; 18:15-17.) Me aru tatou i tana aratakianga, ka vai ua te au e te taokotai i roto i te putuputuanga.

16. No teaa ra te iti tangata o te Atua i taokotai ei?

¹⁶ Te akakite maira ta Iehova Puka kia tatou: “I na oki, te meitaki e te mataora, kia noo katoa te au taeake ma te tau tikai!” (Salamo 133:1) Me akarongo ratou kia Iehova, kua akaaereia te ngati Iseraela ma te taokotai. Kua totou te Atua no tona iti tangata: “E kave au ia ratou ki te ngai okotai mei te au mamoe.” (Mika 2:12) Kua totou katoa a Iehova e ka apii tona iti tangata i te  tuatua mou o te au Tuatua Tapu e ka tavini iaia ma te taokotai. Karanga aia e: “Ei reira oki au e tuku atu ei i te vaa viivii kore ki te au tangata nei, kia tautopa katoatoa ratou i te ingoa o Iehova; kia tavini atu ratou iaia ma te manako okotai.” (Zephania 3:9) Mei teaa tikai te mataora e ka rauka ia tatou i te akamori ia Iehova ma te taokotai!

17. Eaa ta te aronga pakari ka rave me rave tetai i te ara kino i roto i te putuputuanga?

¹⁷ Me rave tetai i te ara kino, ka anoanoia te aronga pakari kia akatikatika viviki iaia ma te aroa. Kua kite ratou e ka inangaro a Iehova kia paruru ratou i te putuputuanga mei tetai ua atu akakeu anga kino e kia akono i te reira ma te taokotai e te mā. (Maseli 15:3) E ākā inangaro tikai to Paulo i te au taeake i Korinetia e kua akatikatika ia ratou me anoanoia te reira, mei ta tatou e tatau ra i roto i tana reta mua kia ratou. Kua kite tatou e kua aru viviki te aronga pakari i te aratakianga a Paulo no te mea i nga marama i muri mai, kua akameitaki aia ia ratou i roto i te rua o tana reta i tata. “Kia rokoia tetai [taeake] e te apa ra,” ka tau te aronga pakari kia akatikatika iaia ma te takinga meitaki.​—Galatia 6:1.

18. (a) Akapeea te aratakianga o te Tuatua a te Atua te tauturu anga i te au putuputuanga o te anere mataiti mua? (e) Eaa ta tatou ka uriuri i te atikara ka aru mai?

¹⁸ Te taka meitaki ua ra, i te aru anga te au Kerititiano o te anere mataiti mua i te aratakianga i roto i te Puka a te Atua, kua vai mā ua ta ratou putuputuanga, ma te au e te taokotai. (1 Korinetia 1:10; Ephesia 4:11-13; 1 Petero 3:8) Tei tupu, kua tutu aere teia au taeake e te au tuaine i te nuti meitaki “ki te tangata ravarai i raro ake i teianei rangi.” (Kolosa 1:23) I teia tuatau katoa, kua taokotai to Iehova iti tangata e kua akaaereia, e te tutu aere nei ratou i te nuti meitaki ki te ao katoa. Ka oronga mai te atikara e aru maira i te akapapu anga e ko to ratou anoano maata roa atu koia kia akapaapaa i te Atu Ngateitei ko Iehova e kia aru i te aratakianga i roto i tana Puka, te Pipiria.​—Salamo 71:15, 16