Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Belumbule bipusheene na bi mu mukanda w’Efile Mukulu

Belumbule bipusheene na bi mu mukanda w’Efile Mukulu

“Yehowa mmupangye nsenga na binangu, aibak’eyilu na tudingi twaye.”​—NKINDJI 3:19.

NGONO: 105, 107

1, 2. (a) Bangi bantu be na kinangu kinyi pabitale ndumbulwilo a Efile Mukulu? (b) Mu uno mwisambo atukesambila myanda kinyi?

BANGI bantu abamba’shi: “Tabitungu kwikala mu ndumbulwilo mulombeene nkuludika nya. Ki na muulo nkwikala mu kipwano kibuwa n’Efile Mukulu.” Ano mayi ng’eyendo su? Myanda ikitshikye ayituleesha kinyi?

2 Mu uno mwisambo, atukyebe kumona kipaso kyabadi batuule bintu byooso mu mulongo kwi Yehowa na byadi mutuule mwilo waye mu ndumbulwilo. Atukesambila dingi akitungu’shi tukite nsaa yabetupa buludiki kwi ndumbulwilo a Yehowa. (1 Beena-Kodinda 14:33, 40) Mu siekele a kumpala, mwilo wa Yehowa ubaadi aulondo buludiki bwa mu Bifundwe na bino bibebakwashishe bwabadya kulungula mukandu wibuwa mu mambalo ebungi. Lelo uno, mu kwambula kileshesho kyabo tukwete kulonda buludiki bwa mu Bible. Na dingi tukwete kukookyela mayi a kulonda abetupa kwi ndumbulwilo a Efile Mukulu. Bu kipeta, twi na mushindo wa kulungula mukandu wibuwa mu nsenga ishima. Tukwete kulama dingi bwiselele, butaale na buumune bwa kakongye.

YEHOWA NYI EFILE MUKULU MUTUULE BINTU MU MULONGO

3. Nkinyi akikushinkamisha’shi Yehowa nyi Efile Mukulu shi na kafutakanyi?

3 Patutala bintu byabadi bapangye kwi Yehowa, atumono kalolo’shi nyi Efile Mukulu shii na kafutakanyi. Baadi “mupangye nsenga na binangu, aibak’eyilu na tudingi twaye.” (Nkindji 3:19) Kwi myanda ibungi yatushi’atuku pabitale bintu byabadi bapangye kwi Yehowa. Byabya, ‘bino byatubapusha pa mwanda wê bi’nka bu kansongo.’ (Yoobo 26:14, EEM) Anka patutala bintu bipeela byatuuku bya ku bintu bi pa nsenga na bi mwiyilu atumono kalolo’shi bi mu mulongo. (Misambo 8:3, 4) Nyenyeenyi midiyo na midiyo ikwete kwifunya mwiyilu mu mulongo. Banda kunangusheena kipaso akifunyu ma planete ku nguba. Bino bintu bi mu mulongo mwanda nka penda Yehowa nyi mulumbuule mashinda a kutambukila ano ma planete. Nsaa yatunangusheena mushindo wadi “mupangye eyilu na binangu” na nsenga, abitungu tumutumbishe, tumulangwile, na kushala na lulamato kwadi.​—Misambo 136:1, 5-9.

4. Bwakinyi beena sianse ta be na ngobesha ya kwalula ku nkonko ibungi i na muulo ya bebayipusha?

4 Bena sianse mbafube na myanda yabadi balongye ku bintu bya mwiyilu na bi pa nsenga bwa kulongamisha nshaleelo eetu. Anka ta be bya kwaluula nkonko i na muulo. Bu kileshesho, bantu balonye myanda ya ma planete na bingi bintu bi mwiyilu (astronome) ta mbalombeene kwitulungula kalolo mushindo utukye eyilu na nsenga sunga bwakinyi bantu, nyema, na mitshi bi pa nsenga nya. Na bantu bebungi ta be bya kwitupatulwila bwakinyi bantu be na lukalo lwa kushala pa nsenga bwa looso nya. (Mulungudi 3:11) Kangi kabingilo akalesha bwakinyi bantu ta mbalombeene kupeta ngaluulo ku nkonko yooso yabeele, nka’shi beena siense na bangi bantu abakula’shi Efile Mukulu te kwanka na’shi bintu mbituukile. Anka Efile Mukulu etwalula ku bukwashi bwa mukanda waye, Bible.

5. Bantu abalondaa miiya ayikunkusha bipangwa mu kipaso kinyi?

5 Yehowa bapangile miiya ibungi ayikunkusha bipangwa. Ino miiya tangishintulukye nya. Bantu balongye myanda ya kaalo ka sembwe, ba sendwe, bantu abalumbula milengye ya meema, bantu abatambusha ma ndekye, ba munganga, na bangi bantu abalondaa nka ino miiya nsaa yabakitshi midimo yabo. Bu kileshesho, eshimba dya muntu ndishale mbalo imune mu mbidi ya muntu, anka ba munganga abawuku mbalo yabadi balombeene kwidipeta kwi muntu ooso e na maladi. Na muntu awuku’shi su etumba pa mbalo ila apono, afwe. Atunemekaa miiya ayikunkusha bipangwa, bu bukome bwa nsenga bwa kukaka bintu (gravitation) mwanda twi na lukalo lwa kwikala na muuwa.

BINTU BYABADI BATUULE MU MULONGO KWI YEHOWA

6. Atuuku naminyi’shi Yehowa akumina bantu bamulangwile mu mushindo ulumbulwe?

6 Yehowa mmutuule bintu byooso bi mwiyilu na bi pa nsenga pa mbalo yabyo mu kipaso kya kukaanya. Kushi mpaka, akumina’shi bantu baye bamulangwile mu mushindo wibuwa. Kukatusha byabya, Yehowa mmwitupe Bible bwadya kwitulongyesha kipaso kyatudya kumulangwila. Bwatudya kwikala na nshalelo ebuwa na a muloo abitungu tulonde buludiki bwadi mwitupe ku bukwashi bwa Bible na ndumbulwilo aaye.

7. Kipaso kibabafundjile Bible akitulongyesha kinyi?

7 Bible nyi nkya buntu ki pa bwakyo kyabadi betupe kwi Efile Mukulu. Bangi bantu balongye ngofu abakula’shi Bible nyi mikanda ya beena Yuuda yabadi basangye na mikanda ya beena Kidishitu kwi bantu. Anka Efile Mukulu nyi baadi musangule bantu balombeene kufunda ino mikanda, nsaa yabadya kwiyifunda, na myanda yabadya kufunda. Ngi bwakinyi mikanda yooso i mu Bible ayitukwasha bwatudya kupusha mukandu w’Efile Mukulu. Kubanga ku Kibangilo na ku Kibafumbwilwe, Bible aleesha’shi “kekulu” akafiki bwakadya kwikasha nsenga Mpaladiiso. Na twi balongye’shi kano “kekulu” nyi Yesu Kidishitu na’shi Bufumu bwaye abukaleesha’shi Yehowa nyi e na matalwa a kukunkusha bantu booso.​—Badika Kibangilo 3:15; Mateo 6:10; Kibafumbwilwe 11:15.

8. Beena Isaleele abaadi belumbuule mu kipaso kinyi?

8 Beena Isaleele abalondele Miiya ibaabadi bebeelele kwi Efile Mukulu na abaadi na ndumbulwilo ebuwa. Bu kileshesho, kubaadi “bakashi [belumbuule NWT] abaadi abafubu dya ku kibelo kya nshibo y’epema ya kufumankeena.” (Efilu 38:8, EEM) Na dingi Beena Isaleele abaadi na mayi a kulonda atale kipaso kyabadya kufiluka na tabernakele bibuwa. Kunyima kwa mafuku, Nfumu Daavide baadi mutuule ba tshiite-mwakwidi mu mulongo na beena Levi bwabadya kwikala abafubu midimo mu ntempelo. (1 Myanda 23:1-6; 24:1-3) Pabaadi beena Isaleele abakookyela Yehowa, baadi ebelela myabi. Abaadi belumbuule bibuwa na abaadi mu butaale na mu buumune.—Miiya Ikituulwe 11:26, 27; 28:1-14.

9. Tukongye twa mu siekele a kumpala tubaadi tulumbuulwe naminyi?

9 Tukongye twa mu siekele a kumpala namu tubaadi tulumbuulwe kalolo. Kubaadi kasaka ka bakunkushi bakulu, kekale, kasaka ka balume babaadi abaludika kakongye. Kumbangilo, mu kano kasaka mubaadi nka penda batumiibwa. Kunyima, kwa mafuku abemutwesheshe bangi bakulu. (Bikitshino 6:1-6; 15:6) Yehowa baadi mukunkushe beena kasaka ka bakunkushi bakulu na bangi bakwetu balume abaadi abafubu nabo pamune bwabadya kufunda mikanda i na malango na mayi a kulonda bwa kwiyituma mu tukongye. (1 Timote 3:1-13; Tite 1:5-9) Tukongye tubaadi tupete bukwashi mu kulonda kwa buludiki bwa kasaka ka bakunkushi bakulu naminyi?

10. Nkinyi kibaadi akikitshika pabaadi tukongye twa mu siekele a kumpala atulondo mayi a kulonda a kasaka ka bakunkushi bakulu? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.)

10 Badika Bikitshino 16:4, 5. Mu siekele a kumpala, bangi bakwetu abaadi abende mu kutala tukongye bwabadya kwibaukisha “bitshibilo bibaabadi baate kwi batumiibwa na bakulu mu Yeelusaleme,” nkwamba’shi, byabadi baate kwi kasaka ka bakunkushi bakulu. Tukongye tubaadi atulondo ano mayi a kulonda na “tubaadi atunyingi nka kunyinga mu lukumiino kwifuku n’efuku.” Ndilongyesha kinyi dyatudi balombeene kupeta ku kileshesho kyabo dilombeene kwitukwasha mu kakongye keetu lelo uno?

OKWETE KULONDA BULUDIKI SU?

11. Abitungu bakulu na bafubi ba midimo bakite kinyi nsaa yabapete buludiki abufiki kwi ndumbulwilo a Yehowa?

11 Abitungu beena Komite a filiale sunga beena Komite a eumbo, bakunkushi ba bifunda, na bakulu mu kakongye bekale abakookyela buludiki bwabebapa kwi ndumbulwilo a Efile Mukulu. Byabya, mukanda w’Efile Mukulu awitulungula atwe booso bwatudya kukookyela baaba abetukunkusha. (Miiya Ikituulwe 30:16; Beena-Ebelu 13:7, 17) Bantu be na lulamato kwi Yehowa tabekalaa na kinangu kya kutomboka, na kwidila nsaa yabapete buludiki nya. Tatukumina kwikala bu Dyotrefese, baadi mukutwe kaneemo kwi bakwetu abetukunkusha. (Badika 3 Yowano 9, 10.) Nsaa yatulondo buludiki bwabetupa, atukwasha bwa kulama butaale na buumune bwa kakongye. Byabya twi kwiyipusha’shi: ‘Nakankamikaa bakwetu balume na bakashi bwabadya kwikala na lulamato kwi Yehowa su? Nalondaa buludiki bwabetupa kwi ndumbulwilo a Efile Mukulu kushii kunyengakana su?’

12. Bakulu na bafubi ba midimo abebatulaa naminyi?

12 Mu mafuku ashaale, Kasaka ka Bakunkushi Bakulu, kekeele kashintuule kipaso kya kupa bantu mashito a bu mukulu na bu mufubi a midimo mu kakongye kooso. Mwisambo wa “Nkonko ya bantu ababadikaa” wa mu Kitenta kya Mulami kya mu 15/11/2014 (mu Fwalanse), ubaadi uleeshe’shi mu siekele a kumpala, kasaka ka bakunkushi bakulu kabapeele bakunkushi ba bifunda matalwa a kutuula bakulu na bafubi ba midimo mu tukongye. Ngi bwakinyi, mu mweshi wa Kitema 2014, bakunkushi ba bifunda abapetele matalwa a kukita uno mudimo. Nsaa i bakulu ba mu kakongye abatuusha eshina dya mukwetu mulume bwa’shi ekale afubu bu mukulu sunga bu mufubi a midimo, mukunkushi a kifunda etatshishaa bwa kumuuka kalolo aye na kifuko kyaaye. Bu kileshesho, mulombeene kwenda na yawa mukwetu mu bulungudi. (1 Timote 3:4, 5) Kunyima mukunkushi a kifunda na bakulu abebungu pamune. Abataluula kalolo ma verse aaleesha ngikashi itekibwe bwa bakulu sunga bafubi ba midimo.​—1 Timote 3:1-10, 12, 13; 1 Mpyeele 5:1-3.

Bakulu abetupeya buludiki abutukila mi Bible mwanda abakumia kwitukalwila na kulama kakongye

13. Twi kuleesha naminyi’shi tukwete kukwatshisheena buludiki bwabatuusha kwi bakulu?

13 Bakulu abetupeyaa buludiki bwa mu Bible mwanda be na lukalo lwa kwitukalwila na kulama kakongye. Abitungu tutumikye nabo mu buumune mwanda ano mayi a kulonda abetupa anka bwa buwa bwetu. (1 Timote 6:3) Mu siekele a kumpala, bangi bantu abaadi na nshalelo a “kafutakanyi.” Abaadi abapele kufuba kadi batwelakananga mu myanda ishii ibatale. Bakulu abakitshine bukopo bwa kwibaludika, anka abapelele kushintuluka. Mpoolo balungwile kakongye kipaso kyabadi balombeene kukita na yawa muntu. Bambile’shi: “mulamineeyi na tanwipushenanga naye.” Abaadi na kya kuleka kwikala mu kipwano na yawa muntu anka kushii kumumona bu mwishikwanyi. (2 Beena-Tesalonika 3:11-15) Lelo uno bakulu bakwete kukwasha bantu abatupilwa ku miiya y’Efile Mukulu, bu kileshesho, muntu bayiila muntu shii mwina kukumiina neetu. (1 Beena-Kodinda 7:39) Su yawa muntu bapele kushintuula mwikeelo waye, bakulu be kwata kitshibilo kya kukita mwisambo auleesha kipaso kilombeene mwikeelo wa yawa muntu kutakula bangi bantu mu kwakula myanda ibubi pabitale kakongye. Su bakulu abakitshi mwisambo wi bino mu kakongye keenu, okitaa naminyi? Su we mwiubidisheene na yawa muntu, opelaa kwikala naye mu kipwano su? Su bokitshi byabya, we kumukwasha bwadya kushinguula’shi mwikeelo waye wibubi kwadi’ye nabeene na awinyongosha Yehowa, na mulombeene kushintuula mwikeelo waye. [1]​—Tala mayi e ku nfudiilo.

LAMAYI BWISELELE, BUTAALE, NA BUUMUNE BWA KAKONGYE

14. Twi kukwasha bwa kulama bwiselele bwa kakongye naminyi?

14 Eyi dy’Efile Mukulu aditulungula kilombeene kukita ooso a kwatudi bwatudya kupela kuleka buntomboshi mu kakongye keetu. Banda kutala uno mwanda ubaadi ukitshikye mu kakongye ka mu Kodinda. Mpoolo baadi mufule bakwetu ba mu kano kakongye. Baadi mukwashe bebungi ba kwabadi bwabadya kulonga bya binyibinyi. (1 Beena-Kodinda 1:1, 2) Na dingi, banda kunangusheena bibaadi mupushe nsaa ibapushishe’shi umune a kwabadi e na mwikeelo wa lusandji na’shi bakwetu balume mbatadiile uno muntu mu kakongye! Mpoolo balungwile bakulu bwabadya ‘kumupaana kwi Satana.’ Abaadi na kya kukatusha yawa muntu mu kakongye, kwamba’shi, kumutuusha mu kakongye. (1 Beena-Kodinda 5:1, 5-7, 12) Lelo uno, bakulu be kwata kitshibilo kya kutuusha muntu mu kakongye pa mwanda wa mulwisho ukata wadi mukite na kukutwa kwaye kwa kwinyongola. Yaya nsaa, atwataa yawa muntu mutushibwe mu kakongye muyiile abituludika Bifundwe su? Su tubakitshi byabya, atukwasha bwa kulama bwiselele bwa kakongye. Na twi kukwasha yawa muntu bwadya kutundula’shi abitungu enyongole na kuteka lusa kwi Yehowa.

15. Twi kulama butaale mu kakongye naminyi?

15 Kubaadi ungi mwanda mu kakongye ka mu Kodinda. Bangi bantu abaadi abatwala bakwabo ku tumilaadi. Mpoolo bebayipwishe’shi: “Mbwa kinyi bwanushy’a kukumiina beenukitshina bwinyi bubi?” (1 Beena-Kodinda 6:1-8) Lelo uno, mu kakongye bangi bantu mbepusheene mu myanda ya busunga na bakwabo, anka pashimine makuta aabo mbamone’shi bakwabo mbebayibe. Pa mwanda wa byabya mbafikye mu kufunda bakwabo ku tumilaadi. Apakitshika mwanda wi byabya, bi kutakula bantu bwabadya kwakula myanda ibubi pabitale Yehowa na mwilo waye. Na mbilombeene kwibwesha bilumbu mu kakongye. Mukanda w’Efile Mukulu awituleesha’shi abitungu tulame butaale pankatshi peetu na bakwetu, sunga byatunga’shi tushimishe makuta. [2] (Tala mayi e ku nfudiilo.) Byabya, Yesu betulongyeshe byatudya kupudisha myanda ikata na bilumbu abituuku munkatshi mwetu. (Badika Mateo 5:23, 24; 18:15-17.) Nsaa yatukookyela buno buludiki, atulama butaale na buumune mu kakongye.

16. Bwakinyi mwilo w’Efile Mukulu wi mu buumune?

16 Mukanda wa Yehowa awitulungula’shi: “Muloo kinyi wi na bantu pabashaala na bakwabo mu buumune!” (Misambo 133:1, EEM) Pabaadi beena Isaleele abakookyela Yehowa, abaadi belumbuule na mu buumune. Efile Mukulu baadi mutemukye bino pabitale mwilo waye: “Nebatuulu pamune (sunga mu buumune), . . . bu kisaka kya nyema munkatshi mwa mbalo yakidilaa. “ (Mika 2:12) Yehowa batemukile dingi’shi mwilo waye aukalongo bya binyibinyi mu Bifundwe na kumufubila mu buumune. Bambile’shi: “Nakashintuula [ludimi] lwa bantu lwikale ludimi lwi selele, mwanda booso bwabo abaketamina eshina dya Yehowa, bwa’shi bamufubile epampa n’epampa.” (Sefanya 3:9, NWT) Twi na lutumbu lukata mwanda tukwete kulangwila Yehowa mu buumune!

Bakulu abakwasha muntu “asanganyibwa mu kilubilo” (Tala kikoso kya 17)

17. Abitungu bakulu bakite kinyi nsaa i muntu e mu kakongye bakitshi mulwisho ukata?

17 Su muntu bakitshi mulwisho ukata, abitungu bakulu bakite bukidi bwabadya kumuludika na kifulo kyooso. Abauku’shi Yehowa ebatekye bwabadya kulama kakongye ku bukitshishi booso bwibubi na kulama bwiselele na buumune bwako. (Nkindji 15:3) Mpoolo baadi mufule bakwetu ba mu kakongye ka mu Kodinda ngofu na baadi mwibaludikye nsaa ibaabadi na lukalo lwa buludiki, nka bu byabadi bebileeshe mu mukanda wa kumpala ubaadi mwibatumine. Atushinkamisha’shi bakulu ba mu kano kakongye abaadi balonde buludiki bwa Mpoolo kushii kunyengakana mwanda, kunyima kwa myeshi ipeela, baadi mwibakaanyishe mu mukanda wa kabidi ubaadi mwibatumine. Su mukwetu “asanganyibwa mu kilubilo kushi’ye kuuka,” abitungu bakulu bamuludikye na kalolo kooso.​—Beena-Ngalatea 6:1, NWT.

18. (a) Buludiki bwi mu mukanda w’Efile Mukulu bubaadi abukwasha tukongye twa mu siekele a kumpala mushindo kinyi? (b) Mu mwisambo aulondo atukesambila myanda kinyi?

18 Abimweneka kalolo’shi pabaadi beena Kidishitu ba mu siekele a kumpala abalondo buludiki bwi mu mukanda w’Efile Mukulu, tukongye twabo tubaadi twi selele, mu butaale, na mu buumune. (1 Beena-Kodinda 1:10; Beena-Efeso 4:11-13; 1 Mpyeele 3:8) Bu kipeta, bano bakwetu balume na bakashi abaadi na ngobesha ya kulungula mukandu wibuwa mu ‘bipangwa byooso bi muushi mw’eyilu.’ (Beena-Kolose 1:23) Lelo uno namu, mwilo wa Yehowa wi mu buumune, ngwilumbuule, na ukwete kulungula mukandu wibuwa mu nsenga ishima. Mwisambo aulondo auketuleesha bingi bishinkamiisho abilesha’shi lukalo lwabo lukata ndwa kuneemeka Nfumu na Mwanana Yehowa na kulonda buludiki bwi mu mukanda waye, Bible.​—Misambo 71:15, 16.

^ [1] (kikoso kya 13) Tala mukanda wa Belumbuule bwa kukita akikyebe Yehowa, esaki 134-136.

^ [2] (kikoso kya 15) Bwa kuuka bibungi pabitale myanda ilombeene kutakula mwina Kidishitu mu kwata kitshibilo kya kutwala mwina Kidishitu naye ku mbulamatadi, tala mukanda wa “Elameeyi mu kifulo ky’Efile Mukulu,” esaki 223, mayi e kuushi kw’esaki.