1. Lupwen Jiowa a fératá aramas, met sókkun tufich mi kkóló aúchean a fang ngeniir?

 LUPWEN Jiowa a fératá aramas, a fang ngeniir ekkewe tufich mi kkóló aúchean. A ngenikich ach tufichin ekiek mi álisikich le pwákini ach kewe osukosuk me féri kókkót fán iten mwachkkan. (SalF. 2:11) A pwal ngenikich tufich pwe sipwe tongeni apwénúetá met sia fen akkóta me tikeri ekkewe mettóch sia mochen féri. (Fil. 2:13) A pwal fang ngenikich mwelien letipach pwe sipwe tongeni esilla met mi pwúng me mwáál. Mwelien letipach a tongeni álisikich ach sisap ttur lón tipis me áwena ach kewe féffér mi mwáál.​—Rom 2:15.

2. Ifa usun Jiowa a mochen ach sipwe áeá ach kewe tufich?

² Jiowa a mochen ach sipwe áeáéchú ach kewe tufich. Pwata? Pún a tongekich me silei pwe sipwe pwapwa ika sipwe áeá ekkewe tufich i a fen fang ngenikich. Áwewe chék, lón ewe  Tesin Ipru a mak: “Aramas mi akota ar angang o achocho le föri repwe pisekisek,” me “kopwe achocho le angang lon mettoch meinisin ka föri.” (SalF. 21:5; SalAf. 9:10) Iei met a pwal mak lón Tesin Krik: “Lupwen mi wor ach fansoun fich, sipwe eäni kirikiröch ngeni aramas meinisin,” me “ämi meinisin oua angei en me an lifang, oupwe aea fän iten chienemi.” (Kal. 6:10; 1 Pet. 4:10) A ffat pwe Jiowa a mochen ach sipwe féri úkúkún ach tufich pwe sipwe pwisin kúna feiéch me pwal ekkewe ekkóch.

3. Ikkefa ekkewe mettóch aramas rese tongeni féri?

³ Jiowa a mochen ach sipwe áeá ach kewe tufich, nge i a pwal silei pwe mi kaúk met sia tongeni féri. Áwewe chék, sise tongeni amóeló tipis me máló. (1 King 8:46) Pwal och, sise tongeni nemeni aramas pokiten mi wor án emén me emén pwúúng le pwisin filatá met a mochen féri. Ese lifilifil úkúkún watteen ach sile me minne sia kúna lón manawach, nge esap fókkun tongeni léllé ngeni án Jiowa sile.​—Ais. 55:9.

4. Met sipwe káé lón ei lesen?

⁴ Fansoun meinisin, mi lamot sipwe mut ngeni Jiowa an epwe emmwenikich, lúkúlúk wóón i pwe epwe álisikich me féri met kich pwisin sise tongeni féri. Iwe nge, Jiowa a pwal mochen ach sipwe ekieki met sia tongeni féri pwe sipwe ataweei ach kewe osukosuk me álisi ekkewe ekkóch. (Álleani Kölfel 37:3.) Mi lamot ach sipwe “apilükülükü ewe Samol mi Lapalap o föri mine a mürina.” Ifa usun sipwe féri ei? Sipwe káé usun pwóróusen Noa, Tafit, me pwal ekkóch néún Jiowa chón angang mi tuppwél,  iir ra lúkúlúk wóón Jiowa. Sipwe kúna pwe mi wor ekkóch mettóch resap tongeni féri nge ra filatá ar repwe nefotofot wóón ekkewe mettóch ra tongeni féri.

5. Ifa nónnómun Noa lón an we fansoun?

⁵ Noa a manaw lón ewe atun a wor “föförün mwäneson ekis meinisin” me féffér mi limengaw. (Ken. 6:4, 9-13) Inaamwo ika Noa a silei pwe mwirin och fansoun Jiowa epwe amóeló féfféringaw wóón fénúfan, nge ese mwáál a letipengaw ren féfférún ekkewe aramas. Lón ena atun, Noa a mirititi pwe mi wor ekkewe mettóch i esap tongeni féri, nge a pwal mirititi pwe mi wor ekkewe mettóch a tongeni féri.

6, 7. (a) Met Noa ese tongeni féri? (b) Ifa usun nónnómuch a usun chék nónnómun Noa?

⁶ Minne Noa esap tongeni féri: Noa a tuppwél le esilefetálei án Jiowa kapasen éúréúr, nge esap tongeni eriáni aramas ar repwe etiwa ena pwóróus. Ese pwal tongeni an epwe emwittiri warotoon ewe Noter. Mi lamot Noa epwe lúkúlúk pwe Jiowa epwe apwénúetá an kewe pwon le amóeló féfféringaw, me lúkú pwe i epwe féri ena lón chék ewe fansoun mi fich.​—Ken. 6:17.

⁷ Kich sia pwal manaw lón ei fénúfan mi ur ren féfféringaw, nge sia silei pwe Jiowa a fen pwonei pwe epwe amóeló. (1 Joh. 2:17) Nge atun sia wikkitiwiti ena fansoun, sise tongeni eriáni aramas ar repwe etiwa ewe “Pworausen Manau usun ewe Mwün Kot.” Me sise tongeni féri och mettóch pwe  ewe riáfféú mi lapalap epwe mwittir poputá. (Mat. 24:14, 21) Mi lamot ach lúkú epwe péchékkúl usun án Noa, sipwe lúkúlúk wóón Kot pwe ekiseló chék epwe amóeló féffér mi ngaw meinisin. (Kölf. 37:10, 11) Sia fókkun lúkúlúk pwe Jiowa esap mut ngeni ei fénúfan mi ngaw an epwe sópwósópwóló.​—Ap. 2:3.

8. Met Noa a nefotofot wóón? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁸ Minne Noa a tongeni féri: Noa ese fangetá pokiten esap tongeni féri ekkóch mettóch, nge a fen chék nefotofot wóón met a tongeni féri. Fán tuppwél Noa a afalafala án Jiowa kapasen éúréúr ngeni aramas. (2 Pet. 2:5) Ese mwáál ei angang a álisi le akkamwéchú péchékkúlen an lúkú. Me lúkún ewe angangen afalafal, Noa a pwal álleasochisi án Jiowa allúk ngeni an epwe falei efóch waimw.​—Álleani Ipru 11:7.

9. Ifa usun sipwe áppirú Noa?

⁹ Sipwe angang weires “lon ewe angangen ach Samol” usun chék Noa. (1 Kor. 15:58) Áwewe chék, sia tongeni álillis lón kaútáán me túmúnún ekkewe Leenien Mwich me Leenien Mwichelap, awora álillis fansoun mwichelap, are angang lón keangen ofesilap are leenien chiyakú. Nge ewe angang mi lamot seni meinisin, ina ach sipwe achocho lón ewe angangen afalafal, ewe mi anúkúchara ach ápilúkúlúk fán iten mwachkkan. Emén pwiich Chón Kraist fefin mi tuppwél a apwóróusa pwe lupwen a fós ngeni aramas usun ekkewe feiéch ewe Mwúún Kot epwe atoto, a mirititi pwe aramas ra fókkun ápilúkúlúkúngaw me ra ekieki pwe ar kewe osukosuk epwe chék nóm tori feilfeiló. Nge pwiich na a apasa pwe mi wor ach ápilúkúlúk, me a chék núnnúkúcharoló iteiten ach sia apwóróusa ngeni aramas usun. Ei ápilúkúlúk a álisikich ach sipwe chék nóm lón ewe kitirin manaw!​—1 Kor. 9:24.

10. Apwóróusa minne a fis lón manawen Tafit.

¹⁰ King Tafit i emén mwán mi tuppwél, me Jiowa a fókkun tongei. (Föf. 13:22) Nge Tafit a lisowumwáál ngeni Patsipa, ina eú tipis mi chou. Nge a fen kon ngaw an we a sótun amonomonaló an tipis ren an akkóta án Uria, pwúlúwen Patsipa we, epwe ninniiló lón maun. Tafit a mwo nge tiini ngeni Uria eché taropwe mi ereni Joap an epwe akkóta ninniilóón! (2 Sam. 11:1-21) Ló, ló, ló, a pwápwáló án Tafit kana tipis. (Mark. 4:22) Met Tafit a féri lón ena atun?

11, 12. (a) Mwirin án Tafit a ttur lón tipis, met ese tongeni féri? (b) Met Jiowa epwe féri fán itach ika sia aier?

¹¹ Minne Tafit esap tongeni féri: Tafit ese tongeni áwena minne a fen féri. Lón unusen manawan, i epwe kúna riáfféú seni pwúnúngawen an tipis. (2 Sam. 12:10-12, 14) Ina minne, a lamot ngeni lúkú. Mi lamot epwe lúkúlúk pwe pokiten a enletin aier, Jiowa epwe omusaaló an tipis me álisi  an epwe likiitú fán ekkewe weires a tori pokiten an kewe féffér.

¹² Kich meinisin sia kan tipis pokiten sise unuséch. Nge ekkóch ach kewe tipis mi chou lap seni ekkewe ekkóch, me neman sise tongeni áwena ekkóch ach féffér mi mwáál. Sipwe pwal tongeni kúna riáfféú ren ach kewe féffér. (Kal. 6:7) Nge sia lúkúlúk wóón án Kot we pwon pwe ika sia aier, i epwe álisikich lón ekkena fansoun weires, pwal mwo nge lón ekkena weires a fis pokiten pwisin ach kewe mwáál.​—Álleani Aisea 1:18, 19; Föför 3:19.

13. Ifa usun Tafit a apéchékkúlasefáli an riri ngeni Jiowa?

¹³ Minne Tafit a tongeni féri: Tafit a mochen apéchékkúlasefáli an riri ngeni Jiowa. Ifa usun a féri ena? I a mut ngeni Jiowa an epwe álisi. Áwewe chék, a etiwa án néún Jiowa we soufós itan Natan apwúngú i. (2 Sam. 12:13) Tafit a pwal iótek ngeni Jiowa me pwáraawu an kewe tipis, iwe a pwáraatá pwe a enletin mochen chásefál ngeni Jiowa. (Kölf. 51:1-17) Tafit ese mut ngeni an mengiringir epwe akokaaló i, nge a fen káé lesen seni an féffér mi mwáál. Ese chúen féri sefál ekkena tipis mi chou. Fite fite ier mwirin, Tafit a máló lón an tuppwél, me ina usun án Jiowa chechchemeni.​—Ipru 11:32-34.

14. Met sia tongeni káé seni án Tafit leenien áppirú?

¹⁴ Met sia tongeni káé seni án Tafit leenien áppirú? Ika sia féri och tipis mi chou, mi lamot sipwe enletin aier, pwáraawu ach tipis ngeni Jiowa, me tingorei an epwe omusaaló ach tipis. (1 Joh. 1:9) A pwal lamot ach sipwe fós ngeni ekkewe mwán mi ásimaw pokiten ra tongeni álisikich le apéchékkúlasefáli ach riri ngeni Jiowa. (Álleani James 5:14-16.) Ach etiwa án Jiowa álillis a pwáraatá pwe sia lúkú an we pwon pwe epwe omusaaló ach tipis. Pwal och, mi lamot sipwe káé seni minne sia mwáálliló wóón me sópweló le akkangang ngeni Jiowa fán lúkúlúk.​—Ipru 12:12, 13.

15. Met sia tongeni káé seni án Hana leenien áppirú?

¹⁵ Neman ka tongeni chechchemeni pwóróusen pwal ekkóch néún Kot chón angang mi tuppwél lón Paipel, chókkewe ra lúkúlúk wóón Jiowa lupwen ra likiitú fán weires. Áwewe chék, mi wor ewe atun Hana esap tongeni néúnéú. Nge ese wor met a tongeni féri pwe epwe siwili ena. Nge a lúkúlúk pwe Jiowa epwe oururu i. Ina popun a sópweló le fel ngeni Jiowa lón ewe imwenfel mangaku me uwawu alóllóólun meefian ngeni lón iótek. (1 Sam. 1:9-11) A ifa me échún ena leenien áppirú fán itach! Lupwen sia osukosuk ren apwangapwangen inisich are pwal ekkóch weires sise tongeni siwili, sia likiti ach aúrek ngeni Jiowa me lúkúlúk pwe i a tongekich. (1 Pet. 5:6, 7) Sia pwal féri úkúkún ach tufich pwe sipwe kúna álillis seni án Chón Kraist kewe mwich me pwal ekkewe ekkóch mettóch án Jiowa mwicheich a awora.​—Ipru 10:24, 25.

16. Met ekkewe sam me in ra tongeni káé seni Samuel?

 ¹⁶ Nge, ifa usun ekkewe sam me in mi tuppwél mi wor néúr ra fen úkútiw le angang ngeni Jiowa? Ewe soufós Samuel ese tongeni eriáni néún kewe át mi fen watte ar repwe akkamwéchú ar tuppwél ngeni Kot. (1 Sam. 8:1-3) A chék likiti ngeni Jiowa ena mettóch. Iwe nge, Samuel a achocho úkúkún an tongeni pwe epwe amwéchú an tuppwél ngeni Seman we lón láng me apwapwaai i. (SalF. 27:11) Ikenái, chómmóng Chón Kraist sam me in ra nóm lón ena esin weires. Ra lúkúlúk pwe Jiowa a chék mmólnetá le etiwasefáli ekkewe chón tipis mi aier, usun chék ewe sam lón án Jesus we kapas áwewe usun ewe néún mwálecheló. (Luk. 15:20) Nge iei mwo, ekkewe sam me in ra tongeni nefotofot wóón ar achocho le akkamwéchú ar tuppwél ngeni Jiowa, me áneán pwe ar leenien áppirú epwe amwékútú néúr kewe ar repwe liwiniti i.

17. Pwata a mmen apéchékkúlakich pwóróusen ewe fefin mi wéúngaw mi má seni pwúlúwan?

¹⁷ Pwal eú leenien áppirú mi múrinné, ina án ewe fefin mi wéúngaw mi má seni pwúlúwan, ewe lón fansoun Jesus we. (Álleani Lukas 21:1-4.) Ese tongeni féri och mettóch an epwe aúkaló féfféringaw lón ewe imwenfel, me ese pwal tongeni siwili nónnómun mi wéúngaw. (Mat. 21:12, 13) Nge an lúkúlúk wóón Jiowa a amwékútú an epwe álisatá ewe fel mi enlet. A kisáseú me eáni asor “ruoföü kükün moni,” ewe úkúkún moni mi nóm ren. Ena fefin mi tuppwél a pwáraatá pwe a unusen lúkúlúk wóón Jiowa. A silei pwe ika a akkomwa Jiowa lón manawan, i epwe awora ngeni minne a osupwangan. Pwal ina chék usun, sia lúkúlúk pwe ika sia akkomwa Mwúún Kot lón manawach, Jiowa epwe awora ngenikich minne sia osupwangan.—Mat. 6:33.

18. Apwóróusa pwóróusen emén Chón Kraist mwán mi eáni ekiek pwúng.

¹⁸ Chómmóng pwiich kewe lón ei fansoun ra pwáraatá ena esin lúkúlúk wóón Jiowa ren ar nefotofot wóón met ra tongeni féri nge esap wóón met rese tongeni féri. Nengeni pwóróusen emén pwiich Chón Kraist mwán itan Malcolm, a amwéchú an tuppwél tori an a máló lón ewe ier 2015. Lón ekkewe fansoun i me pwúlúwan we ra angang ngeni Jiowa ren fite fite ier, iir ra kúna fansoun mi apwapwa me fansoun mi áweires. Malcolm a apasa: “Fán ekkóch sise tongeni tepereni met epwe fis lón manawach, a pwal tongeni wor fansoun mi weires. Nge Jiowa a efeiéchú chókkewe ra lúkúlúk wóón.” Ifa án Malcolm kapasen fén? “Iótek ngeni Jiowa pwe kopwe tongeni akkachocho lón óm angang ngeni úkúkún óm tongeni. Nefotofot wóón met ka tongeni féri nge esap wóón met kese tongeni féri.” *

19. (a) Pwata a fókkun fich ach lesenin ier fán iten 2017? (b) Ifa usun kopwe apwénúetá lón manawom ach ei lesenin ier?

¹⁹ Ei fénúfan mi pworoingaw epwe “chök fokun ngauala,” iwe sia silei pwe ei fansoun epwe chék weiresiló. (2 Tim. 3:1, 13) A fen kon lamot iei ach sisap mut ngeni ach kewe weires ar repwe akokakicheló. Nge mi fen lamot sipwe fókkun lúkúlúk wóón Jiowa me nefotofot wóón met sia tongeni féri. Ina ewe popun a fókkun fich ach lesenin ier fán iten 2017: Kopwe ápilúkúlúkú Jiowa o féri minne a múrinné.​—Kölf. 37:3.