1. Nemene la hnei Iehova hna hamëne kowe la atr ngöne la kola xupi angeic?

 HNEI Iehova hna xup la atr memine la itre hna atreine kuca. Hnei Nyidrëti hna aijijë së troa hetre wangatrehmekun, thiina lai ka troa xatua së troa nyinyin la itre jol, nge ka hnëkë së kowe la itre drai elany. (Ite Edomë 2:11) Hne së hna kapa qaathei Nyidrë la trenge catr, matre tro sa eatrën la itre hne së hna mekun. (Filipi 2:13) Ketre, hnei Nyidrëti hna hamë së la mekuthetheu, ene la atreine ka eje the së troa atrehmekun la loi me ngazo. Mekuthetheue së la ka sewe së troa kuca la ngazo, me ameköti së qa ngöne la itre tria së.—Roma 2:15.

2. Nemene la aqane tro sa huliwane hnyawane la itre ahnahna qaathei Iehova?

² Aja i Iehova tro sa huliwane hnyawane la itre hna atreine cili. Pine nemen? Pine laka, tru la ihnimi Nyidrë koi së, nge atre hi Nyidrë laka, e huliwane hnyawane hë së la itre ahnahna cili, tro së lai a madrin. Ame ngöne la itre hna cinyihane qene Heberu  kola hape: “Ame la ite mekune ne la ate cate huliwa, te, kola atena mon ; nge ite mekune ne la ate sasaqe kola apë ewekën,” nge “ame la hna öhne hnei lue iwanakoime i ’ö troa kuca, te, kucajë eö hnene la egöcate i ’ö.” (Ite Edomë 21:5; Ate Cainöj 9:10) Nge, ame ngöne la itre hna cinyihane qene Heleni kola hape: “Tro sha kuca la loi kowe la nöjei ate asëjëihë e hete ijine shë,” nge “loi e tro nöjei ate a inyihluekeu thenge la hna kapa la ahnahna hnei angeic.” (Galatia 6:10; 1 Peteru 4:10) Eje hi laka, aja i Iehova tro sa catre huliwa matre tro kö sa isa kepe thangane la hne së hna huliwane hnyawane la itre ahnahna cili, ngo troa kepe thangane fe hnene la itre xa atr.

3. Nemene la itre ifego ka ej thene la atr?

³ Aja i Iehova tro sa huliwane hnyawane la itre hna atreine cili, ngo atre fe hi Nyidrë laka, hetre ifego së. Thatreine kö së troa apatrene la ngazo me mec. (1 Ite Joxu 8:46) Ketre, thatreine kö së troa musinëne la atr ke, isa qanyi së kö axecië mekun. Nge tru ju hë la itre ithuemacanyi hne së hna atre, me hne së hna atreine kuca, ngo thatreine kö së troa weje la inamacan, me hna atreine kuca hnei Iehova.—Isaia 55:9.

4. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekune celë?

⁴ Loi e tro sa nue Iehova troa köja gojenyi së, me mejiune laka, tro kö Nyidrëti a sajuë së me aijijë së troa kuca la hne së hna thatrein. Ngo, aja i Iehova fe tro sa thele la aqane tro sa isa nyinyine la itre jol ka ej the së me aqane tro sa xatuane la itre atr. (E jë la Salamo 37:3, MN.) a(Wange ju la ithuemacany.)Nyipi  ewekë tro sa “mejiune koi Iehova, nge kuca la loi.” Nemene la aqane tro sa eatrëne lai? Tro sa ce wang la tulu i Noa, me Davita, me itre xa hlue i Akötresie ka qale catre koi Nyidrë. Tro fe sa ce wang laka, hetre itre ewekë hnei angatr hna thatreine kuca, ngo hnei angatre pe hna thele troa eatrën la itre hnei angatr hna atreine kuca.

5. Qejepengöne jë la mele i Noa.

⁵ Hna mel hnei Noa ngöne la ketre hneijine laka, “tiqa ha la fene hnei iangazo,” me kuci ngazo. (Genese 6:4, 9-13) Hleuhleu catre la hni angeic la kola goeëne la aqane ujë ne la itre atr, ngacama atre hnyawa hi angeic ka hape, tro kö Iehova a apatrene la fen ka ngazo celë. Matre angeic a trotrohnine e cili laka, hetre itre ewekë hnei angeic hna thatreine kuca, ngo ame pe, hetre itre ewekë hnei angeic hna atreine troa kuca.

6, 7. (a) Nemene la itre ewekë hna thatreine kuca hnei Noa? (b) Nemene la hne së hna melëne tune lo hneijine i Noa?

⁶ Hna thatreine kuca hnei Noa: Noa la ketre atr ka lapaun, nge ka catre cainöjëne la maca i Iehova, ngo thatreine kö angeic musinëne la itre atr troa kapa la maca, me troa ujë qa ngöne la itre thiina i angatr. Nge, thatreine kö angeic troa anyimenyimëne la itre drai matre canga traqa pi la Iwë. Ngo ame pe, ka catre la mejiune i Noa laka, tro kö Iehova a aeatrëne la hnei Nyidrëti hna qaja amë hë göne lai fen ka ngazo. Nge ketre, tha luelue kö angeic laka, tro Akötresieti a aeatrëne lai ngöne la nyipi ijin.—Genese 6:17.

⁷ Easë fe enehila a mel ngöne la fen ka ngazo, ngo atre hi së laka, tro kö Iehova a  apatrene ej elany. (1 Ioane 2:17) Ngo qëmekene troa traqa la ijine cili, thatreine kö së troa musinëne la itre atr troa kapa la ‘maca ka loi ne la baselaia.’ Nge ketre, thatreine kö së troa anyimenyimëne la itre drai matre, canga traqa pi la “aköte atraqate.” (Mataio 24:14, 21) Tui Noa, nyipi ewekë tro sa catre lapaun koi Akötresie, me mejiune laka, easenyi hë tro Nyidrëti a apatrene la fen celë. (Salamo 37:10, 11) Xecie hnyawa koi së laka, tha tro pi kö Iehova a nue la ca drai kowe la fene celë.—Habakuka 2:3.

8. Nemene la hna goeëne catrëne hnei Noa? (Wange ju la pane iatr.)

⁸ Hna atreine kuca hnei Noa: Tha hnei Noa kö hna seseu menu pine la itre ewekë hnei angeic hna thatreine kuca, hnei angeice pe hna goeëne catrëne la hnei angeic hna atreine kuca. Matre hnei angeice hna catre cainöjëne la maca. (2 Peteru 2:5) Hnene la huliwa celë hna acatrene catrëne la lapaune i angeic. Ketre, hnei angeice hna trongëne hnyawa la itre hna amekötine hnei Iehova göne la aqane troa cane la aka.—E jë la Heberu 11:7.

9. Nemene la aqane tro sa nyitipu Noa?

⁹ Nyipi ewekë fe tro sa catre “huliwa i Joxu.” (1 Korinito 15:58) Loi e tro sa ixatua ngöne la hnë xupi uma, me nyihnyawa Uma ne Baselaia me Uma ne Asabele. Loi e tro fe sa saen ngöne la itre ijine asabele, me ixatua ngöne la itre Bethela, me ngöne la itre uma ne ujë qene hlapa. Ngo ame la ka nyipi ewekë tre, ene la troa catre cainöj ke, celë hi lai ka troa acatrene la mejiune së kowe la itre drai elany. Önine la ketre trejine föe, ame la angeic a ce thawa memine la itre atr la itre manathithi ka troa traqa jëne la Baselaia i Akötresie, angeice hi lai a trotrohnine laka, pëkö ca mejiun thene la itre atr, nge ame koi angatr, pëkö nyine la itre jole ka ej thei angatr. Tune la hna qaja hnene la trejine celë, hetrenyi the së la mejiun. Nge, ame la easa ce thawa ej memine la itre atr, eje fe hi lai a kökötre trootro the së. Hnene laka, hetrenyi the së la mejiune cili, haawe, easë pala hi a lapa catr ngöne la gojenyi ne mel!—1 Korinito 9:24.

10. Qejepengöne jë la mele i Davita.

¹⁰ Davita joxu la ketre atr ka lapaun, nge hna hnim catrëne hnei Iehova. (Ite Huliwa 13:22) Ngo, hnei Davita hna tria me Batheseba, matre ngazo lai ka tru xajawa i Iehova. Nge ketre, hnei Davita hna thel troa juetrëne la ngazo i angeic, matre hnei angeic hna sija la tusi koi Ioaba, me upi Uria fë, lo föi Batheseba. Nge hna ahnith ngöne la tusi ka hape, tro Uria a mec ngöne la hna isi. (2 Samuela 11:1-21) Thupene lai, mama pi hi la ngazo i Davita. (Mareko 4:22) Matre nemene hë la aqane ujë i Davita?

11, 12. (a) Nemene la hnei Davita hna thatreine kuca? (b) E hne së hna ietra, nemene la hnei Iehova hna troa kuca?

¹¹ Hna thatreine kuca hnei Davita: Thatreine kö Davita troa apatrene la hnei angeic hna kuca ekö. Eje hi laka, tro pë hë angeice lai a xeni pun la ngazo hnei angeic hna kuca uti hë la tro angeic a mec. (2 Samuela 12:10-12, 14) Matre, nyipi ewekë tro Davita a lapaune  koi Iehova. Tha luelue kö angeic laka, e tro angeic a ietra, tro kö Iehova a nue la ngazo i angeic, me xatua angeice fe troa cil kowe la itre jol ka traqa pine la ngazo i angeic.

¹² Pine laka itre atr ka tha pexeje kö së, haawe, easë asë hi a tria. Nge ame itre xa ijin, hetre itre ngazo hne së hna kuca, nge thatreine kö së troa apatrene itre ej. Ketre, easa xeni pun la itre huliwa së. (Galatia 6:7) Ngo ame pe, easa mejiune kowe la hna sisinyi hnei Iehova ka hape, e hne së hna ietra, tro Nyidrëti a xatua së ngöne la itre ijine jol, ngacama easë ju hë la qaane la itre jol cili.—E jë la Isaia 1:18, 19; Ite Huliwa 3:19.

13. Nemene la aqane acatrene hmaca Davita la aqane imelekeu i angeic me Iehova?

¹³ Hna atreine kuca hnei Davita: Aja i Davita troa lolo hmaca la aqane imelekeu i angeic me Iehova. Nemene la hnei angeic hna kuca? Hnei angeic hna nue Iehova troa xatua angeic. Hnei angeic hna kapa la ihaji qaathei Nathana, perofeta i Iehova. (2 Samuela 12:13) Ketre, hnei Davita hna thithi koi Iehova me qaja amamane la itre ngazo i angeic ke, aja i angeic troa lolo hmaca la aqane imelekeu i angeic me Iehova. (Salamo 51:1-17) Tha hnei Davita kö hna hacehnine menune pala ha la itre huliwa i angeic, ngo hnei angeice pe hna xomi ini qa ngöne la itre ngazo i angeic. Matre tha hnei angeice hmaca kö hna ujë tune lai. Uti hë la angeic a mec, hnei Iehova pala hi hna goeë angeic ceitu me ketre atr ka lapaun.—Heberu 11:32-34.

14. Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la tulu i Davita?

¹⁴ Nemene la ini hne së hna kapa qaathene la tulu i Davita? Maine hne së hna kei kowe la ketre ngazo, nyipi ewekë tro sa ietra, me qaja amamane koi Iehova la ngazo së, me sipo Nyidrë troa seng la ngazo së. (1 Ioane 1:9) Ketre, loi e tro sa qaja amamane kowe la itre qatre thup ke, tro angatre lai a aijijë së troa imelekeu hnyawa hmaca me Iehova. (E jë la Iakobo 5:14-16.) Ame la easa kapa la ixatua qaathei Nyidrë, easë hi lai a amamane la mejiune së kowe la hnei Nyidrëti hna sisiny, ene la tro Nyidrëti a seng la ngazo së. Ketre, nyipi ewekë tro sa xomi ini qa ngöne la itre tria së, me catre nyihlue i Iehova.—Heberu 12:12, 13.

15. Nemene la ini hne së hna xome qaathei Hana?

¹⁵ Eje hi laka, hetre itre hlue i Iehova e hnine la Tusi Hmitrötr hnei epuni hna atre, nge itre ka qale catr koi Iehova me catre huliwa i Nyidrë, ngacama jole pi hë. Hana la ketre e angatr. Tha ka hnaho kö angeic. Nge, thatreine kö angeic troa saze la pengö i angeic. Ngo, xecie koi Hana laka, tro kö Iehova a thupë angeic. Matre hnei angeic hna catre nyihlue i Nyidrë ngöne la uma ne heta me qaja koi Nyidrë la aliene hni angeic. (1 Samuela 1:9-11) Drei la ketre tulu ka lolo catr koi së! Ame la kola tithi së hnei mec, maine kola traqa koi së la itre xa jol, nge thatreine kö së troa saze la pengö së, loi e tro sa nue koi Iehova la itre hace së, nge tha tro kö sa luelu laka, tro kö Nyidrëti a thupë së. (1 Peteru 5:6, 7) Nge ketre, loi e tro sa isine matre tro sa kepe  thangane qa ngöne la itre icasikeu memine la itre xa hna hnëkëne hnene la organizasio i Iehova.—Heberu 10:24, 25.

16. Nemene la ini hna xom hnene la keme me thin qa ngöne la tulu i Samuela?

¹⁶ Tune kaa e kola trotriji Iehova hnene la itre nekö i epun? Hanawang la hna melëne hnei Samuela perofeta. Hnene la lue nekö i angeic ka tru hë hna ketre sipu kuca la aja i nyidro. Matre thatreine kö angeic troa musinë nyidro troa mele nyipici koi Iehova. (1 Samuela 8:1-3) Ame hnei angeic hna nue Iehova troa ameköti ewekë. Ngo ame pe, hnei Samuela hna kuca asë la hnei angeic hna atreine matre troa mele nyipici koi Akötresie, me amadrinëne la Keme i angeic e koho hnengödrai. (Ite Edomë 27:11) Ame enehila, celë hi hna melëne hnene la itre xa keme me thin keresiano. Ngo, xecie hnyawa koi angatr laka, e troa ietra hnei nyudren, tro pala kö Iehova a kepe nyudreni hmaca, tune lo kem ne la neköne ka mejengön. (Luka 15:20) Eje hi laka, itre keme me thin a catre mele nyipici koi Iehova, me mejiune laka, tro la itre nekö i angatr a bëek koi Nyidrë.

17. Nemene la aqane xatua së hnene la tulu ne la sine föe?

¹⁷ Ame la ketre tulu ka lolo catr tre, ene la sine föe ka pë ewekë ka mele ngöne lo hneijine i Iesu. (E jë la Luka 21:1-4.) Thatreine kö eahlo troa saze la thiina ne la itre hene ne hmi ngöne la ēnē. Ketre, thatreine kö eahlo troa saze la aqane mele i eahlo. (Mataio 21:12, 13) Ngo, hnene la mejiune i eahlo koi Iehova hna upi eahlo troa sajuëne la nyipi hmi. Ka ham eahlo, ame hnei eahlo hna hamëne la “lue mani ka co,” nge hnei eahlo hi lai hna hetreny. Kolo hi lai a amamane la ecatrene la mejiune i eahlo koi Iehova. Xecie hnyawa koi eahlo laka, e tro eahlo a amë panë Iehova ngöne la mele i eahlo, tro pala hi Nyidrëti a thupë eahlo. Ketre tune mina fe, e tro sa amë panëne la Baselaia i Akötresie ngöne la mele së, tro Nyidrëti a thupë së.—Mataio 6:33.

18. Qejepengöne jë la tulu ne la ketre trejin.

¹⁸ Nyimutre la itre trejine enehila ka amamane la ecatrene la mejiune i angatr koi Iehova. Angatr a thele troa eatrëne la hnei angatr hna atreine kuca, ngo tha itre ewekë kö hna thatreine kuca. Malcolm la ketre e angatr. Hnei angeic hna mele nyipici koi Iehova uti hë la kola mec lo macatre 2015. Hetre itre ijine madrine me itre ijine akötr, ngöne la itre macatre ne nyihlue i Iehova hnei angeic me föi angeic. Öni angeic: “Tru la itre ewekë ka traqa ngöne la mel, nge ka asesëkötrë së, nge jole pi hë troa cile kow. Ngo Iehova a amanathithin la itre ka qale catr koi Nyidrë.” Nemene la eamo i Malcolm? “Thithi jë matre tro pala hi a hetre thangane la hna catre huliwa i Iehova. Nge, thele jë troa eatrëne la hnei epuni hna atreine kuca, ngo tha itre ewekë kö hna thatreine kuca.” b—Wange ju la ithuemacany.

19. (a) Pine nemene matre hna iëne hnyawa la topik ne la macatre 2017? (b) Nemene la aqane tro sa trongëne ej ngöne la mele së?

¹⁹ Tro la fene celë a ngazo catr, nge ame la itre atr, “tro pala kö angat’ a ngazo,” matre ame koi së, tro pala kö a jole catr elany. (2 Timoteo 3:1, 13) Haawe, loi e tro sa thupëne hnyawa matre tha tro kö a ahacenyi së hnene la itre jol ka traqa koi së. Nyipi ewekë tro sa catr mejiune koi Iehova, me thele troa eatrëne la hne së hna atreine kuca. Celë hi kepine matre hna iëne hnyawa la topik ne la macatre 2017 ka hape: “Mejiune jë koi Iehova, nge kuca jë la loi”!—Salamo 37:3, MN.