1-3. Judah ram i profet nih zeidah a rak tuah lo, a phichuak cu zeidah a si? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

ISRAEL siangpahrang Jeroboam nih Bethel khua ah a hmaan lomi biaknak caah biakṭheng pakhat a ser. Jehovah nih Jeroboam sinah biaceihnak thawngpang thanh awkah Judah ram i profet pakhat kha a thlah. Aa toidormi profet nih Jehovah nawl kha a ngaih i mah thawng kha a va thanh. Mah tikah siangpahrang cu profet cungah a thin a hung tuk, asinain Jehovah nih a rak huhphenh.—1 Si. 13:1-10.

² Jehovah nih profet kha Israel ram ah “rawl zong na ei lai lo i ti zong na ding lai lo, na ratnak lam zongin na kir lai lo” tiah nawl a pek. A kirlei ah amahle amah kha Jehovah profet ka si tiah aa timi tarpa he an i tong. Mah tarpa nih a inn ah rawl ei awk le ti din awkah profet kha a sawm. Mah tikah profet nih Jehovah nawlngaih loin tarpa sinah a kal. Mah kha Jehovah nih a duh lo. Cucaah innlei a tlunnak lam ah profet cu chiandeih he an i tong i chiandeih nih a rak thah.—1 Si. 13:11-24.

³ Profet nih Jehovah nakin tarpa bia ngaih awkah zeicah bia a khiah ti cu kan hngal lo. Asinain Jehovah he ‘tangdor tein a kalṭi’  zungzal lo ti kha cu kan hngalh. (Mikah 6:8 rel.) * Baibal nih Jehovah he kalṭi a ti tikah Jehovah i bochan, a uknak cohlan le a lamhruainak zulh hna aa tel. Aa tangdormi nih cun a zungzal in thlacam a hau ti kha a hngalh. Profet nih Jehovah lamhruainak aa thlen le thlen lo kha a rak hal khawh ko. Asinain a rak hal timi Baibal ah a um lo. A caan ah kannih zong a har tukmi biakhiahnak hna tuah a hauh tikah mah he aa tlaiin Jehovah duhnak kha fiang tein kan hngal men lai lo. Asinain Jeovah lamhruainak kha tangdor tein kan hal ahcun palhnak ngan hna tuah lo awkah a kan bawmh lai.

4. Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

⁴ A hmasa capar in Khrihfa hna caah tangdornak cu zeicah a biapit ti le tangdornak ah zei hna dah aa tel ti kha kan hngalh cang. Asinain zei bantuk thil sining nih dah kan i tangdornak kha a hneksak khawh? Hneknak ton tikah tangdor tein kan um khawh peng nakhnga zeidah kan tuah khawh? Mah biahalnak a phi hngalh awkah hneksaknak a chuahter khomi thil sining pathum le thil sining pakhat cio kha fimkhur tein zeitindah tawnghtham khawh a si ti kha atu kan i ruah hna lai.—Ptb. 11:2.

5, 6. Barzillai nih tangdornak kha zeitindah a rak langhter?

⁵ Kan sining asiloah kan rian aa thlen tikah kan lehrulh ning nih aa tangdormi kan si taktak le si taktak lo a langhter khawh. Siangpahrang David i zumhawktlakmi a hawikom Barzillai sinin kan cawn khawh. Kum 80 a si cangmi Barzillai kha David nih siangpahrang inn i um awkah a sawm. Mah cu a sunglawi tukmi tinvo a si ko nain Barzillai nih a rak al. Anih cu a tar cang i David caah thilrit si lai kha a duh lo. Cucaah amah canah a fapa si dawh a simi Chimham tu kha i kalpi awkah a rak chimpiak.—2 Sam. 19:31-37.

⁶ Tangdornak nih a tlarimi biakhiahnak tuah awkah Barzillai kha a rak bawmh. Barzillai nih rian a ṭuan khawh ti lo caah, dai tein um a duh caah David sawmnak kha a almi a si lo. A sining aa thlenmi le ri a ngeihmi kha a cohlan caah a si. Cun a tuah khawh lomi rian kha lak a duh lo. (Galati 6:4, 5 rel.) Dirhmun, minthannak le mi nih cohlanmi sinak cung lawngah lungthin kan chiah ahcun mahzawn lawng aa ruatmi kan hung si lai, i zuamnak hna a hung chuak lai i a donghnak ah lungrawhnak kan tong lai. (Gal. 5:26) Aa tangdormi kan si ahcun kan thil ti khawhnak le kan ṭhawnnak hna kha Jehovah thangṭhatnak le midang bawmhnak ah hman dingin a kan forh lai.—1 Kor. 10:31.

7, 8. Tangdornak nih mahle mah i bochan lo awkah zeitindah a kan bawmh?

⁷ Rian asiloah nawlngeihnak tam deuh in pek kan si tikah tangdor tein um zungzal cu a har kho men. Nehemiah sinin kan cawn khawh. Jerusalem khua mi hna i an sining kha Nehemiah nih a theih tikah Jehovah sinah fakpi in thla a rak cam. (Neh. 1:4, 11) Jehovah nih Nehemiah thlacamnak kha a rak leh. Siangpahrang Artazaksis nih Nehemiah kha mangkibawi in rian a rak pek. Nehemiah cu a sangmi dirhmun, rumngeihnak le nawlngeihnak hna a ngei ko nain amahle amah aa bochan bal lo. Jehovah lamhruainak kha a kawl i a Nawlbia kha hmaan tein a rel peng. (Neh. 8:1, 8, 9) Nehemiah cu mi tampi cungah nawl a ngei. Asinain a nawlngeihnak kha amah ṭhatnak ca asiloah midang kha  puarhrangpi in pehtlaihnak caah a hmang bal lo.—Neh. 5:14-19.

⁸ Nehemiah bantukin rian tam deuh kan hmuh asiloah kan rian aa thlen tikah toidor tein um zungzal kan duh. Kanmahle kanmah i bochan kha kan duh lo. Mi pakhat nih zeitindah amahle amah a hun i bochan khawh? Tahchunhnak ah, Khrihfa upa pakhat nih a hmuhtonnak lawng kha aa bochan a si ahcun Khrihfabu kongkau hna a tawnghtham tikah thla a cam hmasa men lai lo. Asiloah unau pakhatkhat nih biakhiahnak a tuah hmasa hnuah mah a biakhiahnak kha thluachuah pek awkah Jehovah sinah thla a cam men lai. Asinain aa toidormi nih cun a hlanah a rak ton lengmangmi thil a ton tik hmanhah amahle amah kha aa bochan lo. A thil ti khawhnak cu Jehovah he tahchunh khawh a si lo ti kha aa cinken peng. (Phungthlukbia 3:5, 6 rel.) Tuchan vawlei ah mi tampi cu anmah zawn lawng an i ruat i midang cung um awkah an i zuam. Asinain Jehovah salle cu cutin an si lo. Kan rian ruangah kan innchungkhar le Khrihfabu i midang nakin kan ṭha deuh tiah kan i ruat lo. Mah canah Pathian timhtuahnak i kan dirhmun kha i cinken in unau pawl he hmunkhat ah rian kan ṭuanṭi.—1 Tim. 3:15.

9, 10. Midang nih a ding loin an kan pehtlaih tikah tangdornak nih zeitindah a kan bawmh khawh?

⁹ Pakhatkhat nih a ding loin a kan thangchiat  tikah kan thin a hung kho. Hannah nih mah thil kha a rak ton. Hannah cu a vapa nih a dawt tuk ko nain aa nuam kho lo. Peninnah nih a ti hraam peng caah a ṭap tawn. Hannah nih fa ngeih a duh tuk ko nain a ngei kho lo. Nikhat cu a ngaih a chia tuk i thlacam awkah puan biakinn ah a kal. A ṭahmi kha Tlangbawi Ngan Eli nih a hmuh tikah zu na ri tiah sual a puh. Cu bantuk thil a tong ko nain tangdornak a ngeimi Hannah nih amahle amah aa sum i Eli kha upatnak tein a rak lehrulh. A hnuah hmual a ngei tukmi Hannah thlacamnak cu Baibal ah khumh a si. Mah thlacamnak ah zumhnak, thangṭhatnak le lawmhnak hna aa tel.—1 Sam. 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

¹⁰ Tangdornak nih “ṭhatnak tu in ṭhatlonak kha tei” awkah a kan bawmh khawh. (Rom 12:21) Satan vawlei cu ṭhatlonak in a khat. Cucaah a ding loin pehtlaih kan si tikah kan khuaruah a har awk a si lo. A ding loin pehtlaih kan si tikah kan thin a hung kho ko nain mah intuarnak kha doh a hau. (Salm 37:1) Unau pawl he buaibainak kan ngeih tikah kan lung a fak khun men lai. Asinain aa tangdormi nih cun Jesuh kha aa zohchunh ko lai. Baibal nih hitin a ti: “Serhsatnak bia in an ti tikah serhsatnak bia in a let hna lo. . . . ding tein bia a ceihtu Pathian tu kha aa bochan.” (1 Pet. 2:23) Phuhlam cu Jehovah rian a si ti kha a hngalh. (Rom 12:19) Kannih zong  tangdor tein um kan duh i ‘ṭhatlonak  kha ṭhatlonak in lehrulh kan duh lo.’—1 Pet. 3:8, 9.

11, 12. (a) Midang nih an kan thangṭhat asiloah an kan faak tikah tangdornak nih zeitindah a kan bawmh khawh? (b) Kan thil hruk le kan ziaza in tangdornak kan ngeih kha zeitindah kan langhter khawh?

¹¹ Mi nih an kan thangṭhat tik asiloah an kan faak tik zongah kan i tangdornak cu hneksak a si kho. Esther cu khuaruahhar awk tlak in a sining aa thlen tikah a lehrulh ning kha ruathmanh. Anih cu Persia ram i aa dawh bikmi nu hna lakah aa tel. Siangpahrang lungthin lak awkah aa zuammi Persia ram i nu pawl he kumkhat chung rak ṭamhmawih a si. A hnuah siangpahrang nih Esther kha a nupi caah a thim. Asinain mah thil vialte nih Esther lungput cu a thleng hlei lo. Esther nih amahle amah kha a biapi bikmi ah aa chia lo. Tangdornak, nemnak le upatnak a langhter zungzal.—Esther 2:9, 12, 15, 17.

¹² Aa tangdormi kan si ahcun kanmah le midang kan upat hna kha kan thil hruk-aihning le kan ziaza in kan langhter ko lai. I uanthlar in midang lungthin lak awkah i zuam loin “nemnak le daihnak lungthin” tu ngeih awkah kan i zuam lai. (1 Peter 3:3, 4 rel; Jer. 9:23, 24) Kanmahle kanmah kan i hmuhning cu kan biachim le kan tuahsernak ah a lang ko lai. Tahchunhnak ah, kan tuahmi, kan hngalhmi kong le kan hngalhmi minung hna ruangah midang lungthin lak awkah kan i zuam men lai. Asiloah midang he ṭuanṭinak in kan hmuhmi hlawhtlinnak kha kanmah ruangah hmuhmi bantukin kan chim men lai. Asinain Jesuh kong kha ruathmanh. A fimnak in midang lungthin a lak khawh ko. Mah canah Baibal tu kha atu le atu a cherhchan. Mi nih amah si loin Jehovah tu kha thangṭhatnak pe hna seh ti a duh.—Johan 8:28.

13, 14. A ṭhami biakhiahnak tuah awkah tangdornak nih zeitindah a kan bawmh khawh?

¹³ Biakhiahnak kan tuah tik asiloah midang biakhiahnak nih a kan hnorsuan tikah tangdornak kan ngeih a hau. Lamkaltu Paul cu Sisaria i a um lioah Jehovah pekmi rian liim awkah Jerusalem khua ah kal a duh. Asinain profet Agabas nih a kal ahcun tlaih a tong lai tiah a chim. Thah hmanh a tong kho. Cucaah unau pawl nih Paul kha kal lo awkah an rak thlauh. Asinain Paul nih Jerusalem i kal awkah bia a khiah. Mah cu amahle amah aa bochan ruangah maw a si? A si lo, Paul cu aa tangdormi a si i Jehovah kha lungthin dihlak in aa bochan. Unau pawl cu aa tangdormi an si caah Paul biakhiahnak kha an cohlan i an rak kalter.—Lam. 21:10-14.

¹⁴ Thil sining zeidah a lawh lai ti kan hngalh khawh lo tik asiloah kan uk khawh lo tik hmanhah a ṭhami biakhiahnak tuah awkah tangdornak nih a kan bawmh lai. Tahchunhnak ah, caantling rian pakhatkhat ah i tel dingin kan ruah hei ti u sih. Asinain kan zawt tikah, kum upa a simi kan nu le kan pa bawmh an herh tikah, kanmah theng kan hun upat tikah zeitindah kan tuah lai? Mah kong he aa tlaiin thla kan cam i hlathlainak kan tuah hnu hmanhah a phi kan hngal kho lo. (Pct. 8:16, 17) Asinain Jehovah kan i bochan ahcun ri kan ngeihmi kha kan hngalh lai i cohlan awkah a kan bawmh lai. Ṭha tein hlathlainak kan tuah lai, midang ruahnak cheuhnak kan hal hna lai i a biapi bikmi cu lamhruainak hmuh awkah thla kan cam lai. Mah hnuah Jehovah thiang thlarau lamhruainak ningin kan tuah lai. (Phungchimtu 11:4-6 rel.) Cutin kan tuah ahcun kan biakhiahnak kha Jehovah nih thluachuah a pek lai asiloah kan i tinhnak  kha thlen awkah a kan bawmh lai.—Ptb. 16:3, 9.

15. Jehovah kong ṭha tein ruahnak nih toidor tein um awkah zeitindah a kan bawmh?

¹⁵ Zeitindah tangdornak tam deuh in kan ngeih khawh? Lam pali in kan i ruah hna lai. Pakhatnak, Jehovah kong ṭha tein ruah a hau, mah cu Pathian cu zei bantuk Pathian dah a si timi kong thukpi in ruah kha a si. Jehovah he kan i tahchunh tikah zeitluk in dah kan hmet i zeihmanh kan si lo ti kha kan hun hngalh. (Isa. 8:13) Minung le vancungmi he si loin a Ṭhawng Bikmi Pathian he rian kan ṭuanṭi ti kha i cinken. Mah kong ruahnak nih “a ṭhawngmi Pathian kut toi ah toidor tein” um awkah a kan forh lai.—1 Pet. 5:6.

16. Pathian dawtnak kong ruahnak nih tangdornak ngeih awkah zeitindah a kan bawmh?

¹⁶ Tangdornak tam deuh in kan ngeih khawhnak a pahnihnak lam cu Jehovah nih zeitluk in dah a kan dawt ti ṭha tein ruah kha a si. Paul nih Khrihfabu kha minung pum he a tahchunh. Jehovah nih minung pum cheubang vialte kha man a ngeimi in a ser. (1 Kor. 12:23, 24) Kannih zong kan dihlak in Jehovah caah kan sunglawi. Midang he a kan tahchunh lo i palhnak kan tuah tik zongah a kan dawtnak kha a ngol lo. Cucaah Jehovah nih a kan dawt timi hngalhnak nih himnak a kan hmuhter khawh.

17. Midang ṭhatnak kan kawl ahcun zeitindah ṭhatnak kan hmuh lai?

¹⁷ Pathumnak, Jehovah bantukin midang an ṭhatnak kan kawl ahcun tangdornak tam deuh in kan ngei lai. A biapi bikmi si awk le midang cungah saya ṭuan awkah i zuamnak nakin midang kha ruahnak cheuhnak kan hal hna lai i an ruahnak lungtho tein kan cohlan lai. (Ptb. 13:10) Unau pawl nih tinvo sung hna an hmuh tikah kan i lawm lai. Cun Jehovah nih kan dihlak in amah biaknak nawl a kan pek caah Jehovah cungah kan i lawm lai.—1 Pet. 5:9.

18. Tangdornak tam deuh in ngeih awkah kan chiaṭha thleidannak lungthin kha zeitindah kan cawnpiak lai?

¹⁸ Palinak, kan chiaṭha thleidannak lungthin cawnpiak awkah Baibal phunglam kan hman tikah tangdornak kan hun ngei deuh lai. Mah phunglam hna nih Jehovah ruahnak le hmuhnak hna ngeih awkah a kan cawnpiak. Thil sining hna kha Jehovah hmuhning in hmuh awk kan cawn tikah Pathian duhmi lam in biakhiahnak kan tuah khawh lai. Baibal kan hlathlai, thla kan cam i kan hngalhmi kan zulh tikah kan chiaṭha thleidannak lungthin cu a hung ṭhawng deuh lai. (1 Tim. 1:5) Midang kha kanmah nakin biapi deuh ah kan chiah hna lai. Cutin kan tuah ahcun Jehovah nih a kan ‘cawnpiaknak kha a donghter lai’ i tangdornak le a dang a ṭhami sining pawl ngeih awkah kaan bawmh hna lai tiah bia aa kam.—1 Pet. 5:10.

19. Tangdor tein kan um khawh zungzal nakhnga zeinihdah a kan bawmh lai?

¹⁹ Hi capar a thawknak ah kan i ruahmi Judah ram i profet pa kong kha naa cinken maw? Tangdor tein a um zungzal lo caah a nunnak le Jehovah he an i pehtlaihnak kha a rak sung. Asinain hneksaknak tangah tangdor tein kan um kho zungzal ko. Mah cu a si kho ko ti kha hlanlio le tuchan i zumhfekmi Pathian salle tampi nih an langhter. Jehovah kan biaknak a sau deuhdeuh tikah amah kha kan i bochan deuhdeuh ve awk a si. (Ptb. 8:13) Kan sining cu zeiti a si hmanhah Jehovah he kan kalṭi kho ko. Mah cu a sunglawi bikmi tinvo a si. Cucaah Jehovah he tangdor tein kan kalṭi khawh zungzal nakhnga kan si khawh chungin i zuam hna u sih.