1-3. Nemene la hna kuca hnene la perofeta ne Iudra, nge nemene la thangane lai? (Wange ju la pane iatr.)

 HNEI Ieroboama joxu ne Isaraela hna trai ita ne huj e Bethela nyine hmi wanaithihlë. Iehova a upe jë la ketre perofeta i Nyidrë ne Iudra troa tro fë la ketre maca nyine ameköti Ieroboama. Ame hnene la perofeta hna drengethenge Iehova me tro fë lai maca. Elë catre jë hi la hni ne la joxu la kola dreng lai maca, ngo hnei Iehova hna thupëne la mele ne la perofeta i Nyidrë.—1 Ite Joxu 13:1-10.

² Hnei Iehova hna wathebone kowe la perofeta troa xen, me ij e Isaraela, nge troa bëeke hmaca thenge lo gojenyi hnei angeic hna xom. Ngo hnei angeic hna öhne la ketre perofeta, ka qatre hë, nge hnene la qatre hna thoi koi angeic ka hape, hnei Iehova hna ahnith la ketre maca koi nyidrëti fe. Ame hnene la perofeta hna xötrethenge la qatr, me ce xen me ce ij thei nyidrë. Hnei angeic e cili hna ena la wathebo i Iehova, matre tha madrine kö Nyidrë. Ame lo kola bëeke hmaca hnene la perofeta, fetra pi hi la ketre liona me humuthi angeic.—1 Ite Joxu 13:11-24.

³ Tha hna qaja kö la kepine matre xötrethengene jë la qatr hnene  la perofeta i Iehova. Ngo eje hi laka, tha hnei angeice kö hna “ce tro me Akötresie cememine la thiina ne la atr ka atre la itre ifego i angeic.” (E jë la Mika 6:8, MN.) a(Wange ju la ithuemacany.) Ame la troa ce tro me Akötresie e hnine la Tusi Hmitrötr tre, kola hape, troa mejiune koi Iehova me kowe la ixatua i Nyidrë, me drengethenge Nyidrë. Trotrohnine hnyawa hi la atr ka atre la itre ifego i angeic la enyipiewekëne la troa thithi lapa. Maine ka atre la perofeta la itre ifego i angeic, tro hi angeice lai a hnyingë Iehova ka hape, ‘Nyidrëti kö la ka saze la itre hna amekötin?’ Ame itre xa ijin, jole koi së troa axecië mekune hnyawa, nge tha mama hnyawa kö koi së la aja i Iehova. Ngo, e atre së la itre ifego së, tro sa sipo Iehova troa köja gojenyi së matre tha tro kö a traqa la itre jole ka tru.

4. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekune celë?

⁴ Ame ngöne la tane mekun ka ase hë, hne së hna ce wang la aliene la troa atre la itre ifego së, memine la kepine matre nyipi ewekë catr la thiina cili enehila. Ngo nemene la aqane tro pala hi sa catr huliwane la thiina cili? Nge eu la itre ijine laka, jole pi hë koi së troa atre la itre ifego së? Tro sa ce wang la könitre.—Ite Edomë 11:2.

5, 6. Nemene la aqane amamane Bazilai ka hape, atre hnyawa hi nyidrë la itre ifego i nyidrë?

⁵ Troa mama ka hape, atre hnyawa hi së la itre ifego së jëne la aqane ujë së la kola saze la pengöne la mele së maine hetre hnëqa së ka hnyipixe. Hetre ini nyine tro sa xome qa ngöne la tulu i Bazilai, enehmu i Davita joxu. Eitre lao macatre i nyidrë la Davita a könë nyidrë troa ce lapa me Davita e Ierusalema. Ngacama ketre hnëqa lai ka tru, ngo hnei Bazilai hna thipën, me sipone troa nue la hnëqa kowe la ketre thupëtresij, Kimeama la ëjen, nge kola mekune ka hape, nekö i nyidrë.—2 Samuela 19:31-37.

⁶ Pine nemene matre tha kapa kö Bazilai la hnëqa cili? Nyidrëti kö a thel troa kötrene la itre hnëqa, matre troa hmaloi la mele i nyidrë? Ohea, hnei nyidrëti hna ujë tune lai ke, atre hi nyidrëti la itre ifego i nyidrë. Hnene laka, saze hë la pengöne la mele i nyidrë, haawe, patre hë la trenge catre i nyidrë tune ekö. (E jë la Galatia 6:4, 5.) Tui Bazilai, nyipi ewekë tro sa atre la itre ifego së. Tha tro kö sa wange atrun la itre sipu aja së, maine aceitunë së me itre xan, ngo loi e tro pe sa kuca asë la hne së hna atrein matre troa atrunyi Iehova. Celë hi ka nyipi ewekë hune la troa cilëne la ketre hnëqa ka tru, maine hlemu loi pena. (Galatia 5:26) E atre hnyawa hi së la itre ifego së, tro hë së lai a ce huliwa memine la itre trejin matre troa atrunyi Iehova me xatuane la itre atr.—1 Korinito 10:31.

7, 8. E tro sa atre la itre ifego së, tro lai a xatua së tune kaa?

⁷ Jole pi hë troa atre la itre ifego së e hetre götrane qa së. Hetre ini nyine tro sa xome qa ngöne la tulu i Nehemia. Ame lo kola dreng hnei Nehemia la itre jol ka ej thene la nöj, hnei angeic hna thithi iele Iehova troa xatua angatr. (Nehemia 1:4, 11) Hnei Iehova hna kapa la sipo i Nehemia. Ame hnei Aretaseta joxu hna acili Nehemia gavana. Tha hnei angeice kö hna mejiune kowe la sipu atreine i angeic, ngacama ka draië la götrane qa hnei angeic hna cilën, me ka trenamo. Hnei angeice pe hna catre trongëne la itre hna amekötine hnei Iehova, me e Tusi Hmitrötr o drai. (Nehemia 8:1, 8, 9) Nyimutre la itre atr hnei Nehemia hna musinën, ngo tha hnei angeice kö hna eatrën la itre  sipu mekuna i angeic, maine akötrë itre xan pena jëne la götrane qa i angeic.—Nehemia 5:14-19.

⁸ Loi e tro fe sa atre la itre ifego së ngöne la easa kapa la ketre hnëqa. Tha tro kö sa mejiune kowe la sipu inamacane së, maine atreine së. Kola mama tune kaa laka, ketre atr a qale kowe la sipu inamacane i angeic? Maine jë tro la ketre qatre thup a kuca la ketre huliwa ne la ekalesia, nge tha hna pane thithi kö. Maine pena tro la ketre trejin a axeciëne la ketre mekun, nge thithi pë hë e thupëne matre tro Iehova a amanathithine la mekun hna axeciën. Ngo, ame la atr ka atre la itre ifego i angeic, ngacama hnei angeice hë hna melëne la ketre ewekë ka traqa koi angeic, ngo tha tro pi kö angeic a qale kowe la sipu inamacane i angeic. Ame koi angeic, sisitria catre kö la inamacane i Iehova hui angeic. (E jë la Ite Edomë 3:5, 6.) Ame ngöne la fen celë, nyimutre la itre atr ka isa meku angatre kö, me thel troa sisitria hui itre xan. Ngo ame easë, itre hlue i Iehova, tha easë kö a ujë tune lai. Ame koi së, tha hnene kö laka, hetre hnëqa së matre ka sisitria kö së hui itre xan ngöne la hnepe lapa, maine ngöne la ekalesia. Tro pe së a lapa mekune laka, hetre nyine tro sa kuca ngöne la itre ewekë hnei Akötresie hna acil, me ce huliwa memine la itre trejin.—1 Timoteo 3:15.

9, 10. E tro sa atre la itre ifego së, tro lai a xatua së tune kaa e qeje së jë?

⁹ E hna qeje së hnei ketre, tro së lai a wesitr.  Celë hi lai ka traqa koi Hana. Nyipici laka, hna hnime catrë angeic hnene la föi angeic, ngo ame pe hleuhleu la mele i angeic. Kolo pala hi a hnyimasai angeic hnei Penina, ithupëjia me angeic. Tru la aja i Hana troa hetre nekönatr, ngo tha hnaho pi kö angeic. Ame la ketre ijin, hleuhleu catr la hni Hana, ame hnei angeic hna tro kowe la uma ne heta troa thith. Hnei Eli, Atre Huuj Ka Sisitria hna öhnyi angeic e treij, ame hnei nyidrëti hna mekune ka hape, ka hmo angeic hnei ka haitr! Maine ju, tro Hana a elëhni koi nyidrë. Ngo, hnei angeice pe hna sa amenyikene koi Eli. Thupene lai, hnei Hana hna qaja amamane koi Iehova jëne la thith la ecatrene la lapaune i angeic, memine la ejuine la ihnimi angeice koi Nyidrë.—1 Samuela 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

¹⁰ E atre hnyawa hi së la itre ifego së, tro lai a xatua së troa ‘ngane la ngazo hnene la loi.’ (Roma 12:21) Ame ngöne la fene i Satana, nyimutre la itre ewekë ka ngazo hna kuca, matre tro së lai a akötr hnene la thiina ka tha meköti kö hna kuca koi së. Maine eje hi laka, easa elëhni pin, ngo loi e tro sa thipetriji la thiina cili. (Salamo 37:1) Nge maine itre ewekë lai ka traqa thene la itre trejin, tro lai a akötrë së catr. Matre loi e tro sa xötrethenge la tulu i Iesu. Öni Tusi Hmitrötr göi nyidrë: “Hna qaqan, ngo tha hane pena kö qaqa.” Nyidrëti pe a “nue nyidëti kö kowe la ate hnyingën’ amekötin.” (1 Peteru 2:23) Ka hni ka ipië Iesu, nge atre hnyawa hi nyidrë ka hape, tro kö Iehova a amekötine la nöjei ewekë. (Roma 12:19) Aja së fe troa hane hni ka ipië, me trongëne lo hna  hape, “the të kö la ngazo hnei ngazo.”—1 Peteru 3:8, 9.

11, 12. (a) E tro sa atre la itre ifego së, tro lai a xatua së tune kaa e kola qaja aloinyi së? (b) Tro sa amamane tune kaa ka hape, atre hi së la itre ifego së ngöne la aqane heetr me ujë?

¹¹ E hna qaja aloinyi së maine atrunyi së pena, tro fe lai a tupathi së. Esetera la ketre jajinyi hna qaja aloin, me atrun. Angeice hi la ketre jajinyi ne Peresi ka mingöminge catr. Ca macatre ne amingömingö angeic me itre xa jajinyi ne la nöj ke, ala casi thei angatr la hna troa iëne hnei joxu nyine föi nyidrë. Esetera la hna iën, matre troa isola ne la nöj. Ngacama nyimu ewekë hna kuca nyine amingömingö angeic, ngo tha saze kö la thiina i angeic. Ka atre pala hi angeice la itre ifego i angeic, nge ka menyik, nge ka hetre metrötr, tha ka sipu meku angeice kö.—Esetera 2:9, 12, 15, 17.

¹² E atre hi së la itre ifego së, tro fe së lai a metrötrëne la itre atr jëne la aqane heetre së me ujë së. Tha tro kö sa thele troa sipu selë së, maine nyi waina i atr, ngo tro pe sa “hni ka menyike me thilimek [maine, lapa loi hni].” (E jë la 1 Peteru 3:3, 4; Ieremia 9:23, 24) Ame la hne së hna mekune göi së kö tre, kola mama ngöne la aqane ithanata së, me ujë së. Maine jë, tro sa thel matre troa atrunyi së hnene la itre atr ke, hetre ewekë ka tru hne së hna kuca, maine hetre ewekë hne së hna atre, maine hetre itre atr hne së hna atre. Maine pena tro sa amamane koi itre atr la ketre ewekë ka tru hne së hna kuca, ngo hna xatua së pe hnei itre xan. Pane mekune ju la pengöi Iesu. Maine ju tro hi nyidrëti a amamane kowe la itre atr la etrune la inamacane i nyidrë matre troa hai nyidrë. Ngo, Wesi Ula i Akötresieti pala hi la hnei Iesu hna amexej. Tha aja i nyidrëti kö tro la itre atr a atrunyi nyidrë. Hnei nyidrëti pala hi hna thele troa atrunyi Iehova.—Ioane 8:28.

13, 14. E tro sa atre la itre ifego së, tro lai a xatua së tune kaa troa axecië mekune hnyawa?

¹³ Nyipi ewekë tro sa atre la itre ifego së la easa axecië mekun, maine kola axecië mekune hnene la itre xan, nge ka hetre thangane koi së. Ame lo Paulo aposetolo e Kaisaria, hnei angeic hna mekune troa tro Ierusalema matre troa sisedrëne la huliwa i angeic qaathei Iehova. Ngo hnei Agabo, ketre perofeta, hna thuemacanyi angeic ka hape, e tro angeic a fek a tro cili, troa akalabusi angeic, nge tro fe ha thele troa humuthi angeic. Hnene la itre trejin hna iele Paulo troa lapa. Ngo hnei angeice kö hna tro Ierusalema. Hapeu, Paulo kö a qale kowe la sipu inamacane i angeic? Ohea, atre hi angeic la itre ifego i angeic, nge ka mejiune angeic koi Iehova. Nge ka atre fe hi la itre trejin la itre ifego i angatr, matre hnei angatr hna sajuëne la mekuna i Paulo, me nue angeic.—Ite Huliwa 21:10-14.

¹⁴ Nyipici laka, thatre kö së la itre ewekë ka troa traqa elany, nge thatreine kö së saze itre ej, ngo ame pe, e atre hnyawa hi së la itre ifego së, tro hë së lai a axecië mekune hnyawa. Maine jë, hne së hë hna mekune troa xome la huliwa ne pionie lapa. Ngo e traqa ju së wezipo? Nge tune kaa e wezipo jë la keme me thine së me aja ixatua? Nemene la hne së hna troa kuca elanyi e qatre hë së? Thithi ju hë së maine lapa mekune ju hë së, ngo thatreine kö së troa sa la itre hnyinge celë. (Ate Cainöj 8:16, 17) E ka catr la mejiune së koi Iehova, tro hë së lai a atrehmekun, me kapa la itre ifego së. Ketre tro së lai a waipengöne hnyawa la itre ithuemacanyi ka nyipici me thele ixatua, nge ame la ka nyipi ewekë tre, ene la troa thithi göi troa xatua së. Thupene lai, nyipi ewekë tro sa kepe thangane la mene ne la ua. (E jë la Ate Cainöj 11:4-6.) Tro Iehova lai a amanathithine la itre mekune hne së hna axeciën, maine pena tro Nyidrëti a xatua së matre tro sa eatrëne  la itre mekune ka hnyipixe hne së hna axeciën.—Ite Edomë 16:3, 9.

15. Nemene la thangane koi së, e hne së hna mekune ajuine la pengöi Iehova?

¹⁵ Nemene la nyine tro sa kuca matre tro pala hi sa atre la itre ifego së? Tro sa ce wange la foa lao ewekë nyine kuca. Ame la hnapan, loi e tro sa mekune ajuine la pengöi Iehova. Ame la easa ce wange la pengö së me Nyidrë, mama cile hnyawa koi së ka hape, wanamamike së, nge pëkö pengöne la hne së hna atre hui Nyidrë. (Isaia 8:13) The thëthëhmine kö laka, easë nyihluene la Akötresie Kapucatin asë, ngo tha ketre atre kö, maine ketre angela pena. E hne së hna mekune ajuine la itre ewekë celë, tro lai a upi së troa aipië së kö “fene la ime ka mene i Akötesie.”—1 Peteru 5:6.

16. Nemene la thangane koi së, e hne së hna mekune ajuine la etrune la ihnimi Iehova koi së?

¹⁶ Ame la hnaaluene ewekë nyine kuca matre tro pala hi sa atre la itre ifego së tre, ene la troa mekune ajuine la etrune la ihnimi Iehova koi së. Paulo a aceitunëne la ekalesia memine la ketre ngönetrei. Iehova la ka xup la nöjei götrane ngönetrei, nge ka nyipi ewekë asë hi itre ej. (1 Korinito 12:23, 24) Ketre mina fe, ka nyipi ewekë asë hi së koi Iehova. Tha Nyidrëti kö a xome ceitu së memine la itre xa atr, nge tha hmaca kö Nyidrë troa hnimi së la easa tria. Matre lapa hnyawa la hni së ke, atre hi së laka, Iehova a hnimi së.

17. Nemene la thangane koi së, e hne së hna goeëne la itre thiina ka loi thene la itre atr?

¹⁷ Ame la hnaakönine ewekë nyine kuca matre tro pala hi sa atre la itre ifego së tre, ene la troa goeëne la itre thiina ka loi thene la itre atr, tui Iehova. Tha tro kö sa thele troa wange atrunyi së hnene la itre atr, maine qaja atrune la hne së hna kuca koi angatr, loi e tro pe sa thele ixatua thei angatr, me saqe kapa la itre mekuna i angatr. (Ite Edomë 13:10) Nge ame la ketre trejin a kapa la ketre hnëqa, easa madrine koi angeic. Nge ketre, easa olene koi Iehova la hnei Nyidrëti hna aijijë së troa nyihlue i Nyidrë.—1 Peteru 5:9.

18. Nemene la thangane koi së, e hne së hna inine la mekuthetheu së?

¹⁸ Ame la hnaafoane ewekë nyine kuca matre tro pala hi sa atre la itre ifego së tre, ene la troa inine la mekuthetheu së thenge la itre trepene meköt qa hnine la Tusi Hmitrötr. Kola amamane hnene la itre trepene meköt la aqane mekuna i Iehova, memine la aliene hni Nyidrë. Ame hë la easa goeëne la itre ewekë ceitu me aqane goeëne Iehova, easë hë lai a axeciëne la itre mekun ka amadrinë Nyidrë. Ketre, e tro sa ini Tus, me thith, me trongëne la hne së inin, tro hë së lai a acatrene catrëne la mekuthetheu së. (1 Timoteo 1:5) Easa inine fe troa amë panëne la aja ne la itre atr. E hne së hna trongëne hnyawa la itre ewekë celë; ase hë Iehova qaja amë ka hape, tro Nyidrëti a ‘apexejene la ini së,’ me xatua së troa atre hnyawa la itre ifego së.—1 Peteru 5:10, MN.

19. Nemene la ka troa xatua së matre tro sa atre la itre ifego së epine palua?

¹⁹ Mekune pala kö epuni lo perofeta ne Iudra hna ce ithanatane ngöne la qaane la tane mekune celë? Tha hnei angeice kö hna thele troa atre la itre ifego i angeic, matre ame la thangane lai, patre hë la imelekeu i angeic me Iehova, nge meci fe hë angeic. Ngo eje hi laka, atreine hi së troa atre la itre ifego së, ngacama tha ka hmaloi kö. Kola mama hnene la hna melëne hnene la itre hlue i Akötresie ka ala nyim. E tro sa catr nyihlue i Iehova, tro pala hi së lai a qale catr koi Nyidrë. (Ite Edomë 8:13) Saze ju hë la pengöne la mele së, ngo ijiji së pala hi troa ce tro me Iehova. Ketre manathithi ka tru lai koi së. Matre, thele jë së troa atre la itre ifego së, me ce tro me Iehova epine palua.