Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Lholha Embere n’Omubere w’Eriyikehya Wukalengwako

Lholha Embere n’Omubere w’Eriyikehya Wukalengwako

‘Lendera na Nyamuhanga wawu omw’iyikehya.”—MIKA 6:8.

ESYONYIMBO: 48, 95

1-3. Omuminyereri oyuwalhua e Yuda mwalemwa erikolhaki, kandi mumwalhwiririraki? (Lebaya ekisasani ekiri okw’itsuka.)

OMWAMI YEROBOAMU owe Israeli abya iniabirihimba ekiherero omwa muyi we Beteli eky’eriramirya mw’esyonyamuhanga sy’amabehi. Yehova mwathuma omuminyereri erilhua e Yuda eriyabwira Yeroboamu y’omwatsi w’eritswera. Omuminyereri mwolho oyo mwowa Yehova amathwalha omwatsi. Omwami mwahithana kutsibu okwa muminyereri oyo, aliwe Yehova mwamutheya.—1 Abami 13:1-10.

2 Yehova abya iniabirilhaghira omuminyereri oyo athi omwa Israeli isyalya kutse erinywira kandi alhabe omwa yindi nzira akalhuayo. Omuminyereri oyu abere akasuba eka, mweya omwa nzira mw’omusyakulhu oyuwamutheba athi amuwithire omwatsi erilhua oku Yehova. Omusyakulhu oyo mwakokya omuminyereri y’ewiwe athi akayamuha eky’erirya n’erinywa. Omuminyereri mwathaghendera okwa bya Yehova amubwira amaghenda ew’omusyakulhu. Yehova mwapona. Omuminyereri abere akasuba ewiwe, mwasangana endale yamamwitha.—1 Abami 13:11-24.

3 Sithwasi ekyaleka omuminyereri oyu iniathwamu erighendera okwa by’omusyakulhu omwakanya k’ebya Yehova. Aliwe ekyo kyamathukangania ngoku mwathalholha embere erilendera na Yehova ‘omw’iyikehya’. (Soma Mika 6:8.) Omwa Biblia, kikalhangirika ngoku erilendera na Yehova mwa muli erimuyikethera, eryanza akusondole, n’erimwowa. Omundu oyukayikehaya akabya inianasi kw’atholere iniabya akasaba mughulhu wosi. Omuminyereri oyu kw’abya inianayikehirye, angabulirye Yehova ng’abirithasyathunga awandi malengekania okwa busondoli obw’amuha. Nethu hakanayira ithwabya ithutholere ithwakolha erithwamu erikalire, aliwe isithwasi ndeke Yehova ng’akiwitheko malengekaniaki. Aliwe thwamabya ithunayikehirye, ithukendi saba Yehova y’obusondoli nuku thuyitheghaye okw’isobya erikalire.

4. Thukend’ighaki omwa mwatsi ono?

4 Omo mwatsi owahwere, muthwaminyire ekya kikamanyisaya eribya n’omubere w’eriyikehya n’ekikaleka iniabya mubere mukulhu okw’ithwe munabwire. Aliwe thwang’ongera thuthi eriyikehya? Kandi ni mibere yahi eyanga thulengesya kwenene nga thunayikehirye? Mulekenu thukanaye okwa mibere isathu.—Emisyo 11:2.

OMUGHULHU HAMABYA EMBINDUKA

5, 6. Barzilai mwakangania athi kw’ayikehirye?

5 Emibere eya thwanga kangania omughulhu hamabya embinduka omwa mibere eya thulimu kutse olhukwamirwa erihinduka, iyikendi kangania kwenene nga thunayikehirye. Thwangan’ighira okwa ky’erileberyako kya Barzilai, oyuwabya munywani w’Omwami Dawudi. Barzilai inina w’emyaka 80, Dawudi mwamukokya athi ase ikale omo kikale ky’omwami. Nomwakine indi olhu lhwabya lhusunzo lhunene, Barzilai mwabugha athi ikikendibya kibuya olhusunzo olho lhwamahebwa Kimuhamu, oyuwangabya obundi iniabya mughalha wiwe.—2 Samweli 19:31-37.

6 Busana naki Barzilai mwaghana olhusunzo olhu? Mbwino asagha olhukwamirwa lhw’erikolera Omwami, kutse eryanza eribya bwiranda? Eyihi, ni busana n’eribya Barzilai abya ayikehirye. Mwaminya ngoku emibere yabirihinduka, ngoku hathya ni musyakulhu, neryo amaligha erilemererwa liwe. (Soma Abanya Galatia 6:4, 5.) Thutholere ithwabya bandu abakayikehaya nga Barzilai. Omwakanya k’eritsomana eriyisunza lyethu n’eribera eriyilinganisya n’abandi, thutholere ithwanza erikolera Yehova ngoku thwanga thoka. Ekyo kya kikulhu, butsira ambu wutholere iwatsuka erihebwa olhukwamirwa lhw’embaghane kutse eriminywa. (Abanya Galatia 5:26) Thwamabya ithunayikehirye, ithukendi kolera haghuma na balikyethu eriha Yehova y’olhukengerwa n’eriwathikya abandi.—1 Abanya Korinto 10:31.

7, 8. Eriyikehya lyanga thuwathikya lithi erithendi yeghemerya amenge wethu?

7 Ikyangana kalha eriyikehya thwamakulha-kulhana omw’ihebwa esyonzunzo, n’erihebwa obuthoki. Ithwangan’ighira okwa ky’erileberyako kya Nehemia. Omughulhu Nehemia owa ngoku e Yerusalemu abandu bali omwa bitsibu, mwasaba Yehova athi abawathikaye. (Nehemia 1:4, 11) Yehova mwasubirya erisaba lya Nehemia. Omwami Artasasta mwayira Nehemia mo muthabali we Yerusalemu. Nomwakine indi Nehemia mwathunga obuthoki n’eribya mughuda, mwathayikethera amaaka wiwe. Mwasondya obusondoli bwa Yehova n’erisoma emighambo yiwe mughulhu wosi. (Nehemia 8:1, 8, 9) Nehemia abya n’obuthoki bw’erithabalha oko bandu bangyi. Aliwe mwathakolesya obuthoki obo eriyisonderya endundi kutse erikolha abandi bo nabi.—Nehemia 5:14-19.

8 Nethu, nga Nehemia, thwamathasyongerwa olhusunzo kutse ihabya embinduka omwa lhusunzo lhwethu, thutholere ithwabya ithunayikehirye. Sithutholere thukayikethera amenge wethu masa. Omundu angatsuka athi eriyikethera amenge wiwe? Ng’eky’erileberyako, omusyakulhu w’ekithunga iniangana kolha okwa myatsi y’ekithunga isyathatsuka erisaba. Kutse omundu iniatsuka erithwamu n’enyuma w’aho iniasaba Yehova athi atsumule erithwamu eryo. Aliwe omundu oyukayikehaya syaliyeghemeraya amalengekania wiwe, nomwangabya iniakakolha okwa by’asi ndeke, kandi ebyamabirikolhako mughulhu muuli. Akabya inianasi ngoku amaaka wiwe syangahika oko wa Yehova. (Soma Emisyo 3:5, 6.) Munabwire, omwa kihugho, abandu bayitsomene kandi banzire kutsibu eribya embere okwa bandi. Aliwe abaghombe ba Yehova ku bathe bathya. Thunasi ngoku erithunga olhukwamirwa omwa kithunga sikirimanyisaya kithi thulengire abandi omwa kithunga kutse eka. Aliwe ithwe thukaminya ngoku ni lhukwamirwa lhwethu erikolera haghuma na balikyethu.—1 Timoteo 3:15.

OMUGHULHU THWAMAKANIBWAKO NABI KUTSE ERIHALHAMBWA

9, 10. Eriyikehya lyanga thuwathikya lithi abandi bamathukaniako nabi?

9 Ikyangana thuponesya omundu amathukaniako nabi. Ekyo mukyabya oku Hana. Nomwakine indi mwira wiwe abya amwanzire kutsibu, Hana abya isyawithe butseme. Penina, oyo babya bahalikanibwe nayu, iniakamusekereraya mughulhu wosi. Hana inianzire eributha abaana, aliwe abya isyanga thoka. Kiro kighuma, omughulhu Hana abya omwa bulighe bunene, mwaghenda eyiri ehema eriyasaba. Omuhereri Mukulhu Eli mwabya alhangira akalira, mwabugha athi athamire! Hana iniangana thwiremu erihithana kutsibu. Aliwe iyo mwasubirya Eli omwa bwolho-bwolho n’erisikya. Enyuma w’aho, Hana mwaha omusabe owakanganaya kw’awithe erikirirya omu Yehova kandi kw’amwanzire.—1 Samweli 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

10 Omubere w’eriyikehya iniakendi thuwathikya ‘erikinda ekibi ky’omwa kibuya.’ (Abanya Roma 12:21) Omughulhu owathaberweko na Sitani ono muli obubi bungyi. Neryo isikyathuswekaya thwamakolhwa nabi. Ni kwenene kyangana kuponesya, aliwe thutholere ithwarwanisya omuthima w’erihithana oyo. (Esyonyimbo 37:1) Kandi ibbwa ikyangana lhuma na kwilhaba, oyulyathukolha nabi amabya ini mulikyethu omwa kithunga. Ekyo kyamabya, thutholere ithwakolha nga Yesu. E Biblia yikabugha yithi: “Omughulhu atsumawa mwathatsumabo.” Omwakanya k’ekyo, “mwayihira omwa byalha by’Oyukatswera ebithunganene.” (1 Petero 2:23) Yesu abya mwolho kandi abya inianasi ngoku Yehova akendi syalhungulha emyatsi okwa ndambi eyitholere. (Abanya Roma 12:19) Nethu thutholere ithwabya n’omubere w’eriyikehya, butsira ‘erithuhulya ekibi busana n’ekibi.’—1 Petero 3:8, 9.

11, 12. (a) Thwanga sighalha thuthi ithunayikehirye thwamahalhambwa? (b) Thwanga kangania thuthi eriyikehya omwa myambalire n’omwa mibere?

11 N’omughulhu abandi banga thuhalhamba kyangana lenga okwa mubere wethu w’eriyikehya. Esiteri mwabwirwa ebinywe bingyi by’erihalhambwa busana n’eribya mughuma w’oko bakali babuya kutsibu omwa Persia. Erighunza omwaka, mwathwalhwa eriyakokothibwa n’eryuwanibwa iyo haghuma n’abandi baana-batho ababya bakanza erisimwa n’omwami. Omwami mwasombolha Esiteri eribya mughole wiwe. Aliwe ebyosi ebi nomubyanamubyako, mubithaleka akabya mw’emiyiheko. Esiteri mwathasa mw’omuthima w’eriyitsomana. Mwasighalha inianayikehirye, w’olhukeri, kandi oyuwithe erisikya.—Esiteri 2:9, 12, 15, 17.

Mbwino emyambalire yethu yikana kanganaya nga thunasikirye Yehova n’abandi, kutse yikakanganaya yithi sithuyikehirye? (Lebaya enungu 12)

12 Thwamabya ithunayikehirye, ithukendi lhangira thuthi emyambalire n’emibere yethu yikakanganaya ku thusikirye abandi kandi nethu ku thunayisikirye. Omwakanya k’eriyihalhamba kutse erikolha ebindu busana n’eryanza erilhangirwa n’abandi, thutholere ithwabya ‘n’ekirimu ekihehere n’eky’obukuthu.’ (Soma 1 Petero 3:3, 4; Yeremia 9:23, 24) Nomuthwanga yibisa-bisa, amalengekania agho thuyiwitheko akalindwa iniaminyikalha omwa mibughire yethu n’ebya thukakolha omwa ngebe yethu eyabulikiro. Ng’eky’erileberyako, ithwangananza abandi bathulhangire mwa bambaghane busana n’ebya thukakolha, ebya thwasi, kutse abo thwasi. Kutse iwabya nga wamakangania wuthi omubiiri mulebe ow’alyakolhawa wulyakolhagho omwa kaghalha kawu, kwesi nibya ihane abandi abamulyakolha nabu omubiiri oyo. Aliwe thalengekania oku Yesu. Omwa buthuku bwiwe, angananzire iniayikangania embere sy’abandu ku ni w’amenge manene. Aliwe Yesu mughulhu mungyi iniakakanganaya ngoku eby’akabugha si biwe, aliwe iniakakanganaya ngoku bikalhua omwa Masako. Syabya anzire abandu bakamuhalhamba. Iniakanza olhukengerwa ilhwasubulira Yehova.—Yoane 8:28.

OMUGHULHU THUKATHWAMU

13, 14. Eriyikehya lyanga thuwathikya lithi erithwamu ndeke?

13 Thutholere ithwakangania eriyikehya omughulhu thukathwamu kutse abandi bakathwamu okwa bikendi thuhambako. Omughulhu omukwenda Paulo abya e Kaisaria, mwanza erighenda e Yerusalemu eriyaghunzerera omubiiri ogho Yehova amuha. Aliwe omuminyereri Agabo mwabwira Paulo athi amayayo iniakendi hambwa kutse nibya ibamwitha. Baghalha bethu mubalemba-lemba Paulo ambu syayeyo. Aliwe Paulo iyo mwathwamu erighenda. Mbwino Paulo mwanayikethera amaaka wiwe? Eyihi, omw’iyikehya, Paulo mwathwamu eriyikethera Yehova omwa byosi. Na baghalha bethu omw’iyikehya, mubasighika erithwamu lya Paulo bamaleka aghende.—Emibiri 21:10-14.

14 Eribya n’omubere w’eriyikehya ikikendi thuwathikya erithwamu ndeke nomwakine indi obundi sithwangaminya kutse erithegheka ebyanga lhwiririramu. Ng’eky’erileberyako, ithwanganabya ithunanzire eryingira omwa mubiiri w’Obwami ow’omughulhu wosi. Aliwe ithwayibulya, ibbwa namalhwalha iningendi kolha indi? Ababuthi bethu bamalhwalha, neryo bakathuyithagha kw’obuwathikya? Bikendi syabya bithi thwabirikekelhuha? Ithwangana bulha eby’erisubirya okwa bibulyo ebyosi ebyo nomuthwanga saba kutse eribirengekaniako buuli. (Omugambuli 8:16, 17) Aliwe thwamabya ithunayikethere Yehova, ithukendi minya kandi ithwaligha ngoku hane ebya thuthe thwanga thoka okwa buthuku bulebe. Ekyo ikikendi leka, ithwalebya ndeke omwatsi, ithwasaba abandi b’okwa menge, kandi ibbwa ekikulhu, ithwasaba Yehova y’obusondoli. Neryo aho ithwayithegheka erighendera okwa busondoli bw’omulimu wa Yehova. (Soma Omugambuli 11:4-6.) Yehova angana tsumulha erithwamu lyethu, kutse iniathuwathikya erihindulha amalengekania.—Emisyo 16:3, 9.

NGOKU THWANG’ONGERA ERIYIKEHYA

15. Erighanirya oku Yehova lyanga thuwathikya lithi eribya ithunayikehirye?

15 Thwanga yongera thuthi eribya n’omubere w’eriyikehya? Thukendi kania okwa nzira ini. Ey’erimbere, thutholere ithwatsuka erighanirya oku Yehova, ithwalengekania kutsibu oku Yehova nga ni Nyamuhanga oyuli athi. Thwamayilinganisya na Yehova, thukalhangira ngoku thuli buyira kandi ngoku thwasi bike kutsibu. (Isaya 8:13) Ambi ithw’ibuka ngoku oyo thukakolera y’Omuthoki w’Ebyosi—Nyamuhanga, butsira mundu kutse malaika. Erighanirya okw’ekyo likendi thuwathikya eriyikehya “omwa byalha bya Nyamuhanga by’obuthoki.”—1 Petero 5:6.

16. Erighanirya oko lhwanzo olho Nyamuhanga athuwithire kikathuwathikaya kithi eribya ithunayikehirye?

16 Enzira eyakabiri eyanga thuwathikya eribya ithunayikehirye ly’erighanirya oko lhwanzo lhunene olho Yehova athuwithire. Paulo mwalinganisya ekithunga n’omubiri. Yehova mwakolha obuli kitsuko ky’omubiri ini ky’omughaso. (1 Abanya Korinto 12:23, 24) Obuli mughuma w’okw’ithwe ni w’omughaso embere sya Yehova. Syali thulinganisaya n’abandi, kandi syali lekeraho erithwanza omughulhu thukasobaya. Thukayowa ithuli omwa butheya busana n’eriminya ngoku Yehova athwanzire.

17. Ithukendi ghasirwa thuthi thwamatsomana ebibuya omwa bandi?

17 Enzira eyakasathu, ithukendi yongera eriyikehya thwamatsomana ebibuya omwa bandi, nga Yehova. Omwakanya k’eryanza eriyiminyikalya nga n’iwe wanga habulha okwa buli kindu kutse eribwira abandi b’eky’erikolha, thutholere ithwanabulya abandi b’okwa menge n’eribya ithunayitheghekire erighendera okw’ihabulha lyabu. (Emisyo 13:10) Mulikyethu amathunga olhusunzo omwa kithunga, kikathutsemesaya. Kandi ithwe bosi thukasima Yehova eribya iniabirithulighira erimukolera.—1 Petero 5:9.

18. Erikangirirya obunyamuthima-thima bwethu lyanga thuwathikya lithi eryongera eriyikehya?

18 Eyakani, ithukendyongera eriyikehya thwamakolesya emisingyi ye Biblia omw’ikangirirya obunyamuthima-thima bwethu. Emisingyi eyi yikathuwathikaya eriminya amalengekania n’eriyowa lya Yehova. Thwamabiri bulikira thuk’igha emibere Yehova akathwalira mw’emyatsi, ithukendi thoka erithwamu ebikamutsemesaya. Thukendibya thunemuyeghesya, erisaba, n’erikolesya ebya thuk’igha, obunyamuthima-thuma bwethu ibukendi ghuma. (1 Timoteo 1:5) Kandi kikaleka ithw’igha erihira abandi b’embere. Thwamakolha ebyo, Yehova akayilhagha athi akendi syathuha amaaka, imwamuli n’aw’erithoka eribya n’omubere w’eriyikehya.—1 Petero 5:10.

19. Ni kyahi ekyanga thuwathikya eribya ithunayikehirye kera na kera?

19 Wukin’ibukire omuminyereri oyuwalhua e Yuda oyo thulyakanayako okw’itsuka ly’omwatsi ono? Mwaherya engebe yiwe n’obunywani bwiwe na Yehova busana n’erilemwa eriyikehya. Ithwanganabya ithunayikehirye nibya n’omughulhu kyangabya nga kikalire. Eby’erileberyako by’abaghombe ba Yehova abathaleghulha bikakanganaya ngoku eki kithokekene. Erighunza mughulhu muli ithunemukolera Yehova kitholere ikyaleka ithwayongera erimuyikethera. (Emisyo 8:13) Nomuthwangabya ithuli omwa mibere eyiri yithi, ithukendi thoka erilendera na Yehova. Sihali lhundi lhusunzo ng’olho, olho thwanga thunga. Neryo kwesi ka thulengeho erikolha ekyosi-kyosi erisighalha ithunayikehirye n’erilendera na Yehova kera na kera.