Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

A Nɔla Ma Sina Kpeleŋ Numndo o Tɔɔndaŋndo Bɛŋgu

A Nɔla Ma Sina Kpeleŋ Numndo o Tɔɔndaŋndo Bɛŋgu

“Mi ŋ wa o yoomu tusiaŋndo niŋ naa ndu Mɛlɛka naa chua.”MAKAL 6:8.

CHONDOŊ: 48, 80

1-3. Yɛɛ wana suaa le Mɛlɛka fula Chuda wo kɛɛ yɛ le tosaa, nduyɛ yɛɛ wa yɛ fulamakɔɔlioo? (Tofa fotueiyo o peeleŋ ndeŋ choo.)

MI MASAA Chɛlobowam o Isɔluɛi niŋ toosiaa maaŋndo o chiee bɛndoo niŋ Bɛtɛɛl le piɛile lachoowaleŋ. Mi Chɛhowa viam wana suaa le ndu wo fulaa Chuda o Chɛlobowam lo a yooŋgu kpundɔɔ. Mi wana suaa hoo le Chɛhowa wo tuisiŋ mbo kua a yooŋgoo hoo. Mi masaa hoo tuulu kɔl tau a wana suaa le Mɛlɛka wo, kɛ mi Chɛhowa manda ndu.Masaa Bɛnduaa Tasiaa 13:1-10.

2 Mi Chɛhowa dimul wana suaa le ndu wo maa o nɔ mbo de nyɛdiaa ɔɔ mbo kol mamɛŋ o Isɔluɛi niŋ te. Nduyɛ o nɔ mbo miiŋgu o ndulo chiee a nɛi cheleŋ. Mɛɛ wana suaa hoo le Mɛlɛka wo wa miiŋgoo, mbo komal fal yuuwo. Mi fal yuu koŋ dimul ndu choolaŋ maa o nɔ yooŋgu fula o Chɛhowa lo wo. Mi fal yuuwo veelu ndu o ndulo chiɛiniŋ le mbo de nyɛdiaa nduyɛ mbo kol. Mi wana suaa hoo le Chɛhowa wo kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo nduyɛ mbo kua o fal yuuwo hoo lo. Mi Chɛhowa tambu kɔl. Mɛɛ wana suaa hoo le Mɛlɛka wo wa miiŋgoo o ndulo chiee, mi yalakanaa chiŋalaŋ ndu nduyɛ mbo dii ndu.Masaa Bɛnduaa Tasiaa 13:11-24.

3 Ŋ sina le sabu wana suaa hoo le Chɛhowa wo kɛɛsiaa le fal yuuwo hoo nilaŋ yaŋɔɔ mbo hiau Chɛhowa le. Kɛ ŋ sina maa o hiu lachi a ‘tuisiaŋndo’ o Chɛhowa lo le. (Nuawɔ Makal 6:8.) O Baabuiyo niŋ, waa o yoomu tuisiaŋndo niŋ a Chɛhowa cho ni, tiindaŋndo dɔuwɔɔ o ndu niŋ, nɛi ndɔ chɔmaa tolɔɔ kɔɔli, a ndu diikɔŋndo. Wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo sina maa o nɔ mbo piɛi lɔɔlɔɔ. Te wana suaa hoo le Mɛlɛka wo ndoo sina pɛ kpeleŋ ndɔɔ, o wa Chɛhowa nyuna te nyɛ o dimul ndu wo siŋgaŋ. Teleŋndaŋ lapum, naa bɛɛ nɔ miŋ tosa kɛɛsiaala kala kalaŋ nduyɛ la ve walaŋ a mɛɛ Chɛhowa yeema naa miŋ tosa yɛ le. Kɛ, te ŋ sina pɛ kpeleŋ naa, ŋ cho Chɛhowa nyuna le mbo ke naa nɛi chɔmaa yɔŋii naŋ tosa biondɔŋnda wɔɔŋ wɔɔŋndaŋ.

4. Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ?

4 O buŋgɛi naŋ hiou ve niŋ, miŋ pɛɛku nyɛ o sim le sinaa kpeleŋ naa wo, a sabu i cho suɛi sɔvɛ le naa hau wo. Kɛ vɛɛ naŋ nɔla yɛ miŋ sina kpeleŋ naa tau? Nduyɛ sɔɔŋ yɛɛ luei yɛ kpeleŋ naa o tɔɔndaŋndo niŋ, ŋ chɔm maa ŋ sina kpeleŋ naa kɛsɛ ɔɔ sina le wo. Ŋ yaasiaŋndɔ sɔɔŋ sala yaa a ndi okɔɔ.Pulɔwaa 11:2.

TE SƆƆŊ SIŊGAŊ PƐ O YOOMU NAA NIŊ

5, 6. Vɛɛ Baasilai chɔm yɛ maa ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ?

5 Te sɔɔŋ ɔɔ walta naalaŋ la siŋgaŋ pɛ, nyɛ naŋ cho tosa wo cho chɔm kɛsɛ ni maa ŋ sina kpeleŋ naa. Ŋ pɛɛku isɔɔ o tamasi Baasilai yo niŋ. Chaaŋ o Masaa Deeve o wa ni. Nduyɛ mbo chɔm lo lechoo o Deeve lo. Mɛɛ Baasilai wa wɔsilaŋ 80, mi Deeve veelu ndu le mbo wa o chiɛi lemasaa niŋ. Mi che bɛɛ bɛɛle bɛnduleŋ pila hei wa ni, kɛ mi Baasilai dimul Deeve maa o bɛnda mi Chimiham huŋ wa o chiɛi lemasaa niŋ. Kɛlɛŋgaa po Baasilai yo Chimiham wa ni.Saamiɛɛ Diiŋ Ndɔɔ 19:31-37.

6 Le yɛɛ Baasilai kɛɛ yɛ veeloo le waa o chiɛi lemasaa niŋ? Baa le kalaŋndo kpakpalaa nduyɛ mbo waŋnuŋ hɛnɛkɛ o kɛɛ ni? Ɛ ɛ, le mɛɛ Baasilai ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ yɛ. Ndoo sina maa sɔɔŋ siŋgaŋ o yoomu ndɔɔ niŋ, nduyɛ mbo sina nyɛ ndoo tiuba le tosaa wo. (Nuawɔ Kaleesiaŋnda 6:4, 5.) Maa Baasilai, ŋ nɔ miŋ sina kpeleŋ naa. Ŋ nɔ miŋ handu kɔllo o nyɛ naŋ yeema wo choo ɔɔ miŋ tuu naapila a wanaa cheleŋnda le. Kɛ ŋ nɔ miŋ handu kɔllo o nyɛ naŋ nɔla miŋ ke Chɛhowa wo choo. Hei cho suɛi sɔvɛ mbo hiau wali teŋgeŋndo opum sɔlaa ɔɔ le mi waŋnda sina naa tau. (Kaleesiaŋnda 5:26) Te ŋ sina pɛ kpeleŋ naa, ŋ cho wallo tosa latulu a puaapiliaa naa le Chɛhowa bɛɛleŋ kioo a acheleŋnda malaa.Kɔliŋtiaŋ Tasoo 10:31.

7, 8. Vɛɛ kpeleŋ naa sinaa mala yɛ naa ŋ tiindaŋ naapila le?

7 I wa ikala le sinaa kpeleŋ naa te a chɔɔlu naa pɛ ke kalaŋndaŋ ɔɔ foofoo. Ŋ pɛɛku isɔɔ o tamasi Nɛhimaya wo niŋ. Mɛɛ Nɛhimaya tuei maa waŋnda Chulusɛlɛm nɔ bahawɛilaŋ tau, mbo nyɔɔlu Chɛhowa le mbo mala nda. (Nɛhimaya 1:4, 11) Mi Chɛhowa muli piɛile Nɛhimaya leŋ. Mi Masaa Atasasɛɛ tosa Nɛhimaya masa ibuŋgaa. Mi che bɛɛ naa Nɛhimaya ndoo nɔ kpaayaa a sullo, kɛ a koŋ kpou, ndoo tiindaŋ ndupila le. Mbo tiindaŋ Chɛhowa le ndu nɛiyo chumndo. Nduyɛ mi ndoo nua o Diom ndɔɔ niŋ lɔɔlɔɔ. (Nɛhimaya 8:1, 8, 9) Nɛhimaya ndoo nɔ kpaayaa wanaa bɔɔbɔɔ choo. Kɛ o soliŋ kpaaya ndɔ koŋ kpeku le tɔnɔ ndupilaa ɔɔ le acheleŋnda biyɔɔ ŋuasu ŋuasu le.Nɛhimaya 5:14-19.

8 Maa Nɛhimaya, te ŋ chɔɔlu pɛ kalaŋndaŋ sɔla ɔɔ ma siŋga wali naa, ŋ yeema miŋ tosa a sabu maa ŋ sina kpeleŋ naa. Ŋ yeema miŋ tiindaŋ kpaaya naa ɔɔ sinapɛŋgu naa kinɛi le. Vɛɛ waŋndo kandu yɛ ndupila tiindaŋndo? Le tamaseliiyo, mi bɛndu kundaa kandu sɔɔŋ kundaa tosaa kɛ o piɛi fɛŋ te. Ɔɔ mi puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔɔ tosa fɛŋ kɛɛsiaa malaŋ o piɛi o Chɛhowa lo le mbo dɔu kɛɛsiaa koŋ sala. Kɛ wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo tiindaŋ o ndupila niŋ te, o wa bɛɛ mbo wa nyɛ o tosa niŋ paandu daandi daandi wo tosaa. Mbo loonuŋ lɔɔlɔɔ maa sinapɛŋgu ndɔɔ sulaŋ a o Chɛhowaa le. (Nuawɔ Pulɔwaa 3:5, 6.) O chieeŋndo niŋ hau, wanaa bɔɔbɔɔ nɔ kaayei nduyɛ ma kindiŋ le waa acheleŋnda lachi. Kɛ o cho lende le buɛiyaa Chɛhowaa cho le. Ŋ yiyaŋ maa te ŋ nɔ pɛ kalaŋndaŋ mɛɛ ŋ bɛnda miŋ hiau acheleŋnda o kundaa niŋ ɔɔ o yuŋgoo niŋ te. Kɛ, ŋ nɔ miŋ yiyaŋ a wali naŋ nɔ o kɛɛsiaa Mɛlɛkaa niŋndo nduyɛ miŋ tosa wallo latulu naa puaapiliaa a ndepiliaa naa.Timoti Tasoo 3:15.

TE ACHELEŊNDA HƐƐNDUU NAA PƐ SƆƆŊ CHOO ƆƆ MA LISA NAA

9, 10. Vɛɛ kpeleŋ naa sinaa mala yɛ naa te acheleŋnda hɛɛnduu naa pɛ sɔɔŋ choo a siɛlɛi fuu?

9 Miŋ dɔunuŋ tumbe tau te waŋndo hɛɛnduu naa pɛ sɔɔŋ choo. Mi hei yɔŋnuŋ Hana. Mi che bɛɛ pɔnɔ ndɔ ndoo kaala ndu tau, kɛ Hana ve a kɔl kɛndɛ le. Pɛninaa diɔɔmu ndɔ wa ndu mamɔɔ teleŋ o teleŋ. Hana ndoo yeemaa violɔɔ kɛ o ve wana vialaa le. Paale pilɛ mɛɛ Hana tambu kɔl tau, mbo kua o maaŋndo niŋ le mbo piɛi. Mi Masa wanaa soliaa lasalaa Ila cha ndu chaŋndo mbo dimul ndu maa muɛiyaŋ o kol ni mi ma bii ndu. Hana ndoo nɔla mbo tuulu kɔl tau, kɛ mbo mulul Ila o nɛi lebɛɛ bɛndu niŋ. Okoŋ kɔɔli, mi Hana piɛi o Chɛhowa lo le chɔmndo tiindaŋ ndɔɔ a kaala o nɔ le ndu wo.Saamiɛɛ Tasoo 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

10 Sinaa kpeleŋ naa mala naa miŋ “tosa dɛnɛ kɛndɔɔ le dɛnɛ wɔɔŋndo yomɔɔ.” (Luomaŋnda 12:21) Chieeŋ Setanaa cho o piaa cha a sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ. Lelaŋ, kɔndɔfili nɔ mbo bii naa le te a chiee naa biyɔɔ le. Mi che bɛɛ hei tosa miŋ dɔunuŋ tumbe, kɛ ŋ nɔ miŋ chɔulaba yiyaŋ koŋ. (Sam 37:1) Mi suɛi chɔɔlu naa pɛŋ nɛi te o yɔŋ pɛ mi bahawɛilaŋ la wa naa tɛɛŋ naa puaapiliaa a ndepiliaa o kundaa niŋ. Te keŋ yɔŋnuŋ pɛ, ŋ yeema miŋ tol tamasi Chiisoo kɔɔli. Baabuiyo dimi aa, “Mi waŋnda yei Kiliti, kɛ, o miŋgi le.” Kɛ, “mbo duau tiindaŋ ndɔɔ o Mɛlɛka niŋ o cho yamanɔ sakpoo wo.” (Pitɛ Tasoo 2:23) Chiisu ndoo tuisiŋ nduyɛ mbo sina maa Chɛhowa cho siɛɛnduu kafala kɛ kɛ. (Luomaŋnda 12:19) Naa bɛɛ yeema miŋ wa wanaa tuisiaŋ, nduyɛ ŋ ve “wanaa miŋgiaa maa le.”Pitɛ Tasoo 3:8, 9.

11, 12. (a) Vɛɛ naŋ lo yɛ o kpeleŋ naa choo te waŋnda lisa naa pɛ ɔɔ ma dimul naa sɔɔŋ yeelɛiyoŋ? (b) Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ sina kpeleŋ naa te o hiŋ pɛ a mɛɛ naŋ chuɛɛnuŋ yɛ vɛlɛ a kaa naa?

11 Mi kpeleŋ naa sinaa luɛi vɛlɛ o tɔɔndaŋndo bɛŋgu te waŋnda hiu naa pɛ lisa ɔɔ sɔɔŋ yeelɛiyoŋ naa dimullo. Mi waŋnda lisa Ɛsita nduyɛ ma dimul ndu sɔɔŋ yeelɛiyoŋ tau. Ndoo hiou waŋlaanduaa o lɛŋnde Paasiaaleŋ niŋ kpou naŋɔɔ. Le wɔsioo opilɛ ma tɛɛmbuu ndu a mɛɛ nda wa ndu biyɔɔ le mbo naŋ yɛ. Chuaa laanduaa cheleŋnda bɛɛ wa kilulaŋndo kpeekpei le wana hiou naŋɔɔ wo halikpeŋ mi masaa del nda hɔlteŋ. Okoŋ, mi masaa chua Ɛsita le mbo wa masa ndɔ laandoo. Kɛ a biyɔɔ kɛndɛ nda bii hoo Ɛsita wo kpou, o siŋga kaa ndɔɔ le. Ɛsita chueŋnuŋ maa o cho o sɔvɛ mbo hiau acheleŋnda le. Ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ, nduyɛ ndoo nɔ kɛndɛi a bɛɛleŋ.Ɛsita 2:9, 12, 15, 17.

Baa mɛɛ naŋ chuɛɛnuŋ yɛ chɔm pa maa ŋ nɔ bɛɛleŋ le Chɛhowa a acheleŋnda, ɔɔ o chɔm pa maa ŋ sina kpeleŋ naa? (Tofa pɛl 12)

12 Te ŋ sina pɛ kpeleŋ naa, ŋ cho chuɛɛnɔŋ nduyɛ miŋ chɔm kaa kɛndɔɔ o nɛi o nɛi niŋ le chɔmndo maa ŋ ke acheleŋnda vɛlɛ a naapila bɛɛleŋ. Ŋ nɔ miŋ wa saŋgalaŋndo ɔɔ miŋ kindiŋ le waŋnda kɔllo yusaa le. Kɛ ŋ nɔ miŋ kindiŋ le “kaala” kɛndɛlaŋ nɔɔ a waa “nyɛ kɛndɛ mɔɔsɔlɔɔ.” (Nuawɔ Pitɛ Tasoo 3:3, 4; Chɛluimaya 9:23, 24) Mɛɛ naŋ suaa yɛ a nyɛ naŋ tosa wo cho chɔm kpendekele mɛɛ naŋ yiyaŋ a naapila yɛ. Le tamaseliiyo, miŋ tosa le mi acheleŋnda yiyaŋ maa ŋ cho teŋgeŋ le nyɛ naŋ tosa wo, nyɛ naŋ sina wo, ɔɔ wana naŋ sina wo. Ɔɔ miŋ kindiŋ le chɔmndo maa ŋ tosa nyɛ sɔviɔɔ opum a ba naa, mi che bɛɛ naa waŋnda mala naa ni. Kɛ yiyaŋndɔ a Chiisu. Ndoo nɔla mbo pɛɛluŋ waŋnda o hɔl a mɛɛ kpɛ ndoo nɔ taasioo yɛ. Kɛ Diom Mɛlɛkaa ndoo soliŋ kpeku lɔɔlɔɔ ni. Ndoo yeema mi waŋnda ndaa saŋgala ndu le. Kɛ ndoo yeema lɔɔlɔɔ mi waŋnda ndaa saŋgala Chɛhowa.Chɔŋ 8:28.

TE Ŋ WA PƐ KƐƐSIAALAŊ TOSAA

13, 14. Vɛɛ kpeleŋ naa sinaa mala yɛ naa le kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ tosaa?

13 Te ŋ wa pɛ kɛɛsiaalaŋ tosaa, ɔɔ te acheleŋnda tosa pɛ kɛɛsiaala piiliaŋ naalaŋ, mɛɛ miŋ sina kpeleŋ naa. Mɛɛ kiilanɔɔ Pɔɔl wa o Sisaliaa niŋ, ndoo yeema le kɔlaŋ Chulusɛlɛm le siouwo wali Chɛhowa ke ndu wo tosaa. Kɛ mi wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo Akabɔɔ dimul Pɔɔl maa te o kuɛ pɛ, a cho ndu biyɔɔ. Maa a cho ndu pɛŋ diyɔɔ. Mi puaapiliaa nyɔɔlu Pɔɔl maa o kua le. Kɛ mi Pɔɔl kɛɛsiaa maa o cho lakɔ Chulusɛlɛm. Baa o ndupila niŋ ndoo tiindaŋ ni? Sako. Pɔɔl ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ, nduyɛ o Chɛhowa niŋ ndoo tiindaŋ ni. Puaapiliaa bɛɛ ndaa sina kpeleŋ ndaa. Lelaŋ, ma toolu kɛɛsiaa Pɔɔllo, okoŋ ma mal ndu mbo kua Chulusɛlɛm.Walta Wanaa Chiisuaa 21:10-14.

14 Kpeleŋ naa sinaa mala naa miŋ tosa kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ o yɔŋ bɛɛ miŋ sina ɔɔ miŋ tiuba fulamakɔɔlioo chɔulaba le. Le tamaseliiyo, miŋ wa yiyaŋndo le luɛiyɔɔ o wali lɔɔlɔɔ Mɛlɛkaa niŋ. Kɛ yɛɛ cho yɛ yɔŋnɔŋ te ŋ del a naa pɛ? Te o wa yɛ mi wanaa velu naa wa del a naa nduyɛ ma yeema malaa? Yɛɛ naŋ cho yɛ tosa te ŋ yuwa pɛ? Ŋ tiuba miŋ muli nyunalaŋ ndaŋ kpou le o yɔŋ bɛɛ miŋ piɛi, nduyɛ miŋ yiyaŋ a laŋ okɔɔ. (Ikilisiaatii 8:16, 17) Kɛ te ŋ tiindaŋ pɛ Chɛhowa, ŋ cho kpeleŋnda naalaŋ sina nduyɛ miŋ chɛl taŋ. Ŋ cho yaasiaa tonya cho leniŋndo, miŋ nyuna le silaa, nduyɛ i hiou kpou ve, miŋ piɛi le nɛi chɔmaa. Okoŋ kɔɔli, ŋ nɔ miŋ tol nɛi chɔmaa nyina Chɛhowaa kɔɔli. (Nuawɔ Ikilisiaatii 11:4-6.) Chɛhowa duau kɛɛsiaala naalaŋ sala, ɔɔ mbo mala naa miŋ siŋga tuula naalaŋ.—Pulɔwaa 16:3, 9.

MƐƐ NAŊ CHƆƆLU KPELEŊ NAA SINA YƐ

15. Vɛɛ yiyaŋndo a Chɛhowa okɔɔ mala yɛ naa miŋ wa wanaa tuisiaŋ?

15 Vɛɛ naŋ chɔɔlu yɛ kpeleŋ naa sina? Ŋ cho nɛilaŋ la hiɔɔlu yaasiaa. O tasoo, ŋ nɔ miŋ yiyaŋ a Chɛhowa okɔɔ, yiyaŋndo yiŋgoloŋ a Mɛlɛka suu o cho wo. Te ŋ tuu naapila pɛ a Chɛhowa, miŋ sina maa ŋ cho a pɔmbuiinii. Nduyɛ maa ŋ nɔ sinapɛŋgu bɔɔ le. (Aisaya 8:13) Loonuŋ maa Mɛlɛka Kpaaya Kpou Kpou Wo naŋ cho piɛiyo ni, kɛ o cho wanachiee ɔɔ maalikɛinɔ le. Yiyaŋndo a hei okɔɔ mala naa miŋ tuisiŋ “Mɛlɛka o ba bɛŋgu.”Pitɛ Tasoo 5:6.

16. Vɛɛ yiyaŋndo o kaala Mɛlɛkaa choo mala yɛ naa miŋ chɔɔlu kpeleŋ naa sina?

16 Nɛi diiŋ ndɔ naŋ chɔɔlu kpeleŋ naa sina wo cho yiyaŋndo a mɛɛ kpɛ Chɛhowa kaala naa yɛ ni. Mi Pɔɔl tuu kunda leKilisiɔŋndo a dialuŋ wanachioo. Faluŋ Chɛhowa toosiaa o dialloŋ niŋndoŋ cho ŋ sɔvɛ. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 12:23, 24) Naa pilɛŋ pilɛŋnda bɛɛ cho a sɔvɛ Chɛhowa o hɔl. O tuu naa a wanaa cheleŋnda le. Nduyɛ ŋ tosa bɛɛ biondɔŋndaŋ, o pɛŋgi naa kaalaa chɔmndo le. Miŋ che maa ŋ cho o ba Chɛhowaa bɛŋgu te ŋ sina pɛ maa o kaala naa.

17. Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ tofa pɛ le o kɛndɔɔ acheleŋnda o ŋdial?

17 Ŋgaa ndɔɔ, ŋ chɔɔlu kpeleŋ naa sina te ŋ tofa pɛ le o kɛndɔɔ acheleŋnda o ŋdial, mɛɛ Chɛhowa tosa yɛ. Ŋ nɔ miŋ wa kindiŋndo lɔɔlɔɔ le mi waŋnda handu naa hɔlteŋ choo ɔɔ acheleŋnda dimullo nyɛ nda nɔ ma tosa wo le. Kɛ, ŋ nɔ miŋ nyuna nda le silaa nduyɛ miŋ chɛl kɛɛsiaala ndalaŋ a kɔllo wulee. (Pulɔwaa 13:10) Miŋ naŋ kɔl te puaapiliaa a ndepiliaa naa sɔla pɛ walta teŋgeŋndaŋ. Nduyɛ ŋ naŋ kɔl le mɛɛ o chɛl mi naa kpou wa ndu piɛiyo yɛ.Pitɛ Tasoo 5:9.

18. Vɛɛ kɔl naa iyamaa pɛɛkoo mala yɛ naa le kpeleŋ naa chɔɔloo sinaa?

18 O hiɔɔlu ndɔɔ, ŋ chɔɔlu kpeleŋ naa sina te ŋ soliŋ pɛ sawala mandaala Baabuiyo kpeku le kɔl naa iyamaa pɛɛkoo. Sawala mandaalaŋ la pɛɛku naa le miŋ sina mɛɛ Chɛhowa sinaŋ nduyɛ mbo yiyaŋ yɛ. Te ŋ pɛɛku pɛ le sɔɔŋ chɔɔ mɛɛ Chɛhowa cha muŋ yɛ, ŋ nɔla miŋ tosa kɛɛsiaala nɛŋi Mɛlɛka kɔllo laŋ. Te ŋ wa pɛ pɛɛkoo, miŋ piɛi, nduyɛ miŋ dɔu nyɛ naŋ cho pɛɛkoo wo o wali niŋ, mi kɔl naa iyamaa simnuŋ o kala poŋ. (Timoti Tasoo 1:5) Miŋ pɛɛku le acheleŋnda kɛsioo lachi. Te ŋ tosa pɛ sɔɔŋ muŋ, Chɛhowa mɛi lediom maa ndupila cho naa “bɛɛndiaa,” nduyɛ mbo mala naa le kpeleŋ naa chɔɔloo sinaa.Pitɛ Tasoo 5:10.

19. Yɛɛ mala yɛ naa le miŋ sina kpeleŋ naa lefafɛɛŋ?

19 A loonuŋ a wana ndoo suaa le Mɛlɛka mbo fula Chuda wo, o naŋ soo a ndu okɔɔ o buŋgɛi hei kandɔŋndo wo? Mi yoomu ndɔɔ hialuŋ ndu vɛlɛ a chaŋyɛi nduɛi nda Chɛhowa tɛɛŋ kanifuule, o sina kpeleŋ ndɔɔ le. Ke naŋ nɔla miŋ hiou lachi a kpeleŋ naa sinaa o yɔŋ bɛɛ mii wa ikala le tosaa. Tamasila buɛiyaa laalaŋaa Chɛhowaa bɔɔbɔɔ chɔm maa hei nɔla mii yɔŋnuŋ. Mɛɛ naŋ viau o Chɛhowa piɛiyo niŋ fau, lende ko naŋ chɔɔlu tiindaŋndo dɔuwɔɔ o ndu niŋ ni. (Pulɔwaa 8:13) Mɛɛ mɛɛ bahawɛi naa wa, ŋ nɔla miŋ wa o yoomu tuisiaŋndo niŋ a Chɛhowa. Bɛɛle bɛndu bɛndule naŋ sɔla leŋ le cho leŋ ni. Lelaŋ, ŋ tosaŋ nyɛ o nyɛ naŋ nɔla le miŋ hiou lachi a kpeleŋ naa sinaa nduyɛ miŋ wa o yoomu tuisiaŋndo niŋ a Chɛhowa lefafɛɛŋ.