A Nɔla Ma Sina Kpeleŋ Numndo o Tɔɔndaŋndo Bɛŋgu
“Mi ŋ wa o yoomu tusiaŋndo niŋ naa ndu Mɛlɛka naa chua.”
CHONDOŊ: 48, 80
1-3. Yɛɛ wana suaa le Mɛlɛka fula Chuda wo kɛɛ yɛ le tosaa, nduyɛ yɛɛ wa yɛ fulamakɔɔlioo? (Tofa fotueiyo o peeleŋ ndeŋ choo.)
MI MASAA Chɛlobowam o Isɔluɛi niŋ toosiaa maaŋndo o chiee bɛndoo niŋ Bɛtɛɛl le piɛile lachoowaleŋ. Mi Chɛhowa viam wana suaa le ndu wo fulaa Chuda o Chɛlobowam lo a yooŋgu kpundɔɔ. Mi wana suaa hoo le Chɛhowa wo tuisiŋ mbo kua a yooŋgoo hoo. Mi masaa hoo tuulu kɔl tau a wana suaa le Mɛlɛka wo, kɛ mi Chɛhowa manda ndu.
2 Mi Chɛhowa dimul wana suaa le ndu wo maa o nɔ mbo de nyɛdiaa ɔɔ mbo kol mamɛŋ o Isɔluɛi niŋ te. Nduyɛ o nɔ mbo miiŋgu o ndulo chiee a nɛi cheleŋ. Mɛɛ wana suaa hoo le Mɛlɛka wo wa miiŋgoo, mbo komal fal yuuwo. Mi fal yuu koŋ dimul ndu choolaŋ maa o nɔ yooŋgu fula o Chɛhowa lo wo. Mi fal yuuwo veelu ndu o ndulo chiɛiniŋ le mbo de nyɛdiaa nduyɛ mbo kol. Mi wana suaa hoo le Chɛhowa wo kɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo nduyɛ mbo kua o fal yuuwo hoo lo. Mi
3 Ŋ sina le sabu wana suaa hoo le Chɛhowa wo kɛɛsiaa le fal yuuwo hoo nilaŋ yaŋɔɔ mbo hiau Chɛhowa le. Kɛ ŋ sina maa o hiu lachi a ‘tuisiaŋndo’ o Chɛhowa lo le. (Nuawɔ Makal 6:
4. Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ?
4 O buŋgɛi naŋ hiou ve niŋ, miŋ pɛɛku nyɛ o sim le sinaa kpeleŋ naa wo, a sabu i cho suɛi sɔvɛ le naa hau wo. Kɛ vɛɛ naŋ nɔla yɛ miŋ sina kpeleŋ naa tau? Nduyɛ sɔɔŋ yɛɛ luei yɛ kpeleŋ naa o tɔɔndaŋndo niŋ, ŋ chɔm maa ŋ sina kpeleŋ naa kɛsɛ ɔɔ sina le wo. Ŋ yaasiaŋndɔ sɔɔŋ sala yaa a ndi okɔɔ.
TE SƆƆŊ SIŊGAŊ PƐ O YOOMU NAA NIŊ
5, 6. Vɛɛ Baasilai chɔm yɛ maa ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ?
5 Te sɔɔŋ ɔɔ walta naalaŋ la siŋgaŋ pɛ, nyɛ naŋ cho tosa wo cho chɔm kɛsɛ ni maa ŋ sina kpeleŋ naa. Ŋ pɛɛku isɔɔ o tamasi Baasilai yo niŋ. Chaaŋ o Masaa Deeve o wa ni. Nduyɛ mbo chɔm lo lechoo o Deeve lo. Mɛɛ Baasilai wa wɔsilaŋ 80, mi Deeve veelu ndu le mbo wa o chiɛi lemasaa niŋ. Mi che bɛɛ bɛɛle bɛnduleŋ pila hei wa ni, kɛ mi Baasilai dimul Deeve maa o bɛnda mi Chimiham huŋ wa o chiɛi lemasaa niŋ. Kɛlɛŋgaa po Baasilai yo Chimiham wa ni.
6 Le yɛɛ Baasilai kɛɛ yɛ veeloo le waa o chiɛi lemasaa niŋ? Baa le kalaŋndo kpakpalaa nduyɛ mbo waŋnuŋ hɛnɛkɛ o kɛɛ ni? Ɛ ɛ, le mɛɛ Baasilai ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ yɛ. Ndoo sina maa sɔɔŋ siŋgaŋ o yoomu ndɔɔ niŋ, nduyɛ mbo sina nyɛ ndoo tiuba le tosaa wo. (Nuawɔ Kaleesiaŋnda 6:
7, 8. Vɛɛ kpeleŋ naa sinaa mala yɛ naa ŋ tiindaŋ naapila le?
7 I wa ikala le sinaa kpeleŋ naa te a chɔɔlu naa pɛ ke kalaŋndaŋ ɔɔ foofoo. Ŋ pɛɛku isɔɔ o tamasi Nɛhimaya wo niŋ. Mɛɛ Nɛhimaya tuei maa waŋnda Chulusɛlɛm nɔ bahawɛilaŋ tau, mbo nyɔɔlu Chɛhowa le mbo mala nda. (Nɛhimaya 1:
8 Maa Nɛhimaya, te ŋ chɔɔlu pɛ kalaŋndaŋ sɔla ɔɔ ma siŋga wali naa, ŋ yeema miŋ tosa a sabu maa ŋ sina kpeleŋ naa. Ŋ yeema miŋ tiindaŋ kpaaya naa ɔɔ sinapɛŋgu naa kinɛi le. Vɛɛ waŋndo kandu yɛ ndupila tiindaŋndo? Le tamaseliiyo, mi bɛndu kundaa kandu sɔɔŋ kundaa tosaa kɛ o piɛi fɛŋ te. Ɔɔ mi puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔɔ tosa fɛŋ kɛɛsiaa malaŋ o piɛi o Chɛhowa lo le mbo dɔu kɛɛsiaa koŋ sala. Kɛ wana sina kpeleŋ ndɔɔ wo tiindaŋ o ndupila niŋ te, o wa bɛɛ mbo wa nyɛ o tosa niŋ paandu daandi daandi wo tosaa. Mbo loonuŋ lɔɔlɔɔ maa sinapɛŋgu ndɔɔ sulaŋ a o Chɛhowaa le. (Nuawɔ Pulɔwaa 3:
TE ACHELEŊNDA HƐƐNDUU NAA PƐ SƆƆŊ CHOO ƆƆ MA LISA NAA
9, 10. Vɛɛ kpeleŋ naa sinaa mala yɛ naa te acheleŋnda hɛɛnduu naa pɛ sɔɔŋ choo a siɛlɛi fuu?
9 Miŋ dɔunuŋ tumbe tau te waŋndo hɛɛnduu naa pɛ sɔɔŋ choo. Mi hei
10 Sinaa kpeleŋ naa mala naa miŋ “tosa dɛnɛ kɛndɔɔ le dɛnɛ wɔɔŋndo yomɔɔ.” (Luomaŋnda 12:
11, 12. (a) Vɛɛ naŋ lo yɛ o kpeleŋ naa choo te waŋnda lisa naa pɛ ɔɔ ma dimul naa sɔɔŋ yeelɛiyoŋ? (b) Vɛɛ naŋ chɔm yɛ maa ŋ sina kpeleŋ naa te o hiŋ pɛ a mɛɛ naŋ chuɛɛnuŋ yɛ vɛlɛ a kaa naa?
12 Te ŋ sina pɛ kpeleŋ naa, ŋ cho chuɛɛnɔŋ nduyɛ miŋ chɔm kaa kɛndɔɔ o nɛi o nɛi niŋ le chɔmndo maa ŋ ke acheleŋnda vɛlɛ a naapila bɛɛleŋ. Ŋ nɔ miŋ wa saŋgalaŋndo ɔɔ miŋ kindiŋ le waŋnda kɔllo yusaa le. Kɛ ŋ nɔ miŋ kindiŋ le “kaala” kɛndɛlaŋ nɔɔ a waa “nyɛ kɛndɛ mɔɔsɔlɔɔ.” (Nuawɔ Pitɛ Tasoo 3:
TE Ŋ WA PƐ KƐƐSIAALAŊ TOSAA
13, 14. Vɛɛ kpeleŋ naa sinaa mala yɛ naa le kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ tosaa?
13 Te ŋ wa pɛ kɛɛsiaalaŋ tosaa, ɔɔ te acheleŋnda tosa pɛ kɛɛsiaala piiliaŋ naalaŋ, mɛɛ miŋ sina kpeleŋ naa. Mɛɛ kiilanɔɔ Pɔɔl wa o Sisaliaa niŋ, ndoo yeema le kɔlaŋ Chulusɛlɛm le siouwo wali Chɛhowa ke ndu wo tosaa. Kɛ mi wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo Akabɔɔ dimul Pɔɔl maa te o kuɛ pɛ, a cho ndu biyɔɔ. Maa a cho ndu pɛŋ diyɔɔ. Mi puaapiliaa nyɔɔlu Pɔɔl maa o kua le. Kɛ mi Pɔɔl kɛɛsiaa maa o cho lakɔ Chulusɛlɛm. Baa o ndupila niŋ ndoo tiindaŋ ni? Sako. Pɔɔl ndoo sina kpeleŋ ndɔɔ, nduyɛ o Chɛhowa niŋ ndoo tiindaŋ ni. Puaapiliaa bɛɛ ndaa sina kpeleŋ ndaa. Lelaŋ, ma toolu kɛɛsiaa Pɔɔllo, okoŋ ma mal ndu mbo kua Chulusɛlɛm.
14 Kpeleŋ naa sinaa mala naa miŋ tosa kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ o yɔŋ bɛɛ miŋ sina ɔɔ miŋ tiuba fulamakɔɔlioo chɔulaba le. Le tamaseliiyo, miŋ wa yiyaŋndo le luɛiyɔɔ o wali lɔɔlɔɔ Mɛlɛkaa niŋ. Kɛ yɛɛ cho yɛ yɔŋnɔŋ te ŋ del a naa pɛ? Te o wa yɛ mi wanaa velu naa wa del a naa nduyɛ ma yeema malaa? Yɛɛ naŋ cho yɛ tosa te ŋ yuwa pɛ? Ŋ tiuba miŋ muli nyunalaŋ ndaŋ kpou le o yɔŋ bɛɛ miŋ piɛi, nduyɛ miŋ yiyaŋ a laŋ okɔɔ. (Ikilisiaatii 8:
MƐƐ NAŊ CHƆƆLU KPELEŊ NAA SINA YƐ
15. Vɛɛ yiyaŋndo a Chɛhowa okɔɔ mala yɛ naa miŋ wa wanaa tuisiaŋ?
15 Vɛɛ naŋ chɔɔlu yɛ kpeleŋ naa sina? Ŋ cho nɛilaŋ la hiɔɔlu yaasiaa. O tasoo, ŋ nɔ miŋ yiyaŋ a Chɛhowa okɔɔ, yiyaŋndo yiŋgoloŋ a Mɛlɛka suu o cho wo. Te ŋ tuu naapila pɛ a Chɛhowa, miŋ sina maa ŋ cho a pɔmbuiinii. Nduyɛ maa ŋ nɔ sinapɛŋgu bɔɔ le. (Aisaya 8:
16. Vɛɛ yiyaŋndo o kaala Mɛlɛkaa choo mala yɛ naa miŋ chɔɔlu kpeleŋ naa sina?
16 Nɛi diiŋ ndɔ naŋ chɔɔlu kpeleŋ naa sina wo cho yiyaŋndo a mɛɛ kpɛ Chɛhowa kaala naa yɛ ni. Mi Pɔɔl tuu kunda leKilisiɔŋndo a dialuŋ wanachioo. Faluŋ Chɛhowa toosiaa o dialloŋ niŋndoŋ cho ŋ sɔvɛ. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 12:
17. Tɔnɔ yɛɛ naŋ sɔla yɛ te ŋ tofa pɛ le o kɛndɔɔ acheleŋnda o ŋdial?
17 Ŋgaa ndɔɔ, ŋ chɔɔlu kpeleŋ naa sina te ŋ tofa pɛ le o kɛndɔɔ acheleŋnda o ŋdial, mɛɛ Chɛhowa tosa yɛ. Ŋ nɔ miŋ wa kindiŋndo lɔɔlɔɔ le mi waŋnda handu naa hɔlteŋ choo ɔɔ acheleŋnda dimullo nyɛ nda nɔ ma tosa wo le. Kɛ, ŋ nɔ miŋ nyuna nda le silaa nduyɛ miŋ chɛl kɛɛsiaala ndalaŋ a kɔllo wulee. (Pulɔwaa 13:
18. Vɛɛ kɔl naa iyamaa pɛɛkoo mala yɛ naa le kpeleŋ naa chɔɔloo sinaa?
18 O hiɔɔlu ndɔɔ, ŋ chɔɔlu kpeleŋ naa sina te ŋ soliŋ pɛ sawala mandaala Baabuiyo kpeku le kɔl naa iyamaa pɛɛkoo. Sawala mandaalaŋ la pɛɛku naa le miŋ sina mɛɛ Chɛhowa sinaŋ nduyɛ mbo yiyaŋ yɛ. Te ŋ pɛɛku pɛ le sɔɔŋ chɔɔ mɛɛ Chɛhowa cha muŋ yɛ, ŋ nɔla miŋ tosa kɛɛsiaala nɛŋi Mɛlɛka kɔllo laŋ. Te ŋ wa pɛ pɛɛkoo, miŋ piɛi, nduyɛ miŋ dɔu nyɛ naŋ cho pɛɛkoo wo o wali niŋ, mi kɔl naa iyamaa simnuŋ o kala poŋ. (Timoti Tasoo 1:
19. Yɛɛ mala yɛ naa le miŋ sina kpeleŋ naa lefafɛɛŋ?
19 A loonuŋ a wana ndoo suaa le Mɛlɛka mbo fula Chuda wo, o naŋ soo a ndu okɔɔ o buŋgɛi hei kandɔŋndo wo? Mi yoomu ndɔɔ hialuŋ ndu vɛlɛ a chaŋyɛi nduɛi nda Chɛhowa tɛɛŋ kanifuule, o sina kpeleŋ ndɔɔ le. Ke naŋ nɔla miŋ hiou lachi a kpeleŋ naa sinaa o yɔŋ bɛɛ mii wa ikala le tosaa. Tamasila buɛiyaa laalaŋaa Chɛhowaa bɔɔbɔɔ chɔm maa hei nɔla mii yɔŋnuŋ. Mɛɛ naŋ viau o Chɛhowa piɛiyo niŋ fau, lende ko naŋ chɔɔlu tiindaŋndo dɔuwɔɔ o ndu niŋ ni. (Pulɔwaa 8: