1-3. Vika ka lingile kapolofeto ua ku Yunda, kaha vika viezilemo? (Talenu cikupulo ca ku vuputukilo.)

YELOVOHAME MUANGANA ua Isaleli ua tungile mutula ua ku lemesa ca makuli ku mbonge ya Mbetele. Kaha Yehova ua tumine umo kapolofeto kuli Yelovohame a ka mu leke muzimbu ua ku sompesa. Uze kapolofeto ua ku likehesa uononokele Yehova na ku tuala muzimbu uaco. Vutuhu Muangana ua nienguele cikuma, vunoni Yehova ua niungile kapolofeto keni.—1 Vamiangana 13:1-10.

² Yehova ua sikile kapolofeto ngueni kati a lie cipue ku nua vimo mu Isaleli kaha a hiluke kuimbo mu njila yeka. Kaha omo ua hilukile kuimbo, kapolofeto

ua liuanene na umo kasinakazi ua mu kuisile, ngueni a li na muzimbu ua ku tunda kuli Yehova. Yala uaco ua tualele kapolofeto ku ndzivo yeni linga a kalie na ku nua. Uze kapolofeto kononokele Yehova ngeci ua ile na uze kasinakazi. Yehova ka ca mu ile ku mutima. Kaha omo kapolofeto ua hilukile ku imbo ndumba ua mu tsihile.—1 Vamiangana 13:11-24.

³ Ka tu tantekeya vika via lingisile uze kapolofeto ku halakana  uze mukuluntu mu cihela ca Yehova. Vunoni tua tantekeya ngecize ka tualeleho “ku enda na ku konkama” hamo na Yehova. (Tandenu Mika 6:8.) Mu Mbimbiliya, ku enda na Yehova ca ambatela kumo na ku mu tsiliela, ku lavelela mu ku tuamenena ceni, na ku mu ononoka. Muntu ua ku konkama a tantekeya ngecize na pande ku vundila ntsimbu yose. Uze kapolofeto nga ua puile ua ku konkama, nga uehuile Yehova a mu leke nga na alulula via mu tumine ni kuahi. Vintsimbu vimo netu tu ka tondeka ku hangula viuma via seho ya kama, kaha halumo ka tu hasa ku mona vuino via tonda Yehova ngueni tu vi linge. Vunoni nga tu va ku konkama, tu ka vundila Yehova a tu tuamenene linga kati tu linge vivulumuna via kama.

4. Vika tu ka lilongesa mu cilongesa cino?

⁴ Mu cilongesa ci na hiti, tua lilongesele vika ca lomboloka ku konkama na vika ca tondekela cikuma kuli yetu matangua ano. Vati tu hasa ku vueza ku ku konkama cetu? Kaha viuma vika vi hasa ku eseka ku konkama cetu, ni nguetu vi hasa ku solola nga tu va ku konkama mpundu ni kuahi? Tu ci lilongesenu viuma vitatu.—Visimo 11:2.

5, 6. Vati Mbalezilayi ua muesa lungano lua ku konkama?

⁵ Vi tue ku linga nga ku aluluka vimo mu muono uetu ni nga tu tambula viteli vieka, vie ku muesa nga tu va ku konkama ni kuahi. Tu hasa ku lilongesa vimo ku lungano lua Mbalezilayi kavusamba ka cili ua Muangana Ndaviti. Omo Mbalezilayi ua puisile miaka 80 Ndaviti ua mu laniene a ye neni ku nganda ya muene. Vutuhu eci ca puile ku vezika ca kama, Mbalezilayi ua handekele ngueni ci li ku lutue nga va hana cipanga caco kuli yala ua lizina Cimehame, ci moneka ngue ua puile muneni.—2 Samuele 19:31-37.

⁶ Omo lia vika Mbalezilayi ka tavele cilanio caco? Vuno ua tinine cipanga ni ua tondele ku yoya muono ua uasi? Houe, Mbalezilayi ua vianene muomu ua puile ua ku konkama. Ua nongonuenene ngecize ku li vimo vi na aluluka mu muono ueni, kua kele vimo ka hasele ku linga. (Tandenu Ngalata 6:4, 5.) Netu tua pande ku konkama ngeci mua Mbalezilayi. Mu cihela ca ku tuala mana ku vize vi tu tonda ni ku lisetekesa na vakuetu, tu tonda ku tuala mana etu mu ku pangela Yehova na ngolo yetu yose. Eci ca pua ca seho ya kama cikuma ku hiana ku kala na citeli ni ku tsimana. (Ngalata 5:26) Nga tu pua va ku konkama, tu ka pangela hamo na vamuanetu mu ku hana vumpahu kuli Yehova na ku kuasa vakuetu.—1 Kolintu 10:31.

7, 8. Vati ku konkama ci hasa ku tu kuasa kati tu tsiliele muli etu vavene?

⁷ Ci hasa ku tu kaluuila ku tualelelaho ku pua va ku konkama nga va tu vueza ku viteli ni ku tu vueza vipanga. Tu hasa ku lilongesa ku lungano lua Nehemiya. Omo ua vuile ngecize vantu va ku Yelusalema va kele na visoti via vingi, Nehemiya ua vundilile Yehova linga a va kuase. (Nehemiya 1:4, 11) Yehova uevuililile civundilo ca Nehemiya. Muangana Aletazeleze ua puisile Nehemiya ntuamena ua limbo lize. Vutuhu Nehemiya ua kele na ngolo na vupite, ikeye ka tsilielele muli ikeye ivene. Ua tondelele Yehova a mu tuamenene na ku tanda Masiko eni ntsimbu yose. (Nehemiya 8:1, 8, 9) Nehemiya ua puile ntuamena ya vantu vavengi. Vunoni ka pangesele mpoko yeni mu ku lisukila  ha vakuavo cipue ku va yandesa.—Nehemiya 5:14-19.

⁸ Netu naua, ngeci mua Nehemiya nga tu tambula viteli via kama ni halumo tu tambula citeli ca ciha, tu tonda ku linga cose tu pue va ku konkama. Ka tu tondo ku tsiliela ha vuhasi vuetu ni ha vutongue vuetu. Vati muntu a hasa ku putuka ku litsiliela ikeye ivene? Ca ku muenako, mukuluntu ua cikungulukilo a hasa ku putuka ku linga viuma ca ku hona ku vundila ha katete. Ni halumo umo muanetu a putuka ku hangula cuma ha katete kaha amba a vundile Yehova a vezikise via na hangula laza. Vunoni, muntu ua ku konkama ke ku litsiliela ikeye ivene, cipue nga a linga vimo via sua laza ku linga. Muomu ntsimbu yose ue ku vuluka ngecize vutongue vu ali navuo ka hasa ku vu setekesa na vua Yehova. (Tandenu Visimo 3:5, 6.) Mu mavu ano, vantu vavengi vakua ku lihalesa kaha va lema ku hita vakuavo ku lutue. Vunoni vangamba va Yehova ka va pandele ku fua ngecize. Ka tue ku singanieka nguetu ku kala na viteli ce ku tu puisa ngue tua kala na seho ya kama ku hiana vakuetu mu vusoko ni mu cikungulukilo. Vunoni, tue ku tuala mana ku mutamba u tua kala nauo mu lukungulukilo lua Njambi na ku pangela hamo, na vamuanetu.—1 Timoteo 3:15.

9, 10. Vati ku konkama ci hasa ku tu kuasa nga vakuetu va tu paya mua ku pihia?

⁹ Tu hasa ku luvala nga umo a tu paya mua  ku pihia. Evi vikevio via lihitile navio Hana. Vutuhu Hana va mu lemene cikuma kuli yalieni, Hana ua kele mu vusiua. Kavuhale keni Penina ua kele na ku mu tsopa ntsimbu yose. Hana neni ua tondele ku kala na vana vunoni ka hasele. Tangua limo Hana ua livuile mua ku pihia cikuma, ngeci ua ile ku tavenakulu mu ku vundila. Sasendote ua Kama Eli mua mu muene a lila ua mu vangeyele ngueni na penda viniu! Hana nga ua nienguele cikuma. Vunoni, ua kumbuluile Eli mu kasingimiko. Kaha mu nima ya ntsimbu, Hana ua lingile civundilo ca soluele lutslielo lueni muli Yehova na cilemo ceni kuli ikeye.—1 Samuele 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

¹⁰ Ku konkama ci hasa ku tu kuasa linga tu “vule eci ca cipi. . .neci ca viuka.” (Loma 12:21) Ano mavu a Satana a na sulu na viuma via vipi. Ngeci ka tua pandele ku komoka nga va tu yandesa. Vutuhu eci ci hasa ku tu vuisa matoto, vunoni tua pande ku viana visinganieka viaco. (Visamo 37:1) Ci hasa ku tu vavala cikuma ha mutima nga tua lisevuka na vamuanetu mu cikungulukilo. Nga tu hita mu vitanga viaco, tu tonda ku temunuina Yesu. Mbimbiliya nguayo: “Omo va mu tukile, ka tukanene naua; omo ua yandele, ka lihalelele; vunoni ua likundikile kuli uze a sompela na vuviuke.” (1 Petulu 2:23) Yesu ua likehesele kaha ua tantekeyele ngecize Yehova tangua a kolola nkala vuhenge. (Loma 12:19) Netu tu tonda ku pua va ku likehesa linga kati tu “lingule vupi na vupi.”—1 Petulu 3:8, 9.

11, 12. (a) Vati tu hasa ku muesa ku konkama nga vakuetu va tu sangaziala ni va tu halesa? (b) Vati tu hasa ku muesa ku konkama ku zalesi yetu na kakesi ketu?

 ¹¹ Ku konkama cetu ce ku hita mu ceseko nga vakuetu va tu sangaziala ni va tu halesa. Estele neni va mu halesele na ku mu sangaziala cikuma. Ua puile umo ua vampuevo va ku viuka na ku lelema cikuma ku Pelesia. Ua kele muaka ua mutuntu mu ku viukisa na ku mu lelemesa, hamo na vana vampuevo vavengi vose va tondele va ka va mone kuli muangana. Kaha muangana ua hanguile Estele a pue lisano lieni. Vunoni viose evi ka via mu aluluile. Estele ka limuene ngue ua seho ya kama cikuma. Ua tualeleho ku muesa ku konkama, ngozi, na kasingimiko.—Estele 2:9, 12, 15, 17.

¹² Nga tu vakua ku konkama, tu ka zala mu cifua ci muesa ngecize tua lisingimika etu vavene na vakuetu. Mu cihela ca ku lifuimba ni ku komouesa vantu, tu ka tonda ku muesa “cimbembesi ca ku konkama.” (Tandenu 1 Petulu 3:3, 4; Yelemiya 9:23, 24) Vihandeka na vilinga vietu vi ka sololola vati tue ku limona. Ca ku muenako, tu hasa ku seteka ku lingisa vakuetu va singanieke ngecize tua hiana seho omo vimo vi tue ku panga, vi tua tantekeya, ni vamo va tua tantekeya. Ni halumo tu hasa ku seteka ku muesa ngue tua linga vimo via seho ya kama ku ndzili yetu, vutuhu vakuetu va tu kuasele. Vunoni aci singaniekenu hali Yesu. Neni nga ua komouesele vantu mu ku va leka via mana a kele nao. Vunoni Yesu ntsimbu yose ua tumbuile vize vi va soneka mu Lizi lia Njambi. Ka tondele va mu hane vumpahu. Ua tondele vumpahu vuose vu ye kuli Yehova.—Yoano 8:28.

13, 14. Vati ku konkama ci hasa ku tu kuasa ku hangula viuma via cili?

¹³ Tua pande ku konkama nga tu hangula viuma ni vakuetu va hangula ku linga vimo vi ka tu kuata. Kapostolo Paulu mua kele ku Sesaliya, ua tondele ku ya ku Yelusalema a ka manusule vipanga via mu tumine Yehova. Vunoni kapolofeto Angambu ua lunguile Paulu ngueni nga a yako va ka mu kuata. Ambe ku ka mu tsiha. Kaha vamuanaye va lambelele Paulu linga kati ayeko. Vunoni Paulu ka tavele ua ile vene ku Yelusalema. Vuno ua ile muomu ua litsilielele ivene ni? Houe, Paulu ua puile ua ku konkama kaha ua tsiliele Yehova na mutima ueni uose. Vamuanaye navo va muesele ku konkama. Kaha va kuasele Paulu ku vize via hanguile va mu ecelele a ye.—Vilinga 21:10-14.

¹⁴ Ku pua va ku konkama ci ka tu kuasa ku hangula vuino viuma cipue nga ka tu hasa ku tantekeya ni ku endesa vuino vi kezamo. Ca ku muenako, halumo tu hasa ku singanieka via ku kovela mu ku pangela Njambi ntsimbu yose. Vati tu linga nga tu vavala? Vati co nga visemi vetu va vavala kaha va tonda vukuasi? Vati tu ka linga nga tu ka kulupa? Ka tu hasa ku tantekeya vikumbululo via vihula evi viose cipue nga tu vundila na ku hilulaho vuino. (Ekelesiaste 8:16, 17) Vunoni nga tua tsiliela muli Yehova, tu ka nongonona ha lenga ngolo yetu. Tu ka hilula vuino ha vusunga vu liko, ku lomba vimamuna, kaha ca seho ya kama, na ku vundila vukuasi kuli Njambi. Kaha tua pande ku kava vi a tu leka Yehova ku hitila mu sipilitu yeni. (Tandenu Ekelesiaste 11:4-6.) Yehova a hasa ku vezikisa vi tue ku hangula, ni a hasa ku tu kuasa ku alulula vutumbe vuetu.—Visimo 16:3, 9.

15. Vati ku singanieka vuino hali Yehova ci hasa ku tu kuasa ku likehesa?

¹⁵ Vati tu hasa ku vueza ku ku konkama cetu? Tu ka lilongesa vinjila viuana. Ca katete, tua pande ku hilula vuino hali Yehova, ku singanieka vati ua fua Njambi. Nga tu lisetekesa na Yehova, tu ka nongonona vundende vuetu na ku keha ca vize vi tua tantekeya. (Isaya 8:13) Vulukenu ngecize tu li na ku pangela Njambi ua Hiana Ngolo, kati muntu ni kangelo, houe. Ku singanieka ha viuma evi ci ka tu kuasa ku likehesa “muintsi lia livoko lia Njambi lia ngolo.”—1 Petulu 5:6.

16. Vati ku singanieka ha cilemo ca Njambi ci hasa ku tu kuasa ku konkama?

¹⁶ Njila ya mu civali i tu hasa ku vueza ku ku konkama cetu ya pua ku singanieka vati Yehova ua tu lema. Paulu ua setekesele cikungulukilo ku muvila ua muntu. Kuli Yehova vilio via muvila viose via kala na seho. (1 Kolintu 12:23, 24) Netu, tu vose tua kala na seho kuli Yehova. Ikeye ke ku tu setekesa na vakuetu, kaha ke ku likela ku tu lema cipue nga tua sevuka. Tu hasa ku tula mutima mu ku tantekeya ngecize Yehova ua tu lema.

17. Ku vezika cika tu ka uanamo nga tu tala ha vifua via cili mu vakuetu?

¹⁷ Ca mu citatu, tu ka vueza ku konkama cetu nga tu tala ku vucili vua vakuetu, ngue mue ku linga Yehova. Mu cihela ca ku lingisa vakuetu va tuale mana kuli yetu ntismbu yose ni ku va leka vi va pande ku linga, tua pande ku kala na cizango ca ku tava visinganieka na vimamuna viavo. (Visimo 13:10) Tue ku viukilila nga vamuanetu va tambula viteli via viha. Kaha tu santsela Yehova mu ku tu tava tu vose tu mu pangele.—1 Petulu 5:9.

18. Vati ku longesa mutima uetu ci hasa ku tu kuasa ku vueza ku ku konkama?

¹⁸ Ca mu ciuana, tu ka vueza ku ku konkama cetu nga tu pangesa vitume via Mbimbiliya tu longese mutima uetu. Evi vitume viaco vi tu longesa vati Yehova ue ku livua na visinganieka vieni. Nga tu lilongesa ku mona viuma ngue mue ku vi muena Yehova, tu ka hasa ku hangula viuma via ya Njambi ku mutima. Omo tu ya na ku lilongesa, ku vundila, na ku pangesa vize vi tue ku lilongesa, mutima uetu uka kaniama mu ku hangula via cili. (1 Timoteo 1:5) Tu ka lilongesa ku tuameka vizango via vakuetu. Nga tu vi puisamo, Yehova ua likuminia ngueni a ka tu “tantuluisa” na ku tu kuasa ku vueza ku ku konkama cetu.—1 Petulu 5:10.

19. Vika vi ka tu kuasa ku tualelaho ku pua va ku konkama?

¹⁹ Mu vuluka uze kapolofeto ua ku Yunda u tua tumbula ku vuputukilo vua cilongesa cino ni? Ua sileho muono ueni na vusamba vueni na Yehova omo lia ku hona ku konkama. Vunoni tu hasa ku pua va ku konkama cipue nga ca cikalu ku lingamo. Kuli malungano a engi a vangamba va Yehova a muesa ngecize ci tava tu pue va ku konkama. Omo miaka i tu pangela Yehova i ya na ku livuezelela, tua pande ku vueza ku ku tsiliela muli ikeye. (Visimo 8:13) Tu hasa ku enda na ku konkama na Yehova cipue nga viuma vi aluluka mu muono. Eci ca pua ku vezika ca kama ci tu hasa ku kala naco. Tu pangenu na ndzili yose tu pue va ku konkama linga tu ende na Yehova miaka ya yaye.