1-3. Eaa ta te peroveta mei Iuda mai kare i rave, e eaa tei tupu? (Akara i te tutu mua.)

KUA akatu te Ariki o Iseraela ko Ieroboama i tetai atarau no te akamorianga pikikaa i te oire o Betela. Kua tono a Iehova i tetai peroveta no Iuda mai kia oronga i te karere akavaanga kia Ieroboama. Kua akarongo te peroveta akaaka kia Iehova e kua apai i te karere. Riri tikai te ariki i te peroveta, inara kua paruru a Iehova iaia.​—1 Ariki 13:1-10.

² Kua akaue a Iehova i te peroveta auraka e kai e auraka e inu i te vai i Iseraela e kia oki ki tona kainga na te mataara ke. Te oki anga aia, kua aravei te peroveta i tetai tangata pakari tei pikikaa iaia, te karanga anga e karere tana no ko mai ia Iehova. Kua pati te tangata pakari i te peroveta kia aere ki tona kainga e ka kaikai raua e ka inu. Kua akarongo kore te peroveta kia Iehova e kua aru i te tangata pakari. Kare a Iehova i mareka ana iaia. I runga i te mataara ki tona kainga, kua opu e kua tamate tetai riona i te peroveta.​—1 Ariki 13:11-24.

³ Kare tatou i kite i te tumu i akarongo ei te peroveta ki te tangata pakari, kare kia Iehova. Inara kua kite tatou kare aia i  akono ana i “te aerenga akamako tikai” ma Iehova. (E tatau ia Mika 6:8.) I roto i te Pipiria, te kapiti maira te aerenga ma Iehova i te irinaki kiaia e ki runga i tana aratakianga, e te akarongo kiaia. Kua kite te tangata tu tau e ka anoanoia aia kia pure putuputu. Naringa e tu tau to te peroveta, ka pati aia kia Iehova me kua taui tana ikuikuanga. Tetai taime ka anoano katoaia tatou kia rave i te au ikianga ngata, e kare e taka meitaki ana eaa ta Iehova i inangaro ia tatou kia rave. Inara me akaari tatou i te tu tau, ka pati ia Iehova kia arataki ia tatou kia kore e rave i te au ikianga kino.

4. Eaa ta tatou ka apii mei teia atikara?

⁴ I te atikara i mua akenei, kua apii tatou i te aiteanga o te tu tau e te tumu i puapinga ai te reira kia tatou i teia tuatau. Inara akapeea tatou me akaari maata atu i te tu tau? Eaa te au turanga ka timata i to tatou tu tau, koia oki, te akaari tika maira me e tu tau to tatou e me kare? Ka uriuri ana tatou e toru turanga i teianei.​—Maseli 11:2.

5, 6. Akapeea a Barezilai i te akaari anga i tona tu tau?

⁵ Me taui te au turanga e te au angaanga, ka akaari tikai to tatou ariu atu anga me e tu tau tikai to tatou. Ka apii tatou mei te akaraanga o Barezilai, te taeake tiratiratu o te Ariki ko Davida. I to Barezilai 80 mataiti, kua pati a Davida iaia kia noo i ko i te paepae ariki. Noatu e e akangateitei maata teia, karanga a Barezilai e e meitaki atu i te oronga i teia tuanga angaanga ki te tangata ko Kimihama, penei e tamaiti nana.​—2 Samuela 19:31-37.

⁶ Eaa te tumu kare a Barezilai i āriki i te patianga? Kia kopae ainei i te au apainga me kore kia mataora i te oraanga māmā ua? Kare, mari ra e tu tau to Barezilai. Kua kite aia e kua taui tona turanga, e kua āriki i tona au kotinga. (E tatau ia Galatia 6:4, 5.) Ka anoanoia tatou kia akaari i te tu tau mei ia Barezilai. Eiaa tatou e akamou ki runga i ta tatou i inangaro e eiaa e akaaite ia tatou uaorai ki tetai ke, mari ra ka akamou tatou kia rave i ta tatou ka rauka no Iehova. E mea puapinga atu teia i tetai tuanga angaanga takake me kore kia kitea meitakiia tatou. (Galatia 5:26) Me e tu tau to tatou, ka angaanga kapiti tatou ki te au taeake i te akapaapaa ia Iehova e te tauturu i tetai pae.​—1 Korinetia 10:31.

7, 8. Akapeea te tu tau te tauturu anga ia tatou auraka kia irinaki ia tatou uaorai?

⁷ Penei ka ngata i te akaari ua rai i te tu tau me orongaia mai te au apainga maata e te taoonga kia tatou. Ka apii tatou mei te akaraanga o Nehemia. Te rongo anga a Nehemia e maata te au manamanata e tupu ra ki te au tangata i Ierusalema, kua pati akatenga aia ia Iehova kia tauturu ia ratou. (Nehemia 1:4, 11) Kua pau a Iehova i ta Nehemia pure. Kua akariro te Ariki ko Aretekasaseta ia Nehemia ei tutara no te reira ngai. Noatu e tangata apinganui e te mana a Nehemia, kare aia i irinaki iaia uaorai. Mari ra kua kimi aia i ta Iehova aratakianga e kua tatau putuputu i tana Ture. (Nehemia 8:1, 8, 9) E mana maata to Nehemia i rungao i te tangata. Kare ra aia i taangaanga i tona mana kia puapinga iaia uaorai me kore kia takino i tetai ke.​—Nehemia 5:14-19.

⁸ Mei ia Nehemia rai, me orongaia mai te apainga maata me kore me taui ta tatou  tuanga angaanga, ka inangaro tatou i te akapapu e tu tau to tatou. Kare tatou e inangaro kia irinaki ua ki runga i to tatou uaorai tareni e te kite karape. Akapeea tetai tangata me akamata i te irinaki ki runga iaia uaorai? Tetai akaraanga, penei ka akono tetai tangata pakari i te au angaanga a te putuputuanga ma te kore e pure na mua. Me kore ra penei ka na mua tetai taeake me kore tuaine i te rave i te ikianga e oti ka pure kia Iehova kia akameitaki mai i te ikianga. Inara, kare te tangata tu tau e irinaki kiaia uaorai, noatu e ka rave aia i tetai angaanga kua matau ua aia i te rave. Ka akamaara ua rai aia e kare tana au tareni e aite ki ta Iehova. (E tatau ia Maseli 3:5, 6.) I teianei ao, e manganui te tangata noinoi tei rere vave na mua ake i tetai ke. Kare te au tavini o Iehova e pera ana. Kare tatou e manako e me rauka mai te apainga, e meitaki atu tatou i tetai pae i roto i to tatou ngutuare e te putuputuanga. Mari ra, ka akamaara tatou i ta tatou tuanga i roto i te akanoo anga a te Atua e te angaanga kapiti ki te au taeake e te au tuaine.​—1 Timoteo 3:15.

9, 10 Akapeea te tu tau te tauturu anga ia tatou me akaapa tau kore tetai ia tatou?

⁹ Ka mamae rai tatou me akaapa tau kore tetai ia tatou. Kua tupu teia kia Hana.  Noatu e kua inangaro maata tana tane iaia, kua maromaroa a Hana. Kua aviri tona enemi ko Penina iaia i te au taime ravarai. Kua inangaro a Hana i te anau tamariki inara e vaine pa aia. Tetai rā kua taitaia tikai a Hana e kua aere aia ki te tapenakara i te pure. Kua kite te Taunga Maata ko Eli iaia e aue ra e kua akaapa iaia no te kona kava! Ka rauka ua ia Hana i te riri. Inara, kua pau aia ia Eli ma te akangateitei. I muri mai, kua pure a Hana ei akaari i tona akarongo kia Iehova e tona inangaro nona.​—1 Samuela 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

¹⁰ Ka tauturu te tu tau “kia mate ra te kino ia koe i te meitaki.” (Roma 12:21) Kua ki to Satani akatereanga i te au mea kino. No reira eiaa tatou e poitirere me akono tau koreia tatou. Noatu e ka akatupu teia i te riri i roto ia tatou, kia patoi atu tatou i te reira. (Salamo 37:1) Penei ka maata te mamae me tupu te au manamanata ki te au taeake e te au tuaine i roto i te putuputuanga. Me tupu te reira, ka inangaro tatou i te aru ia Iesu. Karanga te Pipiria: “Ko tei kore i akakino atu, kia akakinoia mai aia ra; e kia mate aia ra, kare aia i tuatua tutaki atu; kua tuku ra iaia uaorai kiaia nona te manako tika ra.” (1 Petero 2:23) E tu akaaka to Iesu e kua kite aia e ka akatikatika a Iehova i te au tu tau kore. (Roma 12:19) Ka inangaro katoa tatou kia akaaka e “auraka e tutaki atu te kino i te kino.”​—1 Petero 3:8, 9.

11, 12 (a) Akapeea tatou me akaari ua rai i te tu tau me akameitaki mai e me akapaapaa tetai ia tatou? (e) Akapeea tatou me akaari i te tu tau na roto i ta tatou akamanea e ta tatou e rave ra?

 ¹¹ Ka timata katoaia to tatou tu tau me akameitaki e me akapaapaa te tangata ia tatou. Kua akapaapaa e te akaepaepa maataia a Esetera. Koia tetai o te au vaine manea roa atu i Peresia. Kua taea te okotai mataiti tona akamaneaia anga ki te au akamanea oko maata, koia e te au vaine mapu e manganui te tauta ra kia akaraia mai e te ariki. I reira kua iki te ariki ia Esetera ei ariki vaine nona. Inara kare teia au akapaapaaanga i taui i tona tu. Kare a Esetera i akaparau. Mari ra, kua akaari ua rai aia i te tu tau, takinga meitaki e te akangateitei.​—Esetera 2:9, 12, 15, 17.

¹² Me e tu tau to tatou, ka akamanea tatou e ka akaari i te tu akangateitei i tetai ke e kia tatou uaorai. Kare tatou e akatietie e kare e akameamea, mari ra ka tauta kia rauka “te ngakau maru e te muteki ua.” (E tatau ia 1 Petero 3:3, 4; Ieremia 9:23, 24) Aere ua rai, ka akaariia to tatou manako no runga ia tatou uaorai na roto i ta tatou tuatua e te angaanga. Ei akaraanga, penei ka tauta tatou i te akakeu i tetai ke kia manako e puapinga tatou no ta tatou e rave ra, to tatou kite karape, e te aronga ta tatou i kite. Me kore penei ka tauta kia akaraanga mei te mea rai e na tatou uaorai i rave i tetai mea puapinga, inara te tika kua tauturu mai tetai ke. E akamanako ana ia Iesu. Kua rauka iaia te akaariari i tona pakari maata ki te tangata. Inara, kua taiku putuputu a Iesu i te Tuatua a te Atua. Kare aia i inangaro i te tangata kia akapaapaa iaia. Mari ra, kua inangaro ua rai aia i te akapaapaa ia Iehova.​—Ioane 8:28.

13, 14 Akapeea te tu tau me tauturu ia tatou kia rave i te ikianga meitaki?

¹³ Ka anoanoia te tu tau me rave i te ikianga, me kore me na tetai ke e rave i te au ikianga tei akakeu ia tatou. Te nooanga te apotetoro ko Paulo i Kaisarea, kua inangaro aia i te aere ki Ierusalema kia akaoti i te angaanga ta Iehova i oronga kiaia. Inara kua akakite te peroveta ko Agabo kia Paulo me aere aia, ka opuia aia. Penei ka tamateia aia. Kua pati akatenga te au taeake ia Paulo auraka kia aere. Inara kua iki a Paulo i te aere ki Ierusalema. Ko te tumu ainei e kua irinaki aia ki runga iaia uaorai? Kare, e tu tau to Paulo e kua irinaki pu tikai ia Iehova. Kua akaari katoa te au taeake i te tu tau. Kua turuturu ratou i ta Paulo ikianga e kua tuku iaia kia aere.​—Angaanga 21:10-14.

¹⁴ Ka tauturu te tu tau ia tatou kia rave i te ikianga meitaki noatu e kare e rauka ia tatou i te kite e te akatere eaa te ka tupu no te reira. Ei akaraanga, penei te akamanako ra tatou i te rave i te angaanga orometua tamou. Akapeea ra me maki tatou? Akapeea me maki to tatou au metua e ka inangaro i te tauturu? Eaa ta tatou ka rave me pakarikari tatou? Kare tatou i kite i te pauanga ki teia au uianga, noatu e ka pure e ka akamanako no runga i te reira. (Koheleta 8:16, 17) Inara me irinaki tatou kia Iehova, ka kite e ka āriki tatou i to tatou au kotinga. Ka akara matatio tatou i te au tika, ka pati no te tauturu e tei puapinga atu, ka pure no te aratakianga. E oti ka anoanoia tatou kia aru i te aratakianga a te vaerua o Iehova. (E tatau ia Koheleta 11:4-6.) Ka akameitaki a Iehova i ta tatou ikianga, me kore ka tauturu aia ia tatou kia taui i ta tatou parani.​—Maseli 16:3, 9.

15. Akapeea te akamanako oonu anga no runga ia Iehova te tauturu anga ia tatou kia vai akaaka ua?

¹⁵ Akapeea tatou me akaari maata atu i te tu tau? Ka uriuri tatou e ā mataara. Te mea mua, ka anoanoia kia akamanako oonu no runga ia Iehova, mei teaa tikai tona tu ei Atua. Me akaaite ia tatou uaorai kia Iehova, ka kite tatou mei teaa te iti ia tatou e to tatou kite. (Isaia 8:13) E akamaara te tavini nei tatou i te Atua Mana Katoatoa, kare i te tangata e te angera. Me akamanako oonu i te reira, ka tauturu ia tatou kia vai akaaka ua “i raro ake i te rima mana o te Atua.”​—1 Petero 5:6.

16. Akapeea te akamanako oonu anga no runga i to te Atua aroa te tauturu anga ia tatou kia akaari i te tu tau?

¹⁶ Te rua o te mataara kia akaari maata atu i te tu tau koia kia akamanako oonu mei teaa te maata i to Iehova aroa ia tatou. Kua akaaite a Paulo i te putuputuanga ki te kopapa tangata. Kua akariro a Iehova i te au mero katoa o te kopapa ei mea puapinga. (1 Korinetia 12:23, 24) E puapinga katoa tatou tataki tai kia Iehova. Kare aia e akaaite ia tatou ki tetai ke, e kare tona aroa no tatou e akamutu me rave tatou i te tarevake. Ka paruruia tatou me kite i to Iehova aroa ia tatou.

17. Akapeea tatou e puapingaia ai me kimi i te meitaki i roto i tetai ke?

¹⁷ Te toru, ka maata atu to tatou tu tau me kimi i te meitaki i roto i tetai ke mei ta Iehova e rave ra. Eiaa e tauta ua rai i te akariro e ko tatou te mea puapinga rava atu me kore te akakite ki tetai ke eaa ta ratou ka rave, mari ra, ka ui tatou i to ratou manako e ka āriki ua i te reira. (Maseli 13:10) Ka mataora tatou i te au taeake e te au tuaine me orongaia te tuanga angaanga takake kia ratou. E ka akameitaki tatou pouroa ia Iehova no te mea te akatika ra aia ia tatou kia tavini iaia.​—1 Petero 5:9.

18. Akapeea te tereni anga i te akava ngakau te tauturu anga ia tatou kia akaari maata atu i te tu tau?

¹⁸ Te ā, ka maata atu to tatou tu tau me taangaanga i te au kaveinga Pipiria kia tereni i to tatou akava ngakau. Ka apii teia au kaveinga i to Iehova au manako. Me apii tatou i te akamanako i to Iehova au manako, ka rave tatou i te au ikianga tei akamareka i te Atua. Ia tatou e apii ra, e pure ra, e te akono i ta tatou i apii, ka ketaketa atu i to tatou akava ngakau. (1 Timoteo 1:5) Ka apii tatou i te tuku i tetai ke na mua ia tatou. Me akapera, te taputou nei a Iehova e nana e “akameitaki rava” ia tatou, kapiti mai te tauturu ia tatou kia akaari maata atu i te tu tau.​—1 Petero 5:10.

19. Eaa te ka tauturu ia tatou kia akaari i te tu tau e tuatau ua atu?

¹⁹ Maara ainei ia koe te peroveta no Iuda mai tei uriuriia i te akamata anga o teia atikara? Kua ngere aia i te ora e tona pirianga oa kia Iehova no te mea kare aia i tamou i te tu tau. Inara ka rauka ia tatou te akaari ua rai i te tu tau noatu e ngata i te rave. Te akapapu maira te au akaraanga o te au tavini tiratiratu o Iehova e ka rauka rai i te rave i te reira. Te roa atu i ta tatou tavini anga ia Iehova, ko te maata atu ta tatou irinakianga iaia. (Maseli 8:13) Noatu to tatou turanga, ka rauka rai ia tatou i te aaere ma Iehova. Ko teia te akangateitei maata roa atu no tatou. No reira e rave i te au mea ka rauka kia akaari ua rai i te tu tau e kia aaere ma Iehova e tuatau ua atu.