Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

UJTEM BΛ TIʼ TOJLEL

Jehová cabʌl bajcheʼ tsiʼ pʌsbeyon lojon i yutslel i pusicʼal mach bʌ i wentʌlelic miʼ mel

Jehová cabʌl bajcheʼ tsiʼ pʌsbeyon lojon i yutslel i pusicʼal mach bʌ i wentʌlelic miʼ mel

I CʼABAʼ c tat jiñʌch Arthur, tsiʼ wen cʼuxbi Dios. Cheʼ bʌ xcolel to, tsiʼ mulaj ochel ti jumpʼejl Iglesia Metodista. Pero tsiʼ qʼuexta i pensar cheʼ bʌ tsaʼ caji i pejcʌben i jun jiñi xPejcaya bibliajob i tsaʼ caji i tempan i bʌ yicʼotob. Tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ ti 1914, cheʼ bʌ 17 jaxto i jabilel. Cheʼ bʌ woli (choncol) ti ujtel jiñi Primera Guerra Mundial, maʼañic tsiʼ jacʼʌ ochel ti soldado. Jin chaʼan, 10 uw tsaʼ otsʌnti ti cárcel yaʼ ti Kingston (Ontario, Canadá). Cheʼ bʌ tsaʼ loqʼui, tsaʼ ochi bajcheʼ colportor, cʌmbil bʌ ili ora bajcheʼ precursor.

Jiñi c tat tsaʼ ñujpuñi yicʼot Hazel Wilkinson ti 1926. I mamá Hazel tsiʼ cʌñʌ i sujmlel cheʼ ti 1908. Tsaʼ quila pañimil (chʼocʼayon) ti 24 i chaʼan abril, 1931. Chʌntiquilon lojon, i joñon jiñi i chaʼticlel. Jiñi c tat tsiʼ cʼuxbi yicʼot tsiʼ qʼuele ti ñuc jiñi Biblia, i cheʼʌch tsiʼ cʌntesayon lojon. Wen ñuc bʌ tiʼ tojlel c familia jiñʌch i melol i yeʼtel (troñel) Jehová. Jin chaʼan, ñʌmʌlon lon ti tem subtʼan ti jujumpʼejl ototʌl (Hechos 20:20).

MAʼAÑIC TSAʼ COTSA C BΛ TI POLÍTICA I TSAʼ OCHIYON TI PRECURSOR BAJCHEʼ C PAPÁ

Jiñi Segunda Guerra Mundial tsaʼ tejchi ti 1939. Cheʼ ñumeñix jumpʼejl jab, jiñi i testigojob Jehová maʼañix tsaʼ ajqʼuiyob ti subtʼan yaʼ ti Canadá. Jiñi xbiʼtalob yom miʼ chaʼleñob ti saludar jiñi bandera yicʼot miʼ cʼʌyiñob jiñi himno. Jiñi maestrojob ti bele ora miʼ yʌcʼon lon ti loqʼuel ti jumpat quicʼot c chich i cʼabaʼ Dorothy cheʼ bʌ miʼ melob bajcheʼ jiñi. Pero ti jumpʼejl bʌ qʼuin, jiñi c maestra tsiʼ subeyon ti xbʌqʼuen chaʼan miʼ yʌcʼon ti quisin. Cheʼ bʌ tsaʼ loqʼuiyon ti clase, an c piʼʌlob ti qʼueljun tsaʼ bʌ i jatsʼʌyoñob yicʼot tsiʼ chocoyoñob ti lum. Pero maʼañic tsiʼ yʌqʼueyon c chʼijiyemlel. Tsaʼ bʌ c ñusa tsaʼ jach i coltayon c ñumen mulan c jacʼben i mandar Dios anquese mic ñusʌben i mandar wiñicob (Hechos 5:29).

Ti julio i chaʼan 1942, tsaʼ c chʼʌmʌ jaʼ ti jumpʼejl tanque am bʌ yaʼ baqui miʼ cosʌntel alʌcʼʌl tac. Ti jiñi bʌ ora an jaxto 11 c jabilel. Cheʼ bʌ maʼañic qʼueljun mic wen mulan ochel bajcheʼ precursor de vacaciones, cʌmbil bʌ ili ora bajcheʼ precursor auxiliar. Jumpʼejl jab tsajñiyon quicʼot yambʌ uxtiquil hermanojob ti subtʼan yaʼ tiʼ Ontario ba miʼ xotʼob siʼ.

Cheʼ ti 1 i chaʼan mayo, 1949, tsaʼ ochiyon ti precursor regular. Ti jiñi bʌ ora tsaʼ pʌjyiyon ti eʼtel yaʼ baqui choncol ti mejlel jiñi sucursal ti Canadá. Ti wiʼil, tsaʼ pʌjyiyon cʌytʌl yaʼ ti Betel. Tsaʼ ochiyon ti eʼtel ti imprenta, i tsaʼ c ñopo c ñijcan jumpʼejl prensa pechel bʌ. Cʼajal c chaʼan cheʼ bʌ ti jujumpʼejl semana tsaʼ c chaʼle coltaya ti acʼʌlel chaʼan miʼ chaʼlentel ti imprimir jumpʼejl tratado muʼ bʌ i yʌl chaʼan i tʌcʼlʌntel jiñi Testigojob ti Canadá.

Ti wiʼil, tsiʼ qʼuextayoñob yaʼ ti Oficina chaʼan subtʼan. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin tsaʼ c melbe jumpʼejl entrevista jiñi majlel bʌ mucʼob bajcheʼ precursor ti Canadá. Cabʌl hermanojob miʼ tajob contrajintel yaʼi. Tsaʼ c chaʼle ti entrevistar jiñi hermana Mary Zazula, chʼoyol bʌ ti Edmonton (Alberta). Jiñi i tatob ochemob yaʼ ti Iglesia Ortodoxa. Tsaʼ chojquiyob loqʼuel tiʼ yotot come maʼañic tsiʼ jacʼʌ yicʼot i yʌscun chaʼan miʼ cʌyob i pejcan jiñi Biblia. Comol tsiʼ chʼʌmʌyob jaʼ cheʼ ti junio i chaʼan 1951, i tsaʼ ochiyob bajcheʼ precursor cheʼ bʌ ñumeñix 6 uw. Cheʼ bʌ woli (yʌquel) c mel jiñi entrevista, tij qʼuele chaʼan Mary miʼ ñoj cʼuxbin Jehová. Cʼajal c chaʼan cheʼ bʌ tsaʼ cʌlʌ chaʼan cheʼ yilal com bʌ ñujpuñel quicʼot bajcheʼ jiñi. I cheʼʌch tsaʼ ujti. Tsaʼ ñujpuñiyon lon ti 30 i chaʼan enero, 1954, cheʼ añix 9 uw j cʌñʌ lon c bʌ. Cheʼ añix jumpʼejl semana lon c ñujpuñel, tsaʼ pʌjyiyon lojon chaʼan mi lon c chajpʌntel bajcheʼ superintendente i chaʼan circuito. Chaʼpʼejl jab tsaʼ c julaʼta lojon jiñi congregación tac am bʌ yaʼ ti norte i chaʼan Ontario.

Come jiñi subtʼan woliʼ bej pujquel majlel tiʼ petol pañimil (mulawil), yom to miʼ ñumen chojquel majlel misionerojob. Tsaʼ c ñaʼta quicʼot Mary chaʼan mi mucʼʌch j cuch lon jiñi us cheʼ an cabʌl ticwal yicʼot tsʌñal, baqui jach mic mejlel lon ti chumtʌl. Tsajñiyon lon ti jiñi clase 27 i chaʼan jiñi Cʌntesʌntel i chaʼan Galaad. Jiñi clase tsaʼ ujti cheʼ ti julio i chaʼan 1956, i ti noviembre tsaʼ cʼotiyon lojon ti Brasil.

CHEʼ BΛ YAʼAÑON LON TI BRASIL

Cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyon lon ti Brasil, tsaʼ c teche lon j cʌn portugués. Tsaʼ caji lon j cʌn bajcheʼ yom mi lon c tech tʼan. Cheʼ jiñi, tsaʼ lon c wen ñopo chuqui yom mi lon j cʌl chaʼan mi lon cʌcʼ jiñi revista tac, i tsaʼ majliyon lojon ti subtʼan. Mi an majqui miʼ mulan i ñumen cʌn, tsaʼ lon c ñaʼta chaʼan mi lon c pejcʌben jumpʼejl versículo muʼ bʌ i yʌl bajcheʼ yilal cheʼ chumuloñixla tiʼ Yumʌntel Dios. Juntiquil xʼixic tsaʼ bʌ i mulaj i wen ñʌchʼtan, tsaʼ lon c pejcʌbe muʼ bʌ i yʌl Apocalipsis 21:3, 4. Pero tsaʼ lic yajliyon ti jiñi bʌ ora. Mach wen ñʌmʌloñic ti cʌlʌx ticwal. Tiʼ sujm, maʼañic tsaʼ ñʌmʼayon.

Tsaʼ chojquiyon lon majlel ti jumpʼejl tejclum i cʼabaʼ Campos (Río de Janeiro). Ili ora añix 15 congregación. Pero cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyon lon, an jach jumpʼejl grupo ñajt bʌ cʌylem yicʼot jumpʼejl jach i yotot misionerojob, ti jiñi otot chumulob jiñi hermana: Esther Tracy, Ramona Bauer, Luiza Schwarz yicʼot Lorraine Brookes (i jol i cʼabaʼ cheʼ tsaʼ ñujpuñi jiñʌch Wallen). Ti jiñi otot tsaʼ c taja wutsʼoñel yicʼot c sʌclan siʼ. Ti jumpʼejl bʌ acʼʌlel cheʼ ti lunes, cheʼ bʌ tsaʼ ujti jiñi estudio chaʼan Lac Tsictesʌbentel, tsaʼ caji j cʌl quicʼot Mary chuqui tsaʼ lon c mele ti jiñi qʼuin. Mary woliʼ cʼaj i yoj ti jumpʼejl sillon. Cheʼ bʌ tsaʼ tejchi, ¡tsaʼ loqʼui juncojt lucum yaʼ tiʼ cʼʌnjol! Tsaʼ wen cajiyob ti bʌqʼuen jinto tsaʼ c tsʌnsa jiñi lucum.

Cheʼ bʌ añix jumpʼejl jab i cajel lon j cʌn jiñi tʼan portugués, tsaʼ ochiyon lon bajcheʼ superintendente i chaʼan circuito. Tsajñiyon tac lon baqui maʼañic luz. Tsaʼ wʌyiyon lon ti lum, tsaʼ c chaʼle lon xʌmbal ti caballo yicʼot ti carreta. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, ñajt baqui tsaʼ majliyon lon ti subtʼan. Tsaʼ c xʌñʌ lon majlel ti tren chaʼan mij cʼotel lon ti jumpʼejl tejclum am bʌ yaʼ ti wits, i yaʼi tsaʼ c tojo lon jumpʼejl cuarto. Jiñi sucursal tsiʼ chocbeyon lojon cʼotel 800 revista chaʼan mi lon j cʼʌn ti subtʼan. Mach junsujtel jach tsajñiyon lojon ti jiñi oficina chaʼan correo chaʼan mi lon j cuch majlel jiñi revista tac.

Ti 1962, cabʌl baqui tsaʼ ajqʼui jiñi Cʌntesʌntel tiʼ chaʼan bʌ i Yumʌntel Dios yaʼ ti Brasil. 6 uw tsaʼ c chaʼle xʌmbal baqui jach, Mary maʼañic tsaʼ majli quicʼot. Tsaʼ c chaʼle cʌntesa ti Manaos, Belém, Fortaleza, Recife yicʼot ti Salvador. Cheʼ bʌ yaʼ añon ti Manaos, tsaʼ c mele jumpʼejl colem tempa bʌ ti jumpʼejl otot baqui miʼ yujtel cʼay. Pero ti jiñi bʌ ora wen tsʌts tsiʼ chaʼle jaʼal i maʼañic sʌc bʌ jaʼ chaʼan miʼ jajpel yicʼot maʼañic baqui yom uchʼel. Tsaʼ c pejca juntiquil soldado i tsaʼ c sube tsaʼ bʌ ujti. Tiʼ wen pʌsʌ i yutslel yicʼot tsiʼ coltayon lojon chaʼan ti jiñi colem tempa bʌ añʌch jiñi jaʼ chaʼan bʌ miʼ jajpel. Cheʼ jaʼel, tsiʼ choco cʼotel soldadojob chaʼan miʼ cʌchob chaʼpʼejl colem lona i yaʼʌch tsaʼ mejli bʌlñʌcʼʌl i tsaʼ ujti uchʼel.

Cheʼ bʌ añon ti julaʼ ñumel, Mary tsiʼ chaʼle subtʼan baqui wen an xchoñoñelob maʼañic bʌ miʼ mulañob i pejcan Biblia. Jiñi xchoñoñelob chʼoyolob ti Portugal, i cʼotemob jach ti eʼtel yaʼ ti Brasil. Mary mach tijicñayic ti yubi i bʌ i tiʼ sube chaʼtiquil uxtiquil hermanojob: «Jiñi tejclum baqui maʼañic baʼ ora com chumtʌl jiñʌch Portugal». Pero mach jalic tsaʼ ñumi, i tsaʼ aqʼuentiyon lojon jumpʼejl carta. Tsaʼ subentiyon lojon majlel ti Portugal yaʼ baqui mʌctʌbil jiñi subtʼan. ¡Toj sajtel i pusicʼal jiñi Mary! Pero tsaʼʌch c jacʼʌ lojon majlel.

CHEʼ TSAʼ C CHAʼLEN LON SUBTʼAN TI PORTUGAL

Ti agosto cheʼ ti 1964, tsaʼ cʼotiyon lojon ti Lisboa (Portugal). Wen wocol woliʼ ñusan jiñi hermanojob tiʼ caj jiñi policiajob mucul jach bʌ miʼ chaʼleñob eʼtel. Jin chaʼan, cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyon lojon, mach ti orajic tsaʼ c sʌcla lon jiñi hermanojob. Ti ñaxan, tsaʼ c tojo lon jumpʼejl alʌ cuarto. Cheʼ bʌ tsaʼ aqʼuentiyon lojon jiñi visa, tsaʼ c tojo lon jumpʼejl ototʌl. Cheʼ ñumeñix joʼpʼejl uw, tsaʼ mejli lon c pejcan jiñi hermanojob añoʼ bʌ yaʼ ti sucursal. Wen tijicña tsaʼ cubi lojon cheʼ bʌ muqʼuix c mejlel lon ti tempa bʌ.

Jiñi i Yotlel tempa bʌ tac tsaʼ ñujpʼi come jiñi i testigojob Jehová tsaʼ mʌctʌntiyob, i jiñi tempa bʌ tac tsaʼ mejli tiʼ yotot hermanojob. Jiñi policíajob ti jujumujcʼ miʼ ñumelob tiʼ yotot jiñi Testigojob. Cheʼ jaʼel, cabʌl hermanojob tsaʼ chujquiyob majlel chaʼan miʼ melbentelob cʼajtiya tac yaʼ baqui mero an jiñi policíajob. Tsaʼ wen ticʼlʌntiyob chaʼan miʼ subob i cʼabaʼ jiñi hermanojob añoʼ bʌ tiʼ wenta congregación. Jiñi hermanojob tsiʼ cʌyʌyob i cʼʌn i jol i cʼabaʼ chaʼan miʼ cʌntañob i bʌ. Tiʼ cʼabaʼ jach miʼ pejcañob i bʌ.

Ti jiñi 60 jab tsaʼ bʌ c melbe lon i yeʼtel Jehová cabʌl chuqui wen bʌ tsaʼ lon c ñusa.

Ñumen i cʼʌjñibal tsaʼ lon j qʼuele chaʼan jiñi jun tac miʼ cʼotel tiʼ tojlel jiñi hermanojob, come jin mi caj i coltañob chaʼan miʼ lʌtʼob jiñi wocol. Mary ti máquina miʼ tsʼijbun jiñi temaj tac chaʼan estudio muʼ bʌ i tilel yaʼ ti Lac Tsictesʌbentel yicʼot ti yan tac bʌ. Wen utsʼat yajcʌbil jiñi jun muʼ bʌ i cʼʌn, come miʼ chaʼ cʼʌjñel chaʼan miʼ mejlel yan tac bʌ copia chaʼan miʼ yʌqʼuentel jiñi hermanojob.

TSAʼ J COLTA LON C BΛ TI MELOBΛJΛL TAC

Ti junio i chaʼan 1966 tsaʼ ujti jumpʼejl meloñel ñuc bʌ i cʼʌjñibal yaʼ ti Lisboa. Tsaʼ otsʌbenti i mul 49 hermanojob añoʼ bʌ ti jiñi Congregación i cʼabaʼ Feijó chaʼan tsiʼ meleyob tempa bʌ ti jumpʼejl ototʌl cheʼ mach yomic miʼ melob. Tsaʼ c wʌn chajpa jiñi hermanojob chaʼan bajcheʼ miʼ mejlel ti ujtel, joñon tsaʼ c mele bajcheʼ jiñi abogado woli bʌ i jopʼbeñob i mul yaʼ ti melobʌjʌl. Pero cheʼ bajcheʼ tsaʼ lon c wʌn ñaʼta, tsaʼ c sʌtʌ lojon. Tsaʼ cʌjchiyob majlel ti cárcel jiñi 49 hermanojob yicʼot hermanajob. An tsaʼ bʌ jalʼayob jumpʼejl uw yicʼot ojlil yaʼ ti cárcel, i an tsaʼto bʌ jalʼayob joʼpʼejl uw yicʼot ojlil. Pero jiñi meloñel tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan cabʌl quixtañu miʼ mejlel i yubiñob jiñi wen tʼan. Cheʼ woli ti ujtel jiñi meloñel, jiñi lon c abogado tsiʼ taja ti tʼan tsaʼ bʌ i yʌlʌ juntiquil wiñic muʼ bʌ i yʌjlel ti Biblia i cʼabaʼ Gamaliel (Hechos 5:33-39). Cheʼ jaʼel, tsaʼ ñumen pujqui yaʼ baqui miʼ ñumel noticia tac. Tsaʼ c wen ubi lon c tijicñʌyel cheʼ jiñi abogado tsaʼ caji ti aqʼuentel estudio yicʼot tsaʼ caji ti majlel ti tempa bʌ.

Cheʼ ti diciembre i chaʼan 1966, tsaʼ waʼchocontiyon bajcheʼ superintendente i chaʼan sucursal. Cabʌl ora tsaʼ c chʼʌmʌ tic wenta chaʼan mij qʼuel chaʼan bʌ meloñel tac. Tsaʼ c chaʼlen lon wersa chaʼan jiñi lon c subtʼan ti Portugal maʼañic miʼ mʌctʌntel (Filipenses 1:7). Cheʼ ti 18 i chaʼan diciembre, 1974, tsaʼ ajli chaʼan muqʼuix c mejlel lon ti subtʼan. Jiñi hermano Nathan Knorr yicʼot Frederick Franz añoʼ bʌ yaʼ ti central mundial tsaʼ cʼotiyob chaʼan mi lon j comol ubin lon c tijicñʌyel ti jiñi bʌ ora. Tsaʼ c mele lon colem tempa bʌ yaʼ ti Oporto yicʼot Lisboa, i tsaʼ cʼoti 46,870 quixtañujob.

Come Jehová tsiʼ chʌn colta jiñi subtʼan, jiñi wen tʼan tsaʼ ñumen pujqui ti isla tac bajcheʼ ti Azores, Cabo Verde, Madeira yicʼot Santo Tomé y Príncipe, baqui yujilob jiñi tʼan portugués. Come tsaʼ ñumen pʼojli jiñi Testigojob, tsaʼ mejli yambʌ tsijib sucursal ñumen colem bʌ. Cheʼ ti 23 i chaʼan abril, 1988, jiñi hermano Milton Henschel tsiʼ yʌcʼʌ jiñi discurso chaʼan miʼ tejchel ti cʼʌjñel jiñi tsijib sucursal. Tsaʼ cʼoti 45,522 hermanojob ti jiñi discurso, yicʼot 20 misionerojob tsaʼ bʌ i chaʼleyob subtʼan yaʼ ti Portugal.

TSAʼ LON J CΛÑΛ TIʼ TOJLEL XUCʼUL BΛ HERMANOJOB

Cʼʌlʌl bajcheʼ tsaʼ cajiyon lojon, cabʌl chuqui cʌmbil lon c chaʼan tiʼ tojlel jiñi xucʼul bʌ hermanojob. Jumpʼejl ejemplo, an chuqui wen ñuc bʌ tsaʼ j cʌñʌ tiʼ tojlel jiñi hermano Theodore Jaracz cheʼ bʌ tsajñiyon ti julaʼ quicʼot ti jumpʼejl sucursal. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyon lon, an jumpʼejl tsʌts bʌ wocol. Jiñi hermanojob ochemoʼ bʌ ti jiñi Comité i chaʼan Sucursal tsiʼ chaʼleyob wersa i tojʼesañob, pero tsiʼ tajayob i chʼijiyemlel come maʼañic tsaʼ mejliyob. Jin chaʼan, jiñi hermano Jaracz tsiʼ subeyob: «Yomix mi laj cʌy chaʼan miʼ mel i yeʼtel jiñi chʼujul bʌ espíritu». Maʼañic miʼ ñajʌyel c chaʼan jaʼel chuqui tsiʼ subeyon lojon jiñi hermano Franz cheʼ bʌ tsajñiyon ti julaʼ quicʼot Mary yaʼ ti Brooklyn. Cheʼ bʌ quicʼot lon yambʌ hermanojob tsaʼ j cʼajtibe lon ticʼojel, tsiʼ subeyon lon: «Mach laʼ wis cʌy i yorganización Jehová, anquese chuqui jach miʼ mejlel ti ujtel. Cojach woli bʌ i mel tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús: Miʼ sub jiñi wen tʼan chaʼan i Yumʌntel Dios».

Joñon yicʼot Mary an cubi lon c tijicñʌyel cheʼ mi lon c jacʼben i ticʼojel jiñi hermano Franz. Cabʌl chuqui utsʼatax bʌ tsaʼ lon c ñusa cheʼ bʌ tsaʼ c julaʼta lon jiñi sucursal tac ti cabʌl país. Tsaʼ c mulaj lon j cʌn cabʌl hermanojob anquese mach lajalobic i jabilel i mij cʼajtesʌbeñob lon chaʼan wen ñuc chuqui woliʼ melob tiʼ tojlel Jehová. Tsaʼ lon c chʌn subeyob chaʼan mach yomic miʼ cʌyob i melben i yeʼtel Dios.

Tsaʼix ñumi cabʌl jabil, wʌle añix ñumen ti 80 lon c jabilel. Mary muqʼuix i wen cʼamʼan (2 Corintios 12:9). Cheʼ jaʼel, an i tajayon lojon yambʌ wocol tac. Pero an i pʼʌtʼesa lon c ñopoñel (chʼujbiya) yicʼot ti jumpʼejl lon c pusicʼal xucʼul mi caj lon cajñel tiʼ tojlel Jehová. Cheʼ bʌ mi lon c ñaʼtan tiʼ pejtelel chuqui ñusʌbil lon c chaʼan tiʼ melol i yeʼtel Jehová, tsiquil chaʼan cabʌlʌch bajcheʼ tsiʼ pʌsbeyon lojon i yutslel i pusicʼal mach bʌ i wentʌlelic miʼ mel * (qʼuele jiñi nota).

^ parr. 29 Douglas Guest tsaʼ chʌmi yicʼot i xucʼtʌlel tiʼ tojlel Jehová cheʼ ti 25 i chaʼan octubre, 2015, cheʼ bʌ wolito i tsʼijbuntel ili jun.