တၢ်အိၣ်မူအဂ့ၢ်
ပတူၢ်ဘၣ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်ပှၤလၢ ကျဲအါဘိ
ဖဲယပၢ်မ့ၢ်ပှၤသးစၢ်အခါ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အအဲၣ်ယွၤဒိၣ်မး ဒီးအမံၤမ့ၢ် အါသၢၣ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် မဲၣ်သဒံး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအဝဲဖးဘၣ် လံာ်လဲၢ်လၢ လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ် ဟ့ၣ်အီၤဒီးစးထီၣ် ရ့လိာ်အသးဒီအဝဲသ့ၣ်အခါ အတအဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်လၢၤဘၣ်. ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ် ယပါ အသးအိၣ်ဝဲ ၁၇ နံၣ် ဒီးဒိးဘျၢအသးလၢထံလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုးတၢတဘျီအဃိ ပှၤမၢအကဲသုး ဘၣ်ဆၣ်အဝဲတမၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤထၢနုာ်အီၤလၢ ဖဲဝ့ၢ်အီၤထဲရံၤဧိၤ အဃိာ်ပူၤလၢ ကီၢ်ခဲနဒၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဟးထီၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤဝံၤအလီၢ်ခံ မၤဝဲပှၤလဲၤလၢညါလီၤ.
ဖဲ ၁၉၂၆ နံၣ်န့ၣ် ယပါဖျီအသးဒီး ဟါစဲ ဝ့ခ့စၢၤလီၤ. အဝဲအမိၢ်န့ၣ် န့ၢ်ဘၣ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဖဲ ၁၉၀၈ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ယအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲ လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၄ သီ ၁၉၃၁ နံၣ် ဒီးယမ့ၢ် ပှၤအဒိၣ်ကတၢၢ်ခံဂၤတဂၤလၢ ယဒီပုၢ်ဝဲၢ်လွံၢ်ဂၤအကျါလီၤ. ယပါန့ၣ်အဲၣ်ဒီးပာ်ကဲဝဲ ယွၤကလုၢ်ကထါဒိၣ်မးအဃိ အဝဲသိၣ်လိပှၤလၢ ပကမၤဒ်န့ၣ်အသိးစ့ၢ်ကီးလီၤ. တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်လီၤ. ဒီးပဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဟံၣ်တဖျၢၣ်ဘၣ်တဖျၢၣ် ဒ်သိးသိးထီဘိလီၤ.—မၤတၢ် ၂၀:၂၀.
ဒ်ယပါအသိး ယအိၣ်တၢ်အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤ ဒီးယမၤပှၤလဲၤလၢညါ
ဖဲ ၁၉၃၉ နံၣ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီ ကဲထီၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢခံတနံၣ်န့ၣ် ကီၢ်ခဲနဒၣ် တြီဝဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အတၢ်မၤလီၤ. လၢကၠိန့ၣ် ပှၤကၠိဖိတဖၣ် ဘၣ်ယူးယီၣ်ဝဲနီၣ်တယၢ် ဒီးဘၣ်သးဝံၣ်ဝဲ ထံကီၢ်အတၢ်သးဝံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲပှၤမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်အခါ ညီနုၢ်န့ၣ် ယသရၣ်မုၣ် ပျဲယၤဒီးယဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီရသံၤ လၢပကဟးထီၣ်လၢတီၤဒၢးအချၢလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဘၣ်တနံၤန့ၣ် ယသရၣ်မုၣ် မၤမဲာ်ဆှးယၤ ဒီးတဲယၤလၢ ယသဒံတအိၣ်ဘၣ်. ဖဲတၢ်တနံၤန့ၣ် ကၠိဖိဟဲမၤဒၢၣ်ယၤ တဘျုးဂၤညါ ဒီးအဝဲသ့ၣ်ထိယၤတုၤယလီၤဃံၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လိၤလီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးယၤ ဒ်အံၤန့ၣ် မၤဆူၣ်ထီၣ်ယသးဒ်သိး ယက ‘စူၢ်ယွၤအါန့ၢ် ယစူၢ်ပှၤကညီ’ အဂီၢ်လီၤ.—မၤတၢ် ၅:၂၉.
ဖဲလါယူၤလံ ၁၉၄၂ နံၣ်န့ၣ်ယဘျၢထံလၢ ထံဒၢထးဖးဒိၣ်အပူၤလီၤ. ဒီးဖဲန့ၣ်အခါယသးအိၣ်ဝဲ ၁၁ နံၣ်လီၤ. ဖဲကၠိပျၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယမၤပှၤလဲၤလၢညါမၤချုးသး (vacation pioneering) ဒီးခဲအံၤဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ပှၤလဲၤလၢညါမၤစၢၤတၢ်လီၤ. ဘၣ်တနံၣ်န့ၣ် ယၤဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသၢဂၤ ပလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်အီၤထဲရံၤဧိၤလၢ ပှၤမၤသ့ၣ်ဖိတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ လါမ့ၤ ၁ သီ ၁၉၄၉ နံၣ်န့ၣ် ယစးထီၣ်မၤ ပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. ဒီးယန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကလဲၤမၤတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်မၤလၢ ဝဲၤတြၢ်လၢ ကီၢ်ခဲနဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံယကဲထီၣ် ကီၢ်ခဲနဒၣ်အပှၤဘ့ၤသ့လးဖိန့ၣ်လီၤ. ယဘၣ်လဲၤမၤတၢ်လၢ ပှၤစဲကျံးထုးထီၣ်တၢ်အလီၢ် ဒီးပှၤသိၣ်လိယၤလၢ ယကဘၣ်ဖီၣ် တၢ်စဲကျံးထုးထီၣ်တၢ်အစဲးအံၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယနီၣ်ဘၣ် ဘၣ်တဘျီန့ၣ် ဒ်သိး ပစဲကျံးထုးထီၣ် လံာ်ဖိလၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤအၢမၤသီ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လၢ ကီၢ်ခဲနဒၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ် ယဘၣ်မၤတၢ်ဒီတနၤကျၢၤ တဘျုးနွံညါ.
လၢခံ ယဘၣ်မၤတၢ်လၢ ဘီမုၢ်အတၢ်မၤအဝဲၤကျိၤ (Service Department) ဒီးယဘၣ်မၤတၢ်သံကွၢ်စံးဆၢဒီး ပှၤလဲၤလၢညါတဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် လီၤဘၣ်မူဒါလၢ ခွံဘဲၣ်(ခ်) လၢအမ့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢပှၤထီဒါဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဆူၣ်ဆူၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပှၤလဲၤလၢညါတဖၣ် အကျါတဂၤန့ၣ်အမံၤမ့ၢ်ဝဲ မဲၤရံၤ စၤစူလၤ ဒီးအအိၣ်လၢ သဝီ အဲဒမီၤထၢၤ ဝ့ၢ်အဲဘၢၤထၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲအမိၢ်အပၢ် မ့ၢ်ဝဲအီသဒီးခရံာ်ဖိန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ မဲၤရံၤဒီးအကၠီန့ၣ် တပတုာ်ဝဲတၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံအဃိ အမိၢ်အပၢ် နီဟးထီၣ်ကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ဟံၣ်ပူၤလီၤ. မဲၤရံၤဒီးအကၠီန့ၣ် ဒိးဘျၢထံဖဲ လါယူၤ ၁၉၅၁ နံၣ် ဒီးလၢဃုလါဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤလၢာ်မၤဝဲပှၤလဲၤလၢညါတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယသံကွၢ်မဲၤရံၤအတၢ်လဲၤခီဖျိအခါ ယထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မးလီၤ. ဖဲန့ၣ်ယဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ ယအဲၣ်ဒိးဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးအီၤလီၤ. ခွံလါဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲလါယနူၤအါရံၤ အသီ ၃၀, ၁၉၅၄ နံၣ်န့ၣ် ပဖျီပသးလီၤ. ပဖျီသးထဲဒၣ်တနွံဝံၤအလီၢ်ခံ ယၤဒီးယမါန့ၣ် ပဘၣ်တၢ်ကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကထီၣ် တၢ်သိၣ်လိလၢ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်အဂီၢ်လီၤ. လၢ ခံနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပမၤကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်မၤ ဖဲဝ့ၢ်အီၤထဲရံၤဧိၤ ကလံၤစိးတခီလီၤ.
တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်ဝဲအဃိ ပလိၣ်ဘၣ်အါထီၣ် မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ယၤဒီးယမါပတဲလိာ်သးလၢ ကီၢ်ခဲနဒၣ်အပူၤ ဖဲတၢ်ဂိၢ်အခါန့ၣ် တၢ်ဂိၢ်ဒိၣ်မး ဒီးဖဲတၢ်ကိၢ်အခါန့ၣ် ပစိၤအ့ၣ်တၢ်ဃၢ်ဖျးသပှၢ်ဒၣ်လဲာ် ပတူၢ်မ့ၢ်ကဲန့ၣ် ပအိၣ်လၢတၢ်လီၢ်တတီၤဂ့ၤတတီၤဂ့ၤ ပတူၢ်ကကဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပလဲၤထီၣ်ဝဲ ကံးလဧးအကၠိဒီး မ့ၢ်ဝဲတီၤ ၂၇ တီၤတတီၤလီၤ. ဖဲလါယူၤလံ ၁၉၅၆ နံၣ်န့ၣ် ပဖျိထီၣ်ကၠိလီၤ. ဖဲနံၣ်ဝဲအံၤ ဘၣ်လၢ လါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ်န့ၣ် ပှၤဆှၢပှၤဆူ ဘြၣ်စ့(လ်) လီၤ.
ပမၤမံးၡ့ၣ်နရ့ၣ်တၢ်မၤလၢ ဘြၣ်စ့(လ်)
ဖဲပလဲၤတုၤလၢ ကီၢ်ဘြၣ်စ့(လ်)အခါ ယစးထီၣ်မၤလိ ဖိးတူၢ်ကၢၣ်အကျိာ်လီၤ. အဆိကတၢၢ် ပမၤလိတၢ်ကတိၤညီညီဖိ ဒ်သိးပတဲသကိးတၢ် ဒီးပှၤဂၤကသ့အဂီၢ်လီၤ. လၢခံပဂုာ်ကျဲးစၢးတိၢ်ရူးဝဲ တၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ ပကနီၤလီၤ မဲးကစံအဂီၢ်လီၤ. ဖဲပလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပထံၣ်ဘၣ် ပိာ်မုၣ်လၢ အသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်တဂၤလီၤ. ပပာ်လီၤပသးလၢ ဖဲဟံၣ်ကစၢ်တဂၤဂၤ မ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးအိၣ်အခါ ပကဖးန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်မူလၢ ယွၤအဘီအမုၢ်အတၢ်ပၢအဖီလာ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဃိယဖး လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄ န့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲန့ၣ်မ့ၢ်လၢတၢ်သဝံသဝါ ဒီးတၢ်ကိၢ်ဒိၣ်မးဒီးယတူၢ်တကဲဘၣ်အဃိ ယသးပ့ၤနီၣ်သးလီၤ. ထီဘိယဘၣ်တူၢ်တၢ်ကိၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ညီလၢယဂီၢ်ဘၣ်.
ပလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ဝ့ၢ်ခဲဖီၣ်(စ်)လီၤ. ခဲအံၤဖဲတၢ်လီၢ်အဝဲန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အိၣ်ဝဲ ၁၅ ဖျၢၣ်လံန့ၣ်လီၤ. ဖဲပလဲၤတုၤသီသီအခါ တၢ်လီၢ်ဝဲန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တအိၣ်ဒံးဘၣ် အိၣ်ဝဲထဲကရူၢ်ဆံးဆံးဖိတကရူၢ် ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လွံၢ်ဂၤ လၢအိၣ်လၢမံးၡ့ၣ်နရ့ၣ်အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အမံၤမ့ၢ်ဝဲ အဲးစထၢၣ် ထြ့စံၤ, ရိၤမီနၤ ဘၤဝဲၤ, လူၤစံယၤ စဝါရဲၣ်(စ်), ဒီးလီၤရ့ဘြူၣ်(အခဲအံၤ မ့ၢ်ဝဲ ဝီလဲ) န့ၣ်လီၤ. ဖဲပအိၣ်လၢမံးၡ့ၣ်နရ့ၣ်ဟံၣ်အခါ ယကဘၣ်မၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်ဆှုၣ်တၢ်ဒီးဘၣ်ဃုဝဲသ့ၣ်မုၢ် ဒ်သိးကဖီအီၣ်ဖီအီတၢ်အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်တနၤဖဲ ပထီၣ်တၢးထီခိးတၢ် တၢ်မၤလိဝံၤအခါ ယမါမံနီၤအိၣ်ဘှံးဝဲလၢ လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤကပုးအလိၤဒီး ပတဲသကိးဘၣ်ဃးပတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒီတနံၤအဂ့ၢ်လီၤ. ဖဲယမါဆၢထၢၣ်အခါ လၢတၢ်တမုၢ်လၢ်ဘၣ်အပူၤဂုၢ်တဘိဟဲဘျိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအဖီလာ်လီၤ. ပဖုးဒိၣ်မး ဒီးယမၤသံကွံာ်ဂုၢ်တဘိန့ၣ်လီၤ
ပမၤလိ ဖိးတူၢ်ကၢၣ်အကျိာ် တနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပစးထီၣ်မၤဝဲကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် အတၢ်မၤလီၤ. တၢ်လီၢ်လၢပလီၤဘၣ်မူဒါန့ၣ် လီမ့ၣ်အူတအိၣ်ဘၣ်. ပဘၣ်မံလၢချီၣ်အဖီခိၣ် ဒီးလၢတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ် ပဘၣ်ဒိးဝဲလ့ၣ်ကသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီ ပလဲၤဝဲဆူ သဝီတဖျၢၣ် လၢအိၣ်လၢကစၢၢ်ကျါဒီးပလဲဒိးဝဲလ့ၣ်မ့ၣ်အူန့ၣ်လီၤ. ပလဲၤဖဲန့ၣ်ဒ်သိး ပကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တတုၤဘၣ်အလီၢ်လီၤ. ပငါဒၢး ဖဲန့ၣ်တဖျၢၣ်လီၤ. ဝဲၤတြၢ်ဆှၢန့ၢ်ပှၤ လံာ်မဲးကစံအဘ့ၣ် ၈၀၀ ဒ်သိးပကနီၤလီၤအီၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်လၢလံာ်အါထဲထဲန့ၣ်အဃိ ပဘၣ်လဲၤဟံးဝဲလၢ ပှၤဆှၢလံာ်တၢး တဘျုးဘျီညါလီၤ.
လၢကီၢ်ဘြၣ်စ့(လ်)အပူၤ ဖဲ ၁၉၆၂ နံၣ်န့ၣ် ဘီမုၢ်တၢ်မၤအကၠိဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ တၢ်လီၢ်အါတီၤလီၤ. လၢဃုလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယလီၤဘၣ်မူဒါလၢ ယကဘၣ်သိၣ်လိ ဘီမုၢ်တၢ်မၤအကၠိအဃိ ယဘၣ်လဲၤလၢ တၢ်လီၢ်တတီၤဘၣ်တတီၤထဲတဂၤဧိၤလီၤ. ယဘၣ်လဲၤလၢတၢ်လီၢ် ဒ်သိးဒီး မၤနီ(စ်) ဘလဲ(မ်), ဖိတလ့စၤ, ရၢၤစံဘံၤ, ဒီးစါလ်ဘၢၤဒိၤလီၤ. ဖဲယအိၣ်လၢ မၤနီ(စ်), အခါ ယဘၣ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤတၢ်လၢ ကီၢ်ရ့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ ပှၤကမၤဝဲလၢတၢ်လီၢ်လၢ အမံၤဟူသၣ်ဖျါတတီၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်စူၤဖးဒိၣ်အဃိ ထံလၢ အကဆှဲကဆှီလၢပကအီအဂီၢ် တလၢတလီၢ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဖဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ်အခါ ပှၤကအီၣ်မုၢ်ဆါခီတၢ်အီၣ်စ့ၢ်ကီး အလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိယလဲၤတဲသကိးတၢ်ဒီးသုးခိၣ်တဂၤ ဒီးတဲဘၣ်အီၤလၢ ပတၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤ. အဝဲအသးဂ့ၤမးဒီး ရဲၣ်ကျဲၤန့ၢ်ပှၤထံအီလၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်အဂီၢ် တကးဒံးဘၣ် မၢဝဲပှၤသုးဖိတဖၣ် သူၣ်ထီၣ်ဝဲဒဲဖးဒိၣ်ခံဖျၢၣ် ဒီးပသူအီၤလၢ ပှၤဖီအီၣ်တၢ်အလီၢ်ဒီးတၢ်အီၣ်မ့ၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲယတအိၣ်ဘၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယမါစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ပှၤမၤပနံာ်ကၤတၢ်မၤအလီၢ်ဒီး ပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ် တအဲၣ်ဒိးတဲသကိးဘၣ်ဃး
လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဟဲလၢ ကီၢ်ဖိးတူၢ်ကၢၣ်ဒီးဟဲမၤတၢ်လၢ ဘြၣ်စ့(လ်) ဒ်သိးကန့ၢ်စ့အါအါအဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်တဒိကနၣ်တၢ်သးခုကစီၣ်ဘၣ်အဃိ ယမါသးလီၤစၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ယမါတဲဘၣ်အသကိးလၢ “လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ တၢ်လီၢ်လၢယတအဲၣ်ဒိးလဲၤအိၣ်ဘၣ် အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကီၢ်ဖိးတူၢ်ကၢၣ်လီၤ.” ဘၣ်ဆၣ်တယံာ်တမီၢ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်လံာ်ကွဲမုာ်လၢ ပကဘၣ်လဲၤဆူ ကီၢ်ဖိးတူၢ်ကၢၣ်လီၤ. ဒီးထံကီၢ်ဝဲန့ၣ်တြီဝဲတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤလီၤ. ဖဲယမါနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်ကစီၣ်အံၤအခါအဝဲဖုးဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပတူၢ်လိာ် တၢ်ကွဲမုာ်အံၤဒီးပလဲၤသုးလီၢ်သုးကျဲဆူ ကီၢ်ဖိးတူၢ်ကၢၣ်လီၤ.ပမူဒါလၢ ကီၢ်ဖိးတူၢ်ကၢၣ်
ဖဲ ၁၉၆၄ နံၣ်န့ၣ် ပလဲၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်လံစဘီၤ, ကီၢ်ဖိးတူၢ်ကၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ပၢၤကီၢ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ် မၤတံာ်တာ်ဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပတဆဲးကျိး ဒီးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ်တဘျီဃီဘၣ်. ဖဲပလဲၤတုၤသီသီအခါ ပငါအိၣ်ဒၢးဖိတဖျၢၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံပှၤဟ့ၣ်ပှၤ အခွဲးလၢပကအိၣ်လၢထံကီၢ်ဖဲန့ၣ်အဃိ ပငါအိၣ်ဟံၣ်ဖဲန့ၣ်တဖျၢၣ်လီၤ. ပအိၣ်ဖဲန့ၣ် ယဲၢ်လါဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ ပဆဲးကျိးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ဝဲၤတြၢ်န့ၢ်ဝဲလီၤ. ဒီးပသးခုဒိၣ်မးမ့ၢ်လၢ ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ် သ့လံအဃိန့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်လၢပဒိၣ်တြီဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဃိ ပလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်တန့ၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပဘၣ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဟံၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဟံၣ်တဖၣ် ပၢၤကီၢ်လဲၤဃုကွၢ်ဝဲ အဟံၣ်အဃီထီဘိလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အကယၤတဖၣ်ဘၣ်လဲၤလၢ ပၢၤကီၢ်အရူ ဒ်သိးတၢ်ကသံကွၢ်သံဒိးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ပၢၤကီၢ်တဖၣ်မၤအၢမၤသီအဝဲသ့ၣ် ဒီးမၢန့ၢ်ဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကတဲဖျါထီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်အမံၤလီၤ. ဒ်သိးကကဲထီၣ်တၢ်ဒီသဒၢလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ပသူထဲပမံၤအခီၣ်ထံးတကူာ်လီၤ.
ပတၢ်လဲၤခီဖျိလၢ ပမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ အနံၣ် ၆၀ ဘျဲၣ်န့ၣ် ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤဒိၣ်မး
ပတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒ်သိးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်လံာ်လဲၢ် ဒီးတူၢ်တၢ်ခီၣ်တၢ်ကကဲ အဂီၢ်လီၤ. ယမါန့ၣ် ဒိဝဲလံာ်တၢးထီခိးတၢ် ဒီးလံာ်အဂၤတဖၣ် လၢလံာ်က့လီၤလီၤဆီဆီအလိၤ ဒီးပလဲၤမၤအါထီၣ်အီၤ ဒ်သိးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ကန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအဂီၢ်လီၤ.
ထီၣ်ရူလၢ တၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအဂီၢ်
ဖဲ လါယူၤ ၁၉၆၆ နံၣ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဘၣ်လဲၤထီၣ်ရူလၢ ဝ့ၢ်လံစဘီၤန့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ၄၉ ဂၤအိၣ်လၢ ဘံကၠိၤ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ပှၤပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်လၢ အမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကကတဲာ်ကတီၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကထီၣ်ရူအဂီၢ် ပကၠီးလိပသး ဒီးယပာ်မၤယသးလၢ ယမ့ၢ်ပီၢ်ရီ ဒီးယပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒ်ပဆိကမိၣ်ပာ်အသိး ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်လဲၤထီရူအခါ အဝဲသ့ၣ်ၡူဝဲအဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ၄၉ ဂၤလၢာ်ဘၣ်လီၤလၢဃိာ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တနီၤန့ၣ်လီၤဘၣ်ဝဲ ၄၅ သီဒီးတနီၤန့ၣ် ယဲၢ်လါတခီလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲ တၢ်အိၣ်သးလၢအကီအခဲအံၤဘၣ်ဆၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်ဝဲလီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထီၣ်ရူအခါ ပီၢ်ရီတဂၤယၢၤထီၣ်ဝဲ စီၤကမၤလ့လးအတၢ်ကတိၤလၢ လံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၅:၃၃-၃၉) ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်ဃးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ရၤလီၤအီၤလၢ တၢ်ကစီၣ်အပူၤလီၤ. ဒီးပီၢ်ရီတဂၤအံၤ စးထီၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ဒီးပှၤအဃိ ပသးခုဒိၣ်မးလီၤ.
ဖဲလါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၉၆၆ နံၣ်န့ၣ် ယကဲထီၣ် ဝဲၤတြၢ်အပှၤကွၢ်တၢ်တဂၤ ဒီးယဘၣ်သူတၢ်ဆၢကတီၢ်အါအါဒ်သိး ကမၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်မူးတၢ်ရၢ်အဂီၢ်လီၤ. ပဂုာ်ကျဲးစၢးအဂ့ၤကတၢၢ်ဒ်သိး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢကီၢ်ဖိးတူၢ်ကၢၣ်တဖၣ် ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤလၢ တၢ်သဘျ့အပူၤအဂီၢ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၁:၇) လၢခံဖဲ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၁၈ သီ, ၁၉၇၄ နံၣ်န့ၣ် ပဘၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်ပှၤလၢ အဖိးသဲစးလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ် န့သၢၤ နီ(ရ်) ဒီး ဖြဲၤဒၢၤရဲၣ် ဖြဲၤ(စ်) အိၣ်လၢဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ် ဒီးဟဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒီး သူၣ်ခုသးခုဃုာ်ဒီးပှၤလီၤ. ပမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖဲ ဝ့ၢ်အိၤဖိထိၤ ဒီးဝ့ၢ်လံစဘီၤ ဒီးပှၤဟဲထီၣ်အိၣ်ဝဲ ၄၆,၈၇၀ န့ၣ်လီၤ.
ဒီးယဟိဝၤယွၤ မၤလဲၢ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢကီးဖဲန့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ဒီးပှၤလၢအိၣ်ဖဲကီးတဖၣ်န့ၣ်အပူၤ မ့ၢ်ဝဲပှၤကလုာ်ဒူၣ်လၢအမ့ၢ် အစီရ(စ်), ခ့ၣ်(ဖ်) ဘၢၣ်(ဒ်), မၤဒံရၤ, ဒီး ၡါ ထိၤမ့ၤ ဒီး ဖြ့စံဖ့ၤဒီးပှၤတဖၣ်အံၤကတိၤဝဲ ဖိးတူၢ်ကၢၣ်အကျိာ်လီၤ. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အနီၣ်ဂံၢ် အါထီၣ်ဝဲအဃိ ပဘၣ်မၤဒိၣ်ထီၣ် ဝဲၤတြၢ်လီၤ. ဖဲပှၤသူၣ်ထီၣ်ဝဲဝံၤအခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် မ့လ်ထၢၤ ဟဲန်ၡိၤ ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲၤတြၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ဖဲ ၁၉၈၈ လါအ့ဖြ့ၣ် ၂၃ သီန့ၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ လၢအဟဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ ခဲလၢာ်အိၣ်ဝဲ ၄၅,၅၂၂ န့ၣ်လီၤ. ပှၤတဖၣ်အံၤအကျါ ပၣ်ဃုာ်ဒီး မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ် ဖဲကီၢ်ဖိးတူၢ်ကၢၣ်ဒီး မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ် လၢအဟဲက့ၤထီၣ်ဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ အဂၤ ၂၀ န့ၣ်လီၤ.
ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ ပှၤလၢအသးတီသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်
လၢသၢနံၣ်ဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤ ယၤဒီးယမါပမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် လၢအသးတီသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်မုာ်မးလီၤ. အဒိ ဖဲယမၤသကိးတၢ်ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ် သံၤအိၤဒီၤ ကၠၢၤရၢၣ်(စ်)လၢကလဲၤဟးအိၣ်သကိးဝဲၤတြၢ်အခါ ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝဲၤတြၢ် လၢပလဲၤအိၣ်သကိးတဖျၢၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီဖးဒိၣ်တခါလီၤ. ဒီးဝဲၤတြၢ် ကမံးတံာ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်ကီတခါအံၤ ဘၣ်ဆၣ် မၤဝဲတန့ၢ်ဘၣ်. အဃိ ဝဲၤတြၢ် ကမံးတံာ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အသးတမုာ်ဘၣ်. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ် ကၠၢၤရၢၣ်(စ်) ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအဝဲသ့ၣ်ဒီး တဲဝဲ- “အခဲအံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယွၤအသးစီဆှံကမၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ.” ဒီးတၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဖြဲၤ(စ်)တဲဝဲ ဖဲယၤဒီးယမါ လဲၤဟးလၢ ဘြၢၣ်ခလဲၤ အခါ ယသးပ့ၤနီၣ်တန့ၢ်နီတဘျီဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ ပဝဲအါဂၤ ပဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအအိၣ်ဒီး အဝဲတဲပှၤ– “ယဟ့ၣ်ကူၣ်သုလၢ- တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဆဲးအိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိအပူၤတက့ၢ်. တၢ်ကရၢကရိတခါအံၤ မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ကရၢကရိထဲတခါလၢ အမၤဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ် တၢ်မၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးမၢအပျဲၢ်အဘီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်မၤဝဲန့ၣ်လီၤ.”
မ့ၢ်လၢပမၤဒ်န့ၣ်အဃိ ယၤဒီးယမါ ပအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုဒိၣ်မးလီၤ. တၢ်လဲၤခီဖျိလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဖဲ ပလဲၤဟးအိၣ်သကိး ဝဲၤတြၢ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ဒ်ဝဲၤလီၢ်ခိၣ်သ့ၣ်အပှၤခၢၣ်စးအခါ မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်သးခုဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကထံၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အသးစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အသးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအဝဲသ့ၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤလီၤ. ဒီးထီဘိန့ၣ် ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအဝဲသ့ၣ်လၢ ကဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲ အနံၣ်အါ
မးလံ ဒီးခဲအံၤ ပဝဲခံဂၤလၢာ် ပသးအိၣ် အနံၣ် ၈၀ ဘျဲၣ်လံ. ယမါအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တဂ့ၤအါအါလၢၤဘၣ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၉) ဒီးပဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး တၢ်မၤကွၢ်လၢ အဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်အံၤ မၤဆူၣ်ထီၣ်ပတၢ်နာ်ဒီး မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကပာ်လီၤပသးဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကအိၣ်တီအိၣ်လိၤဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်က့ၤကွၢ်ကဒါ လၢအပူၤကွံာ်ဖဲ ပမၤယွၤအတၢ်မၤအခါ ပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤပှၤ ခီဖျိအဘျုးအဖှိၣ် လၢကျဲအါဘိန့ၣ်လီၤ. *—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်.
^ လံာ်အဆၢ. 30 ဖဲ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၅, ၂၀၁၅ နံၣ်ဒီးဖဲ ပှၤရဲၣ်ကျဲၤလၢ ကထုးထီၣ်ရၤလီၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ လံာ်ပူၤအခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဒၢၣ်ကျဲး(စ်) ကဲး(စ်)သံဝဲလီၤ. အဝဲတီဒီးယဟိဝၤယွၤတုၤအကတၢၢ်လီၤ.