SHIZHÉʼÉ Arthur ániid naaghá yę́ędą́ą́ʼ, God ayóóʼájóʼnínígíí binahjįʼ Methodist danilínígíí binaʼnitinii jidooleeł jinízin ńtʼééʼ. Ákondi, Diyin Bizaad Yaa Daʼółtaʼii łaʼ naaltsoos hainíłtsoozgo jííłtaʼ, áádóó éí bił ałhéé dahojoosdzįįd. Áko ńtʼééʼ, naʼnitinii jidooleeł yę́ę tʼóó niʼ kójiilaa. Áko 1914 yihahgo, shizhéʼé 17 binááhaigo baptize ábiʼdilyaa. World War I yę́ędą́ą́ʼ atah nidííbaah bidooʼniid, ndi dooda dííniid. Biniinaa neezná nídeezidjįʼ há nahootʼą́, éí Ontario, Canadadi Kingston awáalya nitsaaígi jizdáá ńtʼééʼ. Áádóó, áádę́ę́ʼ chʼéébiʼdeeltʼeʼgo éí alą́ąjįʼ nahalneʼii (colporteur deiłnínígíí) jizlı̨́ı̨́ʼ.

1926 yihahgo shizhéʼé éí Hazel Wilkinson beʼasdzą́ą́ áyiilaa. Hazel bimá éí 1908 yihahgo tʼáá aaníigo bee naʼnitinígíí yíhoołʼą́ą́ʼ. April 24, 1931go shiʼdizhchí, dı̨́ı̨́ʼ niiltʼéego naaki góneʼ naashá. Shizhéʼé éí Diyin Bizaad ayóó bił nilı̨́įgo tʼáá ákótʼéego nanihineeztą́ą́ʼ. Jiihóvah bá naʼalʼaʼgi éí íiyisíí nihił ílı̨́įgo bikʼeh dahiniiʼná. Tʼáá áłahájįʼ Diyin Bizaad bee nidaʼniitin ńtʼééʼ.—Acts 20:20.

1939 yihah góneʼ, World War II bił hahoolzhiizh. Áádóó 1940go Jiihóvah Yá Dahalneʼé Canadagi, tʼáadoo nidahołneʼé dabidooʼniid. Áłchíní daʼóltaʼgi, dah naatʼaʼí yichʼįʼ dahataał dóó yaa dahaniih doo hoʼdooʼniid. Éí baa nináʼáldahgo, shí dóó shilah Dorothy bádaʼóltaʼii chʼínéiitʼashgo nihá ádayósin ńtʼééʼ. Ndi báʼííníshtaʼígíí łahda áshidííniid: “Tʼóó yeeʼ naa yáhásin.” Áádóó óltaʼ ííłtsogo bił daʼííníshtaʼígíí shikʼiijééʼ. Díí biniinaa, ‘Diné biláahgo Diyin God tsʼídá bikʼeh honishʼı̨́į dooleeł,’ niizı̨́ı̨́ʼ.—Acts 5:29.

July 1942go, 11 shinááhaigo tó biiʼ ánálʼįįhígíí biyiʼ baptize áshiʼdiilyaa. Doo daʼóltaʼgóogo, vacation pioneer (éí auxiliary pioneer deiłnínígíí) bíneeshdlı̨́įgo ánáshʼįįh ńtʼééʼ. Łahda Ontariodi, dı̨́ı̨́ʼ niiltʼéego tʼiis deitseełii łaʼ, Diyin Bizaad bee nidaniitą́ą́ʼ.

May 1, 1949 yę́ędą́ą́ʼ, alą́ąjįʼ nahalneʼii sélı̨́ı̨́ʼ. Áádóó Canada branchdi Jiihóvah bikin ndaaʼnilgóó nidíílnish shiʼdooʼniid. Bikéédóó éí Béthelgi díshnish. Naaltsoos hahinidééh góneʼ naashnishgo flatbed press deiłnínígíí bíhoołʼą́ą́ʼ. Łahda tłʼééʼgo naaltsoos yázhí ádeilnéehgo díkwíí shı̨́ı̨́ damóo azlı̨́ı̨́ʼ, éí Jiihóvah bidineʼé Canadadi atídabiʼdilʼı̨́įgo yaa halneʼ ńtʼééʼ.

Áádóó Service Department góneʼ díshnish. Éí Quebecgi nidahalneʼii yéigo atídabiʼdilʼı̨́, áko ákweʼé alą́ąjįʼ nidahodoolnihígíí bił nidahodeeshnihgi shinaanish ályaa. Łaʼ éí Mary Zazula wolyé, éí Edmonton, Albertadi kééhatʼı̨́. Bimá dóó bizhéʼé éí Orthodox Church atah nilı̨́. Mary dóó bínaaí Diyin Bizaad tʼáadoo bíhoołʼaahí biʼdooʼniid, ndi tʼáadoo niʼ kójiilaaígíí biniinaa tʼáá ájíłá chʼíhodiʼneelchą́ą́ʼ. Mary dóó bínaaí June 1951 yihahgo baptize ábiʼdilyaa. Áádóó tʼáá áłah hastą́ą́ nídeezidgo alą́ąjįʼ nahalneʼii jizlı̨́ı̨́ʼ. Áko Mary atah nabídíshkidgo, Jiihóvah ayóóʼáyóʼnínígíí éí tʼáá ííshjání. Áko díí asdzání éí bił ahidideeshʼash niizı̨́ı̨́ʼ. January 30, 1954go naaltsoos bikʼehgo ahéʼéskéhígíí nihá ályaa. Áádóó łaʼ damóo azlı̨́ı̨́ʼdóó, Circuit Overseer biniyé  nandíʼnóotı̨́ı̨́ł shiʼdooʼniid. Áko Ontario náhookǫsjígo naaki nááhaijįʼ ákweʼé éí nihinaanish íilyaa.

Daʼníłtsʼą́ą́góó nahaneʼ kʼeeʼąą deeshzhiizh, biniinaa nidahalneʼii bídį hóyééʼ. Áko íiniidzingo, kweʼé yéigo nídíłkʼasígíí dóó shı̨́įgo tsʼíʼii nihaa tiih nákahígíí tʼáá íídą́ą́ʼ bíniildin. Éí binahjįʼ July 1956go, 27th class of Gilead Schooldę́ę́ʼ niʼniiltaʼ. Brazilgóó anihiʼdoolʼaʼ, áko Novembergo ákǫ́ǫ́ niiʼná.

Brazildi niitʼáazhgo, Portuguese bíhwiilʼaahgo baa nídiitʼáázh. Áłtsé éí tʼóó ałchʼįʼ yáʼátiʼ bíhwiilʼą́ą́ʼ. Áádóó naaltsoos biyiʼdóó áłchʼı̨́dígo baa nahadoonihígíí bíhwiilʼą́ą́ʼ. Áko háiida haneʼ bił yáʼátʼééh ládą́ą́ʼ, Diyin Bizaad biiʼdę́ę́ʼ God biNahatʼaʼ yaa halneʼígíí łaʼ bił yídíilta diiʼniid. Áko asdzą́ą́ léiʼ haneʼígíí bił yáʼíítʼéehgo Revelation 21:3, 4 bichʼįʼ yíłtaʼgo, shił chʼaa hazlı̨́ı̨́ʼ! Ayóo deesdoigi, doo bídínéeshnáa da lágo baa ákoniizı̨́ı̨́ʼ.

Campos hoolyéegi nahwiilneʼ doo biniyé anihiʼdoolʼaʼ. Ákweʼé niitʼáazhgo, tʼááłaʼí áłchʼı̨́dígo áłah nádleeh. Éí dı̨́įʼgo dahalneʼii, Esther Tracy, Ramona Bauer, Luiza Schwarz, dóó Lorraine Brookes (kʼad éí Lorraine Wallen) daʼatah. Ákweʼé kʼad 15go áłah náʼádleeh! Naanish shaa deitʼánígíí éí daʼiigis dóó altʼees biniyé chizh nináháshjááh ńtʼééʼ. Łaʼ damóo biiskání tłʼéeʼgo Watchtower bíhooʼaah bikéédóó ahił hwiilneʼgo, Mary sitı̨́ı̨́dę́ę́ʼ nídiinaʼ, ńtʼééʼ naʼashǫ́ʼii léiʼ hatsiiʼááł biyaadę́ę́ʼ haaʼnaʼ. Tʼóó bikʼee tsídiilyiz, áko séłhı̨́įgo índa hashtʼehodíítʼeʼ.

Portuguese bíhwiilʼaahgo łaʼ nááhai, áádóó circuit overseer ánááshiʼdilyaa. Atsiniltłʼish ádaadingóó nishiilnish. Áádóó tʼáá niʼgóó nánihiilkáahgo, łı̨́ı̨́ʼ bee naʼabąąs bee chʼaa neitʼaash ńtʼééʼ. Łahda éí kǫʼ naʼałbąąsii bee dził bighą́ąʼgi, doo ląʼí jiltʼéegi nahosiilneʼ. Nihiidoołkáałgi bikʼé naʼniilyá. Branchdę́ę́ʼ éí 800 naaltsoos nihichʼįʼ ádayiilaago choisiilʼįįd. Éí naaltsoos nihegeehgóó díkwíidi shı̨́ı̨́ bíká nináshiitʼáázh.

1962go Kingdom Ministry School wolyéhígíí Brazildi, łaʼ ałyóígóó daʼóltaʼ ńtʼééʼ. Áko éí tʼáá sáhí bitah tádísháahgo hastą́ą́ nídeezid. Manaus, Belém, Fortaleza, Recife, dóó Salvadordi daʼóltaʼgóó naʼnétą́ą́ʼ. Manausdi, opera house ayóo bééhoʼdílzin léiʼgi, tágí jı̨́ nitsaago áłah adooleeł biniyé binishishnish. Yéigo nahóółtą́ léiʼ biniinaa tó doodlı̨́įłii áłchʼı̨́dí, áádóó daʼdiidı̨́įłgi ndi doo hazhóʼó bá hazʼą́ą da. Díí átʼéego nihił hooʼaʼígíí łaʼ siláo bee bił hweeshneʼ. Áko tó doodlı̨́įłii bee nihaa hajoozbaʼ. Áádóó náánáłaʼ siláo níbaal nitsaaígíí naakigo nihá nideiznil, áko éí biyiʼ chʼiyáán ádaalyaa dóó biiʼ daʼoodą́ą́ʼ.

Doo akǫ́ǫ́ naasháágóó Mary tʼáá sáhí nidaʼiiniihgóó Diyin Bizaad yaa nahasneʼ, ndi doo deinízin da. Éí Portugaldę́ę́ʼ béeso ádazhdoolííł biniyé Braziljįʼ jíkai. Mary yéigo baa nahóókaadgo, łaʼ  dabikʼis áyidííniid: “Shí éí tsʼídá doo Portugaldi shighan da doo nisin.” Éí bikéédóó naaltsoos łaʼ nihichʼįʼ ályaa. Portugaldi Diyin Bizaad baa haneʼ doo yee nidahasʼą́ą da ndi, áadi nahołneʼ doo nihiʼdooʼniid. Mary éí tʼóó bikʼee jideesyiz! Ákótʼéii ndi Portugalgóó dah diitʼáázh.

August 1964go Lisbon, Portugaldi niitʼáázh. Ákweʼégi siláo naalchiʼí danílínígíí nihibrothers yéigo yichʼįʼ nidahwiiłnáá lá. Biniinaa tʼáadoo tʼáá akǫ́ǫ́ bił ałhéé dahosiilzįįd da. Áłtsé éí tʼóó nígháníjįʼ siikéii dooleełígi bikʼíniitą́ą́ʼ. Áádóó visa nihee hazlı̨́ı̨́ʼ, áko nihighan dooleełígíí biih yiiʼná. Ashdlaʼ nídeezidgo índa, branchdi nihibrothers hazhóʼó bichʼįʼ ádééhosiilzįįd. Áadi índa áłah náʼádleehgóó niitʼáázh, éí yéigo baa nihił hóózhǫǫd!

Nidahwiilneʼ doo bá hazʼą́ą daaígíí biniinaa Kingdom Hall yę́ę nihitsʼą́ą́ʼ dádaʼdeeskaal. Áko tʼáá nihí danihighan biiʼ áłah nídeidleeh ńtʼééʼ. Biniinaa tʼáá danihighangi siláo nihaa ninádanitaah ńtʼééʼ. Tʼóó ahayóí nihibrothers dóó nihisisters, siláo nidabídíʼdóokił biniyé adabiizhʼeezh. Éí hastóí aa ádahalyánígíí dabízhiʼ baa chʼídahadooʼááł biniyé atídabiʼdilʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ. Ndi éí hastóí yaa daastiʼígíí biniinaa, áłtsé dabízhiʼígíí tʼéiyá chodayoołʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ.

Íiyisíí bíká ádeitʼínígíí éí nihibrothers bedaʼoodląʼ dabidziil doo biniyé naaltsoos bá hólǫ́ǫgo ádeiyíníilzin ńtʼééʼ. Mary éí naaltsoos łah átʼéé léiʼ bikáaʼgi, béésh bee akʼeʼalchíhí Watchtower yééʼiidlaa. Náánáłaʼ naaltsoos hahinidéhígíí ałdóʼ. Éí binahjįʼ tʼóó ahayóí nihibrothers bá ádaalyaa.

June 1966go Lisbondi, Jiihóvah Yá Dahalneʼé 49go baa dahwiinístʼįįd. Éí Áłah Náʼádleeh Feijó wolyéhígíí, łaʼ hooghangi doo bee hazʼą́ą́góó áłah dajizlı̨́ı̨́ʼ daaní. Áko yee nihaa nídadóotʼįįłígíí bá hashtʼe ádiishyaa, áádóó haitʼéego nátʼą́ą́ʼ bichʼįʼ háádeesdzihígíí hazhóʼó baa nitsísíkééz. Ákótʼéii ndi nihaa honeezná. Éí tʼáá átʼéii ńtʼééʼ awáalyagóó bá nidahwiistʼą́. Łaʼ 45 yiską́ąjįʼ, łaʼ éí ashdlaʼ nídeezid dóó ałníiʼjįʼ. Ákótʼéii ndi díí aa hwiinítʼı̨́ ląʼígo yaa dahodiiztsʼą́ʼígíí binahjįʼ Jiihóvah baa hasʼnih. Áádóó nihaa hwiinítʼı̨́įgo, nihee aghaʼdiitʼaahii Diyin Bizaad biiʼdóó Gaméíliyel yaa chʼíhoníʼą́. (Acts 5:33-39) Éí bikéédóó níłchʼigo ndaalkidjí, nihaa hwiinístʼįįdígíí yaa ndahasneʼ. Nihee aghaʼdiitʼaahii éí Diyin Bizaad yíhoołʼaahgo yaa nídiidzá, dóó áłah náʼádleehdi ałdóʼ nádááh ńtʼééʼ. Áko éí tʼáá íiyisíí baa nihił dahóózhǫǫd.

December 1966go branch overseer sélı̨́ı̨́ʼ ákweʼé bee hazʼáanii bił ndaaztʼiʼígíí binaashnish ńtʼééʼ. Éí Jiihóvah Yá Dahalneʼé Portugalgi, doo dabiʼdiníltłʼagóó bedaʼoodląʼ binahjįʼ nidaalʼaʼ dooígíí yéigo bindashiilnish. Éí bee hazʼáaniiígíí  binahjįʼ ádaʼiilyaa. (Philippians 1:7) Áko December 18, 1974go índa bee hazʼáanii bikʼehgo nihééhoʼdoosdzįįd. New Yorkdę́ę́ʼ nihibrothers Nathan Knorr dóó Frederick Franz bił hózhǫ́ǫgo nihaa níʼáázh. Áko Oporto dóó Lisbongi nihił dahózhǫ́ǫgo 46,870 niiltʼéego áłah siidlı̨́ı̨́ʼ.

Azores, Cape Verde, Madeira, São Tomé dóó Príncipe táłkáaʼdi kéyah dah naaznilídi, ndi Diyin Bizaad binaʼnitin binahjįʼ kʼeeʼąą deeshzhiizh. Éí ákweʼégi ałdóʼ Portuguesejí yádaałtiʼ. Ákweʼé Jiihóvah Yá Dahalneʼé kʼeeʼąą dínéestʼánígíí biniinaa branch nitsaaígíí bídį hóóyééʼ. Éí branch ałtso ályaago, Milton Henschel April 23, 1988go éí kin Jiihóvah nihá yee diníʼą́. Áko 45,522 ánéelą́ąʼgo ahííkai, éí 20go ałkʼidą́ą́ʼ ákweʼé nidahalneʼgo adabiʼdiisʼaʼ yę́ę ałdóʼ nidaheeskai.

Shí dóó Mary nihibrothers bedaʼoodląʼ daniłdzilígíí bitsʼą́ą́dóó íhwiilʼą́ą́ʼ. Łahda Theodore Jaracz bił nishishnishgo, hódząʼ łaʼ bitsʼą́ą́dóó íhoołʼą́ą́ʼ. Branch łaʼ baa niitʼázhígíí, ákweʼé nitsaago anáhóótʼiʼ hazlı̨́ʼígíí biniinaa Branch yikʼidadéezʼı̨́ʼígíí tʼáá yídeiyíghahjįʼ yíká ííjééʼ. Tʼáá ałtsojįʼ hashtʼéé hodooʼnííł chʼééh dazhnízin ndi, tʼáadoo ádzaa da. Áko ńtʼééʼ Brother Jaracz áhodííniid: “Kʼad éí tʼóó níłchʼi diyinii baa didootʼááł.” Áádóó díkwíida nááhaigo, Brother Franz Brooklyndi neitʼaashgo ádííniid yę́ę, doo bee sínáh da. Éí Brother Franz: “Hódząʼ łaʼ bee nihichʼįʼ hanidziih,” dabidiiʼniid. Ńtʼééʼ kónihidííniid: “Jiihóvah Yá Dahalneʼé dah yikahígíí bił dah yoohkah, azhą́ shı̨́ı̨́ nihá nanitłʼah ndi. Éí tʼéiyá God biNahatʼaʼ nizhónígo baa haneʼígíí, Jesus yikʼehgo ádaʼałʼı̨́!”

Shí dóó Mary éí díí tʼáá íiyisíí baa nihił hózhǫ́. Áádóó branch daʼníłtsʼą́ą́góó bitah nídiitʼashgo ayóó bénéiilniih. Baa nihił hózhǫ́ǫgo tʼáá ałtso Jiihóvah yá nidaalʼaʼí, ániid nidaakaígíí ndi béédahosiilzįįd. Áko Jiihóvah éí ayóo nihaa ahééh nízin, biniinaa yéigo ádaatʼı̨́ dabidiiʼniid.

Éí ałkʼidą́ą́ʼ ádahóótʼįįd, kʼad éí 80 nihinááhai. Mary éí bitsʼíís bichʼįʼ nahwiiłná. (2 Corinthians 12:9) Áádóó łahgóó ałdóʼ bee nihichʼįʼ anáhóótʼiʼ. Ndi éí niheʼoodląʼ bidziilgo ííłʼı̨́, áko éí binahjįʼ Jiihóvah bikʼeh hóʼı̨́ı̨́jí doo bididiichiłgóó ánihósin. Áko kʼad tʼą́ą́ʼ nídíitʼı̨́įʼgo Jiihóvah éí bibee ajoobaʼ binahjįʼ ląʼígóó nihikʼijisdliʼgo nihił bééhózin. *—Footnote níníłʼı̨́.