Skip to content

Skip to table of contents

CHISEL A KLENGAR ER A RECHAD

Aki Chirremii a Diak Lemekimd el Bltkil a Rengul a Dios Loeak a Betok el Rolel

Aki Chirremii a Diak Lemekimd el Bltkil a Rengul a Dios Loeak a Betok el Rolel

A DEMAK el Arthur el kmal mle betik a rengul er a Dios er a dirk lekekerei el chad, a mle soal el mo mengeteklel a klechelid el Methodist. Engdi ngildechii a uldesuel er sera lechuiu a bebil el babilengir a Remesuub er a Biblia e ulemuchel el lobengterir. Sera bo el 17 a rekil er a rak er a 1914, e ngmlo metecholb. E ngar sel taem er a Kot el Mekemedil a Beluulechad e ngmlorimel el mo soldau, engdi ngdimlak lekengei el lomekoad. Me ngmlo kelebus el 10 el buil er a Kingston Penitentiary er a Ontario, er a beluu er a Canada. E sera letobed er a kelebus e ngmlo mesiou el colporteur, el di ua repioneer er chelechang.

Sera 1926, e a demak a mlo bechil a Hazel Wilkinson el delal a silubii a klemerang er a rak er a 1908. Me ngak a mlechell er a April 24, 1931, e ak ongeru el ngalek er a delongelir a reteua el ngalek. A demak a kmal mle betik a rengul e mengull er a Biblia me ngulsisecheklemam el mo meruul uaisei. A omengull el mo er a Jehovah a mle kot el klou a ultutelel el tekoi er a klengar er kemam. Me aki blechoel el oldingel a obliil el telungalek.​—Rellir 20:20.

AK DI UA DEMAK EL MILLEMOLEM EL PIONEER E DIAK KUMEKBITANG ER A TEKOI ER A BALATIKS

Sera rak er a 1939, e a Ongeru el Mekemedil a Beluulechad a ulemuchel. E sel ongingil el rak e a urerir a Resioning er a Jehovah er a beluu er a Canada a milterob. Me a rengalek er a skuul a mle kirir el osus er a banderang e mengitakl a national anthem er a chelsel a class. A resensei a mle blechoel el oltobed er a ochedak el Dorothy me ngak er sel taem el lengar ngii aika el tekoi. Engdi ta er a sils e a sensei er ngak a millasem el omekrur er ngak er a ledu el kmo ak bedelkall. Me a uriul er a lemereko skuul e a rebebil el ngalek er a skuul a uldelecheklak. Tiang a bai liluut el rullak el kmal mo soak el ‘olengesenges er a Dios el kuk ngar uchei er a kulengesenges er a re chad.’​—Rellir 5:29.

Sera July 1942 el mle 11 a rekik, e ak mlo metecholb er a blil a ralm er a sers. Ngkmal mle dmeu a renguk el mesiou el vacation pioneer er aike el temel a ulengull er a skuul. E chelechang e kede omekedong er tia el rolel a omesiou el auxiliary pioneer. Me a ta er a rak e ngmlo sebechek el lobengterir a retedei el odam el mo er a diluches er a beluu er a Ontario el omerk er a klumech el mo er a rechad el oureor el meluk a kerrekar.

Sera May 1, 1949, e ak ulemuchel el mesiou el regular pioneer. E a uriul e ak mlokedong el mo olengeseu er a ureor er a okedecherul a obis er a Resioning er a Jehovah el ngar er a Canada e mlo chedal a telungalek er a Bethel er a uriul. Ak mlo oureor er a printery, me ngar isei e ak milsuub el mo meduch el orrurt er a flatbed press. Ak dirk melatk er a ta el taem el mle betok el sandei el di ki moureor el ta el kesus el oltobed er a tract el kirel a odechelakl el mo er a Resioning er a Jehovah el ngar er a beluu er a Canada.

A uriul e ak mlo oureor er a Service Department. Me ak mlo interview er tirke el pioneer el merolung el mo mesiou er a beluu er a Quebec, el basio el kmal meringel a odechelakl er ngii el kirel a urered. E a ta er tirka el pioneer a Mary Zazula er a beluu er a Edmonton, Alberta. A rechad er a blil a mle chedal a Orthodox Church. Me sel taem el Mary me a klou el ochedal a dimlak lemeterob el mesuub a Biblia, e a rechad er a blil a uldiketerir er a blirir. Me a Mary me a ochedal a mlo metecholb er sera June 1951, e a elolem el buil er a uriul e te ulemuchel el mesiou el pioneer. Me ngar tia el interview, e ngmle sebechek el mesang el kmo a Mary a kmal betik a rengul er a Jehovah. Me ak mlo melatk el kmo ngika ngike el redil el soak el mo bechil. Me a uriul er a etiu el buil er sera January 30, 1954, e aki mlo bechiil. E a ta el sandei er a uriul er aki bo bechiil, e aki mlokedong el mo er a skuul el kirel a ureor el oldingel a ongdibel. Me ngar er a chelsel aike el eru el rak, e aki milsiou el oldingel a ongdibel er a diluches er a beluu er a Ontario.

Me a cherengel a taem el di loleketek a ureor er a berkel a klumech, e te mlo usbechall a rebetok el mo mesiou el missionari. Me ngak me a Mary a mlo omdasu el kmo a lsekum ngmle sebecham el outekangel er tia el klou el kelekolt er a beluu er a Canada me a rekas er sel temel a kleald, e nglocha sebecham el outekangel er a ngii di el beluu. Me aki mlo er sel 27 el skuul er a Gilead, e tilobed er sera July 1956. E sera November e aki mlo soiseb er a beches el blimam el ngar er a Brazil.

MESIOU EL MISSIONARI ER A BELUU ER A BRAZIL

Sera ki bo er a Brazil, e aki ulemuchel el mesuub a tekoi er a Portugal. Me a kot e aki di milsuub aike el tekoi el sebeched lousbech lomuchel a cheldechedechad. E a ongerung, e aki milsuub a mekedeb el omesodel a babilenged. E sola e mlo oldingel e miltik er a redil el mle semeriar er tia el klumech. Me aki millatk el kmo a lsekum e ngsemeriar e ngkiram el menguiu er a ta el bades el kirel a klengar er cheungel a Rengedel a Dios el mo er ngii. Me ak milenguiu er a Ocholt 21:3, 4, e taorer! A bedengek a dimlak el sau er tia el kleald, e ngii el kleald a millemolem el omekcharm er ngak.

A basio el kim uluureor er ngii el missionari a beluu er a Campos. Chelechang e ngar er ngii a 15 el ongdibel er ngii! Engdi sera ki bong e ngdi ngar er ngii a kekerei el cheldellir a rechad el milengull er a Dios me a dirrek el chimo el blirir a remissionari me a reteua el odos el Esther Tracy me a Ramona Bauer me a Luiza Schwarz me a Lorraine Brookes (chelechang e ng Wallen). Me sel ngerechelek a mle kirek el olengeseu el mesilek a selokel e dirrek el omngar a idungel el kirel a omeruul kall. A ta el kebesengei er a Kot el Ureor er a uriul er a omesubel a Ongkerongel, e a Mary a milechiuaiu er a sofa e olengull. Aki kora milsaod el kirel a sils er kemam. Engdi sera lebekiis a Mary e a bersoech a tilobed er cheungel tia el kingall! Ngkmal mlo klou a nglemuu er tia el blai el kirel ngika el bersoech el mo lmuut er a kukodir.

A uriul er a ta el rak el ki mosuub a tekoi er a Portugal, e aki ulemuchel er a ureor el oldingel a ongdibel. Me aki mlo er aike el basio el dimlak a dengki er ngii. Aki di mechiuaiu a chedecholl e ngar er a uos el omais me a dirrek el kareta. A ta el taem e aki mla er a train el mo er a beluu el ngar er a rois me bo lsebecham el olisechakl er aike basio el ngar er a mesechesechel a beluu. Me aki milleng er a ta el delemerab er isei. A obis er a Resioning er a Jehovah a uldurokl a 800 el babier el kiram lousbech el oldingel a obliil. Me ngmle kirel el betok el taem el ki momais el mo er a post el mo melai aika el baks el ngar ngii a babier.

Sera 1962, e a Skuul el Kirir a Remechuodel me a Remesiou er a Ongdibel a mlo er ngii er a betok el basio er a beluu er a Brazil. Me ngmle elolem el buil el kurael el olisechakl ngii el skuul. Ak kulisechakl er a beluu er a Manaus, me a Belém, me a Fortaleza, me a Recife, me a Salvador. E sera kngar a Manaus, e ngmle kirek el kutmeklii a klou el ongdibel er a chelsel a ta el merael a chisel el opera house. Ngkmal mle klou a chull me ngdimlak a ungil el ilumel el ralm, e dirrek el dimlak a ungil basio el sebechir a rudam me a rudos el mo er ngii e omengur er a temel tia el klou el ongdibel. Me ak milengedecheduch er a merreder er a resoldau e ouchais er ngii er a mondai er kemam. Me ngkmal mle ungil a tekingel e milskemam a ilumel el ralm el kirel tia el rokir el klou el ongdibel. Ngdirrek el ulderecheterir a resoldau me te toketek a teblo el meklou el tento me ngmlo sebecham el ousbech el uum me a dirrek el blil a blengur.

Sel taem el kdibus e a Mary a ulemerk er a klumech er aike el basio er a siobai, e dimlak a ta el chad el semeriar el mesaod er a Biblia. Me tirke el chad er isei a mla er a Portugal el mei er a Brazil el me mengereker. Me a Mary a kmal mlo chetil me ngdilu er a rebebil el sechelil el kmo, “Ngkmal chetik el mo oldingel er a beluu er a Portugal.” Engdi ngdi mle telkib er uriul, e aki ngiluu a babier el omekedong er kemam el mo mesiou er a beluu er a Portugal el kabelment er ngii a merrob er a urered. Me a Mary a kmal kilebetiekl! Engdi aki kilengei er tia el okedong e millukl el mo er a Portugal.

A OMESIUNGAM ER A BELUU ER A PORTUGAL

Aki kilerd er a beluu er a Lisbon er a Portugal er sera August 1964. Tirke el di berrotel el bulis a rirellii a klengar er a rudam er kid er sel beluu el kmal mo meringel. Me a kot el uchul e ngdimlak el kiram el osiik er a Resioning er tia el beluu. Me aki kiliei er a lengiil blai, e sera ki mngai a visa er kemam e aki mlo meleng a apartment. E a uriul er a 5 el buil, e ngmocha sebecham el mengedecheduch er a rudam er kid loureor er a obis er a Resioning er a Jehovah. Me ngkmal mlo imis el dmeu a rengmam e le ngkol mocha sebecham el mo er a miting!

A kabelment er tia el beluu a merrob er a urered a uchul me a Blil a Ongdibel a di chelsimer me a miting a di meketmokl er a blirir a rudam. E aika el blirir a di blechoel a rebulis el me merriter. Me a rebetok el dart el rudam me a rudos a mengai el mo er a blil a bulis el bo loker a ker er tir. A rebulis a kmal mle mekngit a omerellir el bedul tir e millasem lorrimel er tir me louchais a ngklir a rudam el loungerachel. Tiaikid a uchul me te di mlo omekedong er a rudam er tir lousbech a ngklir e mlo diak lousbech er a last name er tir, e le te ulsiik a rolel e omekerreu er tir.

Aki mla chuarm a kmal betok el mekreos el tekoi er a chelsel aika el mereko el 60 el rak el ki mosiou er a Jehovah

Sel kot el ngaruchei el moktek er kemam a mle kiram el smiik a rolel e a rudam a mo er ngii a babilengir me bo lsebechir loutekangel. Me a Mary a type a suobel el ngar er a Ongkerongel me a lmuut el bebil er a babier el mo er a ta el ileakl el bedengel a babier. Tia el babier a luluusbech er ngii er sel taem el ua stencil el mo meruul a betok el babier el kirir a rudam.

NGAR ER A KORT EL MESEBECHAKL ER A KLUMECH ER A UNGIL CHAIS

Sera June 1966, e ngmlo er ngii a klou a ultutelel el kerrekeriil er a beluu er a Lisbon. Tirke el rokui el 49 el chad er sel Ongdibel er a Feijó a mlotutakl el kmo a miting el loruul er ngii er a blil a chad a melemall er a llach. Me aki mongetmokl er tir el kirel tia el kerrekeriil, e ak mirruul er ngak el leko ak chad er a llach el melasem el omeketakl er tir el kmo a rudam a mekngit. Engdi aki di mlo mechitechut er a kerrekeriil. Me tirka el 49 el rudam me a rudos a mlo kelebus el 45 el klebesei el millemolem el mo 5 me a tedobech el buil. Engdi sel kerrekeriil a mlo uchul a klou el ocholt el mo er a rechad. Me a lmuut el tang, ngar sel kerrekeriil e ngike el mle chad er a llach er kemam a ulemelekl a tekingel a Gamaliel el ngar er a Biblia. (Rellir 5:33-39) E a uriul e a chais er a beluu a ultebedii a chisel tia el kerrekeriil. E kmal mlo dmeu a rengmam er sera lomuchel ngika el chad er a llach er kemam el mesuub er a Biblia lobengkemam e bo lomais el mei er a miting.

Ngar er a December 1966, e ak mlukngerachel el mlo overseer er a obis er a Resioning er a Jehovah e mle klou el temek a oureor el mengetmokl a babilengam loltirakl a llach er a beluu. Me aki mlo er a tkurrebab el sebecham el mesaod er a uchul me a Resioning er a Jehovah a kirir el mo er ngii a ilmeklir el mengull er a Jehovah er a chelsel a beluu er a Portugal. (Filipi 1:7) Me sera December 18, 1974, e a kabelment er tia el beluu a kilengei er a ongtmam. Me a Rudam er kid el Nathan Knorr me a Frederick Franz a mla er sel klou el obis er kid el me teloi er kemam er tia klou el deurreng er kemam. Me ngmlo er ngii a kot el merael a chisel el miting er kemam er a beluu er a Oporto me a Lisbon el mle 46,870 el chad a mla er ngii.

A Jehovah a dirrek el kiltmeklii a rolel me a berkel a klumech a uleberk el mo er aike el iungs ua Azores, me a Cape Verde, me a Madeira, me a São Tomé me a dirrek el Príncipe el rechad er ngii a melekoi a tekoi er a Portugal. Me a cherengel a taem el di loleketek a ildisir a Resioning er aika el beluu, e ngmlo usbechall a klou el obis er a branch. Me sera lemeteketek, e a Brother Milton Henschel a ultebedii a cheldecheduch el kirel er sera April 23, 1988. Te mla er ngii a 45,522 el rudam me a rudos el mla er tia el ileakl el sils, el uldimukl er a 20 el mle missionari er a Portugal e liluut el mei el kirel tia el ileakl el taem er a deurreng.

KEDE NGMAI A KLUBELED ER A KEREBAI ER TIRKE EL BLAK A RENGRIR

Ngar er aika el mereko el betok el rak, e ngak me a Mary a kmal dmeu a rengmam el mesuub a kerebai er a reblak a rengrir el odam er kid. El ua tiang, ak uluureor lobengkel a Brother Theodore Jaracz el oldingel a ongdibel, e silubii a ta el klou a ultutelel el tekoi. Sel obis el ki blo moldingel er ngii a mla er ngii a kmal klou el mondai er ngii, e a Chelechad el Omekerreu a Obis er a Resioning er a Jehovah a riruul aike el rokui el sebechel el lolengeseu er ngii. Ngmle telkib el mekngit a rengrir, e le ngdimlak el sebechir el remuul a lmuut el betok el kirel tia el tekoi. Me a Brother Jaracz a milengelaod er tir er a ledu el kmo: “Chelechang e ngmla mo taem el debecherei a techall me bo lsebechel a chedaol reng el loureor.” Ngdirrek el kmal diak kubes er a tekoi el ledillii a Brother Franz er a betok el rak er a uchei er a ki bo moldingel er a Brooklyn ngak me a Mary. A rebebil a ullengit a ngeso er a uldasu er kemam, me ngdilu er tir el kmo: “Ngak a omdasu el kmo: Molemolem el oltirakl er a meues el cheldebechelel a Jehovah er a chelsel a meklou me a mekekerei el tekoi. Tiaikid a di ta el cheldebechel el meruul er a ureor el lulengelechel er ngii a Jesus el mo er a redisaiplo er ngii el mo omerk er a klumech er a ungil chais el kirel a Rengedel a Dios!”

Tia el lureor el ki moruul er ngii a rullak ngak me a Mary el kmal mo dmeu a rengmam. Ngdirrek el kmal betok a ungil tekoi el ki mriruul er sel taem er aki moldingel a betok el obis er a Resioning er a Jehovah el meliuekl er a beluulechad. Ngkmal dmeu a rengmam el teloi er a rebetok el kakerous a rekrir el mesiungel a Jehovah, e dirrek el melisiich er tir el kmo a omesiungir el mo er a Jehovah a kmal klou el tekoi. Aki dirrek el mle blechoel el melisiich er tir me lolemolem el mesiou er ngii.

Betok el rak a mla mo merek, me ngak me a Mary a mla mo er a 80 me a derengel a rekmam. A Mary a mechitechetong e betok a rektel. (2 Korinth 12:9) Aki dirrek el chelebangel a lmuut el bebil er a omelsemai, engdi aika el omelsemai a kmal melisiich er a klaumerang er kemam e mengal rullemam el mo somam el melemolem el blak a rengmam el mo er a Jehovah. Me sel ki momes el beduluriul el kirel aika el betok el rak er a omesiungam el mo er a Jehovah, e aki mo medengei el kmo ngmla omekngeltengat er kemam el oeak a diak lemekimd el bltkil a rengul el ngar er a betok el rolel. *​—Momes er a Footnote.

^ par. 29 Sera longetmokl er tia el babier el mochu oltobed er ngii, e a Douglas Guest a mlad el mle blak a rengul el mo er a Jehovah er a October 25, 2015.