Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Furendei wamá lídangiñe binadü sügǘ

Furendei wamá lídangiñe binadü sügǘ

“Susereti sun le houn wagüchagu, aba labürüdǘn tidan Lererun Bungiu keisi arufudahani woun, wagía le wínwanbei lidan lagumuhóun dan” (1 KORINTUNA 10:11).

UREMU: 11, 29

1, 2. Kaba uagu wakutihei hénpulu le híchugubei gádürü lurúeitegu Hudá?

LUN hamuga warihin aban gürigia éibugeina ǘmadarugu ani aba liriraagun ani aba léiguadun, ma duaribadiwa hamuga dan le wásügürün lídangiñe fulasu ligía? Ítarameme, dan le wakutihani hachara amu gayarati líderaguniwa lun méiguadun wamá lidoun charati libe le ídounbei héiguada. Kei hénpulu, gayarati wafurendeirun lídangiñe hachara fiú gürigia ha uágubaña tayanuha Bíbülia.

2 Gádürü lurúeitegu Hudá ha uágubaña wayanuha lidan arütíkulu le lubaragiñebei le seriwitiña lun Heowá tau sun hanigi. Íbini ítara, adügatiña charati le wéinamuti. Rédeiti le hadügübei bürüñu tidan Bíbülia lun wasaminarun luagun luma lun wafurendeirun lídangiñe. Ka gayarabei wafurendeiruni lídangiñe? Ani kaba wadüga lun mábürühan wamá lidoun ligiaméme charati? (Aliiha huméi Rómana 15:4).

PELIGURUTI WAFIÑERUN WAWOUGUA

3-5. a) Íbini meha seriwi lan Asá lun Heowá tau sun lanigi, ka idan lacharara? b) Ka burí san katei adügübei lun lafiñerun Asá hawagu amu gürigia dan le lageindagunbei kóntüra Baasá?

3 Ariha waméi lani Asá hénpulu furumiñe. Afiñeti meha luagu Heowá dan le hábürühanbei aban míñunu súdaragu etiopíana luagun Hudá. Gama lumoun, mafiñerunti luagu Heowá dan le lageindagunbei luma Baasá, le lurúeite Ísüraeli. Mabusenrunti meha Asá lun layaraaguni Baasá Ramá, aban uburugu súdiniti Ísüraeli yarafa lun láfadaragun larúeihan Hudá (2 Krónikasi 16:1-3). Saminati yebe Asá buídubei lan lun lagañeihani lurúeite Siria lau burí idewesei lun líderaguni. Dan le hábürühanbei siriana luagun uburugu burí le Ísüraelibei, “aba lerederun layaraaguni [Baasá] Ramá, aba lararamuni luadigimari ñein” (2 Krónikasi 16:5). Háfuga samina lan Asá furumiñe buidu lan le desidírü lubéi.

4 Ida liña san lasandiragun Heowá lungua dan le larihini mafiñen lan Asá luagu? Mínsiñeti meha katei le lun Heowá. Ligía lóunahanbalin profeta Ananí lun lererehan lun (aliiha huméi 2 Krónikasi 16:7-9). Aba lariñagun Ananí lun Asá: “Lúmagiñe guentó bawuribuhátimaha”. Ibihati Asá lun lerederun uburugu Ramá lábugiñe lugumadin. Gama lumoun, lidan sun dan le laubei arúeiha dandu ligía kei ha lábugiñebaña lugumadin mosu meha hageindagun bandi wuribu.

5 Lidan arütíkulu le lubaragiñebei le arihatiwa adüga lani Asá lugundan Heowá. Arihati Bungiu seriwi lan Asá lun tau sun lanigi, íbini gafigoun lan (1 Urúeigu 15:14). Íbini ítara, mosu meha lasufuriruni Asá resultóu le lanügübei desidírü lan wuriba. Ka meha san uagu lafiñerunbei luougua luma hawagu amu gürigia lubaragiñe lafiñerun luagu Heowá? Háfuga saminati meha gayara lan lagañeiruni wuribu anhein adüga aban buiti aransehani hau lisudaranigu. O háfuga aba lan lafalaruni adundehani wuribati le híchugubei amu gürigia lun.

Lunti wafiñerun luagu Heowá súnwandan, mama lun wafiñerun wawougua

6. Ka wafurendeirubei lídangiñe lichara Asá? Írida humá fiú sügǘ le ídanbei gayara lan warufuduni wafiñen luagu Heowá.

6 Ka wafurendeirubei lídangiñe lichara Asá? Mosu lan wafiñerun luagu Heowá, mama wawougua. Mosu wamuriahan luma lun líderaguniwa, meberesenga anhein wéinamu lubéi waturobulin o ñǘbüri lan. Buiti lun wálügüdagun woungua ka lan wadügübei dan le gaturobulin wamá. Afiñetiwa san wawougua ani aba wouchun waransehani katei kei auti wabusenra? O héchutiwa akutihei le tariñagubei Bíbülia furumiñe ani aba wayusuruni lun waransehani turóbuli ligía? Kei hénpulu, samina wamá gaturobulin wamá hama waduheñu ladüga woudin adamuridagua o lidan adamurini wéinamuti. Wamuriahaña hamuga san luma Heowá lun ladundehaniwa lun wasubudiruni kaba lan wadüga? O samina wamá lǘhadiwa lan áluaha wadagimanu ani daridügaadiwa aban gürigia le busenti líchugun wadagimanu woun. Wariñaguñein hamuga san lun gürigia ligía mosu lan woudin adamuridagua sagü dimaasu, íbini weferidiruni chansi lun wibihini wadagimanu ligía? Meberesenga ka lan waturobulinbei, haritagua waméi adundehani le líchugubei aban abürühati sálumu: “Rubei bibagari lúhaburugun Aburemei; hemenigibá luagu, ábame liabin lun líderagunibu” (Sálumu 37:5).

PELIGURU LE LANÜGÜBEI HÁLUAHOUN UMADAGU WURIBATIÑA

7, 8. Ka burí charati ladügübei Hosafátü, ani ka resultóubei? (Ariha huméi dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu).

7 Guentó ariha waméi hénpulu le líchugubei Hosafátü, le liráü Asá. Gíbeti meha igaburi le hínsiñeti lun Heowá luagu. Dan le lafiñerunbei Hosafátü luagu Heowá, adügati saragu katei buiti. Íbini ítara, desidírüti giñe wuriba lidan fiú katei. Kei hénpulu, adügati lun lamarieidun lisaani tuma liráü aban urúei wuribati gíriti Aabü. Lárigiñe, íderagua lumuti giñe Aabü lidan aban wuribu kóntüra síriana, íbini wéridi lani profeta Mikaíasi lun madügün lani. Lidan wuribu ligía, aba hábürühan súdaragu síriana luagun Hosafátü ani háfaraali yebe (2 Krónikasi 18:1-32). Dan le lagiribudunbei Hosafátü Herusaléun, aba lálügüdüni profeta Heú: “Ka uagu bíderaguei le wuribabei ani gamadagua buguya hama láganiñu Wabungiute?” (aliiha huméi 2 Krónikasi 19:1-3).

8 Furendeiti san Hosafátü somu katei lídangiñe le asuseredubei lun luma lídangiñe leweridihan profeta Mikaíasi? Híruti mafurendeirun lan ni kata. Íbini meha hínsiñegili lan Heowá lun ani busenti ladügüni lugundan, aba gamadagua lan Hosafátü luma aban wügüri le mabusenrunti láhuduragun lun Heowá. Okosíasi meha wügüri ligía, liráü Aabü. Adaaguati meha Hosafátü waporu burí úara luma Okosíasi. Gama lumoun günrinwaguatu ugunei burí tuguya lubaragiñe gayara lan hayusurunu (2 Krónikasi 20:35-37).

9. Ka gayarabei lasuseredun ánhawa anúadaha umadagu wuribatiña?

9 Ka gayarabei wafurendeiruni lídangiñe le asuseredubei lun Hosafátü? Adügati meha Hosafátü katei le buiti ani ‘áluaha lumuti Wabungiute lau sun linarün’ (2 Krónikasi 22:9). Gama lumoun, aba gamadagua lan hama gürigia ha mínsiñehabutiña lun Heowá, ani ligía lebelurunbei lidoun turóbuli wéinamuti. Ítagaraü yebe leferidiruni libagari. Haritagua waméi le tariñagubei Bíbülia: “Ha óundaragutiña hama chu tau, lachuuduba hau, ánhaña ha óundaragubaña hama ibidiouga tau, heferidiruba” (Ariñawagúni 13:20). Inarüni busén wamá wíderaguniña gürigia lun hafurendeirun luagu Heowá. Gama lumoun wádaraguña woungua lidoun peliguru ánhawa adüga umadaguaü hama gürigia ha meseriwiduntiña lun Heowá.

Afiñetiwa san líderagubadiwa lan Heowá ibihei ínsiñeni luma paaná le wemegeirubei?

10. a) Ka gayarabei wafurendeiruni lídangiñe lani Hosafátü hénpulu anhein busén wabéi wamarieidun? b) Ka lunbei waritaguni?

10 Ka gayarabei wafurendeiruni lídangiñe lani Hosafátü hénpulu anhein busén wabéi wamarieidun? Háfuga wagumeserun asandira somu katei luagu aban gürigia le meseriwidunti lun Heowá. Háfuga wasaminarun madaribadiwa lan kaba lan uma wamarieida tidan lóundarun Heowá. O háfuga ariñaga hamá fiú waduheñu woun súnwandan mosu lan wamarieidun lubaragiñe leletidun. Inarüni megei wamá wasandirun ínsiñeni luma lun hínsiñewa wamá ladüga ítara liña ladügüniwa Heowá. Gama lumoun, ka lunbei wadügüni ánhawa madari aban gürigia buiti lun wamarieidun? Líderagubadiwa waritaguni le asuseredubei lun Hosafátü. Libe-agei dan, amuriahati meha luma Heowá lun ladundehani (2 Krónikasi 18:4-6). Gama lumoun maganbaditi meha lun leweridihan Heowá dan le ladügünbei umadaguaü luma Aabü, le mínsiñehabubei lun Heowá. Lunti yebe meha laritaguni aríagu liña lan Heowá lun sun le asuseredubei “lun líchugun erei houn ha hemenigibaña luagu le tímatimaati” (2 Krónikasi 16:9). Lunti giñe waritaguni busén lan Heowá líderaguniwa. Hínsiñetiwa lun ani gunfuranda lumuti gádantiwa. Afiñetiwa san líderagubadiwa lan lun wibihini ínsiñeni luma paaná le wemegeirubei o to wemegeiruboun? Gayarati wachoururuni ladügübei lan lidan dan le buídutimabei.

Mánhara wamá gadaradun wamá luma aban gürigia le meseriwidunti lun Heowá (Ariha huméi párafu 10)

MÍGIRA WAMÁ LUN LEBELURUN ÍÑUGUNI TIDOUN WANIGI

11, 12. a) Ida liña meha larufuduni Esekíasi ka lan tídanbei lanigi? b) Ka meha uagu feruduna lubalin Heowá Esekíasi?

11 Ka larufudahabei lani Esekíasi hénpulu woun? Lidan aban ókaasion íderagua lumuti Heowá Esekíasi lun líchugun fe kátima lan tídanbei lanigi (aliiha huméi 2 Krónikasi 32:31). Dan le sandi lubéi, ariñagati Bungiu lun luagu lóuchaadaguba lan ani aba líchugun aban seini lun lun lachoururuni lun luagu líderagubei lan. Aba ladügün Heowá lun labakürün lamuñan diisi laini lárigoun. Lárigiñe, genegeti aba lan hálugun hasaanigu lurúeitegu Babilónia hakutihan libügürü seini ligía. Ligía aba lubéi hóunahan fiú wügüriña ñeinhin lubéi Esekíasi lun hibihin lanwoun ariñahani (2 Urúeigu 20:8-13; 2 Krónikasi 32:24). Mariñagun lumuti meha Heowá lun Esekíasi ida luba lan lóuseruniña wügüriña hagía. Ariñagatu Bíbülia aba lan lígiruni Heowá lábuguarügü lun larihini kaba lan ladüga. Aba larufuduni Esekíasi sun lirisin houn. Ítara liña meha larufuduni ka lan tídanbei lanigi.

12 Híruti aba lan meha lóuserun Esekíasi lau íñuguni. Ligía aba lubéi meteingirun laali lan Heowá luagu sun ídemuei le líchugubei lun. Mariñagun tumuti Bíbülia ka lan uagu lasansira ligaburi. Háfuga meha ladüga lan lagañeiruniña asiriana o ladüga lan lareidaguagüdüni Heowá. O háfuga ladüga rísihali lan meha ani subudiwa ligía. Íbini meha seriwihali lan Esekíasi lun Heowá tau sun lanigi, óuserati meha lau íñuguni luagu fiú dan. Mínsiñeti meha katei le lun Heowá. Gama lumoun, “ǘnabuguagüdati lungua ligibugiñe Wabungiute”, ligía aba lubéi feruduna lani Bungiu (2 Krónikasi 32:25-27; Sálumu 138:6).

Larufudubei ligaburi wóunabun dan le halawahaniwa amu ka lan tídanbei wanigi

13, 14. a) Lidan ka burí dan gayara lan warufuduni ka lan tídanbei wanigi? b) Ida liña lunti lan wóunabun dan le hariñagun amu woun buidu lan wadüga?

13 Ka wafurendeirubei lúmagiñe Esekíasi luma lídangiñe lichara? Haritagua waméi aba lan lóuserun lau íñuguni murusun dan lárigiñe líderaguni Heowá agañeiraña asiriana ani areidaguagüdalei. Arufudahati le woun danme lan le buidu lan lidin woun o danme le híchugun amu uéiriguni woun, lunti duari wamá. Ka uagu? Ladüga larufudubei ligaburi wóunabun ka lan tídanbei wanigi. Kei hénpulu, háfuga aranse lan aban íbiri buidu lun líchugun aban yanu hagibugiñe bandi gürigia. Háfuga hayanuhan saragu gürigia luagu lubuidun líchuguni liyanun. Ida luba san lóunabun lun uériguni le híchugubei amu lun?

14 Danme halawahaniwa amu, lunti waritaguni dimurei le lariñagubei Hesusu: “Danme lásurun hadügüni le uágubei lariñaga Bungiu hun lun hadügüni, lunti hariñagun: ‘Musu móunitiña wagía, ladüga lérügüñein lunbei wadügüni wadüga’” (Lúkasi 17:10). Haritagua waméi dan le lan lóuserunbei Esekíasi lau íñuguni, aba meteingirun laali lan Heowá luagu sun ídemuei le ru láalibei lun. Ligíati, kaba íderaguawa lun ǘnabugu wamá danme le hariñagun amu woun buidu lan wíchuguni wayanun? Ánhawa asaminara luagun sun le adüga láalibei Heowá wawagu, wayanuhaba lau eteingiruni luagu luma luagu ida liña lan líderaguniwa. Lau sun luwuyeri, láurügüñein tídehan Bíbülia luma lídehan lani Heowá sífiri sandu gayara lan wíchugun aban yanu.

ÍGIRA WAMÁ LUN LADUNDEHANIWA HEOWÁ DANME LE DESIDÍRÜ WAMÁ

15, 16. Ka meha adügübei lun leferidiruni Hosíasi libagari?

15 Lagumuhóun, ka gayarabei wafurendeiruni lúmagiñe Hosíasi? Íbini meha aban lan urúei buiti, adügati aban charati le adügübei lun leferidiruni libagari (aliiha huméi 2 Krónikasi 35:20-22). Ka meha asuseredubei? Aba lidin Hosíasi áluaha wuribu luma Nekáu, le lurúeite Ehiptu. Ariñagati Nekáu lun Hosíasi mabusenrun lan lageindagun luma. Ariñagatu Bíbülia lúmagiñe lan “Wabungiute guánarügü” liabin dimurei le lariñagubei Nekáu lun Hosíasi. Gama lumoun, ñüdünmémeti Hosíasi awuribuha, ani aba lafarún. Kati uagu lageindagua kóntüra Nekáu? Mariñagun tumuti Bíbülia.

16 Mosu yebe meha lakutihan Hosíasi lun larihini anhein inarüni lubéi lúmagiñe lan Heowá liabin dimurei le lariñagubei Nekáu. Gayarati hamuga meha lálügüdüni Heremíasi, aban hádangiñe lánigu Heowá profeta (2 Krónikasi 35:23, 25). Lunti yebe meha giñe lasaminarun Hosíasi buidu luagun le asuseredubei. Maguurunbei meha Nekáu luagu Herusalén. Lídinña meha Karükémisi lun lageindagun luma amu néchani. Mabusenrunti meha Nekáu lageindagun luma Heowá ni hama lumutuniña. Masaminarunti meha Hosíasi buidu luagun sun katei lubaragiñe desidírü lan. Ka wafurendeirubei lídangiñe katei le? Danme lan le gaturobulin wamá ani mosu desidírü wamá kaba lan wadüga, lunti wasaminarun furumiñe luagu le labusenrubei Heowá lun wadügüni.

17. Dan le desidírü wamá, kaba íderaguawa lun madügün wamá aban charati libe le meha ladügübei Hosíasi?

17 Lubaragiñe desidírü wamá, lunti wasaminarun luagun fiú adundehani tídangiñeti Bíbülia le gayarabei leseriwidun woun luma ida luba lan wayusuruni. Lidan somu kesi, gayarati wáluahan ariñahani tidan burí agumeiraguagüdüni o íbini wáluahan adundehani luma somu wéiyaali lidan afiñeni. Gayarabei líderaguniwa asaminara luagu amu burí adundehani tídangiñeti Bíbülia. Samina huméi san le. Maríeitu aban íbiri luma aban gürigia le mama Gefenti. Adügaaru aransehani lun táfuridun apurichiha somu weyu (Adügaü 4:20). Gama lumoun, aba lariñagun tani weiriei tun lun lan máfuridun tan apurichiha. Aba lariñagun tun busén lan lanügünu ebeluha lidan somu fulasu weyu ligía ladüga lüha lan másügürün hamá dan hámagua. Aba tasaminarun íbiri tuguya luagun fiú bérusu le gayarabei líderagunu lun desidírü tan buidu. Subudi tumuti mosu lan gaganbadi tan lun Bungiu ani óunaha lániwa Hesusu adüga disipulugu (Matéu 28:19, 20; Adügaü 5:29). Gama lumoun haritagua tumuti giñe mosu lan inebe lan lilurudun tani würi weiriei tun ani lunti lan hasaminarun lubúeingu Bungiu lau lichú aau (Éfesuna 5:22-24; Filipuna 4:5). Gayarati tálügüdagun íbiri to tungua anhein le lubéi mabusenrun lan tani weiriei lun tapurichihan o anhein busenrügüti lubéi lásügürün dan tuma weyu ligía. Keisi lubúeingu Bungiu busentiwa desidírü wamá lau lichú aau ani adüga wameime lugundan.

SIGÍ WAMÁ ESERIWIDA TAU SUN WANIGI ÁBAME GUNDA WAMÁ

18. Ka uagu súdini lubéi wasaminarun luagun hani gádürü lurúeitegu Hudá hénpulu?

18 Háfuga aniheinbei dan wadügün aban lídangiñe charati le meha hadügübei gádürü lurúeitegu Hudá. Háfuga wafiñerun saragu wawougua, wanúadahan umadagu wuribatiña, wóuserun lau íñuguni o desidírü wamá sin wasaminarun luagun le labusenrubei Heowá lun wadügüni. Gama lumoun, íbini ánhawa adüga aban lídangiñe charati le, úati resun lun wasaminarun siñabei lan wagundaaragüdüni Heowá. ariha lumuti igaburi buiti le wawagubei, ítara kei meha larihini lubuidun hagaburi gádürü lurúeitegu Hudá. Ariha lumuti giñe Heowá weiri lan línsiñe woun ani busén wamá weseriwidun lun tau sun wanigi. Ligía líchugunbei hénpulu burí woun le gayarabei líderaguniwa lun madügün wamá charati wéinamuti. Ráramagua wamá asaminara luagun hénpulu burí le ani ru wamá seremei lun Heowá luagu lígiruni tidan Bíbülia.