1, 2. Pwata sipwe káé pwóróusen fémén king lón Juta?

 IKA ka kúna án emén faas me turuló wóón efóch al, ese mwáál kopwe túmúnú pwe kopwe ipweipwéch lupwen ka pwal fetál wóón ena al. Pwal ina chék usun, ach ekieki minne ekkewe ekkóch ra mwáálliló wóón lón manawer epwe álisikich ach sipwe túmúnú pwe sisap pwal féri ena sókkun mwáál. Áwewe chék, sia tongeni káé seni met ekkóch aramas lón Paipel ra mwáálliló wóón.

² Lón ewe lesen mwen ei sia álleani usun ekkewe fémén king lón Juta iir mi angang ngeni Jiowa ren unusen letiper. Iwe nge ra chúen féri ekkóch mwáál mi chou. Mi mak pwóróusen manawer lón Paipel pwe sipwe tongeni ekiloneer me káé lesen mi lamot seniir. Met sia tongeni káé seni minne a fis ngeniir, me ifa usun sipwe túmúnú ach sisap pwal féri met ra féri?​—Álleani Rom 15:4.

3-5. (a) Ikaamwo letipen Asa a unus ngeni Jiowa, met sókkun féffér mi mwáál a féri? (b) Ifa ewe popun neman Asa a lúkúlúk wóón aramas lupwen a maun ngeni Pasa?

³ Sipwe akkomw pwóróus usun Asa. I a lúkúlúk wóón Jiowa lupwen eú million soufiun Itiopia ra maunei Juta. Iwe nge, Asa ese lúkúlúk wóón Jiowa lupwen a maun ngeni Pasa, ewe kingen Israel. Asa a mochen án Pasa epwe úkútiw seni an akkapéchékkúla ewe tittin Rama, eú telinimw lón Israel mi lamot mi kkan ngeni kiánin mwúún Juta. (2 Kron. 16:1-3) Asa a filatá an epwe ngeni ewe kingen Siria liffangen emichimich pwe epwe álisi i. Lupwen ekkewe chón Siria ra maunei ekkewe telinimw lón Israel, Pasa a “ükütiu le apöchöküla tittin ewe telinimw Rama o likitala ewe angang.” (2 Kron. 16:5) Lón ena atun, neman Asa a meefi pwe mei pwúng minne a féri.

⁴ Nge met meefien Jiowa usun? Jiowa ese pwapwa ren án Asa ese lúkúlúk wóón, iwe a tiinaaló ewe soufós Hanani an epwe apwúngú i. (Álleani 2 Kronika 16:7-9.) Hanani a ereni Asa: “Seni ei fansoun epwe chök fifis maun ngonuk.” Asa a nemeni ewe telinimw Rama, nge a chék fiffis maun ngeni i me néún kewe aramas tori an a máló.

⁵ Lón ewe lesen mwen ei, sia káé pwe Jiowa a pwapwa ren Asa. Inaamwo Asa ese unuséch, nge Kot a kúna pwe letipan a unus ngeni. (1 King 15:14) Nge ikaamwo a ina usun Asa, lupwen a féri kefil mi ngaw epwe chúen kúna pwúnúngawan. Pwata a lúkúlúk wóón pwisin i me ekkewe ekkóch aramas nge esap fen wóón Jiowa? Neman Asa a meefi pwe ika a fiti tipachemen aramas ren ifa usun ar mwékútúkútún maun, iwe a tongeni winneni ewe maun. Are neman a aúseling ngeni án ekkewe ekkóch kapasen emmwen mi ngaw.

6. Met sia tongeni káé seni minne Asa a féri? Eáni eú áwewe.

⁶ Met sia tongeni káé seni minne Asa a féri? Lón mettóch meinisin, mi lamot sipwe lúkúlúk wóón Jiowa nge esap wóón pwisin ach ekiek. Mi lamot sipwe tingorei an álillis, ese lifilifil ika ach osukosuk mi watte are kisikis. A múrinné ach sipwe ekieki ei: Fán ekkóch sia kan lúkúlúk wóón pwisin kich ren ach sótun pwákini ach osukosuk lón ewe napanap me rech mi fókkun éch? Are sia kan akkomw cheki met Paipel a apasa, mwirin achocho le áeá ena sile le ataweei ach osukosuk? Áwewe chék, chón óm famili ra áweiresuk óm kopwe fiti eú mwich are eú mwichelap. Kopwe tingorei Jiowa an epwe álisuk pwe kopwe silei met kopwe féri? Are neman a fen ttam óm kese kúnékún óm angangen moni, iwe mwirin emén a kerán erenuk pwe a mochen kopwe angang ren. Iwe met, kopwe ereni pwe iteiten wiik kosap tongeni angang lón ewe awa mi wor ach kewe mwich lón, nge óm apasa ena a tongeni efisi an esap chúen etiwok? Ese lifilifil osukosuk a torikich, mi lamot sipwe chechchemeni án ewe soumakken kélfel ei  kapasen fén: “Kopwe lükü ngeni ewe Samol mi Lapalap manauom o apilükülük ngeni, nge i epwe alisuk.”​—Kölf. 37:5.

7, 8. Met Jehosafat a mwáálliló le féri, iwe met mwirilóón? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁷ Iei sipwele pwóróus usun Jehosafat, néún Asa we. A nóm ren i chómmóng napanap mi múrinné Jiowa a pwapwa ren. Lupwen a lúkúlúk wóón Jiowa, a féri chómmóng mettóch mi múrinné. Nge a pwal féri ekkóch kefil mi ngaw. Áwewe chék, a akkóta pwe néún we át epwe pwúpwúlú ngeni néún ewe king mi ngaw, King Ahap. Mwirin, Jehosafat a fiti Ahap lón an maun ngeni chón Siria inaamwo ika soufós Mikaia a éúréúra an esap maun. Lón ena maun, ekkewe chón Siria ra maunei Jehosafat me sótun nieló. (2 Kron. 18:1-32) Lupwen a liwiniti Jerusalem, ewe soufós Jehu a eisini: “Ifa usun, a pwüng om kopwe alisi ekewe aramasangau o peni chokewe mi oput ewe Samol mi Lapalap?”​—Álleani 2 Kronika 19:1-3.

⁸ Jehosafat mi káé lesen seni met a fis ngeni i me seni met ewe soufós a eáni éúréúr ngeni? Solapan pwe i ese káé seni. Inaamwo ika a chúen tongei Jiowa me a mochen apwapwaai i, nge a pwal chiechi ngeni emén mwán esap chón fel ngeni Jiowa. Ina i King Ahasia, néún Ahap we. Jehosafat me Ahasia ra angangfengen le féri ekkewe siip. Nge ekkewe siip ra ta me mwen ar repwe tongeni wawa.​—2 Kron. 20:35-37.

9. Met a tongeni fis ika sia kefilingaw wóón chiechiach?

⁹ Met sia tongeni káé seni minne a fis ngeni Jehosafat? Jehosafat a féri minne mi  pwúng me a “angang ngeni ewe Samol mi Lapalap ren unusen lelukan.” (2 Kron. 22:9) Nge a filatá an epwe chiechi ngeni aramas rese tongei Jiowa, iwe a atoto watteen osukosuk lón manawan. Lón eú atun, chippú epwe ninniiló. Chechchemeni alon Paipel ei: “Eman mi chiechi ngeni aramas mi tipachem epwe tipachemela, nge eman mi chiechi ngeni ekewe chon tiparoch epwe feiengau.” (SalF. 13:20) Sia mochen apwóróusa ngeni ekkewe ekkóch usun Jiowa. Nge epwe efeiengaw ach chiechiéch ngeni aramas rese fel ngeni i.

10. (a) Ika sia mochen pwúpwúlú, met sia tongeni káé seni Jehosafat? (b) Met itá sipwe chechchemeni?

¹⁰ Áwewe chék, ika sia mochen pwúpwúlú, met sia tongeni káé seni Jehosafat? Neman sia poputá le sani emén ese tongei Jiowa. Sia tongeni ekieki pwe sisap kúna emén pwúlúwach me lein néún Kot kewe aramas. Are neman ekkóch aramasach kewe ra kan erenikich pwe mi lamot sipwe pwúpwúlú mwen sipwe chinnapeló. Pwúngún pwe Jiowa a férikich an epwe lamot ngenikich ach sipwe pwáraatá tong me meefi án aramas tongekich. Iwe nge, met sipwe féri ika sise tongeni kúna emén mi fich pwe pwúlúwach? Ach ekilonei minne a fis ngeni Jehosafat a tongeni álisikich. I a kan kútta án Jiowa emmwen. (2 Kron. 18:4-6) Nge lupwen Jehosafat a chiechiéch ngeni Ahap, emén ese tongei Jiowa, a tunaló án Jiowa kapasen éúréúr. Itá Jehosafat epwe chechchemeni pwe Jiowa “a nenengeni unusen fanüfan, pwe epwe apöchöküla chokewe mi fang ngeni unusen letiper.” (2 Kron. 16:9) Mi lamot sipwe pwal chechchemeni pwe Jiowa a mochen álisikich. A weweiti nónnómuch me a tongekich. Ka lúkú pwe Kot mi silei ika ka mochen an epwe wor pwúlúwom me i a pwal mochen álisuk? Kopwe lúkúlúk pwe I epwe álisuk!

11, 12. (a) Met Hiskia a féri mi pwáraaló minne a nóm lón letipan? (b) Pwata Jiowa a omusaaló án Hiskia tipis?

¹¹ Ifa ewe lesen sia tongeni káé seni Hiskia? Jiowa a álisi Hiskia an epwe kúna enletin masouen pwisin letipan. (Álleani 2 Kronika 32:31.) Lupwen a tori Hiskia eú samau watte, Kot a ereni pwe epwe chikarsefál me a ngeni eú esissil pwe epwe lúkúlúk wóón minne Kot a ereni. Jiowa a féri eú manaman ren an eliwinisefálli núrún ewe úr me wóón ewe laté wóón engol kinikin. Mwirin och fansoun, ekkewe samolun Papilon ra mochen silei usun ena esissil, iwe ra tinaló chón kúné ren Hiskia pwe repwe eisini usun. (2 King 20:8-13; 2 Kron. 32:24) Jiowa ese ereni Hiskia minne epwe féri. Ewe Paipel a apasa pwe Jiowa a “likiti ngeni püsin i,” pwe epwe kúna ika met Hiskia epwe féri. Iwe Hiskia a áiti ngeni ekkena chón kúné seni Papilon meinisin pisek  aúchea mi nóm ren. Ei mettóch a pwáraaló masouen letipen Hiskia. Ifa usun?

¹² A elichippúng pwe Hiskia a poputá le lamalamtekia. Iwe pokiten a ina usun, i “esap kilisou ren ewe feiöch a fis ngeni.” Ewe Paipel ese affata ika pwata a siwil napanapan. Neman pokiten an win lón an maun ngeni ekkewe chón Asiria, are pokiten án Jiowa echikaraatá seni an semmwen. Are neman pokiten a wéúéchúló me iteféúló. Inaamwo ika Hiskia a angang ngeni Jiowa ren unusen letipan, nge ren och fansoun a poputá le lamalamtekia, iwe Jiowa ese pwapwa ren. Nge mwirin och fansoun, “Hiskia a püsin atekisonätiu,” iwe Kot a omusaaló an tipis.​—2 Kron. 32:25-27; Kölf. 138:6.

13, 14. (a) Met a tongeni fis ngenikich epwe pwáraatá met a nóm lón letipach? (b) Met sipwe féri lupwen aramas ra mwareitikich?

¹³ Met sia tongeni káé seni Hiskia me minne a mwáálliló wóón? Chechchemeni pwe Hiskia a poputá le lamalamtekia ekiseló mwirin án Jiowa ewinner lón ar maun ngeni chón Asiria me an echikaraatá seni an semmwen. Iwe, lupwen mettóch mi múrinné a fis ngenikich, are ekkóch aramas ra mwareitikich, met sipwe féri? Minne sipwe féri epwe tongeni pwáraaló met a nóm lón letipach. Áwewe chék, neman emén Chón Kraist mwán a angang weires lón an ammólnatá an afalafal me eáni mwen mesen chómmóng aramas. Chómmóng ra mwareiti ren met a féri. Epwe met meefian ren án aramas ingeiti?

¹⁴ Mi lamot sipwe chechchemeni iteitan alon Jesus ei: “Lupwen oua wes le föri wisemi meinisin, oupwe apasa, ‘Äm aia chon angang mi lomotongau, aia chök föri mine wisem.’” (Luk. 17:10) Chechchemeni pwe lupwen Hiskia a poputá le lamalamtekia, ese chúen aúcheani án Jiowa álisi i. Ina popun lupwen ekkóch aramas ra mwareitikich ren ach eáni eú afalafal, met epwe álisikich ach sipwe akkamwéchú ach tipetekison? Sia tongeni ekilonei met Jiowa a fen féri fán ásengesich. Sia pwal tongeni apwóróusa usun Jiowa me ifa usun a álisikich. Pwe ren enletin, i ewe a awora ngenikich ewe Paipel me an we manaman mi fel pwe epwe atufichikich le eáni ewe afalafal.

15, 16. Met Josia a féri mi emmwen ngeni an epwe máló?

¹⁵ Sáingolóón, met sia tongeni káé seni Josia? Inaamwo ika Josia i emén king mi múrinné, nge lón eú atun a mwáálliló ren minne a féri mi emmwen ngeni an epwe máló. (Álleani 2 Kronika 35:20-22.) Met a fis? Josia a feiló pwe epwe maun ngeni Neko ewe kingen Isip, inaamwo ika ese wor popun an epwe maun ngeni. Ren enletin, pwisin Neko a ereni Josia pwe ese mochen ar repwe maunfengen. Ewe Paipel a apasa pwe minne Neko “a üreni fän alon Kot.”  Nge Josia a ló maun ngeni, me a ninniiló. Met popun Josia a maun ngeni Neko? Ewe Paipel ese affata.

¹⁶ Itá Josia epwe fen akkomw cheki ika minne Neko a apasa a wesewesen feito seni Jiowa. Ifa usun? A tongeni eisini Jeremaia, emén néún Jiowa soufós. (2 Kron. 35:23, 25) Pwal och, itá Josia epwe ekieki me nennengeni met a fiffis. Áwewe chék, Neko epwele feiló ngeni Karkemis pwe epwe maun ngeni pwal eú mwú nge esap Jerusalem. Neko ese pwal sótun turunufasa Jiowa are néún kewe aramas. Josia ese ekiekiéchú usun ekkeei mettóch me mwen an filatá met epwe féri. Ifa ewe lesen fán itach? Lupwen sia nóm lón osukosuk me a lamot sipwe féri kefil, mi lamot sipwe akkomw ekieki ika ifa letipen Jiowa usun.

17. Lupwen sia nóm lón osukosuk, ifa usun sipwe túmúnú pwe sisap féri ewe esin mwáál Josia a mwáálliló le féri?

¹⁷ Lupwen a wor eú kefil sipwe féri, mi lamot sipwe akkomw ekieki usun ekkewe kapasen emmwen lón Paipel me ifa usun sipwe apwénúretá. Lón ekkóch atun, sia tongeni kútta pwal ekkóch álillis seni néúch kewe puk, are pwal mwo nge kútta álillis seni emén mwán mi ásimaw. A tongeni álisikich le ekieki usun pwal ekkóch kapasen emmwen lón Paipel. Áwewe chék, emén pwiich fefin, pwúlúwan esap emén Chón Pwáraatá Jiowa. Pwiich na a akkóta an epwe afalafal lón eú rán. (Föf. 4:20) Nge lupwen a tori ena rán, pwúlúwan we ese mochen i epwe ló afalafal. A ereni neminna pwe pokiten rese kon lien nónnóm me chiechifengen lón ekkewe rán, iwe i a mochen ar repwe ló ekis kunou. Iwe, pwiich na a ekieki ekkewe wokisin lón Paipel mi tongeni álisi an epwe silei met epwe féri. A silei pwe mi lamot epwe álleasochisi Kot me án Jesus we allúk ach sipwe afalafal ngeni aramas. (Mat. 28:19, 20; Föf. 5:29) Nge a pwal chechchemeni pwe emén fin pwúpwúlú a nóm fán nemenien pwúlúwan me a lamot néún Kot kewe chón angang repwe tipepwetete. (Ef. 5:22-24; Fil. 4:5) Pwúlúwan we a ekiekin eppeti i an esap chúen ló afalafal, are a chék mochen an epwe wor ar fansoun kunoufengen lón ena rán? Kich néún Jiowa chón angang, sia mochen féri ekkewe kefil mi pwáraatá pwe sia tipepwetete me epwe apwapwaai i.

18. Met sia tongeni káé seni ach ekilonei pwóróusen ekkewe fémén king lón Juta?

¹⁸ Fán ekkóch, sia pwal tongeni féri och mettóch ekkena fémén king lón Juta ra pwal mwáálliló le féri. Neman sipwe (1) lúkúlúk wóón pwisin ach ekiek, (2) kefilingaw wóón chiechiach, (3) lamalamtekia, are (4) féri kefil nge sise akkomw ekieki ika ifa letipen Kot usun. Ikaamwo ina, ese wor popun ach sipwe meefi pwe sisap fókkun tongeni apwapwaai Jiowa. A kúna mettóch mi múrinné ren kich, usun an kúna mettóch mi múrinné ren ekkewe fémén king. Jiowa a pwal kúna úkúkún ach tongei i me úkúkún ach mochen unusen angang ngeni. Ina popun a fen awora ngenikich ekkeei pwóróus pwe epwe álisikich ach sisap pwal féri ekkewe sókkun mwáál mi chou. Sipwe ekilonei ekkeei pwóróus lón Paipel me sipwe kilisou ren án Jiowa awora fán itach!