1, 2. Ninfanyelelani otanalela dhotagiha dha amwene anai o Judá?

OGAMONA muttu onkwakwattuwa murampani nanda amotta, weyo vina onokala txenjewa wila onakwakwattuwe ogeddaga. Dila dhiina nigatanaalela vina nigapepesa dhottega dha attu eena, ninorabela okosa dhottega dhakakene. Motagiha ndowe nisunze dhottega dhikosile attu alebiwe mBibiliani.

² Amwene anai o Judá asunzile iyo mutoma ovirile, nihoona wila amwebedha Mulugu na murima wotene. Masiki dhawene awene akosa dhottega dhabure. Dhotagiha dhawa dhihilebiwa, mBibiliani wila nitanalele vina dhinivahe masunziho apama. Dhovirigana dhawa dhinnisunziha eni, nanda ninarabele dhavi okosa dhovirigana dhakakene?—Kengesa Roma 15:4.

3-5. (a) Yottega gani yakosile Asa masiki vamukuluveliye Yehova? (b) Asa wakuluvelela eni guru dha attu nsaka narabiye koddo na Basa?

³ Woromaya ddi Asa. Wahimukuluvela Yehova mudhidhi  wadhile amwiddani matxikwi-txikwi akadda Etiópia wi ambuddugele Judá. Musogorhomwa, mudhoweliye oraba koddo na Basa mwene w’o Izrayel iyene wahittiya omukuluvela Yehova. Asa wafuna amukooddihe Basa olibiha muttette w’o Ramá, sabwani wafuna ambarele mwene w’o Judá. (2 Mapadduwo 16:1-3) Asa wattamageli okumbirha nikamihedho na mwene w’o Asíria. Muromeli akadda Asíria olupela mittette dha Izrayel, Basa “othiya mabasa a olibiha muthethe w’o Ramá, kapulihile.” (2 Mapadduwo 16:5) Voroma, Asa wobuwela wila yosakula yakosiliye yali yapamayá!

⁴ Koddi Yehova wewilemo dhavi? Yehova kaziveliwe na yosakula ya Asa sabwa ya okodda omukuluvela, noona wahimuruma namavuhulela Hanani wila amusaddeye Asa. (Kengesa 2 Mapadduwo 16:7-9.) Hanani ologa dhahi na Asa: “Osogorho koddo dhina dhinere oufiyedhani.” Asa wahiroma wang’anela muttette w’o Ramá, masiki dhawene musogorho nlogo nahiraba koddo dhinji.

⁵ Mutoma ovirile, nihisunza wila Yehova wahimulevelela Asa. Masiki Asa valiye muttu wohiligana, Mulugu wahona wila murima waye wannimukwela kakamwe iyene. (1 Amwene 15:14) Mbwenye Asa mwakoseliye dhosakula dhabure, kawodhile orabela makattamihoya. Koddi txini yamukosiha ovikuluvela vina wakuluvela attu eena opitta Yehova? Txino Asa wobuwela wila agahilabihedha marhe oshaga orabana koddo wi apemberhe. Obe wafunile wiwa zelu dh’attu eena.

6. Yovonya ya Asa ennisunziha eni? Katagiha.

⁶ Dhovirigana dha Asa dhinnisunziha eni? Mwa makattamiho etene ninofanyela omukuluvela Yehova, ottiya dhubuwelo dhehu. Masiki makattamihoya akale ninga mang’ono, japama okumbirha nikamihedho na Yehova. Jaderetu wubuwela dhahi: ‘Koddi mudhidhi mwina ninovikuluvelaga nigafunaga ogomiha makani na mukalelo onoonihu wila bwaderetu? Obe vamaromo ninotanalela dhinloga Bibilia nigamala ottiddihedha mabasa dhinlogiye wila nigomihe makaniya?’ Motagiha, kobuwela kowiliwa amudhawo ela wukoddiha woona matugumano. Koddi weyo ogahimukumbirha Yehova nikamihedho wila okane yokosa mwari mwa makani aba? Obe kowiliwa ohiyelela ganyo, nanda movira mudhidhi muttu badha wila okuwelele mabasa meena. Ogahimwaddela muttuya wila onokanaga matugumano sumana dhotene masiki oziwaga wila txino onele oyelela ganyoya? Makattamiho-makattamihovi, ninofanyela wubuwela yalogile munasalmo: “Myalihedhá tharho dhawo oli Nabuya, omukuluvele; iyene onoukaliha.”—Masalmo 37:5.

7, 8. Yottega gani yakosile Josafat, nanda yodhavoya jivi? (Koona foto eli omaromo.)

⁷ Ovano ndoweni nimuloge Josafat mwana wa Asa. Iyene wahikana mikalelo dhapama dhamuzivela Yehova. Vamukuluveliye Yehova, wankosa dhilobo dhaderetu. Mbwenye dila eji iyene wahikosa dhosakula dhabure. Motagiha, wahimuttiya mwanaye omutela mwana wa mutabala Mwene Akab. Musogorhomwa Josafat wahidhowa na Akab oraba koddo na akadda Asíria masiki vamalilani okooddihiwa na namavuhulela Mikeya. Mu koddonimwa akadda Asíria amurija Josafat bakala nena n’okwa. (2 Mapadduwo 18:1-32) Mwiyeleliye o Jeruzalemi, namavuhulela Jeú onvuza: “Munimukamyedhela nni muthu wotakala murima; munthiddela nni omarho na muthu onimuliga Nabuya?”—Kengesa 2 Mapadduwo 19:1-3.

⁸ Koddi Josafat wahisunza elobo n’esi dhampadduweli obe wahivirihamo malago a namavuhulela? Nne-wene. Masiki vamukweliye Yehova vina wafuniye okosa dhapama, iyene wahikosa mandano na muttu wahafuna omwebedha Yehova. Muttuya oddo wali Mwene Akaziya, mwana wa Akab. Josafat vamodha na Akaziya ahamaga apangaya. Mbwenye apangayayá atweya ahinatti olabihedhiwa.—2 Mapadduwo 20:35-37.

9. Txini enapadduwe nigasakula amarho abure?

⁹ Esi dhampadduweli Josafat dhinnisunziha eni? Josafat wahikosa dhilobo dhapama vina wali “muthu omfwarile Mulugu na murima wotene.” (2 Mapadduwo 22:9) Ttangwi yosakula wedda n’attu akoodda omwebedha  vina omukwela Yehova, wahivitotela makattamiho manddimuwa mwigumini mwaye. Txibarene, iyene wali nena n’okwa. Kobuwela gano ya Bibilia: “Ogedda n’aziwetxi, onopura ononelamo wawa; ogavitaganyiha na avuti, onorava obure wawa.” (Gano 13:20) Ninoziveliwa wawaddela attu eena ebaribari ya Yehova. Mbwenye jawopiha omaga omarho n’attu ahinimwebedha.

10. (a) Ogafunaga okosa matelo, txini enfanyeliwe osunza na Josafat? (b) Txini enfanyeliwe wubuwela?

¹⁰ Yotagiha ya Josafat, ennisunziha eni akala ninofuna okosa matelo? Txino ninoroma omugayela obe okosa omweeddi na muttu ohinimwebedha Yehova. Ninoroma wubuwela wila kaninanfanye muttu wonizivela wila nikosena matelo munikuruni na Yehova. Obe anamudhi ehu anoroma ologa wila nikose matelo ngafuna nihinatti wuluvala. Ebaribari jawi Yehova onittanddile n’ekalelo yokwela vina okweliwa na attu eena. Kito akala kannanfanya muttu wonizivela wila nikosena matelo, ninakose dhavi? Voroma nubuwele ejile yakosile Josafat. Iyene wankumbirha nikamihedho vina malago a Yehova. (2 Mapadduwo 18:4-6) Mbwenye Josafat muromeliye omaga omarho na Akab wahamukwela Yehova, iyene wapwaza malago a Yehova. Josafat wanfanyela wubuwela wila “Nabuya onowona dhetedhene dhiniriwa mwilaboni; iyene onoatanala abale animuroromela.” (2 Mapadduwo 16:9) Iyo vina kanidduwale wila Yehova onofuna onikamihedha. Onoziwa makattamiho ehu vina ononikwela. Onorumela wila Yehova onele wupangarhazana makattamiho awo n’okwela? Kakana ebaribari yawi nalabona Yehova onele oukamihedha!

11, 12. (a) Txini yakosile Ezekiya yalagiha efunelo ya mmurimani mwaye? (b) Yehova wamulevelelini Ezekiya?

¹¹ Yotagiha ya Ezekiya ennisunziha eni? Yehova wahimukamihedha Ezekiya woona ebaribari yali vamurimani vaye. (Kengesa 2 Mapadduwo 32:31.) Ezekiya valiye muredda, Mulugu wahimwaddela wila agahivulumuwa nanda wahinvaha dhizinddiyelo dhompangarhazana. Yehova wahiyihedha murunti mundduni ttarho kumi. Musogorhomwa, alamuleli o Babilónia anfuna oziwa ntapulelo na ezinddiyeloya, noona aharumawo anamukatti wila anvuze Ezekiya. (2 Amwene 20:8-13; 2 Mapadduwo 32:24) Yehova wahiloga wila Ezekiya kawaddele-wene. Bibilia onloga wi Yehova “waroma omuthiya Ezekiya yeka” wi amwehe one dha mmurimani mwaye. Ezekiya wahalagiha  anamukatti o Babilónia mafumo etene aniyena. Eji yahilagiha ejile yali mmurimani mwa Ezekiya. Na mukalelo gani?

¹² N’eji Ezekiya wahiroma ovittukulela. Yopurelamoya, iyene “kafunile otamalela yapama yereliweye.” Bibilia kanloga sabwa esadduleliye moonelo waye. Txino yali sabwa ya wapemberha akadda Asíria, obe sabwa y’ovulumutxiwa na Yehova. Yali sabwa y’okala mureli, obe sabwa yovuwa. Masiki Ezekiya vamwebedhiye Yehova na murima wotene, nsaka dhahi wahiroma ovittukulela nanda Yehova wahittiya onvuruwana. Musogorhomwa “Ezekiya na athu otene amukurumuwela Nabuya” nanda Nabuya kàgwihedhe owali waye.—2 Mapadduwo 32:25-27; Masalmo 138:6.

13, 14. (a) Elobo gani enanikosihe olagiha eli vamurimani vehu? (b) Akala ninotamaleliwa vopitta ninakose nni?

¹³ Dhovirigana dhikosile Ezekiya dhinnisunziha eni? Kudduwale wila Ezekiya wahiroma ovittukulela mmaleli Yehova omukamihedha wapemberha akadda Asíria, vina mumaleliye ovulumutxiwa. Kito akala dhilobo dhapama dhinonipadduwela obe akala ninovuwetxa, ninakose eni? Ejile enakosihu, enele otapulela eli mmurimani mwehu. Motagiha, mbali txino onovisasanyedha na guru wila akose diskursu ya vattaddo. Nomala otamaleliwa vaddiddi. Txini enakosiye agatamaleliwa?

¹⁴ Notene nubuwele mazu alogile Yezu: “Dhahene nyuwo vina mugapuliha dhetene dhirumiwenyu, loganí: ‘Nili emeleli ebewene. Nikosile dhafwanyelihu wira.’” (Luka 17:10) Kobuwela wila muromeli Ezekiya ovittukulela, iyene kariha, vina katamalela nikamihedho nadha wa Yehova. Kito akala muttu mwina ononitamalela sabwa ya elobo ekosilehu, txini enanikamihedhe okalavi woviyeviha? Wubuwela esile dhinnikosela Yehova. Ejo enele onikosiha ologa sabwa yaye vina nikamihedho ninnivahiye. Txibarene, ddi iyene bahi onivahile Bibilia vina muya wokoddela wila onikamihedhe okosa diskursuya.

15, 16. Txini ekosile Josiya emutoteli okwa?

¹⁵ Koddi, txini esunzile iyo na yotagiha ya Josiya? Masiki Josiya valiye mwene wapama, iyene wahikosa dhottega gwé dhimutoteli okwa. (Kengesa 2 Mapadduwo 35:20-22.) Txini yapadduwile? Josiya wahiroma oraba koddo na Nekawu mwene wa Ejipitu masiki vahaniyena muladdu. Nomala Nekawu wahimwaddela Josiya wila kadhowa owana na iyene. Bibilia onloga wila malago a Nekawu  “adha wa Mulugu.” Josiya wahididelavi odhowa oraba koddo, okwa. Koddi, iyene warabela eni koddo na Nekawu? Bibilia kanloga sabwaya.

¹⁶ Josiya wanfanyela oziwa wila mazu alogile Nekawu adha wa Yehova. Dhavi? Kodhowa onvuza Jeremiya wali namavuhulela wa Yehova. (2 Mapadduwo 35:23, 25) Obe viina, Josiya agahiroma otanalela makaniya. Nekawu wadhowa o Karkemis oraba koddo na nlogo na wenewo, nne kadhowa o Jeruzalemi. Ottiya eji, Nekawu kamuloga bure Yehova nne nlogo naye. Josiya katanaleli esidha ahinatti okosa dhosakula dhaye. Ejiya ennisunziha eni? Nigakana makattamiho, nanda nigafuna okosa yosakula, voroma nitanalele monelo wa Yehova.

17. Nigafanyiwa makattamiho, ninarabele dhavi okosa yottega yakakene ekosile Josiya?

¹⁷ Nigafunaga okosa dhosakula, voroma nitanalele malago a Bibilia anawodhe onikamihedha, vina marhe ottiddihedhana mabasa malagoya. Makani ninga abuwene, ninofanyela opepesa mmanivuruni mwehu obe okumbirha zelu dha anddimuwa a mulogo. Awene anele onikamihedha otanalela malebo meena a Bibilia. Kobuwela elobo dhahi: Murogora omaga matelo na muttu ohili Munamoona wa Yehova. Labo nimodha osakula wi adhowe omabasani a olaleya. (Merelo 4:20) Mbwenye mamunaye kuhifunana wila adhowe olaleyawa. Mamunayeya ologa wila malabo menjene kankalaga etene, ottiya ejuwene onofuna odhowa vamodha wego wina. Murogora otanalela malebo a Bibilia agamukamihedhile okosa dhosakula dhapama. Iyene woona wila jaderetu wiwelela malamulo a Yehova na Yezu a wakosa anamasunza. (Mateu 28:19, 20; Merelo 5:29) Otanalela vina wila muteliwi amurihege mamunaye, ottiya eji emeleli otene a Yehova akale okurumuwa. (Éfeso 5:22-24; Filipi 4:5) Koddi mamuni oddu wafuna amukoddihe mwadhiye olaleya obe wafuna bahi adhowe eddena vang’onovi labonene nttile? Ninga emeleli a Yehova, ninofanyela okosa dhosakula n’okurumuwa vina dhinimuhagalaliha iyene.

18. Txini enasunze weyo ogatanalela mapadduwo a amwene aba anai o Judá?

¹⁸ Dila dhina, iyo ninokosa dhottega dhakakene dhikosile amwene aba anai o Judá. Txino iyo ninoroma (1) okuluvela dhubuwelo dhehu, (2) wasakula amarho abure, (3) oroma ovittukulela, obe (4) okosa dhosakula nihinatti otanala monelo wa Mulugu na makaniya abo. Masiki dhawene, kanina sabwa enfanyelihu ologa wila kanikumbirhe nikamihedho na Yehova. Vowi wahoona oderetu wa amwene abale anai, onele woona vina oderetu wehu. Yehova onowona mukalelo onimukwelihu vina onimwebedhihu na murima wotene. Noona iyene onnivaha dhotagiha esi wila anikamihedhe ninadhe omottela muttegani mwakakene. Ndoweni nitanalele mapadduwo aba a Bibilia, nigamala nimutamalele Yehova onivahile nikamihedhona ntti!