Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Te Masale Mɛlɛkaleŋ le Hiŋ Pɛ, Yɛɛ Cho yɛ Faŋaŋ?

Te Masale Mɛlɛkaleŋ le Hiŋ Pɛ, Yɛɛ Cho yɛ Faŋaŋ?

“Chieeŋndo cho chuwɔɔ a yeemaŋ cho leniŋ ndoŋ fau. Kɛ wana o wana tosa nyɛ Mɛlɛka hɛnaŋ ndo pɛ, a cho wa yoomu le fɛɛŋ a fɛɛŋ.”—CHƆŊ TASOO 2:17.

CHONDOŊ: 139, 144

1, 2. (a) O nɛi kuɛɛ choo chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo velaŋ yɛ a wana tɛɛmbaa lasawa wɔɔŋ wɔɔŋ nda kilul yamɛi piɔmnde wo? (Tofa fotueiyo o peeleŋ ndeŋ choo.) (b) Vɛɛ wanaa cho choo choo wa, a haa o chieeŋndo choo cho yɛ yiyaŋ te chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo sɔla pɛ tambei?

YIYAŊNDƆ a hei okɔɔ. Wana tɛɛmbaa lasawa wɔɔŋ wɔɔŋndo cho kɔlaŋ o chiɛi manyumndo niŋ. Mɛɛ o wa kɔlaŋ, mi wanaa wa ndu hɔlteŋ nda deŋi choo choo kpeleŋ aa, “Wana vilɛiyo cho kɔlaŋ!” Le yɛɛ nda dimi yɛ lende? Mi che bɛɛ wana tɛɛmbaa lasawaa hoo cho wɔ yoomu mbo nɔ kɛndiaa, kɛ a chii ndu niŋ yamɛi piɔmnde kilul. Nduyɛ, a cho ndu suŋ hunɔɔ diyɔɔ. I cho maa o cho niŋ o vilɛiyo. *—Tofawɔ tɛɛsiaa amatou.

2 Chieeŋ wɔɔŋ naŋ cho hoo niŋndo velaŋ a wana tɛɛmbaa lasawa wɔɔŋ wɔɔŋ nda kilul koŋ yamɛi piɔmnde wo. Baabuiyo dimi aa, “Chieeŋndo cho chuwɔɔ.” (Chɔŋ Tasoo 2:17) Chɛhowa kɛɛsiaa maa chieeŋndo hoo cho suŋ hunɔɔ chuwɔɔ. Lelaŋ kiisaŋ o kiisaŋ cho naa te chieeŋndo cho chuwɔɔ pɛ le. Kɛ teŋgeŋ sɔviɔɔ cho mɛɛlula chieeŋndo hoo tɛɛŋ a diyɔɔ nda cho koŋ wana tɛɛmbaa lasawaa wo. Mi waŋnda apum yiyaŋ maa yamɛi lakafɛi nda kilul wana tɛɛmbaa lasawa hoo ni, okoŋ, ma pasa maa a dii ndu le. Kɛ, Chɛhowa ndu kilu yamɛi lakafa le. Nduyɛ kɛɛsiaa o kɛɛsiaa le chieeŋndo hoo tɛɛmbuuwo wo bɛnda bɔɔ. (Ditɔnɔmii 32:4) O cho tamala tosa le chieeŋndo hoo tɛɛmbuuwo le. Te chieeŋndo hoo chii pɛ tambei sɔla, wanaa cho choo choo a o chieeŋndo choo wa cho chɛlɔɔ maa yamɛi Chɛhowa kelu ve bɛnda bɔɔ. Ŋ sɔla niŋ piŋi bɛndu!

3. Bahawɛila hiɔɔlula kuɛɛ cho yɛ tambei sɔla te Masale Mɛlɛkaleŋ le hiŋ pɛ?

3 Yɛɛ cho yɛ o ‘chieeŋ’ nɔ le “chuwɔɔ” wo niŋ? Muŋ cho ni, sɔɔŋ wɔɔŋ cho hau waŋchieeya paaliaŋndo o yoomoo niŋndoŋ. Nyɔɔŋ muŋ kpou cho suŋ faŋaŋ. Hei cho o sɔɔŋ “yooŋgu kɛndɔɔ” tɛɛŋ “a masale Mɛlɛkaŋ okɔɔ”. (Maatiu 24:14) O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho isɔɔ a bahawɛilaŋ la hiɔɔlu okɔɔ. Te Masale Mɛlɛkaleŋ le hiŋ pɛ, nyɔɔŋ muŋ cho faŋaŋ ni: Wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda, kɔɔnala lakafalaŋ, sɔɔŋ wɔɔŋ cho yɔŋnɔŋndo woŋ, a yoomu wɔɔŋ naŋ cho niŋndo. Le o kɛ kɛ, ŋ cho pɛɛku (1) mɛɛ bahawɛilaŋ ndaŋ la cho naa paaliaŋndo suŋ suŋ yɛ, (2) nyɛ Chɛhowa cho tosa a laŋ okɔɔ wo, nduyɛ (3) nyɛ o cho miŋgi wo te o faŋa pɛ bahawɛiyo.

WANAA DƐNƐ WƆƆŊNDA

4. Vɛɛ wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda cho yɛ naa suŋ suŋ paaliaŋndo?

4 Vɛɛ wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda cho yɛ naa suŋ suŋ paaliaŋndo? Mi Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dimi maa o palɛi mɛɛlɛi niŋ, “nyɛ palaa wa niŋ bɔɔ.” Nduyɛ mbo chɔɔlu dimi aa, “Wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda a wanaa lachoowaa a hiau niŋ lachi a dɛnɛ wɔɔŋndaŋ tosaa mbo hiou maa paandu.” (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 3:1-5, 13) Baa hei yɔŋnuŋ num niŋ pa? Naa pumnda del niŋ o yaŋɔɔle wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda niŋ. Mɛɛ wanaa latandaa cho naa yɛ, wanaa nɔ yɛle tulaaleŋ le kaale cheleŋ nda, a wanaa tɛɛmbaa lasawaa wɔɔŋ wɔɔŋnda. Apum viŋnuŋ pɛŋ a sɔɔŋ wɔɔŋ nda cho tosaa woŋ te. Apum, ma chɔm maa a yeema waŋnda malaa, kɛ o kpeekpei niŋ, wanaa wɔɔŋnda nda cho ni. O yɔŋ bɛɛ miŋ del lɔ o yaŋɔɔle wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda niŋ te, wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda cho naa paaliaŋndo. Te ŋ tuei pɛ a mɛɛ nda cho chuaambuaa, bɛnduaa yuuwa, a wanaa nɔ wana suaa le nda le wa biyɔɔ ŋua ŋua yɛ, mi dialloŋ kuendiŋ naa. Hiouwɔɔla wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda haa cho tosaalaŋ la tosa ma simnuŋ naŋ chaa visiaa biyaa ɔɔ nyinaa wɔɔŋnda ni. (Chemisi 3:15) Ŋ cho bɔɔ a nyaale le mɛɛ Diom Chɛhowaa ke naa tiindaŋndo yɛ.

5. (a) Dikeŋnaŋ kuɛɛ wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda nɔ yɛ wɔ? (b) Yɛɛ cho yɛ yɔŋnɔŋ a wanaa kɛɛ le siŋgaŋndo wa?

5 Yɛɛ Chɛhowa cho yɛ tosa? Chɛhowa cho wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda teleŋndo kioo suŋ suŋ le ma siŋgaŋ. (Aisaya 55:7) Mi che bɛɛ chieeŋndo hoo cho hunɔɔ suŋ tambei sɔla, kɛ a kilul lɔ nda yamɛi mɛɛlɛi le. Te waŋndo kɛɛ pɛ le siŋgaŋndo, nduyɛ, mbo lo chieeŋ dɛnɛ wɔɔŋndo hoo tooloo tei mi nyɛpalaa bɛndoo fuuluu, yɛɛ cho yɛ yɔŋnuŋ a wanaa kaŋ? Chɛhowa mɛi lediom maa o cho wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda kpou faŋa. (Nuawɔ Sam 37:10.) Hau, wanaa bɔɔbɔɔ nɔ taasioo le vioŋɔɔ sɔɔŋ wɔɔŋ nda cho tosaa woŋ. Teleŋnda bɔɔbɔɔ, a tuisi nda nyɛpalaa choo le sɔɔŋ wɔɔŋ nda tosa woŋ te. (Choobu 21:7, 9) Kɛ Baabuiyo loonuŋ naa aa, “Ba o ba wana chioo o kɔ, hɔlte Mɛlɛka leŋ le cho ndu kɔɔli. Mɛɛ mɛɛ nyumndaŋ ma piimiaa mi ma wa tiŋgisi, wana dɛnɛ wɔɔŋndo nɔla mbo veŋnuŋ leniŋ mi Mɛlɛka kɛɛ ndu chɔ le.” (Choobu 34:21, 22) Lelaŋ, wana viŋnuŋ Chɛhowa ba o ba le. O nɔla mbo che nyɛ o nyɛ wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda cho tosaa. Te Amakɛdɔŋ hiou pɛ fogbi, ŋ cho nua o fonda wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda wa wo, kɛ ŋ cho nda chɔ le. A cho tambei sɔla lefafɛɛŋ!—Sam 37:12-15.

6. Te wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda faŋaŋ pɛ, nɛɛ yaa cho yɛ lo? Nduyɛ le yɛɛ keŋ cho yɛ yooŋgu kɛndɛ?

6 Te wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda faŋaŋ pɛ, nɛɛ yaa cho yɛ lo? Chɛhowa chua buŋgɛi aa, “Wanaa tusiŋ nda, nda lɛŋnde Mɛlɛka chua buŋgɛi leŋ le wa niŋ nyɛ nda ni, nduyɛ, nda wa niŋ o kɔl nyuloo niŋ, nduyɛ, ma de nyɛm kɛndɛŋ Mɛlɛkaŋ tɔnɔ ni.” Baabuiyo hiou lachi a dimioo o bolle pilɛleŋ ndeŋ niŋ aa, “Wanaa cho sakpo Mɛlɛka o hɔl la nda, a cho wa o lɛŋnde Mɛlɛka chua buŋgɛi leŋ niŋ le fɛɛŋ a fɛɛŋ.” (Sam 37:11, 29) Nɛɛ yaa cho yɛ “wanaa tusiŋ nda” a “wanaa cho sakpo” wa? Wanaa chɛl le pɛɛkoo sɔlaa Chɛhowa o ba, nduyɛ ma diikuŋ ndu wa cho wanaa tuisiaŋnda ni. Wanaa kaala tosaa nyɛ Mɛlɛka dimi maa o bɛnda wo, nda cho wanaa cho sakpo wa ni. O chieeŋndo niŋ hau, wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda hiou poloŋ a wanaa cho sakpo wa. Kɛ o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ, wanaa tuisiaŋnda a wanaa cho sakpo wa koni cho wa loŋ ni. Nduyɛ a cho chieeŋndo siiŋguu kpele hɛnɛkiɔɔ!

KƆƆNALA LAKAFALAŊ

7. Vɛɛ kɔɔnala lakafalaŋ la cho yɛ naa paaliaŋndo hau?

7 Vɛɛ kɔɔnala lakafalaŋ la cho yɛ naa paaliaŋndo suŋ suŋ? Dɛnɛla wɔɔŋnda bɔɔbɔɔ tosaŋ hau laŋ, kɔɔnalaŋ la cho la laŋ tosaa ni, o cho wana pilɛ le. Kɔɔnala lepiɛilaŋ la cho waŋnda huiyo o miiliɔŋndaŋ niŋ. Le taamaseliiyo, ma dimi choolaŋ a wana suu Mɛlɛka cho wo, ma dimi maa wana tiindaŋ Baabuiyo le, nduyɛ a cho waŋnda huiyo a chila chieeŋndo a waŋchieeya. Masɛi lakafɛi cho chɔulaŋ a chɔulaba lekaa wo tooloo, nduyɛ, wanaa ikɔɔwa, a wanaa nɔ wana suaa le nda le wa nda duau nyɛ kindilaa choo ni. Kɛndɛi nda cho waŋnda tosallo o kafalaŋ choo ve, a luɛiyɔɔla niŋnda nda cho biyɔɔ laŋ, masɛi hei cho hiouwɔɔ lachi a sullo vɛlɛ a kpaayaa sɔlaa. Kɔɔnalaŋ ndaŋ la yeema nyɛ o nyɛ le ndapila. La cho fondaŋ nda waŋnda cho wo tɛɛmbuu wo a nyɛm Mɛlɛka toosiaa woŋ. Nduyɛ, la cho waŋnda balaŋ keiyo o hɔl yɔŋi waŋnda sul tau. I cho kpendekele maa kɔɔnala lakafalaŋ la cho hau hunɔɔ a nyɛpalaa bɔɔbɔɔ cho hau o chieeŋndo choo wo ni.

8. Yɛɛ Baabuiyo dimi yɛ maa o cho yɔŋnɔŋ a kɔɔnala chɔm hau maa la nɔ kpaayaa wanaa bɔɔbɔɔ o hɔl laŋ?

8 Yɛɛ Chɛhowa cho yɛ tosa? Nyɛpalaa bɛndoo cho kandɔŋ te masɛi nɔ kpaayaa o chieeŋndo choo ve chiŋalaŋ pɛ kɔɔnala piɛiyii lachoowɛi, i Baabuiyo tɛɛsiaa maa chua suundɛi nɔ diolaŋ aa Babilɔŋ Tɔɔ Bɛndoo ve. (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 17:1, 2, 16; 18:1-4) Kɔɔnala piɛiyii lachoowɛi keŋ cho tambei sɔla kpata kpata. Kɛ yɛɛ cho yɛ yɔŋnɔŋ a kɔɔnala lakafa cheleŋndaŋ? Baabuiyo tuu kɔɔnalaŋ ndaŋ a pemboŋ vɛlɛ a lɛŋii cho i balaa a mɛŋndaŋ nde kanifuule, la cho la kala poŋ nduyɛ la sim kpiŋ. (Nuawɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 6:14.) Baabuiyo chɔɔlu dimi maa masɛi a kɔɔnala cheleŋnda kɛɛ le Masale Mɛlɛkaleŋ tooloo laŋ kpou cho tambei sɔla. Hoo cho wa pɛl mɛɛlaa le nyɛpalaa bɛndoo ni. (Chɛluimaya 25:31-33) Te keŋ hiou pɛ fogbi, kɔɔnala lakafalaŋ la cho lɛ wa kposoŋ te!

9. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ tiindaŋndo maa chieeŋ sɛnɛiyo cho wa o kɔɔnaa nyɛkɛndɛi?

9 Yɛɛ cho yɛ miiŋgu o foofo kɔɔnala lakafalaŋ? Te Amakɛdɔŋ hiou pɛ, baa kɔɔnaa cho pa wa o chieeŋndo choo? Baabuiyo dimi aa, “Mɛlɛka chuel naa buŋgɛi le naa hala sɛnɛiyo kioo a chieeŋ sɛnɛiyo. Loŋ ndu ndu, nyɛ o nyɛ fee kɔlaŋ o nɛi sakpo. Buŋgɛi naa ŋ cho Mɛlɛka chumndo le tosaa ve, ndi cho hei ni.” (Pitɛ Diiŋ Ndɔɔ 3:13) Hala paandoo a chieeŋ paandoo cho masɛi lakafɛi waŋchieeyaa sendu le wa cho o ba bɛŋgu ve ni. Te a sɔla pɛ tambei, yɛɛ cho yɛ miiŋgu o foofo ndaa? ‘Hala sɛnɛiyo a chieeŋ sɛnɛiyo.’ Hala sɛnɛiyo sim le masale sɛnɛileŋ ni. Chiisu Kiliti a ŋwaŋ 144,000 cho wa o Masale leŋ choo ni. Chieeŋ sɛnɛiyo sim le wanaa cho wa o Masale Mɛlɛkaleŋ bɛŋgu wa. Chiisu a nda wanaa cho wa o Masale leŋ choo wa cho taamasi Chɛhowaa tolɔɔ kɔɔli nyɛkɛndɛi, Mɛlɛka tosa sɔɔŋ laasi laasi le wo. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 14:33) Lelaŋ, “chieeŋ sɛnɛiyo” cho wa o kɔɔnaa. Puaa kɛndiaa cho wa hɔlteŋ sɔɔŋ choo. (Sam 45:16) Chiisu nda ŋwaŋ 144,000 cho wa puaa kaŋ nɛi chɔmaa kioo ni. Yiyaŋndɔ a teleŋ kɔɔnala lakafalaŋ la faŋaŋ niŋ, mi kɔɔnaa opilɛ miiŋgu o foofo koŋndo. Kɔɔna luei niŋ waŋnda diompilɔɔ tɛɛŋndo, o luei niŋ laba o lakafa niŋ te wo!

SƆƆŊ WƆƆŊ CHO YƆŊNƆŊNDO WOŊ

10. Sɔɔŋ wɔɔŋ kuɛɛ cho yɛ ŋ tiuwaa lɛvɛɛ o fondaŋ ŋ cho wo? Nduyɛ vɛɛ sɔɔŋ muŋ cho yɛ num a yuŋgu numndo paaliaŋndo?

10 Vɛɛ sɔɔŋ wɔɔŋ cho yɔŋnɔŋndo woŋ cho yɛ naa paaliaŋndo suŋ suŋ? O chieeŋ naŋ cho hoo niŋndo, niilu nɔɔlɛiyo, sandii lepɛŋnde, a kaa niilula tandaa cho hau lɛvɛɛ. Nyɛm yelelaŋ chieeŋndo hoo cho toosiaa woŋ cho chɔmndo maa sɔɔŋ muŋ naŋ bɔɔ, okoŋ, ma siiŋguu sawala Chɛhowalaŋ nyɛ mamaa. (Aisaya 5:20) Kalaŋ chuauwa nɔ ma manda chuauwaa ndaa yɔŋi nda luei balaŋ o niilula wɔɔŋndaŋ ndaŋ niŋ. Nduyɛ pɛŋ, Kilisiɔŋaa tonyaa kpou nɔ ma tosa wallo kalaŋ le chaŋyɛi ndɛi nda Chɛhowaa tɛɛŋ mandaa o chieeŋ nɔ hoo lebɛɛ le sawala Mɛlɛkalaŋ te woŋ niŋ.

11. Yɛɛ yamɛi Chɛhowa kilul Sodɔm a Komoolua ve pɛɛku yɛ naa?

11 Yɛɛ Chɛhowa cho yɛ tosa a sɔɔŋ wɔɔŋ cho yɔŋnɔŋndo woŋ? Yiyaŋndɔ a sɔɔŋ wɔɔŋ wa yɔŋnɔŋndo o chieeŋ bɛndoŋ Sodɔm a Komoolua woŋ. (Nuawɔ Pitɛ Diiŋ Ndɔɔ 2:6-8.) Wana sakpoo Lɔtu wa ni. Mi Lɔtu a yuŋgu ndɔɔ saŋga tau le mɛɛ wanaa nda wa tɛɛŋnda wa sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa yɛ. Le sɔɔŋ wɔɔŋ wa yɔŋnɔŋndo loŋ ndoŋ chiiyo, mi Chɛhowa tɛɛmbuu tanda koŋ kpou. Vɛlɛ, le wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda hau Mɛlɛka “chɔm taamasioo” hoo ni. Mɛɛ Mɛlɛka wɔɔsuu niilula nɔɔlɛilaŋ o sindɛ koŋ niŋ yɛ, lende koni o cho vɛlɛ laŋ hau wɔɔsuu ni te o tɛɛmbuu pɛ chieeŋndo hoo.

12. Te chieeŋndo hoo sɔla tambei pɛ, walta kuɛɛ ŋ cho yɛ lehɔl o nɛi?

12 Te sɔɔŋ wɔɔŋ cho yɔŋnɔŋndo woŋ faŋaŋ pɛ, yɛɛ cho yɛ miiŋgu o foofo koŋ? O chieeŋ sɛnɛiyo niŋ, ŋ cho wa walta chuu naa nyaaloo laŋ tosaa tau. Le taamaseliiyo, ŋ cho chieeŋndo siiŋguu kpele hɛnɛkiɔɔ nduyɛ miŋ taŋgul chiɛilaŋ le naapila a wanaa naŋ kaala wa. Ŋ cho vɛlɛ demul wanaa cho fulasɛiniŋndo sɔla wa o miiliɔŋndaŋ niŋ, nduyɛ miŋ pɛɛku nda a Chɛhowa okɔɔ vɛlɛ a sɔɔŋ o tosa le waŋchieeya kpou woŋ. (Aisaya 65:21, 22; Walta Wanaa Chiisuaa 24:15) A teleŋ koŋ, ŋ cho wa walta chuu naa nyaaloo laŋ tosaa tau, nduyɛ mi la ke Chɛhowa saŋgalaa!

YOOMU WƆƆŊ NAŊ CHO NIŊNDO

13. Fulamakɔɔli yɛɛ nila kalulaŋ o Idɛŋ niŋ chuu yɛ naa?

13 Vɛɛ yoomu wɔɔŋ naŋ cho niŋndo cho yɛ naa paaliaŋndo suŋ suŋ? Chieeŋndo cho hoo o piaa cha a wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda, kɔɔnala lakafalaŋ, a sɔɔŋ wɔɔŋ cho yɔŋnɔŋndo woŋ tosa mi yoomu waŋchieeya wa o saŋgaa niŋ. Chɔulaŋ, kuɛi, hɛliaŋ lekaa wo, naalaŋ, a piɔmndaŋ la cho naa kpou palaa. Yoomu wɔɔŋndo hoo kanduŋ teleŋ Setana, Adam, a Ifi tosal Chɛhowa nila kalulaŋ ndo. Nduyɛ nila kalula ndalaŋ la pala naa kpou.

14. Yɛɛ Chɛhowa cho yɛ tosa a yoomu wɔɔŋ naŋ cho niŋndo?

14 Yɛɛ Chɛhowa cho yɛ tosa a yoomu wɔɔŋ naŋ cho niŋndo? Ŋ yaasiaŋndɔ taamaseliilaŋ lapum. Chɛhowa chua buŋgɛi le chɔulaŋ kpou chiiyo. (Nuawɔ Sam 46:8, 9.) O cho naalaŋ faŋa. (Aisaya 33:24) O cho kpaaya piɔmndo tɛɛmbuu lefafɛɛŋ. (Aisaya 25:8) O cho kuɛi chii. (Sam 72:12-14; Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 7:16) Chɛhowa cho faŋa nyɛ o nyɛ wɔɔŋ cho yoomu wanachioo mɔnɛi lueiyo hau. O cho pɛŋ faŋa sɔɔŋ wɔɔŋ Setana nda nyinaa nduaa wɔɔŋnda cho waŋnda nyindɔɔ le tosaa woŋ!—Ɛfisiaŋnda 2:2.

Yiyaŋndɔ a chieeŋ chɔuwo, naa, ɔɔ piɔm cho lɛ wa le wo! (Tofa pɛl 15)

15. Sɔɔŋ kuɛɛ cho yɛ chuwɔɔ lefafɛɛŋ te Amakɛdɔŋ hiou pɛ?

15 Yiyaŋndɔ a mɛɛ yoomoo wa niŋ yɛ, te chɔulaŋ, naalaŋ, a piɔmndo ve lɛ o chieeŋndo choo le! Puaa chɔuwa, nyɛm chɔuwoŋ, ɔɔ loonuŋya lachɔu wo cho lɛ wa le. Ŋ yeema lɛ niŋ lapitalaŋ, wanaa chiɔuwaa, chiɛila nda kɛsɛ waŋvilɛiya laŋ, a naa kumbaa waŋvilɛiya le. Wanaa tɛɛmbaa lasawa cho lɛ wa le. Lelaŋ, polisiiya, bambaŋ chɔɔmuu wanaa wɔɔŋnda woŋ, naapum kpoweilaŋ a kiiyoŋ cho lɛ wa le! Sɔɔŋ wɔɔŋ tosa miŋ buulaŋ ndoŋ kpou cho chuwɔɔ lefafɛɛŋ.

16, 17. (a) Vɛɛ kɔllo cho yɛ wa wanaa cho kindaa sɔla o chɔu Amakɛdɔŋndo wo? Chɔmndɔ taamaseliiyo. (b) Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le tiindaŋndo nɔɔ maa ŋ cho lo achal te chieeŋ paandoo hoo sɔla pɛ tambei?

16 Te sɔɔŋ wɔɔŋ naŋ cho niŋndo faŋaŋ pɛ, vɛɛ yoomoo cho yɛ wa? I cho suɛi bɛɛŋ bɛɛŋ le yiyaŋndo mɛɛ i wa niŋ yɛ le. Ŋ cho niŋ o yoomu wɔɔŋndo hoo niŋ le teleŋ vilɛi. Le hei ŋ sinaŋ lɛ pɛŋ nyɛkindilaa cho naa choo wo le. Le taamaseliiyo, wanaa cho o lɔɔ ikɛiya sinaŋ lɛ pɛŋ bɔɔluu lɔɔ le. Nduyɛ wanaa cho bɛɛ o sallo ikɛiya sinaŋ lɛ pɛŋ chuŋ sallo le. Kɛ te Chɛhowa faŋa pɛ yoomu wɔɔŋ naŋ cho hoo niŋndo kpou, o wa niŋ bɔɔ fula leniŋ bɛndu!

17 Yɛɛ cho yɛ miiŋgu o foofo nyɛkindilaa cho naa choo suŋ suŋ ndo? Sam 37:11 dimi aa, “Nda wa niŋ o kɔl nyuloo niŋ, nduyɛ, ma de nyɛm kɛndɛŋ Mɛlɛkaŋ tɔnɔ ni.” I cho suɛi kɔl dɛɛniaa le sinaa maa hei Chɛhowa yeema le naa ni! O teleŋ nyɛkindilaa hoo niŋ, kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le loo Chɛhowa o ibuŋ a kɔɔna ndɔɔ. Tiindaŋ ŋ nɔ le chilaŋndo cho bɔɔ nyɛ sɔvɛ. Lelaŋ, yiyaŋ lechoo yiŋgoloŋ, nduyɛ ma che maa nyɛ kpeekpeiyo o cho le num ni. Nduyɛ dimul acheleŋnda a ndi okɔɔ. (Timoti Tasoo 4:15, 16; Pitɛ Tasoo 3:15) Te a tosa pɛ lende, a nɔla ma nɔ tiindaŋndo maa te chieeŋndo hoo sɔla pɛ tambei, a cho lo yoomu nduyɛ ma wa a kɔl kɛndɛ lefafɛɛŋ!

^ pɛl. 1 Pɛllo hoo chɔm mɛɛ ndaa tosa o chiɛila manyumndaŋ niŋ fondaŋ ndaŋ lapum o Amɛlika niŋ yɛ.