1. (a) Jefthah le Hannah an i lawhnak cu zeidah a si? (A hramthawknak hmanthlak zoh.) (b) Hi capar ah zei biahalnak dah kan i ruah hna lai?

JEFTHAH cu a ral a ṭhami hruaitu le ralkap pakhat a si. Hannah cu a vapa le a innchungkhar ṭha tein a zohkhenh i aa toidormi nu pakhat a si. An pahnih in Jehovah a biami an si lengah an i lawhnak zong a um rih. Jefthah he, Hannah he an pahnih in Jehovah sinah biakamnak an tuah i an biakam ningin zumhawktlak tein an tuah. Annih cu Jehovah sinah biakamnak a tuahmi tuchan mi hna caah zohchunh awk ṭha taktak an si. A tanglei biahalnak pathum hi atu i ruah hna u sih: Biakamnak timi cu zeidah a si? Pathian sinah biakamnak tuah cu zeitluk in dah a biapit? Jefthah le Hannah sinin zeidah kan cawn khawh?

2, 3. (a) Biakamnak timi cu zeidah a si? (b) Pathian sin biakamnak tuahnak he aa tlaiin Baibal nih zeidah a chim?

² Baibal ah biakamnak timi cu Pathian sinah tuahmi a biapi tukmi biakamnak a si. Tahchunhnak ah, mi pakhat nih Jehovah sinah thil pakhatkhat ka tuah lai, laksawng kaan pek lai, na rian ka ṭuan lai asiloah thil cheukhat kha ka hrial lai tiah  bia aa kam men lai. Biakamnak timi cu zalong tein thimnak tuah kha a si. Biakamnak tuah dingin ahohmanh nih a kan hnek awk a si lo. Mi pakhat nih biakamnak a tuah tikah mah a biakamnak kha Pathian nih a biapi tukmi in a hmuhpiak caah a upat awk le a biakam ningin a tuah awk a si. Baibal ah biakamnak cu chiatserhnak tlukin a biapimi a si. Chiatserhnak timi cu mi pakhat nih thil pakhat kha ka tuah lai asiloah ka tuah lai lo tiah chiatserh in bia i kammi kha a si. (Gen. 14:22, 23; Heb. 6:16, 17) Pathian sinah tuahmi biakamnak he aa tlaiin a biapitnak kha Baibal nih zeitindah a chim?

³ Moses Nawlbia ah mi pakhat nih Jehovah sin biakamnak a tuah tikah “a bia cu a hrawk lai lo; a kaa chungin a chuakmi vialte bang khan a tuah lai” tiah a ti. (Nam. 30:2) A hnuah Solomon nih hitin a ṭial: “Pathian sin i biakamnak na tuah tikah khulrang in cucu zul ko. Pathian nih mihrut cu zeihmanh ah a herh hna lo. Ka tuah lai tiah naa kammi kha va tuah ko.” (Pct. 5:4) Jesuh nih biakamnak a biapitnak he aa tlaiin hitin a chim: “Bia nan i kammi kha i let hlah u, Bawipa sinah chiatser in nan i kam cangmi cu nan tuah hrimhrim awk a si, tiah hlanlio mi hna an rak ti hna kha nan theih.”—Matt. 5:33.

4. (a) Pathian sinah biakamnak tuah cu zeitluk in dah a biapit? (b) Jefthah le Hannah sinin zeidah kan cawn khawh?

⁴ Jehovah sinah kan tuahmi zei bantuk biakamnak paoh a biapi tuk ti cu a fiang ko. Biakamnak he aa tlaimi kan lungput cu Pathian he kan i pehtlaihnak cungah huham a ngei. David nih hitin a rak ṭial: “BAWIPA tlang ah ahodah a kai kho lai? A biakinn thiang chungah ahodah a lut kho lai? . . . Hlennak biakam a tuah lomi kha an kai kho lai i an lut kho lai.” (Salm 24:3, 4) Jefthah le Hannah nih zei biakamnak dah an tuah? An biakamnak ningin tuah cu an caah a fawi maw?

5. Jefthah nih zei biakamnak dah a tuah? A phichuak cu zeidah a si?

⁵ Jefthah nih Ammon mi hna he an i doh lioah Jehovah sinah biakamnak pakhat a rak tuah. Mah Ammon mi hna cu Pathian miphun ral an si. (Biac. 10:7-9) Jefthah nih teinak a hmuh nakhnga Jehovah sinah a rak nawl i hitin biakamnak pakhat a ser: “Ammon mi cu ka kut chungah na ka pek hna ahcun, Ammon mi hna sinin teinak he ka kir tikah keimah don awkah ka inn innka chungin a chuakmi paoh cu BAWIPA ta a si lai.” Pathian nih a thlacamnak cu a leh i a ral pawl tei dingin a rak bawmh. Jefthah cu inn a tlun tikah a dawt tukmi a fanu nih a rak don. Cucaah “Bawipa ta” a si dingmi cu a fanu kha a si. (Biac. 11:30-34) Mah cu a caah zei sullam dah a ngeih?

6. (a) Jefthah le a fanu caah Pathian sin i an biakam ningin tuah cu a fawi maw? (b) Deuteronomi 23:21, 23 le Salm 15:4 in biakamnak kong he aa tlaiin zeidah kan hngalh?

 ⁶ Jefthah fanu cu a pa biakam ningin tuah awkah puan biakinn ah kal in Jehovah rian kha caantling in a ṭuan a hau. Jefthah nih khuaruat loin biakamnak a tuahmi a si maw? A si lo. A tak ti ahcun Jefthah nih amah a rak dong hmasa bikmi cu a fanu a si kho ti kha a hngalh men ko lai. A hngalh ah siseh, hngalh lo ah siseh Jehovah sin a biakam ningin tuah cu a mah ca le a fanu caah a fawi lo. Jefthah nih a fanu kha a hmuh tikah ka lung na ka kuaiter tiah a ti. A fanu nih ‘ngaknu a sinak kha a ṭah.’ Zeicah? Jefthah cu fapa a ngei lo i atu ah a fanu ngeihchunhte cu zeitikhmanh ah va a ngei ti lai lo i fa zong a ngei lai lo. Cucaah Jefthah a phun cu a dong cang lai. Asinain Jefthah le a fanu nih anmah intuarnak nakin a biapi deuhmi a um ti kha an hngalh. Jefthah nih “BAWIPA sinah ka kaa ka pau cang i ka biakamnak cu ka la ṭhan kho ti lo” tiah a ti. Mah tikah a fanu nih “na kaa chungin a chuakmi bangin ka cungah tuah ko” tiah a ti. (Biac. 11:35-39) Jefthah le a fanu nih an caah zeitluk in a harmi a si hmanhah Pathian sinah an tuahmi biakamnak hrawh lai kha a ruah hmanh an ruat bal lo.— Deuteronomi 23:21, 23; Salm 15:4 rel.

7. (a) Hannah nih zei biakamnak dah a tuah, zeicah? Mah nih Hannah nunnak cu zeitindah a thlen? (b) Hannah biakamnak cu Samuel caah zei sullam dah a ngeih? (A tanglei fianternak kha zoh.)

⁷ Hannah zong a lungre a theih tuk lioah Jehovah sinah biakamnak a rak tuah. Hannah cu fa a ngeih khawh lo caah lungrethei ngaiin a um i serhsatnak le zomhtaihnak zong a tong. (1 Sam. 1:4-7, 10, 16) A intuarnak kha Jehovah sinah a chim i hitin biakamnak a tuah: “Maw ralkapbu BAWIPA, na salnu intuarnak hi na ka hmuhpiak i na ka cinken i, na salnu kha na philh lo i na salnu hi fapa na ka pek ahcun, a nun chung vialte amah cu BAWIPA sinah ka pek lai i, lu-ei naam nih a lu kha a tawng lai lo.” * (1 Sam. 1:11) Jehovah nih Hannah thlacamnak kha a ngaihpiak i a hmaikum ah fapa a hrin, a min cu Samuel a si. Cucaah Hannah cu aa nuam tuk. Asinain Pathian sinah biakamnak a tuahmi kha a philh lo. Hannah nih fapa a hrin tikah, “Amah cu BAWIPA sinin ka halmi a si” tiah a ti.—1 Sam. 1:20.

8. (a) Hannah caah a biakam ningin tuah cu a fawi maw? (b) Salm 61 nih Hannah i a ṭhami a lungput kha zeitindah aan hngalhter ṭhan?

⁸ Hannah nih Samuel kumthum hrawng a si tikah Jehovah sin a biakam ningin a rak tuah. Shiloh i puan biakinn ah a ummi Tlangbawi Ngan Eli sinah a kalpi i hitin a ti: “Hi ngakchia caah hin thla kha ka rak cam; cun BAWIPA nih ka halnak kha a ka pek. Cucaah BAWIPA kha amah cu ka hlanh cang; a nun chung vialte amah cu BAWIPA sinah hlanh a si.” (1 Sam. 1:24-28) Mah  caan thawkin Samuel cu puan biakinn ah a um. Baibal nih “ngakchiapate Samuel cu BAWIPA hmaika ahcun a ṭhang” tiah a ti. (1 Sam. 2:21) Hannah caah a biakam ningin tuah cu a fawi lai lo. A dawt tukmi le a sunglawi tukmi a fapate he nifate caan an hmangṭi kho ti lai lo. A fapate a ṭhanmi kha a hmu kho ti lai lo. Asinain Pathian sinah bia aa kammi ningin tuah awkah aa ngaichih lo. Jehovah cungah aa lawm zungzal.—1 Sam. 2:1, 2; Salm 61:1, 5, 8 rel.

9. Zei biahalnak dah kan i ruah hna lai?

⁹ Jehovah sinah biakamnak tuah cu zeitluk in dah a biapit ti kha atu kan hngalh cang i mah biahalnak pathum hi i ruah hna u sih: Tuchan ah zei bantuk biakamnak hna dah kan tuah? Kan biakamnak ningin tuah awkah zeitindah biakhiahnak kan tuah?

10. Khrihfa pakhat caah a biapi bikmi biakamnak cu zeidah a si? Mah ah zeidah aa tel?

¹⁰ Khrihfa pakhat caah a biapi bikmi biakamnak cu Jehovah sinah a nunnak aa pumpek lioah a tuahmi kha a si. Mi pakhat nih zeithil a can hmanhah Pathian ka biak  zungzal lai tiah a thlacamnak in bia aa kammi kha a si. Jesuh nih nanmahle nanmah nan “i philh” awk a si tiah a ti, mah cu kanmah duhnak nakin Jehovah duhnak kha pakhatnak i chiah awkah bia kan i kammi kha a si. (Matt. 16:24) Mah ni thawkin “Bawipa ta kan si.” (Rom 14:8) Kan biakamnak cu a biapi tukmi ah kan chiah awk a si. Hitin a chimmi Salm caṭialtu bantukin kan intuar ve ko lai: “BAWIPA cu ka cung i a ṭhatnak vialte ruangah hin zeidah ka pek khawh lai? A mi vialte an i pumhnak ah khan bia kaa kammi kha ka pek lai.”—Salm 116:12, 14.

11. Tipil na in ni ah zeidah na tuah?

¹¹ Jehovah sinah na nunnak kha i pumpe in naa pumpeknak kha tipil innak in na langhter cang maw? Cutin na tuah cang a si ahcun a ṭha tukmi a si. Unaupa pakhat nih tipil a ingmi hna ca i phung a chim lioah Jehovah sinah naa pumpe cang maw ti in le “naa pumpeknak le tipil innak cu Jehovah Tehte pakhat in aan langhtertu” a si ti kha na hngalthiam maw? tiah biahalnak a tuahmi kha naa cinken ti maw? Ka hngalhthiam tiah na leh tikah mi zapi nih Jehovah sinah naa pumpe cang i a mah rianṭuantu si awkah tipil in dingin sining na tlinh kha an hngalh. Cutin na rak tuah caah Jehovah aa lawm tuk ko lai.

12. (a) Kanmahle kanmah zeidah kan i hal awk a si? (b) Peter nih zeibantuk sining hna ngeih awkah dah a kan forh?

¹² Tipil na in lioah Jehovah rianṭuannak ah ka nunnak ka hman lai i a phunglam zulh awkah ka si khawh chungin kaa zuam lai tiah bia naa kam. Asinain tipil innak cu a hramthawknak lawng a si rih. Caan a liam tikah kan zapi in kanmahle kanmah kan i dothlat lengmang a hau. Hitin kan i hal awk a si: ‘Tipil ka in hnu in Jehovah he kan i pehtlaihnak cu a ṭhangcho maw? Ka lungthin dihlak in ka bia rih maw? (Kol. 3:23) Thla ka cam zungzal maw? Nifate Baibal ka rel maw? Hmaan tein kaa pum maw? Phungchimnak ah ka si khawh chungin kaa tel maw? Asiloah thlaraulei tuahsernak i ka lungthawhnak cu a tlau cang maw?’ Lamkaltu Peter nih Jehovah rianṭuannak ah a cawlcang ti lomi a kan siter khomi thil ṭihnung pakhat a um tiah ralrin a kan pek. Zumhnak, hngalhnak, inkhawhnak le Pathian sin kan i peknak ṭhanter dingin fakpi in kan i zuam ahcun mah kha kan hrial khawh lai.—2 Peter 1:5-8 rel.

13. Aa pumpe cangmi le tipil a ing cangmi pakhat nih zeidah a hngalh a herh?

¹³ Jehovah sin biakamnak kan tuah hnu ahcun kan biakamnak kha lak ṭhan khawh a si ti lo. Mi pakhat nih Jehovah a biakmi le Khrihfa nuning in a nunmi kha a huam ti lo tikah Pathian sinah ka pum kaa pe taktak bal lo i tipil ka inmi zong hi a taktak a si lo tiah a hnuah a chim ṭhan kho ti lo. * Jehovah sinah aa pumpe cangmi pakhat nih sualnak ngan a tuah ahcun Jehovah hmai le Khrihfabu hmaiah biaceih a si lai. (Rom 14:12) Jesuh nih a “hmasa i na rak ka dawt bantuk khan na ka daw ti lo” tiah a timi hna he i lawh cu kan duh lo. Mah canah kan kong he aa tlaiin Jesuh nih hitin chim seh ti kan duh: “Na tuahmi kha ka hngalh. Dawtnak na ngeihmi le zumhawktlak na sinak le na rian ṭuanmi le na lungsaunak kha ka hngalh hna. A hramthawk ah na rak  tuahmi nakin atu ah tam deuh na tuah ti kha ka hngalh.” (Biat. 2:4, 19) Kan i pumpeknak ningin lungtho tein kan nunnak thawngin Jehovah lunglawmhter kha kan duh.

14. Mi pakhat nih a tuah khawhmi biakamnak lakah a pahnihnak a biapi bikmi cu zeidah a si? Zeicah?

¹⁴ Mi pakhat nih a tuah khawhmi biakamnak lakah a pahnihnak a biapi bikmi cu ṭhitum biakamnak a si. Ṭhitumnak cu a thianghlim tukmi a si. Jehovah nih ṭhitum biakamnak kha a biapi tukmi in a hmuh. Monu le mopa nih biakamnak an tuah tikah Jehovah le an puai ah a rami vialte hmaiah an tuahmi a si. Annih nih chungkhar ca Pathian khuakhannak ningin vawleicung ka nun chung vialte Baibal chimmi Pathian nawlbia ningin kaan dawt lai i kaan upat zungzal lai tiah biakamnak an tuah. Cheukhat nih cu bantuk tein biakamnak an tuah lo hmanhah Pathian hmaiah biakamnak an tuah. Cutin biakamnak an tuah tikah nuleva an hung si. Ṭhitumnak timi cu zungzal ca a si. (Gen. 2:24; 1 Kor. 7:39) Jesuh nih hitin a chim: “Pathian nih a fonhmi hna cu minung nih ṭhen awk a si lo.” Cucaah nuva hna nih i ṭhen khawh a si timi lungput an ngeih awk a si lo.—Mar. 10:9.

15. Khrihfa hna nih ṭhitumnak kha vawlei mi bantukin zeicah an ruah awk a si lo?

¹⁵ A tlingmi minung, a tlingmi ṭhitumnak a um lo ti cu a hmaan ko. Mah ruangah Baibal nih aa ṭhi ummi nuva hna cu nifate a chuak lengmangmi “harnak an ton lai” tiah a ti. (1 Kor. 7:28) Tuchan vawlei mi nih ṭhitumnak kha a sawsawh in an hmuh. An innchungkhar a nuamh lo ahcun kan i ṭhen kho tiah an ruah. Asinain Khrihfa hna nih cun cutin an ruat lo. Pathian hmaiah ṭhitum biakamnak an tuahmi kha an philh lo. An biakamnak an hrawh ahcun Pathian hmaiah lih chimmi an si lai i lih a chimmi cu Pathian nih a huat hna. (Lev. 19:12; Ptb. 6:16-19) Aa ṭhium cangmi Khrihfa hna nih lamkaltu Paul a chimmi bia kha an i cinken awk a si: “Nupi ngeimi na si ahcun na nupi he i ṭhen cu va zal hlah.” (1 Kor. 7:27) Cutin Paul nih a chimmi cu zuanzam ruangah a chuakmi ṭhennak kha Jehovah nih a huat ti a hngalh caah a si.—Mal. 2:13-16.

16. Nuva i ṭhennak le a dangdang in umnak kong he aa tlaiin Baibal nih zeidah a chim?

¹⁶ Nuva i ṭhen khawhnak Baibal a ruang pakhat cu innchunghawi pakhat nih nupa sualnak a tuah i sualnak a ngei lomi a innchunghawi nih a ngaihthaim lo lawngah i ṭhen khawh a si tiah Jesuh nih a kan cawnpiak. (Matt. 19:9; Heb. 13:4) A dang tein umnak he aa tlaiin tah zeitin? Mah kong kha Baibal nih fiang tein a chim. (1 Korin 7:10, 11 rel.) Nuva a dangdang in um khawh a sinak Baibal a ruang a um lo. Asinain Khrihfa pakhat nih a innchunghawi he a dangdang in um hrimhrim a hau tiah a ruah caan a um men ko lai. Tahchunhnak ah, a puarhrangmi asiloah zumhpialmi innchunghawi he kan umṭi ahcun kan nunnak asiloah Jehovah he kan i pehtlaihnak caah ṭih a nung tuk tiah mi cheukhat nih an ruah men lai. *

17. Khrihfa nuva hna nih an innchungkhar a feh nakhnga zeidah an tuah khawh?

¹⁷ Nuva hna nih an innchungkhar a  nuamh khawh deuh nakhnga Khrihfa upa sin bawmhnak an hal tikah “Dawtnak Taktak Timi Cu Zeidah A Si?” timi video le A Nuammi Chungkhar Nunnak Zeitindah Hmuh Khawh A Si? timi brochure nan hlathlai cang maw tiah Khrihfa upa pawl nih an hal hna awk a si. Mah ah innchungkhar a feh chin nakhnga a bawmmi Baibal phunglam pawl a um caah a si. Nuva tuahkhat nih hitin an chim: “Mah brochure kan hlathlai hnu in kan innchungkhar cu a hlan nakin a nuam deuh.” Va a ngeihnak kum 22 a si cang i a vapa he aa ṭhen hnikmi unaunu pakhat nih mah video a zoh hnuah hitin a chim: “Kan pahnih in tipil a ing ciami kan si ko nain kan intuarnak le kan lungput cu aa khat lo. Mah video cu kan herh lio caan te ah a chuak. Atu i kan innchungkhar sining cu a nuam deuh cang.” Nuva hna nih an innchungkhar ah Jehovah lamhruainak ningin an zulh tikah an i pehtlaihnak cu a fek chin lai i a nuam chin lai.

18, 19. (a) Khrihfa nulepa tampi nih zeidah an tuah? (b) Caantling rian a ṭuanmi hna he aa tlaiin zeidah kan chim khawh?

¹⁸ Jefthah le Hannah nih biakamnak an tuahmi kong kha kan i ruah cang hna. Mah an biakamnak ruangah Jefthah fanu le Hannah fapa nih a hleikhunmi lam in an nunnak kha Jehovah rianṭuannak ah an rak hman. Tuchan i Khrihfa nulepa tampi nih an fale kha caantling phungchim rian ṭuan awk le Pathian rianṭuannak kha biapi bik in chiah awkah tha an pek hna. Mah mino pawl nih Pathian rian an ṭuan khawh zungzal nakhnga thapeknak ah kan zapi in kan i tel kho.—Biac. 11:40; Salm 110:3.

¹⁹ Tuchan ah vawleicung pumpi ah Jehovah Tehte Hna i Caantling in Pathian Rian a ṭuanmi 67,000 hrawng an um. A cheu cu Bethel rian, innsaknak rian asiloah peng zohkhenhtu rian hna an ṭuan. Cun a cheu cu tinṭan ah cawnpiaktu, special hmaikal, missionary, Civui Inn zohkhenhtu asiloah Baibal tinṭan kainak inn zohkhenhtu ti bantuk rian an ṭuan. An dihlak in “Nawlngaihnak le Nunning Sawhsawh in Nunnak Biakamnak” an tuah. Mah ah Jehovah rian ah pek an simi zei rian paoh ṭuan ding, nunning sawhsawh in nun ding le nawlpeknak a um lo ahcun vawlei lei rian ṭuan lo ding timi biakamnak hna aa tel. Anmah minung kha si loin an rian kha a hleikhun in hmuh a si. Annih cu an i toidor i caantling rian an ṭuan chung vialte an biakamnak kha zulh awkah bia an khiah.

20. Pathian sinah bia kan i kammi kha zeitindah kan hmuh ding a si? Zeicah?

²⁰ Hi capar ah Pathian sinah kan tuah khawhmi biakamnak pathum kong kan i ruah hna. Nang zong mah biakamnak hna lak i pakhatkhat kha na tuah ve men ko lai. Kan biakamnak cu a biapi tukmi a si i kan biakam ningin tuah awkah a si khawh chungin kan i zuam awk a si ti kha kan hngalh. (Ptb. 20:25) Jehovah sinah bia kan i kammi ningin kan tuah lo ahcun harnak nganpi a chuak kho. (Pct. 5:6) Cucaah Jehovah sinah hitin a chimmi salm caṭialtu bantuk si hna u sih: “Nikhat hnu nikhat, na sinah bia kaa kammi ka tlinter pah in nangmah thangṭhatnak cu hla in ka sa zungzal lai.”—Salm 61:8.