1. (a) Nemene la ewekë ka ceitu hna melëne hnei Iefetha me Hana? (Wange ju la pane iatr.) (b) Nemene la itre hnying hne së hna troa ce ithanatane ngöne la tane mekune celë?

IEFETHA la ketre tane isi ka catr. Nge, Hana la ketre föe ka ipië, ka nyipiewekëne la föi angeic, nge ka thupëne hnyawa la hnalapa i angeic. Lue ka nyihlue i Iehova asë hi nyidro, nge hetre ewekë ka ceitu hnei nyidroti hna melën. Hnei nyidroti hna isa sisinyi koi Iehova, nge hnei nyidroti hna isa catr eatrëne hnyawan. Lue tulu ka lolo catr kowe la itre trahmanyi me föe enehila ka sisinyi koi Iehova. Tro sa ce wang enehila la itre mekune ka sa la köni hnyinge celë: Nemene la aliene la troa sisiny? Pine nemene matre tha tro kö a wangacone la troa sisinyi koi Akötresie? Nemene la ini hne së hna xom qa ngöne la tulu i Iefetha, me Hana?

2, 3. (a) Nemene la aliene la kola sisiny? (b) Nemene la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr göne la hna sisinyi koi Akötresie?

² Ame la kola sisinyi koi Iehova e hnine la Tusi Hmitrötr tre, kolo hi lai a qaja hnene la atr koi Nyidrë la ewekë hna axeciën troa kuca. Maine jë, tro ketre a sisinyi koi Iehova troa kuca la ketre huliwa, maine troa hamëne la ketre ahnahna, maine troa xome la ketre huliwa i Akötresie. Maine pena, easa sisinyi koi  Nyidrë ka hape, hetre itre ewekë tha tro kö sa kuca. Ame la kola sisinyi tre, hne së hna sipu mekun troa kuca. Tha tro kö ketre atr a musinë së troa sisiny. Ngo, e mekune hë ketre troa sisiny koi Iehova, Nyidrëti a goeëne lai ceitu me ketre ewekë nyine troa eatrën. (Genese 14:22, 23; Heberu 6:16, 17) Nemene la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr göne la enyipiewekëne la sisinyi xajawa i Akötresie?

³ Kola qaja e hnine la Trenge Wathebo i Mose ka hape, e hna sisiny, maine nyi xepu hnei ketre koi Iehova, “tha tro kö angeic’ a shashaithe la hna qaja hnei angeic, ngo tro angeic’ a kuca asë thenge la hna tropi qa ngöne la qe i angeic.” (Numera 30:2) Ame hë e thupen, öni Solomona: “E tro eö a nyi xepu koi Akötesie, the hmite kö troa aeaten ; ke tha madine kö nyidëti la ite hmo ; aeatenejë la hnei ’ö hna nyi xepu.” (Ate Cainöj 5:4) Hnei Iesu hna amamane la enyipiewekën la troa sisinyi koi Iehova. Öni nyidrë: “Hna qaja koi angat’ ekö, ka hape, ‘The sisinyi thoi kö, loi e trongëne göi Joxu [Iehova] la hnei ’ö hna sisiny.’ ”—Mataio 5:33.

4. (a) Pine nemen matre tha tro kö a wangacone la troa sisinyi koi Akötresie? (b) Nemene la hne së hna ajane troa atre göi Iefetha me Hana?

⁴ Loi e tro sa nyipiewekëne la hne së hna sisinyi koi Iehova. Tro lai a hetre thangane kowe la aqane imelekeu së me Nyidrë. Hnei Davita hna amamane hnyawane lai lo angeic a qaja ka hape: “Dei la ate troa elëne la wete i Iehova ? nge dei la ate troa cile ngöne la ga hmitöte i nyidë ?” Nge angeic a sa ka hape, tha tro kö Iehova a kapa la itre atr ka “sisinyi thoi.” (Salamo 24:3, 4, MN.) Nemene la hnei Iefetha me Hana hna isa sisinyi fë? Hapeu, ka hmaloi kö koi nyidro troa eatrën la hnei nyidroti hna isa sisinyi koi Iehova?

5. Nemene la hna sisinyi fë hnei Iefetha? Nge nemene hë la ewekë ka traqa?

⁵ Hnei Iefetha hna sisinyi koi Iehova ngöne lo ijin angeic a tro troa isi me angetre Amona, ithupëjia memine la nöje i Akötresie. (Angete Amekötin 10:7-9) Hnei Iefetha hna xëwe koi Iehova troa ngaa angatr. Hnei angeic hna sisinyi koi Iehova, me hape: “Maine tro cilieti a nue la ite nekö i Amona kowe la imeng, nge e traqa hmaca ha ni memine la tingetinge qa thei ite nekö i Amona, ame la ka tro ha löpi qa ngöne la qëhnelö ne la umange troa ixelë me ini, celë hi thatraqai Iehova.” Ame hnei Iehova hna kapa la thithi Iefetha, me xatua angeic troa hun ngöne la isi. Ame hë la Iefetha a bëek kowe la hnalapa tre, nekö i angeice jajinyi lo hna neköhnimëne la ka lö pi troa itrony me angeic. “Thatraqai Iehova” ha angeic. (Angete Amekötin 11:30-34) Kola hapeue lai kowe la nekö i Iefetha jajiny?

6. (a) Pine nemen matre jole koi Iefetha me nekö i angeic troa eatrëne la hna sisinyi koi Iehova? (b) Nemene la hne së hna inin qa ngöne la hna qaja hnei Deuteronomi 23:21, 23 me Salamo 15:4?

⁶ Troa eatr la hna sisinyi hnei Iefetha e hna  tro hnene la nekö i angeic jajiny troa nyihlue i Iehova o drai ngöne la uma ne heta. Hapeu, tha hna pane mekune kö la ewekë cili hnei Iefetha la angeic a sisiny koi Iehova? Ohea. Atre hnyawa hi Iefetha ka hape, ame fe la ketre atr hnei angeic hna pane troa ixelë memin, tre nekö i angeic jajiny. Haawe, atre ju hë angeic maine thatre pena, ngo tha ka hmaloi kö kowe la lue trenekön la hnei kem hna sisinyi koi Iehova. Ame la Iefetha a öhne la nekö i angeic jajiny, hace pi hi la hni angeic. Nge hna pane tro hnene la nekö i angeic troa “treije pine la jajinyi gufa i angeic.” Pine nemen? Pëkö nekö i Iefetha trahmany, nge ketre tha tro hë la nekö i angeic jajiny a hane faipoipo me hnaho. Matre tro ha nyipune e cili la matra i Iefetha me ëje ne la hnepe lapa i angeic. Ngo ame koi nyidroti asë, hetre ketre ewekë kö ka sisitria hune lai. Öni Iefetha kowe la nekö i angeic: “Hnenge hna ewekë koi Iehova, nge tha ’teine kö troa hmaca.” Öni nyën: “Kucajë koi ni tune lo hna xulu qa ngöne la qe i nyipë.” (Angete Amekötin 11:35-39) Ngacama jole pi hë koi Iefetha me nekö i angeic, ngo tha mekune pi kö nyidro troa thë la hna nyi xepu koi Iehova maine hna sisinyi pena. Eje hi laka, lue atr ka nyipici nyidro.—E jë la Deuteronomi 23:21, 23; Salamo 15:4.

7. (a) Nemene la hna sisinyi fë hnei Hana, nge pine nemen? Nemene la ewekë ka traqa koi angeic? (b) Nemene la aliene koi Samuela la hna sisinyi hnei Hana? (Wange ju la ithuemacany.)

⁷ Hnei Hana fe hna sisinyi koi Iehova ngöne la ketre ijine ka jole catre ne la mele i angeic. Ka hleuhleu la mele i angeic ke, tha ka hnaho kö angeic, nge ketre kola akötrë angeic, me hnyimasai angeic pine lai. (1 Samuela 1:4-7, 10, 16) Hnei angeic hna fe la aliene hni angeic koi Iehova, me sisinyi koi Iehova, me hape: “Iehova ne sabaothi fe, maine tro enëtilai a [goeëne] la aköte ne la hlue i enëtilai ; me mekune koi ni, me tha thëthëhmine kö la hlue i enëtilai, ngo troa hamëne koi ni hlue i enëtilai la nekö trahmany, tro ni a hamë nyëne pena koi Iehova ngöne la nöjei drai asë i nyën ; nge tha tro kö a atë la inehnë [maine, nyine iciny] hune la he i nyën.” * (Wange ju la ithuemacany.) (1 Samuela 1:11) Hnei Iehova hna dreng la thithi Hana, matre ame hë lo macatre thupen, hnahone pi angeic la nekönatr trahmany, ene Samuela. Tru catre la madrine i Hana! Ngo, tha thëthëhmine kö angeic lo hnei angeic hna sisinyi koi Iehova. Ame hë la kola hnahone la medreng, öni angeice jë hi: “Hnenge hna sipo nyëne qa thei Iehova.”—1 Samuela 1:20.

8. (a) Hapeu, hmaloi kö koi Hana troa eatrëne la hnei angeic hna sisiny? (b) Nemene la hna qaja ngöne Salamo 61 ka amekunë së la tulu i Hana?

⁸ Ame hë la kola 3 lao macatre i Samuela, Hana ha eatrëne lo hnei angeic hna sisinyi koi Iehova. Hnei angeic hna tro sai Samuela koi Eli, atre huuj ka sisitria ngöne la uma i  Akötresie e Silo, kolo uma mano. Öni angeic: “Hnenge hna sipone la nekönate celë ; nge hnei Iehova hna hamëne koi ni lo hnenge hna sipone qa thei nyidë. Nge kete hnenge hna nue nyëne koi Iehova ; hna nue nyëne koi Iehova ngöne la nöjei drai ne mele nyën’ asë.” (1 Samuela 1:24-28) Qaane ju hi lai, hnei Samuela hna mel hnine la uma mano. Öni Tusi Hmitrötr, “Kola tru trotro la nekönate Samuela xajawa i Iehova.” (1 Samuela 2:21) Tha ka hmaloi kö koi Hana troa eatrëne la hnei angeic hna sisiny. Tha tro hë angeic a ce lapa memine la nekö hnimina i angeic ngöne la nöjei drai, me öhne la nyën a tru trootro. Ngo, hnei Hana hna nyipiewekëne la hnei angeic hna sisinyi koi Iehova. Hetre aja i angeic troa nue pe la itre xa ewekë ka tru koi angeic matre troa eatrëne la hnei angeic hna sisinyi koi Akötresie.—1 Samuela 2:1, 2; e jë la Salamo 61:1, 5, 8.

9. Nemene la hne së hna troa ce ithanatan?

⁹ Trotrohnine hë së enehila la enyipiewekëne la troa sisinyi koi Iehova, haawe, tro hë së a ce ithanatane enehila la itre hnyinge celë: Nemene la itre ewekë hne së hna sisinyi fë koi Iehova enehila? Pine nemene matre nyipiewekë tro sa eatrëne la hne së hna sisinyi koi Akötresie?

10. Nemene la ewekë ka sisitria hna sisinyi hnene la ketre keresiano? Nemene la aliene lai?

¹⁰ Ame la ewekë ka sisitria catr hna sisinyi hnene la ketre keresiano tre, ene la troa nue la mele i angeic koi Iehova. Kola sisinyi koi Iehova ngöne la angeic a thithi cas ka hape, angeic a nue la mele i angeic troa nyihlue i Iehova epine palua, ngacama hetre ewekë ju hë ka traqa. Öni Iesu, tro sa ‘xele së kö,’ kola hape, easa sisinyi troa amë panë Iehova ngöne la mele së, ngo pi së pë hë. (Mataio 16:24) Ame hë e cili, “ite ate i Joxu [Iehova hë] shë.” (Roma 14:8) Easa nyipiewekëne la hne së hna sisinyi koi Iehova. Casi hi la mekuna së memine la atr cinyihane la Salamo, öni angeic: “Tro ni a të hnei nemene koi Iehova la ite loi asë i nyidëti koi ni? Tro ni a thupa la ite xepunge koi Iehova qëmeke ne la nöjei ate i nyidëti asëjëihë.”—Salamo 116:12, 14.

11. Nemene la ewekë ka traqa ngöne lo drai ne bapataiso epun?

¹¹ Hnei epuni kö hna sisiny, maine nyi xepune la mele i epun koi Iehova, me amamane lai jëne la bapataiso hnine la tim? Maine eje hi, ewekë lai ka lolo catr! Mekune pala kö epuni lo kola cile fë la cainöj ne bapataiso hnene la trejin, me hnying ka hape, ‘Ase hë epuni sa xepu koi Iehova?’ Nge, “trotrohnine kö epuni ka hape, ame la epuni a sa xepu koi Akötresie, me xomi bapataiso, epuni hi lai a amamane ka hape, Itretre Anyipici Iehova ha epun”? Ame hë la epuni a sa ka hape, eje hi, atre asë hë la itre atrene la asabele ka hape, ase hë epuni sa xepu koi Iehova, nge ijije hë troa bapataiso epun matre troa nyihlue i Iehova. Eje hi laka, tru catr la madrine i Iehova e cili!

12. (a) Nemene la itre hnying nyine tro sa isa mekun? (b) Nemene la itre thiina hnei Peteru hna upi së troa akökötrene the së?

¹² Ame la epuni a xomi bapataiso, epuni hi lai a sisinyi koi Iehova ka hape, tro epuni a huliwane la mele i epun matre troa nyihlue i Nyidrë, me isine troa xötrethenge la itre trepene meköti Nyidrë. Matre, ame la bapataiso tre, kola nyiqaane la ketre mel ka hnyipixe. Kola tro la itre drai, nge nyipiewekë tro pala hi sa isa waipengö së, me hape: ‘Tune kaa ha la aqane imelekeung me Iehova qaane lo kola bapataiso ni? Eni pala kö a nyihlue i Nyidrë memine la hnying ka pexej? (Kolose 3:23) Eni kö a thithi lapa? Eni kö a e Tusi Hmitrötr o drai? Eni kö a sine lapane la itre icasikeu? Eni kö a cainöje lapa? Maine pena, patre hë la madrineng kowe la itre huliwa cili.’ Hnei Peteru aposetolo hna hmekë së matre tha tro kö sa nanazij ngöne la huliwa i Iehova. Tha tro kö së lai a nanazij, e hne së hna isine troa akökötrene pala hi la lapaune së, me inamacane së, me troa xomihni, me troa fedre catr kowe la itre jë i Akötresie.—E jë la 2 Peteru 1:5-8.

13. Nemene la nyine troa trotrohnine hnene la keresiano ka sisinyi hë, me ka bapataiso?

¹³ Ame la epuni a sisinyi troa nyihlue i Iehova, pë hmaca kö troa bëek. Ame la keresiano ka nanazij ngöne huliwa i Iehova, thatreine kö tro angeic a qaja elanyi ka hape, tha nyipi sisinyi kö lo hnei angeic hna kuca koi Iehova, nge tha nyipi bapataiso kö. * (Wange ju la ithuemacany.) Maine hna kuca la ketre ngazo ka tru hnene la atr ka sisinyi hë koi Iehova, ame hë e cili, tro ha isa qeje thiinan koi Iehova, me kowe la ekalesia. (Roma 14:12) Tha ajane kö së troa tune lo itre atr laka, hnei  Iesu hna qaja ka hape: “Hnei ’ö hna nue tije la aja i ’ö hnapan.” Easë pe a ajane tro nyidrëti a qeje së ka hape: “Ate hë ni la nöjei huliwa i ö, me ihnim, me lapaune i ö, me hna nyi hlue, me xomi hni i ’ö ; nge sisitia la nöjei huliwa i eö hnapine hune la hnapan.” (Hna Amaman 2:4, 19) Easa thel troa mel thenge la hne së hna sisinyi matre troa amadrinë Iehova.

14. Nemene la hnaaluene ewekë ka sisitria hna sisinyi hnene la ketre atr? Pine nemen?

¹⁴ Ame la hnaaluene ewekë ka sisitria hna sisinyi hnene la ketre atr tre, ene la troa faipoipo. Ka hmitrötr la faipoipo. Matre ame koi Iehova, ka nyipiewekë catr la faipoipo. Ame la kola sisinyi hnene la trahmanyi me föe troa faipoipo, nyidroti lai a sisinyi xajawa i Iehova memine fe lo itre ka sine la ijine cili. Nyidroti a sisinyi troa hnim, me nyipiewekën, me metrötrë ketre me ketre. Nge, tro nyidroti a isa ujë tune koi ketre me ketre ngöne la nöjei drai ne mele i nyidro e celë fen tune lo aqane amekötine Akötresie thatraqane la lue trefën. Tha celë kö la itre ithanata hna qaja hnei itre xan, ngo ame pe, angatre pala hi a sisinyi xajawa i Akötresie. Ame hë la nyidroti a sisinyi tune lai, lue trefëne hë nyidro. Ame la faipoipo tre, kola casi la lue trefëne ngöne la mele i nyidro, uti hë la meci ketre. (Genese 2:24; 1 Korinito 7:39) Öni Iesu: “Qa ngöne lai, ame la hnei Akötesie hna isilekeun, the tro kö a shenge hnei at.” Tha tro kö a mekune hnene la lue trefën ka hape, e tha tro loi hë elanyi la trefëne i nyidro, tha jole kö troa sei hna cil.—Mareko 10:9.

15. Pine nemene matre tha ceitu kö la aqane goeëne la faipoipo hnene la keresiano memine la fen?

¹⁵ Eje hi laka, itre atr ka tha pexeje kö së, ketre ceitune fe hi lai memine la itre faipoipo. Celë hi matre, öni Tusi Hmitrötr, “tro ha hete aköte” e itre xa ijin thene la lue ka faipoipo. (1 Korinito 7:28) Ame ngöne la fen enehila, tha nyipiewekëne kö la itre atr la faipoipo. Ame koi angatr, e tha tro loi hë elanyi la faipoipo angatr, tro angatre lai a sei hna cil. Ngo tha celë kö la mekuna ne la itre keresiano göi faipoipo. Ame koi angatr, angatr a sisinyi troa faipoipo xajawa i Akötresie. Matre, e thë hë angatr la hna sisinyi cili, kösë angatre lai a thoi koi Nyidrë, nge ame Akötresieti lo tre, methi Nyidrë la itre ka thoi. (Levitiko 19:12; Ite Edomë 6:16-19) Loi e tro la itre keresiano ka faipoipo a lapa mekune la itre ithanata i Paulo aposetolo, kola hape: “Hape u, hna othi ’ö kowe la fö ? the thele kö troa sheng.” (1 Korinito 7:27) Paulo a qaja tune lai ke, atre hi angeic ka hape, methi Iehova fe la troa sei hna cil ke, hna mele thoi.—Malaki 2:13-16.

16. Nemene la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr göi sei hna cil, me isa lapa?

¹⁶ Ame la sipu kepine matre sei hna cile jë, öni Iesu, e tro la ketre e nyidro a nyi xetë, nge tha nue kö la ngazo i angeic hnei ketre. (Mataio 19:9; Heberu 13:4) Nge tune kaa göi troa isa lapa hnene la lue trefën? Ka lualai hnyawa la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr göne lai. (E jë la 1 Korinito 7:10, 11.) Pëkö kepine hna qaja hnei Tusi Hmitrötr göi troa isa lapa. Ngo ame itre xa ijin, hetre ewekë ka traqa thene la lue trefën matre mekune jë ketre ka hape, ka nyipiewekë catr troa isa lapa. Ame itre xan, hnei angatr hna mekune ka hape, e tro angatr a nango lapa pala kö memine la föi angatr ka iakötrë maine ka iamenumenu, tro ha hetre ethanyine la mele i angatr, maine pena la aqane imelekeu i angatr me Iehova. * (Wange ju la ithuemacany.)

17. Nemene la nyine tro la lue trefën a kuca matre troa cile hut la faipoipo i nyidro?

 ¹⁷ Maine tro la lue trefën a wang la itre qatre thup ne la ekalesia, matre troa xatua nyidro ngöne la faipoipo i nyidro, loi e tro la itre qatre thup a upi nyidro troa goeëne la video, Qu’est-ce que le vrai amour? memine la boroshür, Tro Fe Epuni a Hane Madrin. Lue eje lai a amamane hnyawane la itre trepene meköt qa hnine la Tusi Hmitrötr ka troa xatua nyidro troa acatrene la faipoipo i nyidro. Önine la lue trefën: “Thupene la hnei nyio hna inine la boroshüre celë, tru catre hmaca kö la madrine i nyio e hnine la faipoipo hune ekö.” Ame kowe la ketre trejin föe ka faipoipo hë koi 22 lao macatre hë enehila, nge kola ha sesei la otrene la faipoipo angeic. Ame e cili, hnei angeic hna goeëne la video, öni angeic: “Lue ka bapataiso asë hi nyio, ngo isa pengöne catr la aqane waimekune nyio. Traqa ijije ju hi la video! Nyio ha isa kuca la ka ijij enehila.” Eje hi laka, e tro la lue trefën a trongëne la itre trepene meköt i Iehova ngöne la faipoipo i nyidro, tro ha catre la aqane imelekeu i nyidro, nge tro ha hetre madrin.

18, 19. (a) Nemene la hna kuca hnene la itre keme me thin ka ala nyim? (b) Nemene la pengöne la itre trejine ka huliwa i Akötresie o drai?

¹⁸ Hne së hë lo hna ce ithanatane la hna isa sisinyi hnei Iefetha me Hana. Hnene laka hnei nyidroti hna sisinyi koi Iehova, haawe, hnene la lue nekö i nyidro hna nue la mele i nyidro troa huliwa i Akötresie. Hnene la itre keme me thin hna xatuane la itre nekö i angatr troa huliwa i Akötresie o drai, me nu asë la mele i angatr koi Iehova. Loi e tro asë hi së a xatuane la itre thöthi cili, matre tro pala hi a catr ngöne la huliwa i angatr.—Angete Amekötin 11:40; Salamo 110:3.

¹⁹ Ame enehila, ala 67 000 lao trejin ka xome la ketre pengöne huliwa i Akötresie o drai. Ame itre xan, angatr a huliwa ngöne la Bethela, maine ngöne la hnë xupi uma, maine ngöne la huliwa ne sirkoskripsio. Ame itre xan, kola hamë ini ngöne la uma ne ini, maine pionie hut, maine mesinare, maine itre ka huliwa ngöne la uma ne asabele, maine itre ka huliwa ngöne la hnë ini. Hnei angatr hna isa “Sisinyi Troa Idrengethenge, Me Lapa Pë Mo.” Ame e celë, angatr a sisinyi troa huliwa catr ngöne la hnëqa hna athip koi angatr ngöne la huliwa i Iehova, me ahmaloeëne la mele i angatr, nge tha tro kö a huliwa i maseta, ngo ijije hi troa huliwa e hna nu. Tha itre atre kö la ka ketre pengön, ngo itre hnëqa i angatre pe. Itre atr ka ipië angatr, nge xecie e kuhu hni angatr troa eatrëne la hnei angatr hna sisiny, e angatre pala hi ngöne la huliwa i Akötresie o drai.

20. Nemene la aqane tro sa goeëne la easa sisinyi koi Akötresie? Pine nemen?

²⁰ Ame ngöne la tane mekune celë, hne së hna ce wang la köni aqane sisinyi xajawa i Akötresie. Maine jë, hnei epuni hë hna hane sisinyi tune la itre sisinyi hne së hna ce wang. Loi e tro sa nyipiewekëne la hne së hna sisiny, me isine troa eatrëne itre ej. (Ite Edomë 20:25) Maine tha eatrëne kö së la hne së hna sisinyi koi Iehova, tro lai a hetre ethanyine kowe la mele së. (Ate Cainöj 5:6) Matre, loi e tro sa tune la atre cinyihane la Salamo, kola hape: “Tro ni a atrune la atesiwa i cilie epine palua, mate trongënejë ni la ite xepung’ o drai.”—Salamo 61:8.