Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Kumbidila o Kikanenu Kié

Kumbidila o Kikanenu Kié

‘Kioso-phe ki ua kanena kikale, u ki kumbidila kua Ngana.’MATESU 5:33.

MIMBU: 18, 7

1. (a) Jefete ni Hana a difu mu ukexilu uebhi? (Tala o foto ia dianga.) (b) Ibhuidisu iebhi i tua-nda tambuijila mu milongi iii?

JEFETE uexile mutuameni ua suina, uexile ue disoladi dia nguzu. Hana uexile muhatu ua lenduka, uexile mu langa o dibhata diê ni kuxila muadi uê. Kiiadi kiâ akexile mu bheza Jihova. Maji ene a bhange dingi kima kiéngi mu ukexilu umoxi. Jefete ni Hana, a bhange kikanenu kua Jihova, ene a kumbidila ue o kikanenu kia bhangele. Ene phangu iambote phala o athu a sola kubhanga ikanenu kua Jihova lelu. Kindala tua-nda tambuijila ibhuidisu itatu ia lungu ni maka enhá: O kikanenu ihi? Mukonda diahi kubhanga kikanenu kua Nzambi kima kia dikota? Ihi i tu di longa mu phangu ia Jefete ni Hana?

2, 3. (a) O kikanenu ihi? (b) Ihi i zuela o Bibidia ia lungu ni kubhanga kikanenu kua Nzambi?

2 Mu Bibidia, o kikanenu kima kiala ni valolo ia dikota ku mesu a Nzambi. Mu kifika, muthu nange u kanena kua Jihova kubhanga kima, kubhana ujitu, mba kukamba kubhanga kima. O muthu u bhanga o kikanenu bhu kaxi ka ufolo uê ua kusola. Sé-ku muthu a mu jijidika kubhanga kikanenu kua Nzambi. Maji kioso o muthu kia sola ku ki bhanga, Jihova u ki mona kala kima kia dikota, muene ua mesena kuila, o muthu iú u kumbidila ni kuxila o kikanenu kiê. O Bibidia izuela kuila, o kikanenu kiala ni valolo ia dikota kala o kulôka. O kikanenu, kikutu ki bhanga o muthu ni Nzambi, o muthu u kanena ni muxima uoso kubhanga kima, mba kukamba ku ki bhanga. (Dimatekenu 14:22, 23; Jihebeleu 6:16, 17) Ihi i zuela o Bibidia, ia lungu ni valolo i tua tokala kubhana ku ikanenu ietu kua Nzambi?

3 Mu Kitumu kia Mozé, tu tanga kuila, se diiala u bhanga kikanenu kua Jihova, “ka tena kualuluka bhu dimi; ki kale u kumbidila kioso kia mu tundu ku dikanu diê, kiene kia bhanga.” (Dialuilu 30:2) Mu kubhita thembu, Solomá ua soneka: ‘Kioso ki u kanena kima kua Nzambi, bhanga na-kiu lusolo; kuma Nzambi kà uabhela iôua; kala kiki, ioso i ua kanena Nzambi, futa na-iu muene.’ (Ndongixi 5:4) Jezú ua longo kuila, kubhanga kikanenu kua Nzambi kima kia dikota, mu kuzuela: “Akua xiahulu a ambelele, exi: Kana kulôka, kioso-phe ki ua lôka kikale u ki kumbidila kua Ngana.”Matesu 5:33.

4. (a) Mukonda diahi kubhanga kikanenu kua Nzambi kima kionene? (b) Ihi i tua mesena ku dilonga mu phangu ia Jefete ni Hana?

4 Kiki kilondekesa kuila, kubhanga kikanenu kua Jihova, ki kima kia kutonoka. O ukexilu u tu mona o kikanenu kietu, ua lungu ni ukamba uetu ni muene. Davidi ua londekesa o kidi kiki, kioso kiebhuidisa: “Nanhi ua kà banda ku mulundu ua Jihova? Nanhi ua kèmana bhu kididi kiê kiangene?” Mu kusuluka muene ua tambuijila mu kuzuela kuila, Jihova u xikina uoso “ka xikina kuloka mu kunganala mukuá.” (Jisálamu 24:3, 4) Kikanenu kiahi kia bhange Jefete ni Hana? O kuila kia a bhonzele ku ki kumbidila?

ENE A KUMBIDILA O KIKANENU KIÂ KUA NZAMBI

5. Ihi ia kanene Jefete? ihi ia bhiti?

5 Jefete ua bhange kikanenu kua Jihova, kioso kiexile phala kuluua ita ni akua Amone. O kifuxi kiki, kiexile jinguma ja mundu ua Nzambi. (Afundixi 10:7-9) Jefete ua diondela kua Jihova phala ku a kuatekesa kutolola o jinguma. Muene ua kanena uixi: “Se kidi muene u ngi bhakuila an’a Amone bhu lukualu luami, hinu-phe kioso ki tunda m’onzo iami, mu ku ngi kauidila, kizuua ki ngi bhongoloka ku paze nga tundu ku an’a Amone, ki kala kia Jihova.” Nzambi uévu o musambu ua Jefete, mu kiki muene ua tolola o jinguma jê. Kioso Jefete kia vutuka, mon’e ua kazola ua tundu mu ku mu takanesa. Muéne o muthu ueji ‘kala ua Jihova.’ (Afundixi 11:30-34) Ihi ieji kubhita ni muene?

Jefete ni mon’ê exile jifiiele, ene a kumbi- dila o kikanenu kiâ kua Nzambi

6. (a) O kuila ki ki bhonzele kua Jefete ni mon’ê, ku kumbidila o kikanenu kia bhangele kua Nzambi? (b) Ihi i tu longa o madivulu a Matendelelu 23:21, 23 ni Jisálamu 15:4 ia lungu ni kikanenu?

6 Phala kukumbidila o kikanenu kia tat’ê, o mon’a Jefete ua tokalele kusidivila Jihova thembu ioso mu balaka. O kuila Jefete ua bhangele o kikanenu sé kubanza mu kima kiki? Kana. Mu kidi, nange Jefete ua kijiidile kuila mon’ê, muéne o muthu ueji diangela ku mu takanesa. Maji né muene se ua kijiidile mba kana, kukumbidila o kikanenu kiê kua Jihova, ki kiexile kima kiofele phala Jefete ni mon’ê. Kioso Jefete kia mu mono, muene uambe kuila ua mu xiximisa o muxima. Mon’ê uai mu ‘dila o uzeletete’ uê. Mukonda diahi? Jefete kexile ni mona diiala, mu kiki, mon’ê umoxi-elele, keji kazala, ni kuvuala ku muenhu ué uoso. Mu kiki, o dijina dia muiji ua Jefete dieji kujimuka. Maji Jefete ni mon’ê ejiidile kuila, kuexile kima kia beta-o-kota, o mixima iâ ndenge. Jefete uambe: “Nga jikula dikanu diami kua Jihova, ki ngi tena-phe dingi kualuluka.” Mon’ê ua muambela: “Ngi bhange kioso kia tundile mu kanu dié.” (Afundixi 11:35-39) Jefete ni mon’ê exile jifiiele, ene keji kamba kukumbidila o kikanenu kiâ kua Nzambi, né muene se kia a bhonzele kiavulu ku ki bhanga.—Tanga Matendelelu 23:21, 23; Jisálamu 15:4.

7. (a) Ihi ia kanena Hana, ni mukonda diahi? Ihi ia bhiti ni muene? (b) O kikanenu kia Hana kia bhekela ihi ku muenhu ua Samuuele? (Tala ku luiji.)

7 Hana ua bhange ue kikanenu kua Jihova mu kithangana kia ibhidi ku muenhu ué. Muene a kexile mu mu tatesa kiavulu, mukonda ka tenene kuvuala, akexile ue ku mu xonguena mukonda dia ukexilu iú. (1 Samuuele 1:4-7, 10, 16) Muene ua tangela o kutata kuê kua Jihova, iú ua bhange o kikanenu kiki: “Jihova dia ifuxi, se ni kidi kiene u ngi tala o kutata kuami eme ngi mubhik’é, se u ngi ta muxima, n’u kambe ku ngi jimba eme ngi mubhik’é, phala ki ngalʹiki ngi mubhik’é u ngi bhane mon’a a diiala, eme-phe ngi mu bhana kua Jihova izuua ioso ia muenhu uê, ki kua bhita phoko ia bhutu ku mútue uê.”  * (Tala ku luiji.) (1 Samuuele 1:11) Jihova uévu o musambu ua Hana. Mu kiki, ku muvu ua kaiela-ku, ua vuala mona, anga u mu luka o dijina dia Samuuele. Hana ua sangulukile kiavulu! Maji muene ka jimbi o kikanenu kia bhangele kua Nzambi. Kioso kia vuala mon’â diiala, muene uambe: “Nga mu bhingi kua Jihova.”1 Samuuele 1:20.

Hana ua kexile ni vondadi katé muene ia kusatela o ima iê ia valolo, phala ku kumbidila o kikanenu kia bhangele kua Nzambi

8. (a) O kuila ki ki bhonzele phala Hana ku kumbidila o kikanenu kia bhangele? (b) Kiebhi o Sálamu 61 i tu lembalesa o phangu iambote ia Hana?

8 Kioso Samuuele kia kexile nange ni mivu itatu, Hana ua kumbidila o kikanenu kiê kua Jihova. Muene uambata Samuuele ku Mukunji ua Dikota mu balaka ia kexile ku Silo, muene uambe: “Nga sambele ku ngi bhana mona muen’iù; Jihova iú ua ngi bhana ujitu uoso u nga mu bhingile. Mukonda dia kiki, eme uami nga mu lumbila Jihova, katé bhuoso bhua ká suka o muenhu uê.” (1 Samuuele 1:24-28) Tundé mu kithangana kieniókio, Samuuele ua tungu mu balaka. O Bibidia i zuela kuila, “Kamona Samuuele anga u kala mu kudila bhu pholo ia Jihova.” (1 Samuuele 2:21) Mu kidi, kia bhonzele phala Hana kukumbidila o kikanenu kiê. Kiki ki londekesa kuila, keji kala dingi ni mon’ê ua kazola. Keji mona o kukula kuê. Maji Hana ua mono kuila o kikanenu kiê kua Jihova, ki kiexile kima kia kutonoka. Muene ua kexile ni vondadi katé muene ia kusatela o ima iê ia valolo, phala kukumbidila o kikanenu kia bhangele kua Nzambi.1 Samuuele 2:1, 2; tanga Jisálamu 61:1, 5, 8.

O kuila ua mu kumbidila o ikanenu i ua bhange kua Jihova?

9. Ihi i tua-nda dilonga?

9 Kuma tuejiia kiá kuila, kubhanga kikanenu kua Jihova kima kia dikota, tua-nda tambuijila o ibhuidisu íii: Ikanenu iebhi i tu tena kubhanga lelu? Ukexilu uebhi u tua tokala kukala nau phala ku i kumbidila?

O KU DI BHAKULA KUÉ KUA NZAMBI

Kikanenu kia ku dibhakula (Tala o kaxi 10)

10. Kiebhi o kikanenu kia beta-o-kota ku muenhu ua Kidistá? O kikanenu kiki kia lungu ni ihi?

10 O kikanenu kia beta-o-kota phala o Kidistá, o kikanenu kia kubhakula o muenhu kua Jihova. Mu musambu u bhanga ubheka uê, o muthu u kanena kubhana o muenhu uê, phala kusidivila Nzambi izuua ioso, né muene mu ithangana ia bhonzo. Jezú uambe kuila, tua tokala ku ‘di fula o ku di banza’ etu muene, kiki ki londekesa kuila, tua tokala ku ta o kikanenu kietu kua Jihova ku pholo, o vondadi ietu kana. (Matesu 16:24) Tundé o kizuua ki tu di bhakula, “tu athu angene a Ngana.” (Loma 14:8) Tua tokala kumona o kudibhakula kuetu kála kima kiala ni valolo ia dikota. Tu divua kála o mukua jisálamu uambe: “Kiki-phe ngi bhakula kima kiahi kua Jihova, mu mbote joso jene ku ngi bhanga? Ngi kuata o dikáu dia kubhuluka, hé ngi hingila mu dijina dia Jihova.”Jisálamu 116:12, 14.

11. Ihi ia bhiti mu kizuua kia ku batizala?

11 O kuila ua dibhakula kiá kua Jihova, ni ku di batizala? Se ua ki bhange kiá, ua bhange kima kiambote! O kuila u lembalala kioso o phange ua bhange o diskursu dia batizu, kiebhudisa se ua di bhakula kua Jihova, phala kubhanga o vondadi iê, eie uejiia kuma “o ku di bhakula kué ni batizu, a-nda kuijiia kála u Mbangi ia Jihova?” Kioso ki ua tambuijila uixi: kiene, athu oso bhu kididi kieniókio a mono kuila, eie ua bhakula o muenhu ué kua Nzambi. Ua londekesa ue kuila, ua kexile polondo phala ku ku batizala, ni kukala mukunji ua Jihova. Kiki kia sangulukisa kiavulu o muxima ua Jihova!

12. (a) Ibhuidisu iebhi i tua tokala ku di bhanga? (b) Phetele ua tu suinisa kukala ni idifua iahi?

12 Ki ua di batizala ua kanena kua Jihova kuila, ueji bhana o muenhu ué phala ku mu sidivila, ni kubhanga ioso phala kukumbidila o itendelesu iê. Maji o batizu dimatekenu ngó. Mu kubhita ithangana, etu enioso tua tokala kuditonginina phala kumona kiebhi kiala o ukexilu uetu. Tua tokala kudibhuidisa: ‘O kuila o ukamba uami ni Jihova ua kulu dingi tundé kia ngi batizala? Nga mu sidivila hanji ni muxima uami uoso? (Kolose 3:23) O kuila ngene mu katula kithangana kia soko phala kusamba? Ngene mu tanga o Bibidia izuua ioso? Ngene muia mu iônge semana joso? Ngene mu boka ni kusuina? Inga o kusuina kuami mu kikalakalu kiki kua zoza?’ Poxolo Phetele ua tu dimuna ku kiluezu kia kuzoza mu kikalakalu kietu kua Jihova. Tu tena kudilanga mu ukexilu iú, se tu bhanga nguzu phala kukolesa o kixikanu kietu, kuijiia, kukolokota, ni kubandekesa o henda ietu kua Jihova.—Tanga 2 Phetele 1:5-8.

13. Ihi ia tokala kuijiia o Kidistá ua dibhakula iu ua di batizala?

13 Kioso ki tu dibhakula kua Jihova, ki tu tena dingi kuvutuka ku dima. Se o muthu ka mesena dingi kusidivila Jihova, mba kukala Kidistá, ka tena kuzuela kuila, ka di bhakuile kua Nzambi mba o batizu ié ki iala ni valolo. * (Tala ku luiji) Se o muthu ua di bhakula kua Jihova u ta kituxi kia dikota, muene u bhakula ji konda kua Jihova ni ku kilunga. (Loma 14:12) Etu ki tu mesena kukala kála ió a ambela kua Jezú uixi: “O henda ié i uandekele na-iu ua i xi, ku ngi zolo dingi kala ku dimatekenu.” Mu veji dia kiki, tua mesena muene u tu tangela: “Ngejiia ni henda ié, ni kuxikana, ni kukalakala kué ni muanu. Ngejiia ue kuila o ima ua sukidila kubhanga iala kota, ia diangele-ku ndenge.” (Dijingunuinu 2:4, 19) Tua mesena kusangulukisa Jihova, mu kukumbidila ni kusuina kuoso o kikanenu ki tua bhange kioso ki tua dibhakula.

O KIKANENU KIA UKAZA

O kikanenu kia ukaza (Tala o kaxi 14)

14. Kiebhi o kikanenu kia kaiadi kia beta-o-kota ku muenhu? Mukonda diahi?

14 O kikanenu kia kaiadi kia beta-o-kota, ki tena kubhanga o muthu, o kikanenu kia ukaza. O ukaza kima kikôla. Jihova u mona o kikanenu kia ukaza kala kima kiala ni valolo ia dikota. Kioso o dibhanga ni nga-iala kia bhanga o kikanenu, ene a ki bhanga bhu pholo ia Jihova, ni ia athu mu kididi kia ukaza. Ene a kanena ku dizola, ni ku dixila mudiâ mu ukaza, mu izuua ioso ia-nda tunga kumoxi mu ixi, kala kia tuma Nzambi. Sai iá, nange ka tange o izuelu íii, maji né muene kiki, ene a bhange kikanenu kua Nzambi. Mu kubhanga o kikanenu kiki, ene a kituka, munumi ni mukaji. O ukaza a u bhange phala kunangenena. (Dimatekenu 2:24; 1 Kolindo 7:39) Jezú uambe: “Kioso-phe kia bandeka Nzambi, ki bhu kale muthu u ki uanununa.” O athu a mu kazala, ka tokala kubanza kuila, se kumoneka maka a tena ku dixisa se a ki mesena.Marku 10:9.

15. Mukonda diahi o Kidistá ka tokala kumona o ukaza kála o athu ka sidivila Jihova?

15 Kuma sé-ku muthu ua iuka, sé-ku ue makaza a iuka. Mu kiki o Bibidia i tu tangela kuila, athu oso a kazala, “andù kala ni jingongo mu xitu.” (1 Kolindo 7:28) Mu izuua ia lelu, o athu mu ixi ene mu sebhulula o ukaza. Ene a banza kuila, se ima ki i bhiti kiambote, a tena kubhuisa o ukaza. Maji o Jikidistá ka mono o ukaza mu ukexilu iú. Ene ejiia kuila, a bhange o kikanenu kia ukaza, bhu pholo ia Nzambi. Se ene ka kumbidila o kikanenu kiâ, kiki ki londekesa kuila, ene a tange makutu. Maji Nzambi ua ibhila athu akua makutu. (Ijila 19:12; Jisabhu 6:16-19) O makaza a Jikidistá a tokala kulembalala o izuelu ia Poxolo Phaulu, kioso kiambe: ‘Se uala u muthu ua kazala ni muhatu’é, kana kusota ku di muangununa-nê.’ (1 Kolindo 7:27) Phaulu ua zuela kiki mukonda uejiidile kuila, Jihova ua zembe o ku dixisa sé kikuma kia tokala.Malakiia 2:13-16.

16. Ihi i zuela o Bibidia ia lungu ni kudixisa ni ku disenga?

16 Jezú ua longo kuila, o athu a tokala kudixisa ngó, se o diiala mba o muhatu u zeka ni muthu uéngi, anga o muthu kala ni kikuma ka xikina kuloloka. (Matesu 19:9; Jihebeleu 13:4) Ihi i tu zuela ia lungu ni ku di senga? O Bibidia i lombolola ue kiambote o maka enhá. (Tanga 1 Kolindo 7:10, 11.) Mu Bibidia sé-mu kitumu kia lungu ni ku di senga. Maji sai bhabha, kumoneka maka, a bhangesa o Kidistá kuxinganeka kuila, ua tokala ku disenga. Mu kifika, nange o muthu u mona kuila, o ukamba uê ni Jihova u kala mu kiluezu kia dikota mukonda o kaza diê mukuá usuéia, mba mukuá kulungulula o kidi. * (Tala ku luiji.)

17. Ihi ia tokala kubhanga o dikaza dia Kidistá phala ukaza uâ u nangenene?

17 Se dikaza dia mu bhinga kitendelesu ku tufunga, phala kudibhana kiambote, o tufunga a tokala ku a ibhuidisa se a mono kiá o vidiu o Henda ia Kidi Ihi? se a dilongo ue kiá o kadivulu Muiji uê u Tena ku Zediua. Tu sanga-mu milongi ia Bibidia i tena kukolesa dingi o ukaza. Sai dikaza diambe: “Tundé ki tua mateka kudilonga o kadivulu kaka, tua sanguluka dingi mu ukaza uetu.” Sai phange ia muhatu ia kexile mu ukaza mu 22 a mivu, ua mono kuila, o ukaza uê ueji kubhua. Mu kiki muene ua mono o vidiu. Muene uambe: “Kiiadi kietu a tu batizala, maji ki tuexile ni ibanzelu imoxi. O vidiu iéza muene mu kithangana kia tokala! Kindala ukaza uetu ua uabha dingi.” Kiki ki londekesa kuila, se o munumi ni muhatu a kumbidila o itendelesu ia Jihova, ene a tena kuzediua, ni kukolesa o ukaza uâ.

O KIKANENU KIA KUBHANGA O SIDIVISU IA KATUNDA

18, 19. (a) Ihi iene mu bhanga miji iavulu ia Jikidistá? (b) Ihi i tu tena ku zuela ia lungu ni jiphange jala ku sidivisu ia katunda?

18 Ku dimatekenu, tua zuela ia lungu ni kikanenu kia bhange Jefete ni Hana. Mukonda dia ikanenu íii, o mona Jefete ni mona Hana, a sidivila Jihova mu ukexilu ua katunda. Lelu sai jitata ja Jikidistá jene mu suinisa o tuana tuâ, kumateka o sidivisu ia thembu ioso, ni kukolokota mu sidivisu ia Nzambi. Etu enioso tu tena kubhanga mbandu, mu kusuinisa o minzangala n’a suluke, mu sidivisu íii.”Afundixi 11:40; Jisálamu 110:3.

O kikanenu kia sidivisu ia katunda (Tala o kaxi 19)

19 Lelu, ku mundu uoso kuala 67.000 ndenge a Jimbangi ja Jihova ja mu kalakala mu Sidivisu ia Katunda. Amoxi a kalakala ku Betele, kutunga ididi ia ubhezelu, ni kukunda o ilunga. A mukuá a kalakala kiavulu, kala alongexi, aboki a katunda, a kalakala mu Ididi ia Iônge ia Makota, ni ididi mu bhita o ji xikola. Ene oso a bhange “o Kikanenu kia Kubelesela ni Kusosolola o ima ku Muenhu.” Ene a kanena kukalakala, ni nguzu ioso mu ujitu ua a bhana ku sidivisu ia Jihova, ni kukamba kubhanga kikalakalu kiéngi sé ku a ehela. O kima kia katunda, o kikalakalu kiene mu bhanga, ko athu kana. Ene a lenduka, a mesena kukumbidila o kikanenu kiâ, mu izuua ioso ia bhanga o kikalakalu kiki kia katunda.

20. Kiebhi ki tua tokala ku mona o ikanenu ietu kua Nzambi? Mukonda diahi?

20 Mu milongi íii, tua zuela ia lungu ni ikanenu itatu i tu tena kubhanga kua Nzambi. Nange eie ua bhange ue kikanenu kimoxi kia lungu ni ikanenu i tua dilongo. Tua kijiia kuila, tua tokala kumona o kikanenu kála kima kiala ni valolo ia dikota, ni kubhanga ioso phala ku ki kumbidila. (Jisabhu 20:25) Se ki tu kumbidila o kikanenu ki tua bhange kua Jihova, tua-nda bhita mu ibhidi iavulu. (Ndongixi 5:6) Mu kiki, tu kale kala o mukua jisálamu uambe kua Jihova kuila: “Ngi ximana jinga o dijina dié, ngi kumbidila jinga izuua ioso o jipolomesa jami.”Jisálamu 61:8.

^ kax. 7 Hana ua kanena kua Jihova kuila, se u vuala, ueji bhakula o mona kala Nazilé. Kiki, kilondekesa kuila, mon’ê ueji sidivila kala mukunji ua Jihova ku muenhu ue uoso.Dialuilu 6:2, 5, 8.

^ kax. 13 Kuma o tufunga a mona ima iavulu ni muthu ande dia ku mu batizala, ki bhonza ku muthu o kuzuela kuila, o batizu ié ki iala ni valolo.

^ kax. 16 Tanga o divulu ‘Kala Mu Henda ia Nzambi,’ mu mbandu 219-221.