ခီ​ဆူ​ ​တၢ်​ဂ့ၢ်​မိၢ်​ပှၢ်

လဲၤတလၢတုၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီတဖၣ်

“တုၤ​န​ဆိၣ်တၢ်​ဒီး​ယွၤ​ဒီး, မၤ​တီ​န​ကလုၢ်​တက့ၢ်”

“တုၤ​န​ဆိၣ်တၢ်​ဒီး​ယွၤ​ဒီး, မၤ​တီ​န​ကလုၢ်​တက့ၢ်”

“လိး​က့ၤ န​တၢ်ဆိၣ်​လၢ​ယွၤ​တက့ၢ်.”မးသဲ ၅:၃၃.

တၢ်သးဝံၣ်– ၁၈, 

၁. (က) စီၤ​ယံးဖသၤ ဒီး​နီၢ်​ဃးနၤ လီၤဂာ်​လိာ်အသး​လၢ ကျဲ​ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်​တၢ်ဂီၤ​လၢ တၢ်​မၤလိ​အ​ခီၣ်ထံး​တက့ၢ်.) (ခ) လၢ​တၢ်​မၤလိ​အံၤ​အ​ပူၤ ပ​က​တဲသကိး​တၢ်​သံကွၢ် မနုၤ​တဖၣ်​လဲၣ်.

စီၤ​ယံးဖသၤ မ့ၢ်ဝဲ​သုးခိၣ်​လၢ​အ​အိၣ်ဒီး တၢ်​သူၣ်ဒူ​သးဒူ​တဂၤ​လီၤ. မ့မ့ၢ်​နီၢ်​ဃးနၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​ပိာ်မုၣ်​လၢ​အ​အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်​လီၤသး ဒီး​ကဟုကယာ်​အဝၤ ဒီး​ကွၢ်ထွဲ​အဟံၣ်​အဃီ​လီၤ. ပှၤ​ခံဂၤ​အံၤ မ့ၢ်​ပှၤလၢ အ​ဘူၣ်ထီၣ်​ဘါထီၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်​တီ​ဒီး အ​တၢ်ဆိၣ်​လၢ​အ​ဆိၣ်​ဝဲ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​ကဲထီၣ်​ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်​လၢ ပှၤလၢ​မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ​တဖၣ်​အဂီၢ်​လီၤ. ပ​က​တဲသကိး တၢ်​သံကွၢ်​သၢဖျၢၣ်​အံၤ​လီၤ. တၢ်ဆိၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်. တၢ်​လၢ​ပ​ဆိၣ်​ဒီး​ကစၢ်​ယွၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​ထဲလဲၣ်. ပ​ဟံးန့ၢ်​တၢ်​မၤလိ​လၢ စီၤ​ယံးဖသၤ ဒီး​နီၢ်​ဃးနၤ​အ​အိၣ်​က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

၂, ၃. (က) တၢ်ဆိၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်ဆိၣ်​လၢ​ပ​ဆိၣ်​ဒီး​ယွၤ​န့ၣ် လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​ဒ်လဲၣ်.

လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ တၢ်ဆိၣ်​လၢ​ပ​ဆိၣ်​ဒီး​ယွၤ​န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ ပ​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး ကစၢ်​ယွၤ​လီၤ. အဒိ, ပှၤ​တဂၤ​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ အဝဲ​က​မၤတၢ်​တမံၤမံၤ, က​ဟ့ၣ်​အီၤ​တၢ်​တမံၤမံၤ, က​စးထီၣ်​မၤ​ယွၤ အ​တၢ်မၤ​တမံၤမံၤ မ့တမ့ၢ် က​ဟးဆှဲး​တၢ်​တမံၤမံၤ​လီၤ. တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​ပ​ဃုထၢ​လၢ ပ​နီၢ်ကစၢ်​ဒၣ်​ပဝဲ​လၢ ပ​က​မၤတၢ်​တမံၤမံၤ​လီၤ. ပှၤ​တ​မၢဆူၣ်​ပှၤလၢ ပ​က​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ နီ​တဂၤ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤ​တဂၤ​မ့ၢ်​ဃုထၢ​ဝဲ​လၢ က​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ တမံၤမံၤ​န့ၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ​ထံၣ်ဝဲ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤအံၤ မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​အဃိ ပ​က​ဘၣ်​ဂုာ်ကျဲးစၢး​မၤ​လၢပှဲၤ​အီၤ​န့ၣ်​လီၤ. လၢ​လံာ်စီဆှံ​အ​ပူၤ တၢ်ဆိၣ်​န့ၣ်​အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ တၢ်​လၢ​န​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ န​က​မၤတၢ်​တမံၤမံၤ မ့တမ့ၢ် န​က​ဟးဆှဲး​တၢ်​တမံၤမံၤ​လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၁၄: ၂၂, ၂၃; ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၆, ၁၇) ဒီး​ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်ဂ့ၢ်​အံၤ လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​ဒ်လဲၣ်. တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ ပ​မၤ​ဒီး​ကစၢ်​ယွၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​အရ့ဒိၣ်​လၢ ပဂီၢ်​ထဲလဲၣ်.

စီၤ​မိၤၡ့​အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ပှၤ​တဂၤ​မ့ၢ်​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ် အဝဲ “တဘၣ်​မၤ​ဟးဂီၤ​အ​တၢ်ကတိၤ​ဘၣ်. က​ဘၣ်​မၤဝဲ​ဒ်​ကယဲၢ်​တၢ်​လၢ အ​ထီၣ်ဖျဲး​လၢ​အ​ထးခိၣ်​အသိး​န့ၣ်​လီၤ.” (၄ မိၤၡ့ ၃၀:၂) လၢခံ​စီၤ​ၡလိၤမိၤ ကွဲးဝဲ​လၢ– “တုၤ​န​ဆိၣ်တၢ်​ဒီး​ယွၤ​ဒီး, မၤ​တီ​န​ကလုၢ်​တက့ၢ်. သုးနံၤသုးသီ​တဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တဘၣ်​ဘၣ်​အသး​လၢ ပှၤ​ဟးဂီၤ​ဖိ​ဘၣ်. မၤဘူၣ်​တၢ်​လၢ န​ဆိၣ်တၢ်​န့ၣ်​တက့ၢ်.” (စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ် ၅:၄) ယ့ၣ်ၡူး​သိၣ်လိ​ဝဲ​လၢ ပ​မ့ၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ကစၢ်​ယွၤ​တၢ်​တမံၤမံၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​တဲဝဲ​လၢ– “တၢ်​စံး​ဘၣ်​ပမှံၤပပှၢ်, န​တၢ်ဆိၣ်​န့ၣ် သု​တ​မၤ​ဟးဂီၤ​အီၤ​တဂ့ၤ, မ့မ့ၢ်​လိး​က့ၤ​န​တၢ်ဆိၣ်​လၢ​ယွၤ​တက့ၢ်.”—မးသဲ ၅:၃၃.

၄. (က) တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ ပ​မၤ​ဒီး​ကစၢ်​ယွၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​အရ့ဒိၣ်​ထဲလဲၣ်. (ခ) လၢ​စီၤ​ယံးဖသၤ​ဒီး နီၢ်​ဃးနၤ​အ​အိၣ်​န့ၣ် ပ​က​မၤလိ​ဘၣ်​တၢ်ဂ့ၢ်​မနုၤ​လဲၣ်.

ဖဲ​အံၤ​ပ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ် လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ ပ​မၤ​ဒီး​ယဟိဝၤ​ယွၤ တ​မံၤဂ့ၤ​တ​မံၤဂ့ၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​ဒိၣ်မး​လီၤ. ပ​တၢ်​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး​လၢ ပ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အ​ဖီခိၣ်​န့ၣ် ကဲဘျုး မ့တမ့ၢ် မၤဘၣ်ဒိ ပ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ သ့ဝဲ​လီၤ. စီၤ​ဒၤဝံး​သံကွၢ်ဝဲ​လၢ– “မ့ၢ်​မတၤ​က​လဲၤထီၣ်​လၢ ယွၤ​အ​ကစၢၢ်​တဂၤ​လဲၣ်. ဒီး​မ့ၢ်​မတၤ​က​ဆၢထၢၣ်​လၢ အလီၢ်​စီဆှံ​အ​ပူၤ တဂၤ​လဲၣ်.” ဒီး​အဝဲ စံးဆၢ​က့ၤဝဲ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ က​တူၢ်လိာ်​ပှၤလၢ “တ​ဆိၣ်​ဘၣ်​တၢ်​လၢ လီတၢ်​ဘၣ်” န့ၣ်​လီၤ. (စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၂၄:၃, ၄) စီၤ​ယံးဖသၤ​ဒီး နီၢ်​ဃးနၤ မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ဒီး​ယွၤ​ဒ်လဲၣ်. ဒ်သိး​က​မၤ​လၢပှဲၤ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အဂီၢ် ညီဝဲ​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​အဂီၢ်​ဧါ.

အဝဲသ့ၣ်​မၤ​လၢပှဲၤ အ​တၢ်ဆိၣ်​ဒီး​ယွၤ

၅. စီၤ​ယံးဖသၤ အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်. ဒီး​တၢ်​ကဲထီၣ်​အသး​ဒ်လဲၣ်.

တချုး​လၢ စီၤ​ယံးဖသၤ ဒုးတၢ်​ဒီး​ပှၤ​ဧၣ်မိၣ်​ဖိ​ဒံး​ဘၣ်​အခါ အဝဲ​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး​ယွၤ​လီၤ. ပှၤ​ဧၣ်မိၣ်​ဖိ​တဖၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​ယွၤ​အ​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ် အဒုၣ်အဒါ​လီၤ. (စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၀:၇-၉) စီၤ​ယံးဖသၤ ဃ့​တၢ်မၤစၢၤ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ် ဒ်သိး​က​မၤနၢၤ​တၢ်​အဂီၢ်​လီၤ. အဝဲ​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ– “န​မ့ၢ်​ဟ့ၣ်လီၤ​ပှၤ​ဧၣ်မိၣ်​ဖိ​လၢ ယ​စု​ပူၤ​သပှၢ်တၢၢ်​ဒီး, တုၤ​ယ​ဟဲက့ၤ​မုာ်မုာ်​လၢ ပှၤ​ဧၣ်မိၣ်​ဖိ​အ​အိၣ်ဒီး, တၢ်​က​မၤ​အသး​လၢ ဖဲဒၣ်​တၢ်​ဟဲ​သဂၢၢ်​ထီၣ်​ယၤ​လၢ ယ​ဟံၣ်​အ​တြဲၤ​န့ၣ် က​ကဲထီၣ်​ယွၤ​အ​တၢ်​သပှၢ်တၢၢ်” လီၤ. ကစၢ်​ယွၤ​စံးဆၢ​က့ၤ စီၤ​ယံးဖသၤ​အ​တၢ်​ထုကဖၣ် ဒီး​မၤစၢၤ​အီၤ​အဃိ အဝဲ​မၤနၢၤ​တၢ်​လီၤ. ဖဲ​စီၤ​ယံးဖသၤ က့ၤ​တုၤလၢ​အဟံၣ်​အခါ အ​ဖိမုၣ်​လၢ​အ​အဲၣ်ဝဲ ဒိၣ်ကတၢၢ်​တဂၤ ဟဲထီၣ်​သဂၢၢ်​အီၤ​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ အ​ဖိမုၣ်​န့ၣ် “ကဲထီၣ်​ယွၤ​အ​တၢ်” လီၤ. (စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၁:၃၀-၃၄) မ့မ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ် တၢ်​က​မၤ​အသး​ဒီး အ​ဖိမုၣ်​ဒ်လဲၣ်.

စီၤ​ယံးဖသၤ​ဒီး အ​ဖိမုၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​ပှၤလၢ အသး​တီ ဒီး​မ့ၢ်​ကီဝဲ​လၢ က​မၤ​လၢပှဲၤ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်​တ​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ က​မၤ​ဟးဂီၤ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ နီတဘျီ​ဘၣ်

၆. (က) ဒ်သိး စီၤ​ယံးဖသၤ​ဒီး​အ​ဖိမုၣ် က​မၤ​လၢပှဲၤ​အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အဂီၢ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အညီ​ဧါ. (ခ) လၢ ၅ မိၤၡ့ ၂၃:၂၁, ၂၃ ဒီး စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၅:၄ အ​ပူၤ​န့ၣ် ပ​မၤလိ​န့ၢ်ဘၣ်​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်.

ဒ်သိး​က​မၤ​လၢပှဲၤ​အ​ပၢ် စီၤ​ယံးဖသၤ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အဂီၢ် အဝဲ​က​ဘၣ်​လဲၤ​အိၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​ဒဲစီဆှံ​အ​ပူၤ ဒီး​မၤတၢ်​ဖဲ​န့ၣ်​လီၤ. မ့ၢ်​စီၤ​ယံးဖသၤ တ​ဆိကမိၣ်​ထံ​တၢ်ဘၣ်​ဒီး မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ကရီကဒး​ဧါ. တမ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​ဘၣ်. ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ် စီၤ​ယံးဖသၤ​က​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ ပှၤလၢ​က​ဟဲ​သဂၢၢ်​အီၤ အဆိ​ကတၢၢ်​တဂၤ​န့ၣ် က​မ့ၢ်​အ​ဖိမုၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤ​ယံးဖသၤ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​မ့ၢ်ဂ့ၤ တ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​မ့ၢ်ဂ့ၤ ဒ်သိး​အ​က​မၤ​လၢပှဲၤ​အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အဂီၢ် တ​ညီဝဲ​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​ခံဂၤလၢာ်​အဂီၢ်​ဘၣ်. ဖဲ​စီၤ​ယံးဖသၤ ထံၣ်ဝဲ​လၢ​အ​ဖိမုၣ်​ဟဲ​သဂၢၢ်​အီၤ​အခါ အသး​ဘၣ်ဒိ​ဒိၣ်မး​လီၤ. ဒီး​အ​ဖိမုၣ်​စ့ၢ်ကီး လဲၤ “ဟီၣ်ဝဲ​လၢ အ​မုၣ်လိၣ်ဘိ” အဃိ​လီၤ. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်. စီၤ​ယံးဖသၤ​န့ၣ် အ​ဖိခွါ​တအိၣ်​နီ​တဂၤ​ဘၣ် ဒီး​အိၣ်​ထဲ​အ​ဖိမုၣ်​တဂၤဧိၤ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အ​ဖိမုၣ်​အံၤ တ​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​လၢၤဘၣ်​အဃိ အဖိ​တအိၣ်​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ စီၤ​ယံးဖသၤ​အစၢၤ​အသွဲၣ် က​လီၤတူာ်​ဒီး​အ​မံၤ​အသၣ် က​လီၤမၢ်​ကွံာ်ဝဲ​လီၤ. စီၤ​ယံးဖသၤ​ဒီး အ​ဖိမုၣ်​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်​တူၢ်ဘၣ်​န့ၣ် တမ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​ဘၣ်. အဃိ စီၤ​ယံးဖသၤ​တဲဝဲ– “ယ​အဲးထီၣ်​ယ​ထးခိၣ်​လၢ ယွၤ​အမဲာ်​ညါ, ဒီး​ယ​က့ၤကဒါက့ၤ​တ​သ့​ဘၣ်.” ဒီး​အ​ဖိမုၣ်​တဲ​အီၤ​လၢ– “န​မ့ၢ်​အဲးထီၣ်​န​ထးခိၣ်​လၢ ယွၤ​အမဲာ်​ညါ​ဒီး, မၤတၢ်​ဒ်​တၢ်​ထီၣ်ဖျဲး​လၢ န​ထးခိၣ်​န့ၣ်​တက့ၢ်.” (စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၁:၃၅-၃၉) စီၤ​ယံးဖသၤ​ဒီး အ​ဖိမုၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​ပှၤလၢ​အသး​တီ​လီၤ. ဒ်သိး​က​မၤ​လၢပှဲၤ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အဂီၢ် မ့ၢ်​ကီဝဲ​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​အဂီၢ်​သနာ်က့ တ​ဆိကမိၣ်​လၢ က​မၤ​ဟးဂီၤ​အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ နီတဘျီ​ဘၣ်.—ဖး ၅ မိၤၡ့ ၂၃:၂၁, ၂၃; စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၅:၄ တက့ၢ်.

၇. (က) နီၢ်​ဃးနၤ​မၤဝဲ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ မနုၤ​လဲၣ်, ဒီး​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်. တၢ်​ကဲထီၣ်​သး​ဒီး​အီၤ​ဒ်လဲၣ်. (ခ) နီၢ်​ဃးနၤ​မၤဝဲ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ဒီး​ကစၢ်​ယွၤ​အဃိ စီၤ​ၡမူၤအ့လး က​ဘၣ်​မၤဝဲ​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်. (ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​အဘျဲၣ်​တက့ၢ်.)

ဖဲ​နီၢ်​ဃးနၤ တူၢ်ဘၣ်​ဝဲ​တၢ်ကိၢ်​တၢ်ဂီၤ အဆၢ​ကတီၢ်​န့ၣ် အဝဲ​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး​ယွၤ​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ​နီၢ်​ဃးနၤ​အဖိ​အိၣ်​တန့ၢ်ဘၣ် ဒီး​ပှၤ​တဲဆါ​အီၤ​အဃိ အ​သူၣ်​ဘၣ်ဒိ​သးဘၣ်ဒိ​ဝဲ သပှၢ်​ကတၢၢ်​လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၁:၄-၇, ၁၀, ၁၆) နီၢ်​ဃးနၤ အ​တၢ်​တူၢ်ဘၣ်​အိၣ်​ဒ်လဲၣ်​န့ၣ် အဝဲ​တဲဘၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ ဒီး​အဝဲ​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး ကစၢ်​ယွၤ​လီၤ. ဒီး​အဝဲ​စံး​ဝဲ​လၢ– “တၢ်​သုးမုၢ်​ဂီၢ်မုၢ်​အ​ယွၤ​ဧၢ, န​မ့ၢ်​ကွၢ်လီၤ​သပှၢ်တၢၢ်​န​ကုၢ်​ပိာ်မုၣ် အ​တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်, ဒီး​သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်​က့ၤ​ယၤ, ဒီး​တ​သးပ့ၤနီၣ်​ဘၣ် န​ကုၢ်​ပိာ်မုၣ်​ဘၣ်, ဒီး​ဟ့ၣ်လီၤ​န​ကုၢ်​ပိာ်မုၣ်​လၢ​အ​ဖိခွါ​ဒီး, ယ​က​ဟ့ၣ်​အီၤ​လၢ ယွၤ​တစိၤဒၣ်​အီၤ​လီၤ. ဒီး​ဒီ​လူၤ​တဘၣ်​အခိၣ်​ဘၣ်.” * (ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​အဘျဲၣ်​တက့ၢ်.) (၁ ၡမူၤအ့လး ၁:၁၁) ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဒိကနၣ်​ဝဲ နီၢ်​ဃးနၤ​အ​တၢ်​ထုကဖၣ် ဒီး​လၢခံ​တနံၣ်​န့ၣ် နီၢ်​ဃးနၤ​အိၣ်ဖျဲၣ်​ထီၣ်ဝဲ အ​ဖိခွါ​စီၤ​ၡမူၤအ့လး​လီၤ. နီၢ်​ဃးနၤ​သးခုဝဲ​ဒိၣ်မး​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲ​တ​သးပ့ၤနီၣ် အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး​ယွၤ​န့ၣ်​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ဖဲ​အဝဲ​အိၣ်ဖျဲၣ်​ထီၣ်​အ​ဖိခွါ​အခါ တဲဝဲ​လၢ– “မ့ၢ်​လၢ​ယ​ဃ့​အီၤ​လၢ ယွၤ​အဃိ​လီၤ.”—၁ ၡမူၤအ့လး ၁:၂၀.

နီၢ်​ဃးနၤ​က​မၤ​လၢပှဲၤ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂီၢ် အဝဲ​သးအိၣ် ဟ့ၣ်လီၤ​ဝဲ တၢ်​လၢ​အလုၢ်​ဒိၣ် ပှ့ၤဒိၣ်​လၢ​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ

၈. (က) ဒ်သိး​နီၢ်​ဃးနၤ က​မၤ​လၢပှဲၤ​အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အဂီၢ် မ့ၢ်​တၢ်​ညီ​လၢ​အဂီၢ်​ဧါ. (ခ) စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၆၁ န့ၣ် ဒုး​သ့ၣ်နီၣ်​ထီၣ်​နၤ​လၢ နီၢ်​ဃးနၤ​အဂ့ၢ်​ဒ်လဲၣ်.

ဖဲ​စီၤ​ၡမူၤအ့လး အိၣ်​သၢ​နံၣ်​ဃၣ်ဃၣ်​အခါ နီၢ်​ဃးနၤ​မၤဝဲ​ဒ် အ​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အသိး​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​လဲၤ​ကိးဝဲ​စီၤ​ၡမူၤအ့လး​ဆူ ပှၤလုၢ်တၢ်​အခိၣ်​စီၤဧ့လံၤ​အ​အိၣ် လၢ​ဒဲစီဆှံ​လၢ​ဝ့ၢ်ၡံလိၤ​အ​ပူၤ​လီၤ. ဒီး​နီၢ်​ဃးနၤ​တဲဝဲ​လၢ– “ယ​ဘါ​ထုကဖၣ်​လၢ ဖိသၣ်​တဂၤ​အံၤ​အဂ့ၢ်, ဒီး​ယွၤ​ဟ့ၣ်လီၤ​တၢ်​လၢ ယ​ဃ့​လၢ​အီၤ​လီၤ. ဒီး​ယ​ဒုး​လိၢ်​စ့ၢ်ကီး​အီၤ​လၢ​ယွၤ, တစိၤဒၣ်​အီၤ က​ဘၣ်​တၢ်ဒုး​လိၢ်​အီၤ​လၢ​ယွၤ​လီၤ.” (၁ ၡမူၤအ့လး ၁:၂၄-၂၈) စးထီၣ်​ဖဲ​မုၢ်နံၤ​အဝဲ​န့ၣ် စီၤ​ၡမူၤအ့လး​ဘၣ်​အိၣ်ဝဲ​လၢ ဒဲစီဆှံ​အ​ပူၤ​လီၤ. လံာ်စီဆှံ​စံး​ဝဲ​လၢ “ဖိသၣ်​စီၤ​ၡမူၤအ့လး​န့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ​လၢ ယွၤ​အမဲာ်​ညါ​လီၤ.” (၁ ၡမူၤအ့လး ၂:၂၁) ဒ်သိး​နီၢ်​ဃးနၤ​က​မၤ​လၢပှဲၤ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤအဂီၢ် တမ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အညီ​ဘၣ်. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်. မ့ၢ်​လၢ​နီၢ်​ဃးနၤ​အဲၣ်ဝဲ​အ​ဖိခွါ​အံၤ ဒိၣ်မး​အဃိ က​အဲၣ်ဒိး​အိၣ်ဝဲ​ဒီး​အီၤ​ကိးနံၤဒဲး​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲ​တအိၣ်​ဘၣ်​ဒီး​အ​ဖိခွါ ဒီး​အ​ဖိခွါ​ဖိ​တ​ဒိၣ်ထီၣ်​ဘၣ်​လၢ အ​မဲာ်ချံ​ဖီလာ်​ဘၣ်. သနာ်က့ အဝဲ​ထံၣ်ဝဲ​လၢ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ နီၢ်​ဃးနၤ​က​မၤ​လၢပှဲၤ အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂီၢ် အဝဲ​သးအိၣ်​ဟ့ၣ်လီၤ​ဝဲ တၢ်​လၢ​အလုၢ်​ဒိၣ်​ပှ့ၤဒိၣ်​လၢ​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ.—၁ ၡမူၤအ့လး ၂:၁, ၂; ဖး စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၆၁:၁, ၅,  တက့ၢ်.

တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ န​မၤ​ဒီး​ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​န​မၤ​လၢပှဲၤ​အီၤ​စ့ၢ်ကီး​ဧါ.

၉. ပ​က​တဲသကိး​တၢ်ဂ့ၢ် မနုၤ​လဲၣ်.

တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ ပ​မၤ​ဒီး​ယဟိဝၤ​ယွၤ မ့ၢ်​တၢ်​အရ့ဒိၣ်​ထဲလဲၣ်​န့ၣ် ခဲအံၤ​ပ​နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​လံ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပ​က​တဲသကိး​တၢ်​သံကွၢ်​တဖၣ်​အံၤ​လီၤ. မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ ပ​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ မနုၤ​တဖၣ်​လဲၣ်. ဒီး​ဒ်သိး​ပ​က​မၤ​လၢပှဲၤ ပ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အဂီၢ် ပ​ကြၢး​ဂုာ်ကျဲးစၢး​ထဲလဲၣ်.

န​တၢ်ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​သး​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်

န​တၢ်ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​သး​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ် (ကွၢ်​လံာ်​အဆၢ ၁၀)

၁၀. လၢ​ခရံာ်ဖိ​တဂၤ​အဂီၢ် တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ အရ့ဒိၣ်​ကတၢၢ်​န့ၣ် မ့ၢ်​မနုၤ​လဲၣ်. ဒီး​တၢ်ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​သး​န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်.

၁၀ ဖဲ​ခရံာ်ဖိ​တဂၤ ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​အသး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အိၣ်​အခါ အဝဲ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ် ဒီး​အၢၣ်လီၤ​ဝဲ​လၢ မ့ၢ်​ထံၣ်ဘၣ်​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ ဒ်လဲၣ်​ဂ့ၤ​ဒ်လဲၣ်​ဂ့ၤ ကသူ​အ​တၢ်အိၣ်မူ​လၢ က​မၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ လီၤထူ​လီၤယိာ်​လီၤ. ဒီး​အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အံၤ မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​ကတၢၢ် လၢ​အ​တၢ်အိၣ်မူ​ပူၤ​လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး​တဲဝဲ​လၢ ပ “ညိကွံာ်” ပ​သး​န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ ပ​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ ပ​က​ပာ်​အ​တၢ်မၤ​လၢ နီၣ်ဂံၢ်​တၢ​လၢ ပ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ​လီၤ. (မးသဲ ၁၆:၂၄) စးထီၣ်​ဖဲ​မုၢ်နံၤ​အဝဲ​န့ၣ် “ပ​မ့ၢ်​ကစၢ်​အ​တၢ်” လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၄:၈) ပ​တၢ်ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​သး​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အလုၢ်​ဒိၣ်​ပှ့ၤဒိၣ်​လီၤ. ပ​က​တူၢ်ဘၣ်​ဒ် ပှၤ​ကွဲး​ထါ​စံးထီၣ်​ပတြၢၤ​လၢ​အ​တဲဝဲ– “ယ​က​ဟ့ၣ်ကၣ်​ယွၤ​လၢ အ​မၤဂ့ၤ​ယၤ​တဂၤ​လၢ တၢ်​ခဲလၢာ်​အဃိ​န့ၣ် လၢ​မနုၤ​တမံၤ​လဲၣ်. ယ​က​မၤဘူၣ်​ယွၤ​လၢ တၢ်​ဘၣ်ဃး​ဒီး​ယ​ဆိၣ်တၢ်​လၢ အ​ပှၤ​ဂီၢ်မုၢ်​ခဲလၢာ် အမဲာ်​ညါ​ခဲကနံၣ်အံၤ​လီၤ.”—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၁၆:၁၂, ၁၄.

၁၁. ဖဲ​န​ဒိး​ဘျၢထံ​အခါ န​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်.

၁၁ မ့ၢ်​န​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​န​သး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ် ဒီး​ဒိး​ဘျၢထံ​ဝံၤ​လံဧါ. မ့ၢ်ဝံၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အ​လီၤ​သးခု​ဒိၣ်မး​လီၤ. န​သ့ၣ်နီၣ်​ထီၣ်​ဒံး​ဧါ တချုး​လၢ​န​ဒိး​ဘျၢထံ​အခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​လၢ​အ​ဟ့ၣ် တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​တဂၤ သံကွၢ်​နၤ​လၢ “န​တၢ်ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​သး​ဒီး တၢ်ဒိး​ဘျၢထံ​န့ၣ် ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ န​မ့ၢ်​ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်​အသး​တဂၤ” န့ၣ်​မ့ၢ်​န​နၢ်ပၢၢ်​သပှၢ်​ကတၢၢ်​ဧါ. ဖဲ​န​စံးဆၢ​က့ၤ​တၢ်​သံကွၢ်​အံၤ​အခါ ပှၤ​အိၣ်​ဖဲ​န့ၣ်​ခဲလၢာ် သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ​န​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​န​သး​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ဝံၤ​လံ ဒီး​န​တုၤထီၣ်​ထီၣ်ဘး​လၢ န​က​ဒိး​ဘျၢထံ​ဒ် ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်​အသး​တဂၤ​အသိး​န့ၣ်​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​အခါ န​မၤ​သးခု​ယဟိဝၤ​ယွၤ​အသး​ဒိၣ်မး​လီၤ.

၁၂. (က) ပ​ကြၢး​သံကွၢ်လီၤက့ၤ ပ​သး​လၢ တၢ်​သံကွၢ် မနုၤ​တဖၣ်​လဲၣ်. (ခ) စီၤ​ပ့းတရူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​ပှၤလၢ ပ​က​မၤ​အါထီၣ် ပ​တၢ်ဂ့ၤ​တၢ်ဝါ မနုၤ​တဖၣ်​လဲၣ်.

၁၂ ဖဲ​န​ဒိး​ဘျၢထံ​အခါ န​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ န​ကသူ​န​တၢ်အိၣ်မူ​လၢ န​က​မၤ​အ​တၢ်မၤ ဒီး​န​က​ဂုာ်ကျဲးစၢး​မၤ​ပိာ်ထွဲ အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​တဖၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်​တၢ်​ဆၢကတီၢ်​လဲၤ​ပူၤကွံာ်ဝဲ​အသိး ပဝဲ​ခဲလၢာ်​ပ​က​ဘၣ် သံကွၢ်လီၤက့ၤ​ပ​သးလီၤ. ပ​ကြၢး​သံကွၢ်လီၤ​ပ​သး​လၢ– ‘စးထီၣ်​လၢ​ယ​ဒိး​ဘျၢထံ တုၤ​ခဲအံၤ​န့ၣ် ယ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး​ယဟိဝၤ​ယွၤ အိၣ်ဝဲ​ဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်​ယ​မၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢ သူၣ်​ဒီဖျၢၣ်​သးဒီဖျၢၣ်​ဒံး​ဧါ. (ကလီးစဲ ၃:၂၃) မ့ၢ်​ယ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်​ထီဘိ​ဧါ. မ့ၢ်​ယ​ဖး​လံာ်စီဆှံ ကိးနံၤဒဲး​ဧါ. မ့ၢ်​ယ​လဲၤထီၣ်​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​ရိဖှိၣ်​ထီဘိ​ဧါ. တ​သ့​ဖဲ​အ​သ့​န့ၣ် မ့ၢ်​ယ​ဂုာ်ကျဲးစၢး​လဲၤ စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ်​ဧါ. ဒီး​မ့ၢ်​ယ​တၢ်​သူၣ်ဆူၣ်​သးဆူၣ်​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်ဖံး​တၢ်မၤ​အ​ပူၤ​န့ၣ် လီၤစၢ်​ဝဲ​ဧါ.’ တၢ်မၢဖိ​ပ့းတရူး​ဟ့ၣ်ပလီၢ်​ပှၤ ဒ်သိး​ပ​သု​တ​ပတုာ်​မၤ ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​တဂ့ၤ​အဂီၢ်​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​မၤ​အါထီၣ်​ပ​တၢ်နာ်, ပ​တၢ်​သ့ၣ်ညါ, အိၣ်ဒီး​တၢ်​တူၢ်န့ၢ်​ခီၣ်ကဲ ဒီး​အိၣ်ဒီး​တၢ်​ယူးယီၣ်​ယွၤ​န့ၣ် ပ​ကအိၣ်​ဒီး​တၢ်​သူၣ်ဆူၣ်​သးဆူၣ်​လၢ ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​အ​ပူၤ​လီၤ.—ဖး ၂ ပ့းတရူး ၁:၅-၈ တက့ၢ်.

၁၃. ခရံာ်ဖိ​လၢ​အ​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​သး ဒီး​ဒိး​ဘျၢထံ​ဝံၤ​တဂၤ ကြၢး​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်.

၁၃ ပ​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ မ့ၢ်ဝံၤ​လံ​န့ၣ် ပ​ဂုၤက့ၤ​လၢ​လီၢ်ခံ တ​သ့​လၢၤဘၣ်. ပှၤ​တဂၤ​မ့ၢ်​တ​အဲၣ်ဒိး​မၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢၤဘၣ် မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်​တ​အဲၣ်ဒိး​အိၣ်မူ ဒ်​ခရံာ်ဖိ​တဂၤ​အသိး​လၢၤဘၣ်​န့ၣ် အဝဲ​တဲ​ပူၤဖျဲး​အသး​လၢ အ​တ​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​အသး​နီၢ်ကီၢ်​ဘၣ် ဒီး​အ​တၢ်ဒိး​ဘျၢထံ အခီပညီ​တအိၣ်​ဘၣ်​န့ၣ် တ​သ့ဝဲ​ဘၣ်. * (ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​အဘျဲၣ်​တက့ၢ်.) ပှၤလၢ​အ​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​အသး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ဝံၤ​တဂၤ မ့ၢ်​မၤ​တၢ်ကမၣ်​ဖးဒိၣ်​န့ၣ် အဝဲ​က​ဘၣ်​ဟ့ၣ်​တၢ်​စံးဆၢ​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဒီး​အ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​န့ၣ်​လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၄:၁၂) ဘၣ်​တဘျီ ယ့ၣ်ၡူး​တဲဘၣ်​ပှၤ​တနီၤ​လၢ– “န​လဲၤသဒၣ် န​တၢ်အဲၣ်​လၢ အ​ခီၣ်ထံး​တမံၤ​န့ၣ်​လီၤ.” ပ​တ​အဲၣ်ဒိး​လီၤဂာ်​ဒ် ပှၤ​တဖၣ်​န့ၣ်​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ် ပ​အဲၣ်ဒိး​လၢ​ယ့ၣ်ၡူး​တဲ​ပှၤလၢ– “ယ​သ့ၣ်ညါ​န​တၢ်ဖံး​တၢ်မၤ, ဒီး​န​တၢ်အဲၣ်​တၢ်ကွံ, ဒီး​န​မၤတၢ်​အခ့အပှၤ​အ​တၢ်မၤ, န​တၢ်စူၢ်​တၢ်နာ်, ဒီး​န​တၢ်​ဝံသးစူၤ, ဒီး​န​တၢ်မၤ​လၢခံကတၢၢ်​န့ၣ် အါန့ၢ်​လၢသီ​တက့ၢ်​လီၤ.” (လီၣ်ဖျါ ၂:၄, ၁၉) ပ​အဲၣ်ဒိး​မၤ​သးခု​ယဟိဝၤ​ယွၤ​အသး ခီဖျိ​ပ​ဂုာ်ကျဲးစၢး​အိၣ်မူ​ဒ် ပ​တၢ်ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​သး​အသိး​လီၤ.

တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ န​မၤ​ဒီး​န​သးသမူ​တံၤသကိး

တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ န​မၤ​ဒီး​န​သးသမူ​တံၤသကိး (ကွၢ်​လံာ်​အဆၢ ၁၄)

၁၄. တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ အရ့ဒိၣ်​ကတၢၢ်​ခံခါ​တခါ​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်, ဒီး​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်.

၁၄ တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ အရ့ဒိၣ်​ကတၢၢ် ခံခါ​တခါ​န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ န​မၤ​ဒီး န​သးသမူ​တံၤသကိး​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ​တၢ်ဟ့ၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​လီၤ. ဖဲ​တၢ်ဖျီ​အဆၢ​ကတီၢ် ပှၤ​ခံဂၤ​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လိာ်အသး​န့ၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ​ထံၣ်ဝဲ​ဒ်​အမ့ၢ် တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​တခါ​လီၤ. ဖဲ​န့ၣ်​အခါ တလးမူး​ပိာ်မုၣ်​ဒီး​တလးမူး​ပိာ်ခွါ အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လိာ်အသး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဒီး​ပှၤဂၤ​အမဲာ်​ညါ​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဝဲ​လၢ က​အဲၣ်လိာ်​အသး, က​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ​လိာ်အသး ဒီး​က​ပာ်ကဲ​လိာ်အသး တစိၤသး​ဒ်​ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်ရဲၣ်​တၢ်ကျဲၤ အိၣ်ဝဲ​အသိး​န့ၣ်​လီၤ. မ့မ့ၢ်​ပှၤအဂၤ​တနီၤ​န့ၣ် တ​သူဝဲ​တၢ်ကတိၤ​တဖၣ်​အံၤ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်​မၤဝဲ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အမဲာ်​ညါ​လီၤ. ဖဲ​အဝဲသ့ၣ်​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ အဝဲသ့ၣ်​ကဲထီၣ်​နီၢ်​ဒီမါဝၤ​လီၤ. တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​န့ၣ် ကြၢး​ဂၢၢ်ကျၢၤ​ဝဲ​တစိၤသး​လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၂:၂၄; ၁ ကရံၣ်သူး ၇:၃၉) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ယ့ၣ်ၡူး​တဲဝဲ​လၢ– “တၢ်​လၢ​ယွၤ​ပာ်ဃုာ်ဝဲ​န့ၣ်, မ်​ပှၤကညီ​သု​တ​ထုးဖှၣ်​တဂ့ၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပှၤလၢ​အ​က​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​တဖၣ် တ​ကြၢး​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​မ့ၢ်​အိၣ်​ထီၣ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ခံဂၤ​အ​ဘၢၣ်စၢၤ​န့ၣ် မၤ​ကတၢၢ်​ကွံာ်ဝဲ အ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​သ့ ညီ​ညီ​ဖိ​န့ၣ်​ဘၣ်.—မၢ်ကူး ၁၀:၉.

၁၅. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​တ​ကြၢး​ထံၣ်ဝဲ တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​ဒ် ပှၤ​အါဂၤ​အသိး​ဘၣ်​လဲၣ်.

၁၅ ခီဖျိ​လၢ​ပဝဲ​ခဲလၢာ် ပ​တလၢ​တ​ပှဲၤ​ဘၣ်​အဃိ ပ​မုၢ်လၢ်​လၢ တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​က​လဲၤ​အသး ဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီ​ထီဘိ​တ​သ့​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​လၢ ပှၤလၢ​အ​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​န့ၣ် ‘က​ဘၣ်​တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​လၢ​အဖံးအညၣ်​အ​ပူၤ’ လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၇:၂၈) မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ ပှၤ​အါဂၤ​တ​ပာ်လုၢ်​ပာ်ပှ့ၤ တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​လၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​မ့ၢ်​အိၣ်​ထီၣ်​လၢ အဟံၣ်​ဃီ​ပူၤ​န့ၣ် မၤ​ကတၢၢ်​ကွံာ်ဝဲ အ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​သ့ဝဲ ညီ​ညီ​ဖိ​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်​ခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​န့ၣ် တထံၣ်​ဝဲ​ဒ်​န့ၣ်​ဘၣ်. ခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​အံၤ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အမဲာ်​ညါ​ဝံၤ​လံ. ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​မ့ၢ်​တတီ​ဒီး အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဘၣ်​န့ၣ် လီၤဂာ်​ဒ်သိး အ​လီ​ကစၢ်​ယွၤ​န့ၣ်​လီၤ. ကစၢ်​ယွၤ​သးဟ့​ပှၤ​လီတၢ်​လီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၉:၁၂; ကတိၤဒိ ၆:၁၆-၁၉) ခရံာ်ဖိ​လၢ အ​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​တဖၣ် ကြၢး​သ့ၣ်နီၣ်​ထီၣ်ဝဲ တၢ်မၢဖိ​ပီလူး အ​တၢ်ကတိၤ​လၢ– “မ့ၢ်​န​ဘၣ်​စၢဃာ်​ဒီး မါ​န့ၣ်​ဧါ. သု​တ​ဃု​ထူၣ်ဖျဲး​တဂ့ၤ.” (၁ ကရံၣ်သူး ၇:၂၇) စီၤ​ပီလူး​တဲဝဲ​ဒ်အံၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​လၢ​အဝဲ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ တၢ်မၤ​ကတၢၢ်​ကွံာ် တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ လၢ​အ​တ​လီၤပလိာ်​လိာ်အသး​ဒီး လံာ်စီဆှံ​အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​န့ၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ​သးဟ့ဝဲ​အဃိ​လီၤ.—မၤလကံ ၂:၁၃-၁၆.

၁၆. ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်မၤ​ကတၢၢ်​ကွံာ် တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​ဒီး တၢ်အိၣ်​လီၤဖး​န့ၣ် လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​ဒ်လဲၣ်.

၁၆ ယ့ၣ်ၡူး​သိၣ်လိ​ဝဲ​လၢ ပှၤ​နီၢ်​ဒီမါဝၤ​ခံဂၤ မၤ​ကတၢၢ်​ကွံာ်ဝဲ အ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ သ့ဝဲ​ထဲ​လၢ တၢ်ဂ့ၢ်​တမံၤ​အံၤ​အဃိ​လီၤ. အဝဲ​တဲဝဲ​လၢ ပှၤ​တဂၤ​အသး​သမူ​တံၤသကိး မ့ၢ်​အဲၣ်ဘၢ​အီၤ​ဒီး အဝဲ​မ့ၢ်​တပျၢ်​ကွံာ်ဝဲ​အ​တၢ်ကမၣ်​ဘၣ် ဒီး​မ့ၢ်​အဲၣ်ဒိး​မၤ​ကတၢၢ်​ကွံာ် အ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​န့ၣ်​မၤဝဲ​သ့​လီၤ. (မးသဲ ၁၉:၉; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၄) မ့မ့ၢ်​နီၢ်​ဒီမါဝၤ အ​တၢ်အိၣ်​လီၤဖး​န့ၣ် လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်ဂ့ၢ်​အံၤ လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​န့ၢ်​ပှၤ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လီၤ. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၇:၁၀, ၁၁ တက့ၢ်.) နီၢ်​ဒီမါဝၤ​ခံဂၤ က​ဘၣ်​အိၣ်​လီၤဖး​ဝဲ​လၢ တၢ်ဂ့ၢ်​မနုၤ​လဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ​တ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​နီတမံၤ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တဘျီတခီၣ် တၢ်အိၣ်သး​လၢ​အ​လီၤဘၣ်ယိၣ်​ဒိၣ်မး မ့ၢ်​ဟဲ​အိၣ်​ထီၣ်ဝဲ​န့ၣ် ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ် ခရံာ်ဖိ​တဂၤ​က​တူၢ်ဘၣ်​ဝဲ​လၢ ကျဲ​အဂၤ​တအိၣ်​လၢၤဘၣ်​အဃိ က​ဆၢတဲာ်​ဝဲ​လၢ ကအိၣ်​လီၤဖး​ဒီး အသး​သမူ​တံၤသကိး​လီၤ. အဒိ, ခရံာ်ဖိ​တဂၤ​အသး​သမူ​တံၤသကိး မ့ၢ်​ကဲထီၣ်​ပှၤလၢ အ​စူးကွံာ်​ညိကွံာ်​တၢ်နာ် မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်​မၤအၢ​မၤနး​အီၤ​နးနး​ကလဲာ် တုၤ​ဒၣ်လဲာ် ကဲထီၣ်​တၢ်​လီၤဘၣ်ယိၣ်​ဖးဒိၣ်​လၢ အသး​သမူ​အဂီၢ် မ့တမ့ၢ် အ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂီၢ်​န့ၣ် ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ် ခရံာ်ဖိ​တဂၤ​အံၤ က​တူၢ်ဘၣ်​ဝဲ​လၢ က​ဘၣ်​အိၣ်​လီၤဖး​ဒီး​အသး​သမူ​တံၤသကိး​လီၤ. * (ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​အဘျဲၣ်​တက့ၢ်.)

၁၇. ဒ်သိး​ခရံာ်ဖိ​နီၢ်​ဒီမါဝၤ အ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​က​ဂၢၢ်ကျၢၤ​အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​မၤ​တၢ်မနုၤ​သ့​လဲၣ်.

၁၇ ပှၤ​နီၢ်​ဒီမါဝၤ​ခံဂၤ ဒ်သိး​အ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ က​ဂ့ၤထီၣ်​အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​မ့ၢ်​လဲၤ​ဃ့ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်​လၢ တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​အ​အိၣ်​န့ၣ် တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ် ကြၢး​သံကွၢ်​အဝဲသ့ၣ်​လၢ မ့ၢ်​အ​ကွၢ်​တၢ်ဂီၤမူ​လၢ​အမ့ၢ် What Is True Love? ဒီး​မၤလိ​လံာ်​လၢ​အမ့ၢ် န​အိၣ်ဒီး​ဟံၣ်မုာ်ဃီပၢၤ က​သ့​ဒ်လဲၣ် ဝံၤ​လံဧါ​န့ၣ်​လီၤ. တၢ်ပီးတၢ်လီ​တဖၣ်​အံၤ အိၣ်ဒီး​လံာ်စီဆှံ​အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​ဒ်သိး က​မၤဂၢၢ်​ထီၣ်​ကျၢၤထီၣ်​အဝဲသ့ၣ် အ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ. ပှၤ​နီၢ်​ဒီမါဝၤ​ခံဂၤ​တဲဝဲ​လၢ– “ပ​မၤလိ​လံာ်​တဘ့ၣ်​အံၤ​အဃိ လၢ​ပဟံၣ်​ပဃီ​ပူၤ​န့ၣ် တၢ်မုာ်​တၢ်ခုၣ်​အိၣ်​အါထီၣ်​ဝဲ​လီၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​လၢ အ​ဖျီ​သး​န့ၢ် ၂၂ နံၣ်​တဂၤ တဲဝဲ​လၢ အဝဲသ့ၣ် ဘူး​က​မၤ​ကတၢၢ်​ကွံာ် အ​တၢ်​ဆီဟံၣ်​ဆီဃီ​န့ၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်​ကွၢ်ဝဲ တၢ်ဂီၤမူ​အံၤ​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ တဲဝဲ​လၢ– “ယၤ​ဒီး​ယဝၤ​န့ၣ် ပ​ဒိး​ဘျၢထံ​ဝံၤ​ခံဂၤလၢာ် ဘၣ်ဆၣ် ပ​တၢ်​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး လီၤဆီ​လိာ်အသး ဒ်​ထံ​ဒီး​သိ​အသိး​လီၤ. တၢ်ဂီၤမူ​တခါ​အံၤ ဟဲထီၣ်​န့ၣ်​ကဲဘျုး​လၢ​ပဂီၢ်လီၤ. ခဲအံၤ ယၤ​ဒီး​ယဝၤ ပ​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဂ့ၤထီၣ်ဝဲ​လံ.” ဖဲ​အံၤ​ပ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ ပှၤ​နီၢ်​ဒီမါဝၤ​ခံဂၤလၢာ် မ့ၢ်​မၤထွဲ​ဝဲ​ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်​ရ့လိာ်​မုာ်လိာ် က​ဂၢၢ်ကျၢၤ​ထီၣ်​ဒီး​က​ပှဲၤဝဲ​ဒီး တၢ်​သူၣ်ခု​သးခု​လီၤ.

တၢ်​အၢၣ်လီၤ​လၢ က​မၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢ ဆၢကတီၢ်​လၢပှဲၤ​လီၤဆီ

၁၈, ၁၉. (က) ခရံာ်ဖိ​မိၢ်ပၢ်​အါဂၤ မၤဝဲ​ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပှၤလၢ​အ​မၤ ကစၢ်​ယွၤ​တၢ်မၤ​လၢ ဆၢကတီၢ်​လၢပှဲၤ​တဖၣ် ပ​ကြၢး​ထံၣ်​အီၤ​ဒ်လဲၣ်.

၁၈ လၢ​အ​ခီၣ်ထံး​န့ၣ် ပ​တဲသကိး​ဘၣ်ဃး​ဒီး စီၤ​ယံးဖသၤ​ဒီး​နီၢ်​ဃးနၤ မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ အဂ့ၢ်​လီၤ. မ့ၢ်​လၢ​စီၤ​ယံးဖသၤ​ဒီး​နီၢ်​ဃးနၤ မၤ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​အဖိ က​ဘၣ်​သူဝဲ အ​တၢ်အိၣ်မူ​လၢ က​မၤ​ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်မၤ​လီၤ. မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ ခရံာ်ဖိ​မိ​ပၢ်​အါဂၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​ဝဲ​အဖိ​တဖၣ်​လၢ က​မၤ​ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢ ဆၢကတီၢ်​လၢပှဲၤ​ဒီး ပာ်​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢ နီၣ်ဂံၢ်​တၢ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ​လီၤ. ပဝဲ​စ့ၢ်ကီး​ပ​အိၣ်ဒီး​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ က​ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​ပှၤသးစၢ်​တဖၣ် ဒ်သိး​က​ဆဲး​မၤ ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​အဂီၢ်​လီၤ.—စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၁:၄၀; စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၁၁၀:၃.

တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ က​မၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢ ဆၢကတီၢ်​လၢပှဲၤ​လီၤဆီ (ကွၢ်​လံာ်​အဆၢ ၁၉)

၁၉ မုၢ်မဆါ​တနံၤ​အံၤ လၢ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဒီဘ့ၣ်​န့ၣ် ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်​အသး​လၢ အ​မၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢ ဆၢကတီၢ်​လၢပှဲၤ​လီၤဆီ အိၣ်ဝဲ​အဂၤ ၆၇,၀၀၀ ဃၣ်ဃၣ်​ညါ​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​တနီၤ​န့ၣ် မၤတၢ်​လၢ​ဘ့ၤသ့လး, တၢ်သူၣ်ထီၣ်​ဘှီထီၣ်​တၢ်မၤ, မ့တမ့ၢ် မၤဝဲ​ကဝီၤ​အပှၤကွၢ်တၢ်​တၢ်မၤ​လီၤ. မ့မ့ၢ်​အဂၤ​တနီၤ​န့ၣ် ဟ့ၣ်​တၢ်​သိၣ်လိ, မၤ​ပှၤလဲၤလၢညါ​လီၤဆီ, ကဲ​မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ် ဒီး​မၤဝဲ​ကဝီၤ​ဘျီၣ်ဒိၣ်​အ​ပှၤ​ကွၢ်ထွဲ​တၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢ​အ​ကွၢ်ထွဲ လံာ်စီဆှံ​ကၠိ​အ​တၢ်သူၣ်ထီၣ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​တဂၤ​စုာ်စုာ်​မၤဝဲ “တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ က​ဒိကနၣ်​တၢ်​ဒီး အိၣ်ဖှီၣ်အိၣ်ယာ်” လီၤ. အဝဲသ့ၣ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ဝဲ​ဒ်အံၤ​န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်​တူၢ်လိာ်ဝဲ​လၢ က​မၤ​တၢ်မၤ​တခါဂ့ၤ​တခါဂ့ၤ အဂ့ၤ​ကတၢၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂီၢ် ဒီး​က​အိၣ်မူ​ယိယိ​ဖိ​လီၤ. ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​မ့ၢ်​တ​ဃ့ဆိ​အခွဲး​န့ၣ် တ​မၤဝဲ​တၢ်မၤ​လၢ က​န့ၢ်​ကျိၣ်​န့ၢ်​စ့​အဂီၢ်​ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် မူဒါ​လီၤဆီ​သနာ်က့ ပ​တထံၣ်​အဝဲသ့ၣ် ဒ်​အမ့ၢ်​ပှၤလီၤဆီ​ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​အိၣ်ဒီး​တၢ်ဆီၣ်​လီၤသး ဒီး​ပာ်လီၤ​အသး ဂၢၢ်​ဂၢၢ်​ကျၢၤကျၢၤ​လၢ က​တီ​ဒီး​အ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ဖဲ​အ​မၤ​တၢ်မၤ​လၢ ဆၢကတီၢ်​လၢပှဲၤ​အဖၢမုၢ်​န့ၣ်​လီၤ.

၂၀. တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ ပ​မၤ​ဒီး​ကစၢ်​ယွၤ​န့ၣ် ပ​ကြၢး​ထံၣ်​အီၤ​ဒ်လဲၣ်. ဒီး​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​လဲၣ်.

၂၀ လၢ​တၢ်​မၤလိ​အံၤ​အ​ပူၤ ပ​တဲသကိး​ဘၣ်ဃး တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ သၢခါ​လၢ​ပ​မၤ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​လီၤ. လၢ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ သၢခါ​အံၤ​အကျါ ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ် န​က​မၤ​ဘၣ်​တခါခါ​လီၤ. ပ​သ့ၣ်ညါ​လၢ တၢ်​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​လၢ​ပ​မၤ​န့ၣ် ပ​က​ဘၣ်​ပာ်​အီၤ​ဒ်​အမ့ၢ် တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ် ဒီး​ပ​က​ဘၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး​တီ​ဒီး ပ​တၢ်​အၢၣ်လီၤ​လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၀:၂၅) ပ​မ့ၢ်​တတီ​ဒီး တၢ်​အၢၣ်လီၤ​လၢ ပ​အၢၣ်လီၤ​ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဘၣ်​န့ၣ် ပ​က​ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​လီၤ. (စံၣ်တဲၤ​တဲလီၤ​တၢ် ၅:၆) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ မ်​ပ​က​လီၤဂာ်​ဒီး ပှၤ​ကွဲး​ထါ​စံးထီၣ်​ပတြၢၤ​တဂၤ လၢ​အ​စံး​ဘၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ– “ယ​က​သးဝံၣ်​ထီၣ်​န​မံၤ​လီၤစိၤ​လီၤထီ, ဒ်သိး​ယ​က​မၤဘူၣ် တၢ်​ဘၣ်ဃး​ဒီး​ယ​ဆိၣ်တၢ် တနံၤ​ဘၣ်​တနံၤ​လီၤ.”—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၆၁:၈.

^ လံာ်အဆၢ. 7 နီၢ်​ဃးနၤ​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ​လၢ အ​ဖိခွါ​မ့ၢ်​အိၣ်​န့ၣ် အ​ဖိခွါ​အံၤ​က​ကဲထီၣ် ပှၤနစၤရံဖိ​တစိၤသး​လီၤ. တၢ်အံၤ​အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ​လၢ က​ဟ့ၣ်​လုၢ်ထီၣ်​ဝဲ​အ​ဖိခွါ​အံၤ​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ် ဒ်သိး​က​မၤ​အ​တၢ်မၤ တစိၤ​အသး​န့ၣ်​လီၤ.—၄ မိၤၡ့ ၆:၂, ၅, ၈.

^ လံာ်အဆၢ. 13 တချုး​လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ် ဆၢတဲာ်​ဝဲ​လၢ​ပှၤ​တဂၤ က​တုၤထီၣ်​ထီၣ်ဘး​လၢ က​ဒိး​ဘျၢထံ​အဂီၢ်​န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်​က​ဘၣ်​တဲသကိး​ဒီး​အီၤ ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်ဂ့ၢ်​အါမံၤ​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပှၤ​တဂၤ​ဘျၢထံ​ဝံၤ​လံ ဘၣ်ဆၣ် အ​တၢ်ဒိး​ဘျၢထံ တအိၣ်​ဒီး​အခီပညီ​န့ၣ် တ​ကဲထီၣ်​အသး​ကြီကြီ​ဘၣ်.

^ လံာ်အဆၢ. 16 ကွၢ်​လံာ်​လၢ​အမ့ၢ် “အိၣ်ဂၢၢ်​ဆိးကျၢၤ​လၢ ယွၤ​အ​တၢ်အဲၣ်​တၢ်ကွံ အ​ပူၤ​တက့ၢ်” လံာ်​ကဘျံးပၤ ၂၁၉-၂၂၁ တက့ၢ်.