1. 1) ¿Toni kichiujkej Jefté uan Ana? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.) 2) ¿Toni netajtanilmej tiknankiliskej itech nejin tamachtilis?

JEFTÉ katka se tel kuali taixyekankej uan se tateuijkej yolchikauak. Ana katka se siuat yolyemanik akin kiyekpiaya inamik uan ichan. Jefté kichiuak ome taman tein Ana no kichiuak. Se, ke nochin omen kiueyichiuayaj Jiova. Uan okse, ke sejsemej kichiuilijkej se netenkaualis Jiova uan kichiujkej tein motenkaujkej. Jefté uan Ana kinkauilijkej se kuali neskayot takamej uan siuamej akin axkan kiixtaliaj motenkauaskej teisa iuan Jiova. Sayoj ke ¿keyej amo auil tein se motenkaua iuan Dios? ¿Toni techmachtia tein kichiujkej Jefté uan Ana? Itech nejin tamachtilis tiknankiliskej nejin ome netajtanilmej.

2, 3. ¿Toni kijtoua Biblia keman se motenkaua teisa iuan Dios?

² Biblia kinextia ke aksa uelia motenkauaya iuan Jiova ke kichiuaskia teisa, ke kimakaskia se netetayokolil, ke kichiuaskia se taman itech itekiyo oso ke amo kichiuaskia seki taman. Amo akin teiluia maj se motenkaua teisa, se motenkaua porin ijkon se kiixtalia. Sayoj ke komo se motenkauak  teisa, moneki se kielnamikis ke Jiova kiita ke nejon amo auil uan moneki se kipoujkaitas uan se kichiuas (Gén. 14:22, 23; Heb. 6:16, 17). ¿Keniuj kijtoua Biblia ke moneki tikitaskej tein timotenkauaj iuan Dios?

³ Tanauatil tein kiselij Moisés kijtouaya ke komo aksa motenkauaya teisa iuan Jiova monekia kichiuas. Kijtouaya: “Moneki kichiuas nochi tein motenkauak” (Núm. 30:2). Satepan, tekiuaj Salomón kijkuiloj: “Nochipa keman timotenkauas teisa iuan Dios, niman xikixtaua, porin yejuatsin amo kiyolpaktiaj akin amo tamatij. Tein timotenkaua, xikixtaua” (Ecl. 5:4). Uan Jesús tamachtij ke se motenkauas teisa iuan Dios amo auil. Yejua kijtoj: “Ma amo keman xikijto: Kitstika Dios, uan de ompa amo tikchiuas ten timoyektenkauak ya. Ta [...] yek melau xikchiuati ten timoyektenkauak” (Mat. 5:33).

4. 1) ¿Keyej amo auil se motenkauas teisa iuan Dios? 2) ¿Toni techmachtis tein kichiujkej Jefté uan Ana?

⁴ Senkis moita ke moneki amo tikauilmatiskej tein timotenkauaj iuan Jiova. Tikchiuaskej oso amo tein timotenkauaj uelis kichikauas oso kijtakos tokuali uikalis iuan Dios. David tajtanik: “¿Akoni ueli pankisa itech tepet tein iaxka Jiova, uan akoni ueli moketsa kampa iaxka tein yektik?”. Uan ompa tanankilij ke Jiova kiselia taltikpaknenkej akin amo motenkaua ika takajkayaualis (Sal. 24:3, 4). ¿Toni Jefté uan Ana motenkaujkej iuan Dios? ¿Kinouijmakak kichiuaskej tein motenkaujkaj?

5. ¿Toni motenkauak Jefté, uan toni panok?

⁵ Jefté kichiuilij Jiova se netenkaualis keman yaya moteuiti iniuan ammonitas, akin kiixnamikiaj ixolal Dios (Juec. 10:7-9). Keman Jefté kitataujtij Jiova maj kipaleui maj tatani itech neteuilis, motenkauak: “Komo tikintemaktia ammonitas nomako, akin yeski akin kisas nochan nechnamikikiuj keman nimokepas ika yolseuilis satepan ke nimoteuis iniuan ammonitas mochiuas iaxka Jiova”. ¿Toni panok? Dios kipaleuij Jefté maj tatani. Keman Jefté mokepak ichan, isiuapil akin kiteltasojtaya kinamikiko. Nejin kijtosnekia ke isiuapil mochiuaskia “iaxka Jiova” (Juec. 11:30-34). ¿Toni panoskia iuan?

6. 1) ¿Keyej kinouijmakak Jefté uan isiuapil kichiuaskej tein Jefté motenkaujka iuan Dios? 2) ¿Toni techmachtiaj Deuteronomio 23:21, 23 uan Salmo 15:4 keman timotenkauaj teisa?

⁶ Isiuapil Jefté monekia kitekitilitiuj Jiova itech tabernáculo nochi tonalmej uan ijkon kichiuaskia tein motenkaujka ipopaj. ¿Kuali kinemilij Jefté tein motenkaujtoya? Kemaj. Tein melauj, xa kimatia ke ueliskia yeski isiuapil akin yekinika kisaskia kinamikikiuj. Maski ijkon, Jefté uan isiuapil kinouijmakak kichiuaskej tein Jefté motenkaujka. Keman Jefté kiitak  isiuapil, moteltayokoltij. Uan isiuapil chokato seki metsti porin amo keman monamiktiskia nion kinpiaskia konemej. Uan kemej Jefté amo kinpiaya okachi konemej, amo kipiaskia iixuiuan. Sayoj ke Jefté uan isiuapil kimatiaj ke onkaya se taman tein okachi monekia ke tein kimachiliayaj. Jefté kijtoj: “Nimotenkauakya iuan Jiova, uan amo ueli nimotajtolkepa”. Uan isiuapil kijtoj: “Xikchiua nouan kemej timotenkauak” (Juec. 11:35-39). Jefté uan isiuapil katkaj takuaujtamachmej. Yejua ika amo keman kinemilijkej amo kichiuaskej tein motenkaujkaj iuan Dios, maski semi kinouijmakaskia (xikonixtajtolti Deuteronomio 23:21, 23 uan Salmo 15:4).

7. 1) ¿Toni motenkauak Ana, uan keyej? 2) ¿Keniuj Jiova kinankilij Ana? 3) ¿Toni panoskia iuan Samuel? (Xikonita nota.)

⁷ Ana no motenkauak teisa iuan Jiova keman kipanotoya se ueyi ouijkayot. Moteltayokoltiaya porin amo uelia kinpiaya konemej uan porin nejon kichiuaya maj kikejkelouanij uan maj kiixtopeuanij (1 Sam. 1:4-7, 10, 16). Ana kiluij Jiova keniuj momachiliaya uan motenkauak: “Jiova akin tikinixyekana tateuianij, komo tikita itayokol motekitikauj uan tinechelnamiki uan amo tikelkaua motekitikauj uan tikmaka motekitikauj se okichpil, nejua nikmaktilis Jiova nochi tonalmej tein nemis, uan nion se navaja panos itech itsontekon” * (1 Sam. 1:11). Jiova kinankilij Ana, uan se xiuit satepan kipiak se konetsin, akin kitokaytij Samuel. Ana semi yolpakik, sayoj ke amo kielkauak tein motenkaujka iuan Dios. Keman ikonetsin yolik, Ana kijtoj: “Jiova niktajtanij” (1 Sam. 1:20).

8. 1) Xikonmelaua keyej kiouijmakak Ana kichiuas tein motenkaujka. 2) ¿Keyej Salmo 61 techelnamiktia kuali neskayot tein kikauak Ana?

⁸ Keman Samuel kipiaya kemej eyi xiuit, Ana kichiuak tein motenkaujka iuan Jiova. Kiuikak Samuel itech tabernáculo, tein yetoya Siló. Ompa kiuikak iixpan tayekankatiopixkat Elí, uan kiluij: “Ika nejin okichpil nikchiuak netataujtil, uan Jiova nechmakak tein niktajtanij. Yejua ika, nejua axkan niktaneujtia Jiova. Nochi itonaluan, niktaneujtia Jiova” (1 Sam. 1:24-28). Ijkuak, Samuel peuak nemi itech tabernáculo. Biblia kijtoua ke “Samuel kisentokak moskaltij iixpan Jiova” (1 Sam. 2:21). Ana xa kiouijmakak kichiuas tein motenkaujka. ¿Keyej? Porin amo ueliskia kiitas ikonetsin mojmostaj nion kiitaskia keniuj moskaltiskia. Maski ijkon, Ana amo kiauilmatik tein motenkaujka iuan Jiova. Motemakak kikauas seki taman tein yejua kiitaya ke motelnekia uan ijkon ueliskia kichiuas tein  motenkaujka (1 Sam. 2:1, 2; xikonixtajtolti Salmo 61:1, 5, 8).

9. ¿Toni tikitaskej axkan?

⁹ Kemej tikitakejya, timotenkauaskej teisa iuan Jiova amo auil. Axkan maj tikitakan toni taman netenkaualismej uelis tikchiuaskej uan keyej motelneki timochikauaskej tikchiuaskej tein timotenkauaj.

10. ¿Katiyejua netenkaualis tein okachi moneki uelis tikchiuaskej akin tikchiuaj kemej Cristo, uan toni kijtosneki nejon?

¹⁰ Netenkaualis tein okachi moneki tein uelis tikchiuaskej akin tikchiuaj kemej Cristo yejua keman timotemaktiaj iuan Jiova. Itech se netataujtil tein toselti tikchiuaj, timotenkauaj iuan Dios ke tiktekitiliskej nochipaya, maski tein yeski panos. Timotenkauaj ke tiktayekanaltiskej tiktekitiliskej uan amo tiktayekanaltiskej totanejnekilis. Jesús kijtoj ke keman tikchiuaj nejin ‘tikaujteuaj totanejnekilis’ (Mat. 16:24). Itech tonal keman timotemaktiaj timochiuaj tiiaxkauanya Jiova (Rom. 14:8). Nejin amo auil. Timomachiliaj kemej akin kijkuiloj se salmo, akin kijtoj: “¿Ika toni nikixtauilis Jiova nochi tein kuali tein  noka kichiuani? Nikixtauilis Jiova tein nimotenkauak iixpan nochi ixolal” (Sal. 116:12, 14).

11. ¿Toni panok keman timoauijkej?

¹¹ ¿Timotemaktijkejya iuan Jiova uan tiknextijkej senteixtenoj keman timoauijkej? Komo ijkon, kuali tein tikchiujkej. ¿Tikelnamikij tanojnots tein motemakak keman timoauijkej? Tokniuj akin kitemakak techtajtanij ox timotemaktijkajya iuan Jiova uan ox tikajsikamatiaj ke keman timotemaktiaj uan timoauiaj peua techixmatij kemej tiitaixpantijkauan Jiova. Keman titanankilijkej ke kemaj, nochin akin ompa yetoyaj kimatkej ke timotemaktijkajya iuan Dios uan ke ueliskiaya timoauiskej uan timochiuaskej tiitekitikauan Jiova. Tikmatij ke Jiova semi yolpakik.

12. 1) ¿Toni moneki tiksentokaskej timotajtaniskej? 2) ¿Toni kualneskayomej techyolchikauak Pedro maj tikpiakan?

¹² Keman timoauijkej, timotenkaujkej iuan Jiova ke nochipa tiktekitiliskej uan ke timochikauaskej tiktakamatiskej. Sayoj ke yekin tipeuaj keman timoauiaj. Tinochin moneki tiksentokaskej timotajtaniskej: “¿Okachi kuali nimouika iuan Jiova satepan ke nimoauij? ¿Niksentoka niktekitilia ika nochi noyolo?” (Col. 3:23). “¿Nochipa niktataujtia? ¿Mojmostaj nikixtajtoltia Biblia? ¿Niyouj nochi nechikolmej? ¿Nimochikaua nitanojnotsas? ¿Oso amo semi nechyolpaktiaok nikchiuas itekiyo Dios?”. Tatitanil Pedro kinextij ke amo tikauaskej Jiova komo timochikauaj okachi titakuaujtamatiskej, tikpiaskej taixmatilis, titaxikoskej uan tiktasojtaskej (xikonixtajtolti 2 Pedro 1:5-8).

13. ¿Toni moneki kiajsikamatis akin motemaktijya uan moauij?

¹³ Komo timotenkaujkejya iuan Jiova ke tiktekitiliskej, amo ueli timotajtolkepaj. Akin amo kinekiok kitekitilis Jiova uan nemis kemej se akin kichiua kemej Cristo amo ueli kijtoua ke amo keman yekmelauj motemaktij iuan Dios uan ke ineauilis amo kualtiak. * Komo nejon taltikpaknenkej ueyi tajtakoua, moneki tanankilis iixpan Jiova uan nechikol (Rom. 14:12). Se tonal, Jesús ininka tajtoj seki tokniuan akin amo kitasojtayajok Jiova kemej ijkuak peujkej kitekitiliaj. Tejuan amo tiknekij tiyeskij kemej yejuan, ta tiknekij maj Jesús techilui tajtolmej kemej nejin: “Kuali nikmatok nochi ten tejua tikchiutinemi. Uan no nikixmati keniu titetasojtatinemi uan keniu titakuautamatinemi nouantsin. Uan no nikmatok keniu timotekitiltijtinemi uan keniu tiyolikataxikojtiu ika tajyouilis. Uan no nikmati ke axkan kachi tikchiutok motekiu uan ke ne achtopa” (Apoc. 2:4, 19). Tiknekij tikyolpaktiskej Jiova keman tikchiuaskej ika yolpakilis tein timotenkaujkej iuan.

14. ¿Katiyejua ojpatika netenkaualis tein motelneki tein uelis tikchiuaskej, uan keyej motelneki?

¹⁴ Ojpatika netenkaualis tein motelneki tein uelis kichiuas se taltikpaknenkej yejua keman monamiktia. Jiova kiixtalij nemilis kemej namikuanij, yejua ika kiita ke  nejin netenkaualis amo auil. Keman takat uan siuat kijtouaj ininnetenkaualis, motenkauaj iixpan Jiova uan ininixpan akin ompa moajsij. Miakpa, motenkauaj motasojtaskej, moyekpiaskej uan mopoujkaitaskej keman omen sennemiskej nikan taltikpak, kemej Dios kiixtalij maj nemikan namikuanij. Sekin akin amo itaixpantijkauan Jiova xa kijtoskej ika okseki tajtolmej, sayoj ke komo motenkauaj nochipa senyetoskej, kichiuaj se netenkaualis iixpan Dios. Keman takat uan siuat kijtouaj ininnetenkaualis, mochiuaj namikuanij, uan moneki sennemiskej nochipaya (Gén. 2:24; 1 Cor. 7:39). Jesús kijtoj: “Tagat uan siuat ten Dios kinsentilij namikuani ya, yejuan nojonkes ma amo se tagat kinxelos”. Akin kiixtalijtokej monamiktiskej moneki amo kinemiliskej ke uelis kitsayanaskej amat ininixpan tekiuanij komo amo kuali mouikaj (Mar. 10:9).

15. ¿Keyej akin kichiuaj kemej Cristo moneki amo kiitaskej nemilis kemej namikuanij kemej miakej kiitaj?

¹⁵ Amo moajsinij namikuanij akin amo kipiaj kuejmolmej, porin nochin tajtakolejkej. Yejua ika Biblia kijtoua ke kemansa “kipiaske ouijkayot” (1 Cor. 7:28). Axkan miakej amo kipoujkaitaj nemilis kemej namikuanij. Kinemiliaj ke uelis kitsayanaskej amat ininixpan tekiuanij keman kinekiskej komo amo kuali mouikaj. Sayoj ke akin tikchiuaj kemej Cristo amo ijkon titanemiliaj. Tokniuan akin kipiaj ininnamik kimatij ke kichiujkej se netenkaualis iixpan Dios. Komo amo kichiuaj tein motenkaujkej, kemej yeskia kikajkayaujtokej Dios, uan yejuatsin kintauelita akin takajkayauaj (Lev. 19:12; Prov. 6:16-19). Namikuanij moneki kielnamikiskej nejin itajtoluan tatitanil Pablo: “Takan tejua, tokniu, tinamikke ya iuan mosiuau, ijkuakon amo xiknemili ke ma ximosekokaua de yejua” (1 Cor. 7:27). Pablo kijtoj nejin porin kimatia ke Jiova kitauelita maj aksa kikajkayaua inamik porin kineki kitsayanas amat ininixpan tekiuanij (Mal. 2:13-16).

16. ¿Toni kijtoua Biblia keman namikuanij kitsayanaj amat ininixpan tekiuanij oso mokakauaj?

¹⁶ Jesús tamachtij ke Biblia kijtoua ke namikuanij uelis kitsayanaskej amat ininixpan tekiuanij sayoj komo semej kikajkayauak inamik uan akin kikajkayaujkej amo kineki kitapojpoluis (Mat. 19:9; Heb. 13:4). ¿Uan toni uelis tikijtoskej iniuan namikuanij akin mokakauaj? Biblia no tayolmajxitia ika nejin taman (xikonixtajtolti 1 Corintios 7:10, 11). Biblia amo kijtoua nion se taman tein uelis kichiuas maj namikuanij mokakauakan. Sayoj ke uelis onkas seki taman tein kichiuas maj se tokniuj kinemili ke moneki kikauas inamik. Kemej neskayot, sekin xa kiyekmatij ke uelis kipoloskej ininnemilis oso moijtakos ininkuali uikalis iuan Jiova komo amo kikauaj aksa akin kintelteuia oso senkis kiixnamiki tamachtilis tein melauak. *

17. ¿Toni uelis kichiuaskej tokniuan namikuanij tein kinpaleuis maj nochipa kuali mouikakan?

¹⁷ Sayoj ke, ¿toni moneki kichiuaskej tayekananij komo seki namikuanij kintajtaniaj maj kinyolmajxitikan keniuj uelis okachi kuali mouikaskej? Tayekananij uelis kintajtaniskej ox kiitakejya video ¿Cómo  sabes si es amor? uan ox momachtijkejya folleto Mokalyetouanij uelis yolpakiskej. Nejin nepaleuilmej kinextiaj tayolmajxitilis tein kitemaka Biblia tein uelis kinpaleuis namikuanij maj okachi kuali mouikakan. Seki namikuanij kijtojkej: “Keman peuak timomachtiaj nejin folleto, okachi tiyolpakinij”. Keman se tokniuj siuat kiajxitij 22 xiujmej ke monamiktij, kinemilij ke senkis amo ueliskiaok kiyektalis kuejmolmej tein kipiaya iuan inamik. Sayoj ke satepan ke kiitak video kijtoj: “Tiomen timoauijkajya, sayoj ke timoteluejkatilijkaj. Video ejkok keman okachi monekia. Axkan okachi kuali timouikaj”. Kemej tikitaj, komo namikuanij kichiuaj tein Jiova kinyolmajxitia, okachi kuali mouikaskej uan okachi yolpakiskej.

18, 19. 1) ¿Toni kichiuanij miakej tokniuan tetatmej? 2) ¿Keniuj kichiuaj tein motenkaujkej tokniuan akin kitekitiliaj Jiova nochi tonalmej?

¹⁸ Achto ika titajtojkej tein motenkaujkej Jefté uan Ana. Nejon tapaleuij maj isiuapil Jefté uan iokichpil Ana uelinij kitekitilianij Jiova nochi ininnemilis itech se tekit tein amo miakej kichiuayaj. Axkan, miakej tetatmej akin kichiuaj kemej Cristo kinyolchikauanij ininkoneuan maj kitekitilikan Jiova miak tonalmej uan maj kitayekanaltikan nejon. Tinochin uelis tikinyolchikauaskej nejin telpochmej uan ichpochmej maj kisentokakan ijkon kitekitilijtokan Dios (Juec. 11:40; Sal. 110:3).

¹⁹ Axkan, moajsij kemej 67,000 akin pouij iniuan Orden Mundial de Siervos Especiales de Tiempo Completo de los Testigos de Jehová. Sekin tekitij Betel, kampa mochijchiuaj kalmej kampa titaueyichiuaj oso kemej takalpanouanij. Oksekin tamachtiaj itech tataman tamachtilismej tein motemakaj itech inechikol Dios, kichiuaj tekit kemej precursor especial, misioneros, taixyekanaj itech Kalmej kampa mochiuaj Uejueyi Nechikolmej oso taixyekanaj kampa motemakaj tataman tamachtilismej itech inechikol Dios. Nochin motenkauaj tatakamatiskej uan amo kipiaskej miak taman. Ika nejin, motenkauaj mochikauaskej kichiuaskej tein yeski tekit tein kinmakaskej itech inechikol Jiova. No motenkauaj amo kipiaskej se tekit kampa uelis kitaniskej tomin, oso kemaj uelis kichiuaskej sayoj komo kinkauaj. Maski tekit tein kichiuaj amo semi miakej kichiuaj, nejin tokniuan amo ueyichiuanimej. Yejuan yolyemankej uan kiixtalijtokej kichiuaskej tein motenkaujkej keman kitekitilijtoskej Jiova nochi tonalmej.

20. ¿Keniuj moneki tikitaskej tein timotenkauaj iuan Dios, uan keyej?

²⁰ Itech nejin tamachtilis, ika titajtojkej eyi netenkaualismej tein uelis tikchiuiliskej Dios. Xa tikchiujkejya semej. Maj tikelnamikikan ke moneki amo tikauilmatiskej tein timotenkauaj uan ke moneki timochikauaskej tikchiuaskej (Prov. 20:25). Komo amo tikchiuaj tein timotenkauaj iuan Jiova uelis tikpiaskej uejueyi ouijkayomej (Ecl. 5:6). Maj tikchiuakan kemej akin kijkuiloj nejin salmo akin kiluij Jiova: “Nikueyichiuas motokay ika nekuikatilmej nochipaya keman nikixtauas nonetenkaualisuan mojmostaj” (Sal. 61:8).