Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Nawˬ-euˬ nui ma yaw sahˇ paw-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ nehˬ-ehˇ bi jaˆ

Nawˬ-euˬ nui ma yaw sahˇ paw-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ nehˬ-ehˇ bi jaˆ

“Naw maꞈ neh pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ k’aˇ poˆ uiˬ taˬ-euˬ tsahˇ-ahˇ naw maꞈ-euˬ nui ma jaˆ tehꞈ-a.”—Luˇkaꞈ 12:34.

Dawˬ caˇ: 76, 59

1, 2. (a) Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ smˇ jeˬ aˬ geu nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ k’oeˇ aˬ jeˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ja sawˇ-eu nga?

 Yeˬhawˇbaˬ boeˬ boeˬ luˆ luˆ laꞈ k’oeˇ neh smˇ muiˬ k’aˇ muiˬ dzehˬ-eu g’aˬ pyeuꞈ-awˇ yawˬ jeˬ na luꞈ aˬ yawꞈ-euˬ pyeuꞈ meh. (1 Laˬsaˬbaˬ 29:11, 12) Yeˬhawˇbaˬ yawˬ g’aˬ na luꞈ-ahˇ nui ma muiˬ-eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ dui-ahˇ yaw sahˇ paw-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ g’awˬ mya ni biꞈ nehˬ laꞈ-euˬ miˇ neh laꞈ k’aˬ cehˇ dui dui miˇ-a. Pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ teu naˇ aˬ jeˬ jeˇ nga? (1) Miˬyehˇ-euˬ Miˇk’ahˬ (2) tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ (3) Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ-euˬ poeˬ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ heu deuˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ k’awꞈ aˬ dui maˬ yahˇ naˇ aˇ saˬ saˬ iˇ ngeh pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ teu aˇ naˆ ni poeˬ-eu lehˇ maˬ noeˬ ni pyeuꞈ iˇ nya-eu meh. Aˬ myah luꞈ yawˬ haˇ yawˬ ha saˇ tiˇ biꞈ naˇ aˇ poeˬ baw-eu lehˇ sawˇ gaˇ duˇ-awˇ myawˬ gahˬ teu deuˬ-ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ-eu meh. Yeˬsuˇ ehˇ-eu “naw maꞈ neh pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ k’aˇ poˆ uiˬ taˬ-euˬ tsahˇ-ahˇ naw maꞈ-euˬ nui ma jaˆ tehꞈ-a.”—Luˇkaꞈ 12:34.

2 Aˬ dui Miˬyehˇ-euˬ Miˇk’ahˬ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ heu deuˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu guiˬ lahˬ huiˬ-eu jeˬ aˬ joˆ-ehˇ bo saˆ daˆ leꞈ nya-eu nga lehˇ ja sawˇ ma. Teu loꞈ-ehˇ jahˇ luꞈ ngeh yaw sahˇ paw-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ myaˬ laˇ ni aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nya nga lehˇ jiˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ.

Miˬyehˇ-euˬ Miˇk’ahˬ poeˬ-eu sehˇ-ahˇ duˇ

3. Yeˬsuˇ ja-eu gaˇ kawˆ laꞈ k’oeˇ-euˬ aˬ li teu g’aˬ sehˇ tiˬ siˬ zeuˇ-eu g’aˇ duˬ nui ma keuˆ-eu laꞈ k’oeˇ aˬ jeˬ jahˇ-euˬ nga? (Dahˬ beh-eu baˇ-ahˇ haw.)

3 Maꞈtehˬ 13:45, 46-ahˇ gui. Yeˬsuˇ sehˇ gaꞈ-eu aˬ li tiˬ g’aˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ-euˬ meh. Tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh aˬ li teu g’aˬ aˬ yawꞈ neh mawˇ haw laꞈ-euˬ sehˇ deuˬ naˆ maˬ tseˇ poeˬ-eu sehˇ tiˬ siˬ mawˇ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ sehˇ teu siˬ-ahˇ geuꞈ mawꞈ dui dui-eu miˇ neh zeuˇ-eu g’aˇ duˬ aˬ yawꞈ k’aˇ jaˆ-eu jeˬ ahˬ jiˇ-euˬ meh. Nawˬ-ahˇ mawˇ laˇ miˇ-a loˇ sehˇ teu siˬ aˬ yawꞈ-euˬ g’aˇ duˬ aˇ naˆ ni aˇ poeˬ baw nga lehˇ?

4. Aˬ dui Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-euˬ g’aˇ duˬ nui ma keuˆ-eu laꞈ k’oeˇ aˬ jeˬ jahˇ nehˬ peuˬ-eu nga?

4 Yeˬsuˇ ja-eu gaˇ kawˆ laꞈ k’oeˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya-eu nga? Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ kawˆ poeˬ-eu sehˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-ahˇ sehˇ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu aˬ li teu g’aˬ loꞈ-ehˇ gaˬ naˇ Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ uˆ lahˇ uˬ moˆ jawˇ laˇ-eu g’aˇ duˬ nui ma keuˆ-eu laꞈ k’oeˇ yawˬ jeˬ na luꞈ-ahˇ byehˇ dzeh peuˬ meh. (Maˬkuˆ 10:28-30-ahˇ gui.) Teu loꞈ-ehˇ jahˇ-euˬ tsawˇ haˬ nyiˬ g’aˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ haw iˇ ma.

5. Saˬgehˇ Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-euˬ g’aˇ duˬ laꞈ k’aˬ tiˬ cehˇ aˬ jeˬ jahˇ nehˬ mawꞈ-eu nga?

5 Saˬgehˇ-aˬ kawˬ taꞈ-eu tsawˇ haˬ meh. Aˬ yawꞈ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ k’aˆ dzaˬ-eu miˇ neh smˇ muiˬ muiˬ laˇ-euˬ meh. (Luˇkaꞈ 19:1-9) Ehˇ k’awꞈ tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh Saˬgehˇ Yeˬsuˇ Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-euˬ gaˇ kawˆ mehˬ gaˇ ya gaˬ ngeh ya leˇ dui dui-awˇ dehꞈ paˇ mawꞈ laˇ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Sahˬpaˬ-oˇ ngaˬ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ tiˬ paˆ shaˬ-eu zahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ biꞈ ma. Ngaˬ neh tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ na-ahˇ tiˬ jeˬ paˬ myawꞈ dzaˬ taˬ-euˬ jaˆ naˇ oeˬ bymˇ tsoeˬ k’oꞈ nehˬ ma” lehˇ ehˇ-eu meh. Saˬgehˇ zaˬ lahˇ deuˬ-euˬ pyuˇ-ahˇ biꞈ k’oꞈ-awˇ nui k’ahˇ maˬ paˇ huiˬ-euˬ meh.

6. Zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ g’aˬ aˬ jeˬ laˆ paˇ-euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yawꞈ teu loꞈ-ehˇ jahˇ-euˬ nga?

6 Zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ g’aˬ dzeuˇ laꞈ-euˬ yaw myaˬ k’oꞈ-ahˇ Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-euˬ gaˇ kawˆ gaˬ haw-euˬ meh. Aˬ yawꞈ naˇ aˬ buˇ caw aˇ bu dehꞈ gaˇ taꞈ haw-euˬ tiˬ g’aˬ pyeuꞈ-awˇ aˬ buˇ cawˬ aˬ buˇ dehꞈ gaˇ miˇ k’ahˬ zaˬ deuˬ ha geuꞈ ni leh jeh-eu aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ k’awꞈ aˬ yuiꞈ tiˬ g’aˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ k’awꞈ Jaˇliꞈ dzaw-awˇ Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-euˬ aˇ poeˬ baw-euˬ jeˬ-ahˇ ya siˬ ngeh ngaˬ-euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ k’oeˇ yaw k’aˆ-ehˇ ya dehꞈ paˇ nga siˬ lehˇ aˬ yawꞈ ehˇ-eu meh. (1 Gawˇliˬtu 6:9, 10) Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh aˇ muˇ teu laꞈ k’oeˇ neh doˆ iˇ-awˇ aˬ buˇ cawˬ aˬ buˇ dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ byehˇ dzeh-euˬ meh. Aˬ yawꞈ 2009 k’oꞈ-ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ-awˇ nyaˆ taꞈ tiˬ k’oꞈ naˇ aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ-eu g’aˬ geuꞈ iˇ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ yaw beh aˬ yawꞈ neh jaˆ haw-euˬ maˬ muiˬ-eu jeˬ naˆ maˬ tseˇ myaˬ dzeh-eu miˇ neh aˬ yawꞈ-euˬ dehꞈ ziˇ yaw k’aˆ-ehˇ laˆ paˇ-euˬ meh.—Maˬkuˆ 12:29, 30.

7. Aˬ dui Miˬyehˇ-euˬ Miˇk’ahˬ-ahˇ ziꞈ dah ni aˬ joˆ-ehˇ gaˬ daˆ leꞈ nya-eu nga?

7 Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-euˬ zaˬ lahˇ geuꞈ laˇ-eu g’aˇ duˬ aˬ dui g’awˬ mya g’aˬ dehꞈ ziˇ ya dehꞈ poˆ ya dehꞈ paˇ jiˇ-euˬ meh. (Loˇmaˆ 12:2) Ehˇ k’awꞈ aˬ dui-euˬ deuˆ ceh ceh-eu jeˬ maˬ jiˇ-aˬ siˬ. Aˬ dui Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ tiˬ jeˬ neh-iˬ ma ya bi laˆ teˬ-a. Yaw jeˬ ma jeˬ pyuˇ shuiˇ-ahˇ gaˬ-eu maˬ ngeuˇ naˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ mawꞈ-eu nui ma. (Dawˬdaˬ 4:23; Maꞈtehˬ 5:27-29) Aˬ dui Miˬyehˇ-euˬ Miˇk’ahˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ g’aˬ k’aˆ laˇ ni caw ba nehˬ-eu g’aˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ poeˬ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ paˇ biꞈ nehˬ taˬ-euˬ meh.

Aˬ dui-euˬ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ dehꞈ ziˇ g’awˬ mya ni-ahˇ caw ba

8. (a) Pawˇluˆ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh “poeˬ dui dui-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ heu deuˬ dawˆ ahˇ taˬ-euˬ miˇ tsaˬ oeˬ lahˬ” lehˇ kuˇ-eu nga? (b) Pawˇluˆ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ gaˬ-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ-eu nga?

8 Yeˬsuˇ aˬ dui-ahˇ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ a nehˬ-awˇ Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ-euˬ gaˇ kawˆ bi mehˬ-euˬ meh. (Maꞈtehˬ 28:19, 20) Pawˇluˆ Miˬyehˇ gaˇ mˇ-eu gaˇ-ahˇ miˇ tsaˬ oeˬ lahˬ laꞈ k’oeˇ-euˬ poeˬ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ lehˇ kuˇ-eu meh. (2 Gawˇliˬtu 4:7; 1 Tiˆmoˇseˬ 1:12) Aˬ dui maˬ byah kuꞈ-eu miˇ neh miˇ tsaˬ shaˬ jehˆ-ahˇ duˇ k’awꞈ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ kawˆ heu naˇ aˬ dui-ahˇ hawˇ-eu ha geuꞈ-eu deuˬ-ahˇ dehꞈ-eu jeˬ biꞈ-eu miˇ neh poeˬ-eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˇ-ahˇ duˇ-eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ “Laꞈ k’aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ taꞈ-eu guiˬ lahˬ-ahˇ ngaˇ jiˇ za nya ni Laꞈ k’aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ g’aˇ duˬ k’oeˇ deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ ngaˇ mˇ-euˬ ma” lehˇ ehˇ-eu meh. (1 Gawˇliˬtu 9:23) Pawˇluˆ aˬ cawˬ-ahˇ Miˬyehˇ Miˇk’ahˬ gaˇ kawˆ mehˬ-eu leh jeh dui dui-eu meh. (Loˇmaˆ 1:14, 15; 2 Tiˆmoˇseˬ 4:2-ahˇ gui.) Laꞈ k’aˬ cehˇ-eu guiˬ lahˬ dawˬ-ahˇ gaˬ-eu heu naˇ k’ehˬ-eu k’aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya puˬ k’awꞈ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ-eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 2:2) Pawˇluˆ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ neh aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ dzaw geuꞈ nya-eu nga?

9. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ gaˬ-eu lehˇ aˬ jeˬ jeˇ mˇ mawˇ nya-eu nga?

9 Pawˇluˆ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ gaˬ-eu lehˇ mˇ mawˇ-eu tiˬ jeˬ naˇ k’aˇ yehꞈ laˇ ngeh aˬ cawˬ-ahˇ tsaꞈ gaˬ-eu heu meh. Pawˇluˆ hawˇ-eu dahˬ beh-euˬ Ka li zaˬ deuˬ loꞈ-ehˇ duˇ ni aˬ dui k’awꞈ tiˬ nymˇ maˬ doe maˬ doe-ehˇ maˬ ehˇ tsawˇ haˬ uiˬ gaˇ maˬ ehˇ k’aˇ yehꞈ laˇ gaˇ maˬ ehˇ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ tsaꞈ gaˬ-eu ma. (G’aˬk’ehˇ 5:42; 20:20) Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ k’aˇ g’eh nya gaˇ neh leh jeh-awˇ tsaꞈ gaˬ-eu ma. G’eh nya naˇ aˬ dui tiˬ poˆ na huˬ mehˬ mehˬ-eu g’aˬ maˬ ngeuˇ naˇ aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ-eu g’aˬ geuꞈ-eu ma. K’oeˇ naˇ aˬ dui nui jeˬ-euˬ dawˬ dzaw-eu yawˬ ha miˇ k’ahˬ laꞈ k’oeˇ yawˬ gaˇ yawˬ-ahˇ pawˇ iˇ-eu maˬ ngeuˇ naˇ yawˬ k’ahˬ yawˬ-ahˇ jawˇ paˇ iˇ-eu ma.—G’aˬk’ehˇ 16:9, 10.

10. Ai liˇ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ leh jeh-eu baˬ da neh aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoe-eu jeˬ za-euˬ nga?

10 Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ k’ahˬ-ahˇ jawˇ-eu smˇ miˇ maˬ iˇ-euˬ mehˇ nmˇ Ai liˇ Laˇsiˬ-yaˬ dawˬ ngehˬ-eu deuˬ-ahˇ guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ mawꞈ-eu meh. Teu miˇ neh 1993-ahˇ Niˬ-yuˬ Yawˇ meuˬ-ahˇ jaˆ-eu Laˇsiˬ-yaˬ aˇ muˇ-ahˇ gm iˇ-eu meh. Teu ngeh aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ tsaꞈ gaˬ-eu deuˬ 20 g’aˬ jawˇ-eu tehꞈ meh. 20 k’oꞈ byah laˇ ngeh “Ngaˬ-ahˇ Laˇsiˬ-yaˬ dawˬ yaw k’aˆ-ehˇ maˬ ngeh nya nya siˬ” lehˇ Ai liˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ hawˇ-eu mehˇ nmˇ nui deuˬ-ahˇ Laˇsiˬ-yaˬ dawˬ ngehˬ-eu deuˬ-ahˇ tsaꞈ gaˬ tawꞈ leˬ nya ni caw ba nehˬ-euˬ meh. Teu miˇ neh nymˇ naˇ Niˬ-yuˬ Yawˇ meuˬ-ahˇ Laˇsiˬ-yaˬ dawˬ ngehˬ-eu aˇ muˇ koꞈ muˇ jaˆ laˇ taˬ-euˬ meh. Ai liˇ Jaˇliꞈ g’awˬ mya g’aˬ-ahˇ mehˬ nehˬ-awˇ 15 g’aˬ iˇ cuꞈ shawˇ-euˬ meh. Nymˇ tiˬ g’aˬ na Beˬdeˬlaˇ-ahˇ mˇ luꞈ-awˇ tiˬ g’aˬ na huˬ mehˬ mehˬ-awˇ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g’eh-eu g’aˬ geuꞈ luꞈ-eu meh. “Ngaˇ mˇ nya-eu jeˬ nui deuˬ-ahˇ mˇ iˇ-euˬ law nmˇ-aˬ heu loꞈ-ehˇ laꞈ k’aˬ cehˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ za-eu paˬ” lehˇ Ai liˇ ehˇ-eu meh. Ai liˇ aˬ yawꞈ mˇ-eu gaˇ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui-eu meh.

Nawˇ nawˬ-euˬ tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ yawˬ jaw na luꞈ teu loꞈ-ehˇ jahˇ-eu g’aˇ duˬ aˇ yamˬ biˇ doˆ ma loˇ? (Aˇ deuˆ 11 12-ahˇ haw)

11. K’ehˬ-eu k’aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ k’awꞈ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ naˇ aˬ jeˬ za-eu nga?

11 Aˬ dui tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw naˇ kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ-ahˇ duˇ-awˇ k’ehˬ-eu k’aˆ-eu jeˬ jaˆ k’awꞈ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ meh. (G’aˬk’ehˇ 14:19-22) Yaw jeˬ ma jeˬ 1930 k’oꞈ-ahˇ neh 1944 k’oꞈ heu kaˬ-ahˇ Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ k’ahˬ-ahˇ jawˇ-eu mehˇ nmˇ deuˬ k’ehˬ-eu k’aˆ-eu yaw myaˬ jeˬ-ahˇ ya tahˬ puˬ-euˬ meh. Ehˇ k’awꞈ aˬ yawꞈ maꞈ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ-euˬ meh. Baoˬ jaˆ-eu deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ laˆ tsoeˬ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ saˇ naˇ daˆ iˇ-awˇ g’awˬ mya poˆ g’aˬ leˇ-euˬ meh. 1943 k’oꞈ-ahˇ mehˇ nmˇ Naw Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ k’ahˬ Huiˬ-eu Saˇ naˇ-ahˇ daˆ leˇ-awˇ ja g’aˬ-euˬ yaˇ k’aˬ tiˬ hmˬ-ahˇ ngehˬ keuˆ-eu meh. Maˬ tsaꞈ gaˬ iˇ law nmˇ-aˬ Saˇ naˇ daˆ iˇ-eu maˬ loˬ-a lehˇ ehˇ-awˇ miˇ k’ahˬ doe ni jawˇ-eu mehˇ nmˇ deuˬ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ-euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ neh laˆ tsoeˬ-euˬ jeˬ maˬ pyeuꞈ leˇ ngaˬ lehˇ siˬ laˇ ngaˇ lehˇ ehˇ-eu meh. Yawˬ k’ahˬ yawˬ-ahˇ jawˇ-eu mehˇ nmˇ deuˬ k’awꞈ teu loꞈ-ehˇ ja g’aˬ-euˬ meh. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ heu naˇ k’ehˬ-eu k’aˆ-eu jeˬ-ahˇ ya daˬ k’awꞈ mˇ tawꞈ leꞈ nya ni caw ba nehˬ-eu meh.

12. Nawˇ aˬ jeˬ mˇ-eu lehˇ noeˬ tsoˆ taˬ leˬ?

12 Aˬ dui tsaꞈ gaˬ-eu gaˇ-ahˇ aˇ poeˬ ta baw naˇ heu siˬ-ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ-euˬ naˬ liˬ aˇ myaˆ laꞈ za-euˬ nga lehˇ tehꞈ-ehˇ maˬ paˇ k’ahˬ lahˇ meh. Aˬ dui k’aˇ g’eh nya gaˇ neh “Laˬ k’aˬ cehˇ-eu Guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ-eu gaˇ heu mˇ luiˆ yaꞈ nya ni” leh jeh-eu meh. (G’aˬk’ehˇ 20:24; 2 Tiˆmoˇseˬ 4:5) Ehˇ k’awꞈ aˬ dui aˬ cawˬ-ahˇ aˬ jeˬ meh nehˬ paˬ nga? Miˬyehˇ-euˬ myawˬ gahˬ nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ-ahˇ paˇ ja sawˇ iˇ ma.

Aˬ dui neh ya dzaw-euˬ poeˬ-eu yaw tsaˬ yaw dawˇ

13, 14. Maꞈtehˬ 13:52-ahˇ Yeˬsuˇ ehˇ-eu myawˬ gahˬ-euˬ “kuˆ lawˆ” heu naˇ aˬ jeˬ nga? Aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ poˆ mawˇ nya-eu nga?

13 Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ-euˬ myawˬ gahˬ smˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ aˬ dui neh k’aˇ ya dzaw-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ heu meh. Yeˬhawˇbaˬ-aˬ tsaˬ-eu jeˬ-euˬ dawˬ pehˬ pyeuꞈ meh. (2 Saˬmeuˬlaˆ 7:28; Ja ceuˬ 31:5) K’oeˇ naˇ nui ma muiˬ-eu Aˬda tiˬ g’aˬ pyeuꞈ-eu miˇ neh tsaˬ-eu jeˬ teu aˬ dui-ahˇ ehˇ nehˬ mawꞈ-eu meh. Aˬ dui tsaˬ-eu jeˬ teu-ahˇ Jaˇliꞈ gui gaˇ neh maˬ ehˇ boꞈ doˆ jahˇ doˆ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ haw gaˇ neh maˬ ehˇ huiˬ-eu mehˬ bawˬ smˬ nah hawˇ-eu tiˬ nah-ahˇ iˇ gaˇ neh maˬ ehˇ yawˬ jaw na luꞈ aˇ muˇ mehˬ bawˬ-ahˇ iˇ gaˇ neh maˬ ehˇ ya siˬ nya-euˬ ma. Aˬ dui tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ yaw k’aˆ-ehˇ siˬ nya laˇ ngeh Yeˬsuˇ neh ehˇ-eu myawˬ gahˬ-euˬ “kuˆ lawˆ”-ahˇ tsaˬ-eu jeˬ “yaw shuiꞈ hawˇ-eu yaw oeˇ” jaˆ laˇ-eu meh. (Maꞈtehˬ 13:52-ahˇ gui.) Aˬ dui tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ zaꞈ taˬ-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ poˆ-eu loꞈ-ehˇ poˆ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-euˬ myawˬ gahˬ-euˬ “kuˆ lawˆ”-ahˇ byah laˇ ni caw ba nehˬ meh. (Dawˬdaˬ 2:4-7-ahˇ gui.) Aˬ dui teu loꞈ-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nya-eu nga?

14 Aˬ dui aˬ myah luꞈ Jaˇliꞈ hawˇ-eu Jaˇliꞈ-euˬ dawˬ tsuiꞈ-ahˇ puiˇ k’awˬ-eu paˇ dmˬ deuˬ-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ya pyehˆ tseˇ-eu meh. Heu naˇ aˬ dui-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ siˬ haw-euˬ tsaˬ-eu jeˬ “yaw shuiꞈ”-ahˇ mawˇ ni caw ba nehˬ-eu meh. (Yawˇshuˆ 1:8, 9; Ja ceuˬ 1:2, 3) 1879 k’oꞈ Shiꞈ siˬ ba la-ahˇ doˆ dahˬ beh laˇ-euˬ Loꞈ-eu nymˇgoˇ paˇ dmˬ laꞈ k’oeˇ tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ yaˇ moꞈ nawˆ gaˇ dehꞈ-eu aˇ yehˆ nehˬ-ehˇ sheu cehˆ taˬ-euˬ meh. Aˬ dui teu loꞈ-ehˇ g’eh-eu aˇ yehˆ-ahˇ poˆ mawˇ-eu g’aˇ duˬ ya leh jeh dui dui-eu meh. Paˇ mawˇ ngeh jawˇ k’awꞈ tiˬ yehˆ tehꞈ-ehˇ nui k’ahˇ maˬ shiˇ niˇ aˇ yehˆ yaw myaˬ za-eu g’aˇ duˬ poˆ tawꞈ leꞈ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui k’awꞈ tsaˬ-eu jeˬ tiˬ kawˆ na-ahˇ ya siˬ ngeh teu kawˆ-ahˇ tehꞈ-ehˇ nui k’ahˇ shiˇ shiˇ-ehˇ maˬ jawˇ ni tsaˬ-eu jeˬ g’awˬ mya kawˆ-ahˇ siˬ nya-eu g’aˇ duˬ leh jeh daˆ leꞈ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh.

15. Aˬ dui tsaˬ-eu jeˬ tiˬ kawˆ na-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh “yaw oeˇ” lehˇ kuˇ-eu nga? Nawˬ-euˬ mehˬ shi aˬ geu kawˆ poeˬ dzehˬ nya?

15 Aˬ dui Jaˇliꞈ dzaw dahˬ beh ngeh zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu tsaˬ-eu jeˬ tiˬ jeˬ na-ahˇ ya mawˇ-eu meh. Aˬ dui teu-ahˇ dzaw beh beh-eu poˆ pyeuꞈ-eu miˇ neh tsaˬ-eu jeˬ “yaw oeˇ” lehˇ kuˇ-eu ma. Tsaˬ-eu jeˬ teu deuˬ naˇ aˬ jeˬ jeˇ nga? Aˬ dui dzaw dahˬ beh ngeh Yeˬhawˇbaˬ Beh-euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ-awˇ tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ g’aˇ duˬ noeˬ taˬ-euˬ jeˬ jaˆ-eu lehˇ ya dzaw-euˬ ma. K’oeˇ naˇ aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ hawˇ-eu shiˇ-eu jeˬ-ahˇ neh bi buˬ iˇ-eu g’aˇ duˬ aˬ yawꞈ-euˬ Zaˬmaˇ bi ka k’oꞈ le-euˬ lehˇ jiˇ ya dzaw-awˇ Miˬyehˇ-euˬ Miˇk’ahˬ shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ luꞈ-ahˇ laˆ cawˆ jiˇ-awˇ aˬ dui-ahˇ laꞈ k’aˬ cehˇ nui saˇ oꞈ-eu jawˇ duˬ-ahˇ bi jawˇ-eu lehˇ jiˇ aˬ dui ya dzaw-euˬ ma.—Yoˇhaˬ 3:16; Pah mehˬ-eu 4:11; 21:3, 4.

16. Aˬ dui neh Jaˇliꞈ-ahˇ g’oˆ shaw taˬ-euˬ jeˬ poˆ laˇ paˇ laˇ ngeh aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ-eu nga?

16 Tiˬ poˆ na-aˬ aˬ dui neh maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-awˇ g’oˆ shaw taˬ-euˬ jeˬ poˆ laˇ paˇ laˇ nya-eu meh. Teu ngeh aˬ dui laˆ paˇ-euˬ gaˇ kawˆ teu-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ pyehˆ tseˇ-awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh. (G’aˬk’ehˇ 17:11; 1 Tiˆmoˇseˬ 4:15) Aˬ dui g’oˆ shaw taˬ-euˬ jeˬ yaw oeˇ hawˇ-eu yaw shuiꞈ aˬ joˆ-ehˇ beu gaˇ nga lehˇ tehꞈ-ehˇ maˬ haw ni g’oˆ shaw paˇ-eu jeˬ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-awˇ neh jiˇ duꞈ yawˇ ni ya haw-eu meh. Aˬ dui yaw muiˬ-ehˇ pyehˆ tseˇ-awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ tsaˬ-eu jeˬ yaw shuiꞈ heu Jaˇliꞈ-euˬ tsaˬ-eu jeˬ kuˆ lawˆ-ahˇ uiˬ laˇ-eu yaw duˬ baw meh. Teu loꞈ-ehˇ leh jeh-eu teu aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ-eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ nga?

17, 18. Muiˬ-eu shawˇ-eu yaw sahˇ aˬ dui-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ caw baˬ nehˬ-eu nga?

17 Miˬyehˇ-euˬ yaw sahˇ aˬ dui neh dzaw taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ noeˬ mawˇ nya ni caw ba nehˬ meh lehˇ Yeˬsuˇ mehˬ-eu meh. (Yoˇhaˬ 14:25, 26) Heu naˇ aˬ dui tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh aˬ joˆ-ehˇ caw ba-eu nga? Mehˇ nmˇ Piˇteuˬ neh puˬ haw laꞈ-euˬ jeˬ-ahˇ shaˇ noeˬ haw kaˇ-euˇ. 1970 k’oꞈ-ahˇ aˬ yawꞈ 19 k’oꞈ byahˇ-awˇ Eˬgaˬlamˬ miˇ k’ahˬ-euˬ Beˬdeˬlaˇ-ahˇ mˇ iˇ-euˬ maˬ myahˇ laˇ mi na-ehˇ tiˬ nymˇ maˬ doe maˬ doe-ehˇ tsaꞈ gaˬ iˇ gaˇ mehˬ mahˬ g’awˬ mahˇ ni tsoꞈ-eu aˬ da da haˇ tiˬ g’aˬ-ahˇ ya mawˇ-awˇ nawˇ Jaˇliꞈ-ahˇ g’oˆ shaw mawꞈ miˇ-a laˬ lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. Teu g’aˬ naˇ Yuˇdaˆ saˬ laˬ tiˬ g’aˬ pyeuꞈ-awˇ zaˬ guˬ tiˬ g’aˬ aˬ yawꞈ-ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ-eu lehˇ ehˇ-eu miˇ neh aˬ yawꞈ tsawˬ guˆ iˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ Piˇteuˬ-ahˇ nya ngaˇ laˬ lehˇ jahˇ haw-eu g’aˇ duˬ “Daˬyeˬlaˇ sahˬ boꞈ-ahˇ aˬ jeˬ daw neh boꞈ-euˬ lehˇ si nya ma loˇ li-oˬ?” lehˇ naˇ haˬ-euˬ meh. “Tiˬ tsehˆ naˇ Eˇlaˬme dawˬ neh boꞈ-euˬ meh lehˇ” Piˇteuˬ ehˇ nehˬ-euˬ meh. “Saˬ laˬ teu g’aˬ naˇ ngaˇ dawˬ k’oꞈ teu aˬ joˆ-ehˇ biꞈ nehˬ nya-eu nga lehˇ zahˬ leˇ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k’awꞈ aˬ yawꞈ naˆ maˬ tseˇ zahˬ leˇ taˬ-euˬ naˇ ngaˇ ma dawˬ k’oꞈ teu aˬ joˆ-ehˇ bi nehˬ nya-euˬ nya lehˇ?” “Ngaˇ iˇ kahˇ-ahˇ g’oꞈ iˇ-awˇ myahˇ laˇ-euˬ Loꞈ-eu nymˇgoˇ hawˇ-eu Noeˬlaˇ-awˬ! paˇ dmˬ-ahˇ poˆ tseˇ haw ngeh Daˬyeˬlaˇ sahˬ boꞈ Eˇlaˬme dawˬ neh boꞈ-euˬ lehˇ dzawˇ neh taˬ-euˬ sahˬ boꞈ aˇ deuˆ-ahˇ poˆ mawˇ-euˬ ma” lehˇ ehˇ-eu meh. (Daˬyeˬlaˇ 2:4) Ngeuˇ meh muiˬ-eu shawˇ-eu yaw sahˇ heu naˇ gaˇ hu aˬ dui neh gui-awˇ myawˬ gahˬ-euˬ kuˆ lawˆ-ahˇ dawˆ ahˇ taˬ-euˬ gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ noeˬ doˆ laˇ ni caw ba nehˬ nya-eu meh.—Luˇkaꞈ 12:11, 12; 21:13-15.

18 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ-euˬ tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-awˇ guiˬ lahˬ huiˬ naˇ aˬ dui myawˬ gahˬ-euˬ kuˆ lawˆ-ahˇ yuˇ taˬ daˆ leꞈ mawꞈ meh. Teu loꞈ-ehˇ jahˇ naˇ aˬ dui nui ma laꞈ k’oeˇ aˬ cawˬ deuˬ-ahˇ mehˬ nehˬ-eu g’aˇ duˬ lehˬ hmˬ luꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ-eu meh.

Nawˬ-euˬ myawˬ gahˬ-ahˇ haw piˇ

19. Aˬ jeˬ miˇ neh yaw sahˇ paw-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ ya haw piˇ-eu nga?

19 Heu kawˆ laꞈ k’oeˇ yaw sahˇ paw-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu aˬ dui g’aˇ duˬ aˇ naˆ ni aˇ yehˇ huiˬ nga lehˇ ya dzaw-euˬ ma. Ehˇ k’awꞈ Saˬdaˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ heu neh aˬ dui myawˬ gahˬ heu-ahˇ gaˬ-eu jeˬ maˬ ya bi teˬ iˇ ni ya yahˇ-eu meh. Aˬ dui maˬ yahˇ naˇ pyuˇ g’awˬ mya ni biꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ-eu gaˇ dehꞈ dzaˬ laˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ yuꞈ maˆ maˆ-eu myawˬ gahˬ deuˬ neh k’ahˬ sehˇ jehˆ-eu heu deuˬ neh bi g’eu pyawˇ nya-eu meh. Kuiˇ laꞈ Yoˇhaˬ miˇ tsaˬ hawˇ-eu miˇ tsaˬ heu neh biꞈ-eu jeˬ naˇ g’awˬ myahˇ maˬ g’eh-ehˇ byoˆ iˇ jiˇ meh lehˇ saˇ tiˇ biꞈ-eu meh. (1 Yoˇhaˬ 2:15-17) Teu baˬ da neh aˬ dui guiˬ lahˬ huiˬ-awˇ yaw sahˇ paw-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ bo saˆ daˆ leꞈ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh.

20. Nawˬ-euˬ yaw sahˇ paw-euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ-ahˇ haw piˇ-eu g’aˇ duˬ nawˇ aˬ jeˬ jahˇ-eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ leˬ?

20 Miˬyehˇ-euˬ Miˇk’ahˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ laˆ teˬ laˇ-eu jeˬ-ahˇ nui ma keuˆ laꞈ k’oeˇ ya byehˇ dzeh-eu meh. Nui ma keuˆ-eu laꞈ k’oeˇ leh jeh-awˇ tsaꞈ gaˬ Miˬyehˇ gaˇ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ taˬ bi cawˆ iˇ. Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ-euˬ tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ poˆ daˆ leꞈ. Nawˇ teu loꞈ-ehˇ jahˇ naˇ “smˇ k’oeˬ maˬ k’oeˬ leˇ nya boeˬ coeˇ maˬ coeˇ leˇ nya-eu mˬ k’oeˇ taˆ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ” taˬ duˬ-ahˇ laˆ uiˬ taˬ-awˇ “pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ k’aˇ poˆ uiˬ taˬ-euˬ tsahˇ-ahˇ naw maꞈ-euˬ nui ma jaˆ tehꞈ-a.”—Luˇkaꞈ 12:33, 34.