1, 2. (a) Jehovah sinin kan hmuhmi a sunglawi tukmi thlaraulei rothil pathum cu zei hna dah an si? (b) Hi capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

JEHOVAH cu van le vawlei ah a rum bikmi a si. Zeizong vialte hi amah ta an si dih. (1 Chan. 29:11, 12) Jehovah nih mi  vialte cungah siannak a langhter. Thlarualei rothil tampi a kan pek caah kan i lawm tuk. Mah lak i cheukhat cu zei hna dah an si? (1) Pathian Pennak, (2) phungchim rian le (3) Baibal ah kan hmuhmi a sunglawi tukmi biatak hna an si. Asinain kan i ralrin lo ahcun mah rothil hna a sunlawi zia kha kan philh khawh i a thlau hmanh kan thlau khawh. Jesuh nih “nan ro umnak ah nan lung zong a um zungzal ko lai” tiah a ti, cucaah mah rothil pawl a sunlawi zia le kan sunsaknak kha kan i cinken zungzal a hau.—Luka 12:34.

² Pennak, phungchim rian le biatak kha zeitindah kan sunsak zungzal khawh i zeitindah kan i lawmhnak kan langhter khawh ti kha i ruah hna u sih. Thlaraulei rothil kan  sunsaknak zeitindah kan ṭhanter khawh ti zong ṭha tein ruat.

3. Jesuh chimmi bianabia chung i mipa nih a sunglawi tukmi lungvar pakhat kha cawk awkah zei tuah dah a duh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

³ Matthai 13:45, 46 rel. Jesuh nih lungvar a kawlmi pa bianabia kong a chim. Nikhat cu a hlanah a rak hmuh balmi lungvar vialte nakin a sunglawi deuhmi lungvar pakhat kha a hmuh. Mah lungvar kha a duh tuk caah a rak cawkmi vialte kha a zuar dih. Mah lungvar cu a caah zeitluk in dah a sunlawi ti kha na mitthlam ah na cuanter kho maw?

4. Pennak caah zeidah tuah kan duh?

⁴ Jesuh chimmi bianabia in zeidah kan cawn khawh? Pathian Pennak biatak cu a sunglawi tukmi mah lungvar bantuk kha a si. Lungvar a sunsakmi pa bantukin Pathian Pennak kha kan sunsak ahcun Pathian Pennak tangah kan um khawh zungzal nakhnga zei thil paoh hlawt kan duh ko lai. (Marka 10:28-30 rel.) Cutin a tuahmi mi pahnih kong kha zohhmanh hna u sih.

5. Zakia nih Pennak caah zeidah tuah a duh?

⁵ Zakia cu ngunkhuai khawltu pakhat a si. Mi sinin a ding loin tangka a lak caah anih cu mirum a si. (Luka 19:1-9) Asinain nikhat cu Jesuh nih Pennak kong a chimmi kha a theih. A theihmi cawnpiaknak kha a duh tuk caah a nunning i thlen a duh. Cucaah Zakia nih hitin a ti: “Bawipa, ngai hmanh, misifak caah ka ngeihmi thil hnarcheu ka pek lai; cun ka hlenmi hna an um ahcun a let li in ka cham ṭhan hna lai.” Zakia nih mi sinin a lakmi tangka kha a pek ṭhan hna i hakkauhnak kha a hlawt.

6. Nu pakhat nih zei bantuk thlennak dah a tuah, zeicah?

⁶ A luanciami kum tlawmpal lioah nulenu aa duhmi pakhat nih Pathian Pennak kong kha a rak theih. Anih cu nulenu, palepa aa duhmi hna nih tinvo an hmuh nakhnga rian a ṭuanmi bu i haotu a si. Asinain Baibal a hlathlai i Pathian Pennak a sunlawi zia kha a hun hngalh tikah a nunnak ah thlennak nganpi tuah ka hau ti kha a hngalh. (1 Kor. 6:9, 10) Jehovah a dawtnak ruangah a ṭuannak bu in a chuak i nulenu pehtlaihnak zong a tuah ti lo. 2009 ah tipil a ing i a hmaikum ah hmaanhmaan hmaikal a hung ṭuan. A ṭhalomi duhnak nakin Jehovah a dawtnak cu a ṭhawn deuh tuk caah a nunnak ah cu bantuk thlennak nganpi kha a tuah khawh.—Mar. 12:29, 30.

7. Pathian Pennak kan sunsaknak kha zeitindah kan kilven khawh?

⁷ Pathian Pennak tangah kan um khawh nakhnga kan lak i tam deuh nih cun kan nunnak ah thlennak kan rak tuah. (Rom 12:2) Asinain mah lawngin a za rih lo. Thilri chawva duhnak asiloah pumsa duhnak ti bantuk ruangah Pennak kan sunsaknak kha kan zorter awk a si lo. (Ptb. 4: 23; Matt. 5:27-29) Pathian Pennak sunsak chin awkah Jehovah nih a dang a sunglawimi rothil pakhat a kan pek.

8. (a) Paul nih phungchim rian kha ‘tlak-um ah rawnmi thlarau rothil’ in zeicah a langhter? (b) Phungchim rian a sunsakmi kha Paul nih zeitindah a langhter?

⁸ Jesuh nih Pathian Pennak kong thawngṭha chim awk le cawnpiak awkah rian a kan pek. (Matt. 28:19, 20) Lamkaltu Paul nih phungchim rian kha tlak-um chung i sanhmi rothil in a rak langhter. (2 Kor. 4:7; 1 Tim. 1:12) Kannih cu mitlinglo kan si caah tlak-um bantuk kan si. Asinain kan chimmi thawngṭha tu cu a sunglawi tukmi rothil bantuk a si, zeicahtiah mah nih kanmah le kan bia a ngaimi hna kha zungzal nunnak a kan hmuhter khawh. Cucaah Paul nih hitin a chim: “Hi vialte hiti in ka tuah cu thawngṭha ruangah khan a si, cu thawngṭha cu mi vialte ka hrawm khawh hna nakhnga ka duh caah a si.” (1 Kor. 9:23) Paul cu Pathian Pennak kong midang cawnpiak awkah fakpi in aa zuam. (Rom 1:14, 15; 2 Timote 4:2 rel.) Thawngṭha a sunsakmi nih a fakmi hremnak lak hmanhah phungchim zungzal awkah a bawmh. (1 Thes. 2:2) Paul nih phungchim rian a sunsakmi kha zeitindah kan i zohchunh khawh?

9. Phungchim rian kan sunsaknak langhter khawh ning lam cheukhat cu zei hna dah an si?

⁹ Paul nih phungchim rian a sunsaknak a langhterning lamkhat cu midang sin phungchim dingin caanṭha a kawlnak thawngin a si. Paul le a hmasa Khrihfa hna bantukin innkhat hnu innkhat, zapi lak le khoika hmun paohah thawngṭha kan chim. (Lam. 5:42; 20:20) Mi tam khawh chung tam sin phungchim khawhnak lam kha kan kawl. A si khawh ahcun manhcaan hmaikal asiloah hmaanhmaan hmaikal hna kan ṭuan kho. Holh dang kan cawng kho, cun kan ram chung i hmun dang asiloah ramdang hmanhah kan i ṭhial kho.—Lam. 16:9, 10.

10. Irene cu thawngṭha chimnak rian ah aa zuam caah zei ṭhatnak dah a hmuh?

¹⁰ United States ah a ummi, innchunghawi a ngei lomi unaunu Irene nih Russia holh a hmangmi hna sin thawngṭha chim kha a duh tuk. Cucaah 1993 ah New York Khualipi i Russia holh a hmangmi phu ah aa tel ve. Mah lio caan ah thawngthanhtu 20 hrawng lawng an um rih. Kum 20 a rauh hnuah Irene nih “Russia holh kha ṭha tein ka holh thiam rih lo” tiah a ti. Asinain Jehovah nih Irene le a dang thawngthanhtu hna i an lungthawhnak kha thluachuah a pek. Cucaah atu ah cun New York Khualipi ah Russia holh a hmangmi Khrihfabu paruk a um cang. Irene nih mi tampi kha  Baibal a cawnpiak hna i mah lakin 15 cu tipil an ing cang. Cheukhat cu Bethel, hmaikal le Khrihfa upa rian hna an ṭuan. Irene nih “mah tlukin nuamhnak a ka pe kho hngami a dang hmuitinh zeihmanh a um lo” tiah a ti. Irene nih phungchim rian kha a sunsak tuk.

11. Harnak lakah phung kan chim zungzalmi nih zeidah a chuahter lai?

¹¹ Phungchim rian kha kan sunsak ahcun lamkaltu Paul bantukin hremnak lak hmanhah phung kan chim zungzal lai. (Lam. 14:19-22) Tahchunhnak ah, 1930 in 1944 karah United States i unau pawl cu hremnak fakpi in an tong. Asinain Paul bantukin phung an chim zungzal ko. Nawlngeitu pawl nih phungchim rian an khenkham tikah biaceihnak zung ah an kai i teinak tampi an hmu. 1943 ah Unaupa Knorr nih U.S. Biaceihnak Zungpi in an hmuhmi teinak pakhat kong kha hitin a chim: “Teinak kan hmuhmi cu unau pawl nan i zuamnak thawngin a si. Thawngthanhtu pawl nih phung nan chim lengmang lo ahcun biaceihnak zung ah chuahpi dingmi a kong zeihmanh a um lai lo. Vawleicung pumpi ah a ummi thawngthanhtu pawl nih phung nan chim zungzal ruang le hremnak ton caan ah nan lung a dongh lo ruangah a si. Bawipa miphun nih fek tein nan dir caah teinak kan hmuhmi a si.” A dang ram i unau pawl zong nih cu bantuk teinak kha an hmuh ve. Phungchim rian kan sunsakmi nih hremnak kha a kan teiter khawh.

12. Zei tuah awkah dah bia na khiah?

¹² Phungchim rian kan sunsak ahcun suimilam zeizat dah report kan pek lai timi kong lawngah kan lungre a thei lai lo. ‘Thawngṭha chim kha kan liim’ khawh nakhnga kan si khawh chungin kan i zuam lai. (Lam. 20:24; 2 Tim. 4:5) Asinain midang kha zeidah kan cawnpiak hna lai? Pathian sinin kan hmuhmi a dang rothil hi zohhmanh hna u sih.

13, 14. Matthai 13:52 i Jesuh chimmi “thil khonnak” cu zeidah a si, zeitindah kan khahter khawh?

¹³ Jehovah nih a kan pekmi a pathumnak rothil cu kan hngalhmi biatak vialte hi a si. Jehovah cu biatak Hrampi a si. (2 Sam. 7:28; Salm 31:5) Anih cu a siangmi kan Pa a si bantukin mah biatak kha hngalhter a kan duh. A Bia Baibal le Bupi chuahmi cauk pawl kan relnak thawngin, civui le zarh fatin tuahmi pumhnak ah kan i telnak thawngin biatak tampi kan hngalh khawh. Cutin biatak tampi kan khon tikah Jesuh nih “thil khonnak chungin thilthar he, thilhlun he a chuah lengmangtu” tiah a auhmi bantuk kan si lai. (Matthai 13:52 rel.) Thuhmi ro kawl bantukin biatak kha kan kawl ahcun Jehovah nih kan “thil khonnak” a khah nakhnga a kan bawmh lai. (Phungthlukbia 2:4-7 rel.) Cutin zeitindah kan kawl khawh?

¹⁴ Baibal le Bupi chuahmi ca pawl kha hmaan tein rel le ṭha tein hlathlai a hau. Mah nih a hlanah kan rak hngalh lomi biatak “a thar” pawl kha hngalh awkah a kan bawmh lai. (Josh. 1:8, 9; Salm 1:2, 3) 1879, July ah chuahmi a hmasa bik Vennak Innsang nih biatak kha belh tampi lakah aa thupmi pangpar he a tahchunh. Mi pakhat nih cu bantuk pangpar kha hmuh awkah ṭha tein a kawl a hau. A hmuh tikah pangpar pakhat lawngin a hna a ngam awk a si lo. Pangpar tampi in a hmuh khawh nakhnga a kawl lengmang awk a si. Cu bantukin biatak pakhat lawng kan hngalhmi in kan hna a ngam awk a si lo. Biatak tam chinchin in kan hmuh khawh nakhnga lungtho tein kan kawl zungzal awk a si.

15. Zeicah biatak cheukhat kha a “hlun” tiah kan ti, na sunsak khunmi biatak cheukhat cu zei hna dah an si?

¹⁵ Baibal kan hun hlathlai tikah a ṭha tukmi biatak cheukhat kan hun hngalh. A hmasa i kan hngalhmi an si caah mah biatak kha a “hlun” tiah kan ti khawh. Mah lak i cheukhat cu zeidah an si? A hramthawk ah Jehovah cu Sertu a si i minung caah tinhnak a ngei ti kha kan hngalh. Sualnak le thihnak in kan luat khawh nakhnga Pathian nih a Fapa tlanhnak man raithawinak a kan timhpiak ti zong kan hngalh. Cun Pathian Pennak nih sifah harnak vialte a donghter lai i daihnak le nuamhnak in a khatmi vawlei ah zungzal in kan nung lai ti zong kan hngalh.—Johan 3:16; Biat. 4:11; 21:3, 4.

16. Baibal biatak kan hngalhthiam ning thlen a si tikah zeidah kan tuah a herh?

¹⁶ A caan ah Baibal chimchungbia pakhat asiloah Baibal caang pakhat kan hngalhthiam ning cu thlen a si men lai. Mah tikah mah thlennak kong kha hlathlai awk le ṭha tein ruah awkah a caan pek cu a biapi. (Lam. 17:11; 1 Tim. 4:15) Hngalhthiam ning a hlun le a thar ah a bik in an i dannak lawng si loin hngalhthiamnak thar i a kong a dikthliar hngalhthiam zong a herh. Cu bantuk hlathlainak nih kan thil khonnak ah biatak a thar kha him tein a kan khonter khawh lai. Cutin tuah cu zeicah a ṭhat?

17, 18. Thiang thlarau nih zeitindah a kan bawmh khawh?

¹⁷ Kan rak hngalhmi a kong hna kha i cinken awkah Pathian thlarau nih a kan bawmh khawh tiah Jesuh nih a kan cawnpiak. (Johan 14:25, 26) Mah nih thawngṭha kan chim tikah zeitindah a kan bawmh  khawh? Unaupa Peter hmuhtonnak hi ruathmanh. 1970 i kum 19 a si ah Britain Bethel ah Pathian rian a hun ṭuan. Innkhat hnu innkhat phungchim a kal lioah a kum a upa tuk rih lomi, khahmul aa zuahmi pa he an i tong. Mah pa kha Baibal kong hngalhthiam na duh maw tiah a hal. Mah pa cu Judah mi rabbi pakhat a si i mah mino pa nih Baibal kong cawnpiak khawh ding cu a khuaruah a har. Peter kha hneksak duh ah “ka naupa, Daniel Baibal cauk kha zei holh in dah an ṭial?” tiah a hal. Peter nih “a cheu cu Aramic holh in an ṭial” tiah a leh. “A phi ka hngalh caah mah rabbi pa cu a khuaruah a har. Asinain kei cu ka khuaruah a har lo. A phi kha zeitindah ka hngalh? Inn ka ṭin tikah a luancia thla hna i Vennak Innsang le I Hlau! mekazin ah ka kawl i Daniel cauk cu Aramic holh in ṭialmi a si tiah a fiantermi capar kha ka hmuh.” (Dan. 2:4) A hlanah ah kan rak rel i kan thil khonnak ah kan chiahmi a kong hna kha i cinken dingin thiang thlarau nih a kan bawmh khawh.—Luka 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Jehovah sinin kan hmuhmi biatak kha kan sunsak i mah cungah kan i lawmh ahcun kan thil khonnak ah rawn chap zungzal kha kan duh ko lai. Cutin tam deuh in kan rawn ahcun midang cawnpiak awkah timhcia kan si lai.

19. Thlaraulei rothil hna kha zeicah kan kilven awk a si?

¹⁹ Hi capar in thlaraulei rothil sunsak cu zeitluk in dah a biapit ti kha kan hngalh cang. Asinain Satan le hi vawlei ruangah mah rothil kan sunsaknak kha zorter lo awkah kan i ralrin a hau. Kan i ralrin lo ahcun rian ṭha, nun nuam tein khuasak le thilri chawva i porhlawtpi duhnak ti bantuk nih kan lungthin a vaivuanhter khawh. Lamkaltu Johan nih hi vawlei le vawleicung i mi nih an duhmi thil vialte cu a rauhhlan ah an lo cang lai tiah ralrin a kan pek. (1 Johan 2:15-17) Cucaah thlaraulei rothil hna kha sunsak in kilven zungzal a hau.

20. Tharaulei rothil kilven awkah zei tuah dingin dah bia na khiah?

²⁰ Pathian Pennak na sunsaknak a zorter khomi zei bantuk thil hmanh kha lungtho tein hlaw. Lungtho tein phungchim law mah rian na sunsaknak kha zeitikhmanh ah tlauter hlah. Baibal biatak kha lungtho tein kawl zungzal. Cutin na tuah ahcun vancung i na rothil cu a karh lai. “Vancung . . . ah cun mifir nih an fir kho hna lo i rungrul nih an ei khawh hna lo caah a zor lei an panh bal lai lo. Cun nan ro umnak ah nan lung zong a um zungzal ko lai.”—Luka 12:33, 34.