1, 2. (a) Nkia tusalu tatu twamfunu kekutuvananga o Yave? (b) Nkia diambu tubadika mu longi diadi?

YAVE i muntu osundidi e kimvuama mu nsema wawonso. Lekwa yawonso ina mu nza i yandi. (1 Tusansu 29:11, 12) Kansi, Yave osonganga ntim’amvevo kw’awonso. Tuvutulanga kikilu matondo wau kekutuvananga tusalu twayingi twa mwanda. Nkia tusalu twatu? (1) Kintinu kia Nzambi, (2) Salu kia samuna e nsangu zambote ye (3) ludi kitukanga muna Diambu diandi. Kansi, avo ke tuyikebele ko, kuna kulanda tulenda vilakana o mfunu wa tusalu twatu. Tufwete sungamenanga o mfunu wa tusalu twatu yo wokesa zola kweto muna tusalu twatu kadi nze una Yesu kavova, “kuna kwina lusalu lweno, i kuna mpe kukala ntima mieno.”—Luka 12:34.

² Yambula twabadika una tulenda kwamanena wokesa o zola yo luyangalalu lweto muna Kintinu, muna salu kia samuna e nsangu zambote ye muna ludi. Ekolo tulongokanga, yindula  una olenda wokesela zola kwaku muna tusalu twatu twa mwanda.

3. Adieyi kavanga o muntu oyikwanga muna nona kia Yesu mu sumba pelola mosi? (Tala e fwaniswa kuna lubantiku lwa longi.)

³ Tanga Matai 13:45, 46. Yesu wayika nona kia muntu mosi ona wasumbanga yo teka pelola. Lumbu kimosi, wasolola pelola yantalu kikilu lutila zina kateka kala zau. O muntu ndioyo wayangalela kikilu e pelola yayina. Muna kuma kiaki, wateka yawonso kakala yau kimana kasumba yo. Nga olenda yindula o mfunu yakala e pelola yayina kwa yandi?

4. Adieyi tufwete vanga avo tuzolanga Kintinu?

⁴ Adieyi tulenda longoka muna nona kia Yesu? E ludi kia Kintinu kia Nzambi kina nze pelola yayina yantalu. Avo tuzola e Kintinu nze una muntu ndioyo kazolela e pelola, tukala ye luzolo lwa vanga nsobani zampwena kimana twakituka yo kwamanana kala nkangu a Kintinu. (Tanga Maku 10:28-30.) Yambula twafimpa dina wantu wole bavanga.

5. Adieyi Zakai kavanga mu kuma kia Kintinu?

⁵ Zakai nkwa mpaku kakala. Wakituka mvuama muna nzimbu kalombanga kwa wantu. (Luka 19:1-9) Kansi lumbu kimosi, Zakai wawa mana Yesu kavovanga mu kuma kia Kintinu. Wayangalela kikilu mana kawa ye wabaka e nzengo za vanga nsobani muna zingu kiandi. Wavova vo: “E Mfumu, e bula-kati kia salanganu yame, se mvana kio kw’asukami, konso kina yakutumuna kwa muntu, iyá ikumvutulwila.” Zakai wavutula e nzimbu kayiyanga kwa wantu yo yambula e fu kia loko.

6. Nkia nsobani nkento mosi kavanga? Ekuma kavangila nsobani zazi?

⁶ Vava nkento mosi kawa e nsangu za Kintinu mu mvu miaviokele, fu kia lekana ye akwandi akento kakala kiau. Mfumu a buka mpe kakala kiavavanga vo wantu bakala yo nswa wa sompana ye akwau akala yovo akento. Kansi, vava kayantika longoka Nkand’a Nzambi yo longoka oma Kintinu kia Nzambi, wabakula vo kafwete vanga nsobani zampwena muna zingu kiandi. (1 Korinto 6:9, 10) Wau vo watoma zolanga Yave, wavaika muna buka kiakina yo yambula e fu kia lekana ye nkwandi nkento. Wavubwa muna mvu wa 2009. Muna mvu walanda wakota muna salu kia kimviti a nzila a ngonde ke ngonde. Wavanga nsobani zazi kadi o zola kwandi muna Yave kwasunda konso zolela yambi kakala yau.—Maku 12:29, 30.

7. Aweyi tulenda wokesela zola kweto muna Kintinu kia Nzambi?

⁷ Muna kala nkangu a Kintinu kia Nzambi, ayingi muna yeto twavanga nsobani zampwena muna zingu. (Roma 12:2) Kansi e ndwan’eto ke yafokokele ko. Ke tufwete yambula ko vo zola muna mavua yovo mavangu  ma zumba mayoyesa zola kweto muna Kintinu. (Ngana 4:23; Matai 5:27-29) Yave watuvana lusalu lwankaka lwamfunu mu kutusadisa twawokesa zola kweto muna Kintinu kia Nzambi.

8. (a) Ekuma Paulu wa ntumwa kayikila e salu kieto kia umbangi vo ‘lusalu muna yinzu ya tuma’? (b) Aweyi Paulu kasongela vo wazolanga e salu kia umbangi?

⁸ Yesu watuvana kiyekwa kia samuna yo longa wantu e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi. (Matai 28:19, 20) Paulu wa ntumwa wayikila e kiyekwa kiaki vo tusalu tunatinwanga muna kinzu kia tuma. (2 Korinto 4:7; 1 Timoteo 1:12) Wau vo tu wantu alembi lunga, tuna nze kinzu kiaki kia tuma. Kansi, e nsangu tusamunanga zina nze tusalu twantalu kadi zilenda kutuvana moyo a mvu ya mvu kumosi ye awana betambulwilanga zo. Ekiaki i kuma Paulu kavovela vo: “Mvanganga mawonso mu kuma kia nsangu zambote, kimana yasamuna zo kw’akaka.” (1 Korinto 9:23) Paulu wavanga mawonso kalenda mu longa akaka oma ma Kintinu kia Nzambi. (Tanga Roma 1:14, 15; 2 Timoteo 4:2.) O zola kwandi muna nsangu zambote kwamfila mu kwamanana sila umbangi kana una vo wabangikwanga. (1 Tesalonika 2:2) Aweyi tulenda tanginina o zola kwa Paulu muna salu kia samuna e nsangu zambote?

9. Nkia mpila tulenda songela zola kweto muna salu kia umbangi?

⁹ Imosi muna mpila Paulu kasongela zola kwandi muna salu kia umbangi i sadilanga konso lau mu longa akaka. Nze Paulu ye Akristu muna tandu kiantete, yeto mpe tusamunanga e nsangu zambote muna nzo ke nzo, muna fulu yandonga ye konso fulu tulenda wana o wantu. (Mavangu 5:42; 20:20) Tuvanganga mawonso tulenda mu sila umbangi kwa wantu ayingi. Avo dilendakana, tulenda sala nze aviti a nzila ansadisi yovo aviti a nzila a ngonde ke ngonde. Tulenda mpe longoka ndinga yankaka yovo kwenda sadila ku zunga yovo ku nsi yankaka.—Mavangu 16:9, 10.

10. Nkia nsambu mpangi Irene katambula wau kayivana muna salu kia samuna e nsangu zambote?

¹⁰ Mpangi Irene una vo mpumpa, ozingilanga kuna Estados Unidos, wakala ye tima dia samuna e nsangu zambote kwa wantu bevovanga e ndinga ya esi Rússia. Muna kuma kiaki, muna mvu wa 1993, wayikama e buka kia ndinga yayi kuna mbanz’a Nova York. Muna kolo kiakina, ateleki 20 kaka bakala muna buka kiaki. Vioka mvu 20, Irene wavova vo: “Yamu wau yakinu longoka e ndinga ya esi Rússia.” Kana una vo i wau, Yave okunsadisanga kumosi ye ateleki ankaka mu kwamanana sila umbangi kwa wantu muna ndinga yayi. Muna kuma kiaki, o unu vena ye nkutakani sambanu za ndinga Russo kuna Nova York. Mpangi  Irene walongoka Nkand’a Nzambi yo wantu ayingi, 15 muna yau bavubwa. Akaka muna yau besadilanga kuna Betele, akaka aviti a nzila ye akuluntu. Mpangi Irene wavova vo: “Vava iyindulanga e salu yankaka ndenda sala muna zingu kiame, kimonanga kana kimosi ko kiadi kuntwasila kiese kiayingi nze kina imonanga.” Mpangi Irene otoma yangalelanga e salu kiandi.

11. Nkia nluta tuvuanga vava tukwamanananga sila umbangi kana nkutu vava tubangikwanga?

¹¹ Avo tuyangalela uselo weto, tukala nze Paulu wa ntumwa yo kwamanana sila umbangi kana nkutu vava tubangikwanga. (Mavangu 14:19-22) Kasikil’owu, tuka muna mvu wa 1930 yakuna mvu wa 1944, e mpangi zeto kuna Estados Unidos mpasi zayingi bamweswanga. Kana una vo i wau, bakwamanana sila umbangi. Vava ayadi bavava kubasima, mpangi zeto banata e diambu diadi kuna mbazi a nkanu yo sunda. Muna mvu wa 1943, mpangi Knorr wayika mfundu mosi twasunda kuna mbazi a nkanu anene ya Estados Unidos. Wavova vo kele vo ampangi bayambula sila umbangi, ke vadi kala diambu ko twadi nata kuna mbazi a nkanu. Wakudikila vo mu kuma kia diambu diadi, owau mpangi zayingi mu nz’amvimba bena ye luvevoko lwa sila umbangi. Ampangi mu nsi zankaka basunda mpe mfundu miau mimosi kuna mbazi a nkanu. O zola kweto muna salu kia Yave kukutusadisa mu lembi yambula vo lubangamu lwatusima mu sila umbangi.

12. Nkia kani una diau?

¹² Avo tuyangalelanga e salu kieto kia umbangi, ke tutokanena kaka lutangu lwa ola ko tuvana ku nsuk’a ngonde, kansi tuvanga mawonso tulenda mu sila ‘e nsangu zambote umbangi una ufwene.’ (Mavangu 20:24; 2 Timoteo 4:5) Nkia mambu tufwete longa kw’akaka? Yambula twabadika lusalu lwankaka kekutuvananga o Nzambi.

13, 14. Nkia “lundilu dia lusalu” kayika o Yesu muna Matai 13:52? Aweyi tulenda zadisila e lundilu diadi?

¹³ Lusalu lwantalu kekutuvananga o Nzambi i ludi tulongwanga. Yave i Tuku dia ludi. (2 Samuele 7:28; Nkunga 31:5) Wau vo Yave Se dianzodi, ozolele vo twazaya e ludi kiaki. Tulongokanga e ludi kiaki vava tutanganga e Diambu diandi, nkanda mieto ye vava tulungananga muna tukutakanu twampwena ye twakete. Avo tukwamanene longoka malongi mama, tuvua kina Yesu kayikila vo “lundilu” dia malongi, ‘mana mampa ye mana mankulu.’ (Tanga Matai 13:52.) Avo tuvava e ludi nze una tuvavilanga matadi mantalu, Yave okutusadisa mu zadisa e “lundilu” dieto. (Tanga Ngana 2:4-7.) Aweyi tulenda wo vangila?

¹⁴ Tufwete longokanga Nkand’a Nzambi ye nkanda mieto yo toma vavulula. Ediadi dikutusadisa mu solola e ludi “kiampa” kina ke twateka zaya ko. (Yosua 1:8, 9; Nkunga 1:2, 3) Eyingidilu diantete diavaikiswa mu ngonde a Yuli a mvu wa 1879, diatezanesa e ludi ye mvuma yaswekama vana kati kwa mbongo ambi. Muna solola e mvuma yayi, muntu kafwete yo vava ye sungididi kiawonso. Avo osolwele yo, ke yangalela kaka mvuma mosi ko. Okwamanana vava kimana kasolola diaka mvuma zankaka. Diau dimosi mpe yo yeto, ke tufwete sukila kaka ko mu mana twateka longoka. Tufwete kwamanana vava e ludi.

15. Ekuma tulenda yikila maka malongi vo ‘mankulu?’ Nkia longi otoma yangalelanga?

¹⁵ Vava twayantika longoka Nkand’a Nzambi, mambu mayingi mamfunu twalongoka. Tulenda mo yikila vo malongi ‘mankulu’ kadi i mau mantete twalongoka. Ameyi i maka malongi mama? Entete, twalongoka vo Yave i Mvangi eto ye una ye kani mu kuma kia wantu. Twalongoka mpe vo Nzambi watuma Mwand’andi ova ntoto mu fwa nze kimenga kia lukûlu kimana twavuluzua muna sumu ye lufwa. Twalongoka vo Kintinu kia Nzambi kifokola e mpasi ye tulenda zinga yakwele mvu ova ntoto muna luvuvamu ye kiese.—Yoane 3:16; Lusengomono 4:11; 21:3, 4.

16. Adieyi tufwete vanga avo umbakuzi weto wa Nkand’a Nzambi usingikilu?

¹⁶ Ezak’e ntangwa, umbakuzi weto mu kuma kia ungunza wa Nkand’a Nzambi yovo wa sono kia Nkand’a Nzambi usingikwanga. Avo diadi divangamene, diambote mu vaula e ntangwa mu longoka mana masingikilu yo toma mo badika. (Mavangu 17:11; 1 Timoteo 4:15) Ke tufwete vava kaka zaya ko e nswaswani vana vena umbakuzi wankulu ye umbakuzi wampa, kansi tufwete mpe sia e sungididi muna mambu masobelo muna umbakuzi weto wampa. Avo tuvangidi wo, umbakuzi wau wampa ukota muna lundilu dieto dia malongi ma Nkand’a Nzambi. Ekuma dinina diamfunu mu vanga e ngolo zazi?

17, 18. Aweyi mwand’avelela ulenda kutusadisila?

¹⁷ Yesu walonga vo mwand’avelela a Nzambi ulenda kutusadisa mu sungamena mambu twalongoka kala. (Yoane 14:25, 26) Aweyi dilenda kutusadisila vava tusamunanga e nsangu zambote? Badika nona kia mpangi mosi una ye nkumbu a Peter. Mvu 19 kakala miau vava kayantika sadila kuna Betele ya Grã-Bretanha muna mvu wa 1970. Lumbu kimosi vava kasilanga  umbangi mu nzo ke nzo, wawanana yo muntu mosi wakala ye nzevo zayingi wansunda mu kimbuta. Wanyuvula kana vo ozolele longoka Nkand’a Nzambi. O muntu ndioyo mfumu a dibundu dia Kiyuda kakala. Wafunga kikilu makasi wau vo nleke ndioyo wamvovesa vo olenda kunlonga Nkand’a Nzambi. Muna tonta Peter, muntu ndioyo wanyuvula vo: “Unzayis’eti, o nkand’a Daniele mu nkia ndinga wasonakenwa?” Peter wavova vo: “E yaka ndambu mu ndinga ya Ki-aramiti yasonekenwa.” Peter wavova vo “nlongi ndioyo wasivika kikilu wau yamvana e mvutu. Kansi, mono mpe yatoma sivika. Aweyi yazayila e mvutu za kiuvu kiaki? Vava yavutuka kuna nzo yo vavulula muna Eyingidilu ye Despertai! za ngonde zavioka, yasolola longi dimosi diavova vo nkanda Daniele mu ndinga ya Ki-aramiti wasonekenwa. (Daniele 2:4) Kieleka, o mwand’avelela ulenda kutusadisa mu sungamena mambu mana twatanga kala yo lunda mo muna lundilu dieto.—Luka 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Avo tuzolanga e ludi tulongwanga kwa Yave yo kumvutula matondo, tukwamanana kudikila e ludi kiaki muna lundilu dieto. Avo tuvangi wo, tukala twakubama mu longa akaka.

19. Ekuma tufwete vangila mawonso mu tanina tusalu tweto twa mwanda?

¹⁹ Mu longi diadi tulongokele o mfunu wa yangalelanga tusalu tweto twa mwanda. Kansi, tufwete kuyikeba kimana Satana ye nz’andi balembi kutufila mu kuluka o zola muna tusalu twatu. Avo ke tuyikebele ko, tulenda fwa e diya yo yantika vava e salu kifutanga nzimbu zayingi yo lota e ndozi za kala ye mavua mayingi. Yoane wa ntumwa watulukisa vo e nza ye yawonso ina mo, ke kolo ko vioka ivioka. (1 Yoane 2:15-17) Kiaki i kuma tufwete vutulwilanga matondo mu kuma kia tusalu tweto twa mwanda yo tanina to.

20. Adieyi ozolele kwamanana vanga mu tanina lusalu lwaku lwa mwanda?

²⁰ Kala ye luzolo lwa yambula konso lekwa kilenda kulula zola kwaku muna Kintinu kia Nzambi. Kwamanana samuna e nsangu zambote kuna vema kwawonso. Kuyambula ko vo zola kwaku muna salu kia umbangi kwayoya. Kwamanana vavulula e ludi kia Nkand’a Nzambi. Avo ovangidi wo, olundila “lusalu luna ke lusuka ko kuna zulu, kuna ke kufinama mwivi ko, ngatu fwasila nselele. Kadi kuna kwina lusalu lweno, i kuna mpe kukala ntima mieno.”—Luka 12:33, 34.