1, 2. (a) Ko e heigoa e tau koloa uho ne tolu ne mai ia Iehova? (e) Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu ki ai he vala tala nei?

KO IEHOVA ko ia ne monuina lahi mahaki he lagi mo e lalolagi katoatoa. Ha ha ia ia e tau mena oti kana. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 29:11, 12) Ka e mahani fakamokoi lahi a Iehova ke he tau tagata oti. Loto fakaaue mooli a tautolu ki a ia ha kua foaki mai e ia e tau koloa fakaagaaga loga ma tautolu! Ko e heigoa falu koloa nei? Putoia ai e (1) Kautu he Atua, (2) gahua fakamatala ha tautolu, mo e (3) tau kupu mooli uho i loto he Kupu haana. Ka nakai mataala a tautolu, to nimo fakahaga e tautolu e uho lahi he tau koloa nei. Lata a tautolu ke fakamanatu tumau ki a tautolu e uho lahi he tau mena ia ti fakahokulo e fiafia ki ai ha kua pehē a Iesu, “ko e mena ha i ai ha mutolu a koloa, ha ha i ai foki mo e ha mutolu a tau loto.”​—Luka 12:34.

² Kia fakatutala a tautolu ke he puhala ke tumau e malolō he ha tautolu a fiafia mo e loto fakaaue ma e Kautu, fekafekauaga,  mo e kupu mooli. He taute pihia e tautolu, manamanatu fakahokulo ke he puhala ka fakaholo ki mua e fiafia haau ke he tau koloa fakaagaaga nei.

3. Ko e heigoa ne makai e tagata he tala ha Iesu ke taute ke maeke ke fakatau aki taha e penina? (Kikite fakatino he kamataaga.)

³ Totou Mataio 13:45, 46. Talahau e Iesu e tala ke he tagata taane ne fakatau mo e fakafua e tau penina. Taha aho, moua e ia e penina ne mua atu e mitaki ke he falu penina ne kitia e ia fakamua. Manako lahi e tagata ke he penina ti fakafua e ia e tau mena oti haana ke fakatau aki. Maeke nakai a koe ke manamanatu ke he uho lahi he penina ia ke he tagata nei?

4. Ko e heigoa kua makai a tautolu ke taute ma e Kautu?

⁴ Ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he tala ha Iesu? Ko e mooli he Kautu he Atua kua tuga e penina uho lahi ia. Ka fiafia lahi a tautolu ke he Kautu tuga e tagata nei ne uho lahi e penina ki ai, to makai a tautolu ke toka kehe e tau mena oti ke maeke mo e ke fakatumau mo tau tagata he Kautu. (Totou Mareko 10:28-30.) Kitekite la tautolu ke he puhala ne taute pihia he tokoua e tagata.

5. Ko e heigoa ne makai a Sakaio ke taute ma e Kautu?

⁵ Ko Sakaio ko e telona. Ne maukoloa a ia ha ko e fofō mai he tau tupe he tau tagata. (Luka 19:1-9) Ka e taha aho, ne logona e Sakaio a Iesu ne tutala hagaao ke he Kautu. Fiafia lahi a ia ke he mena ne logona e ia ti manako ai ke hiki katoatoa. Pehē a ia: “Ko e Iki na e, kitiala, ko e veveheua ne fai e au haku a tau mena ke he tau tagata nonofogati; kaeke foki kua mamahi taha he tukumale age e au to taui atu ai lagafa e au.” Liuaki e Sakaio e tupe ne fofō e ia mai he tau tagata ti oti e mahani lotokai haana.

6. Ko e heigoa e tau hikihikiaga ne taute he taha fifine, ti ko e ha ne taute pihia e ia?

⁶ He logona he taha fifine he falu tau kua mole hagaao ke he Kautu, kua putoia a ia ke he fakafetuiaga nofo e fifine mo e fifine. Ko ia foki ko e pelesiteni he fakatokatokaaga ne tau ke moua e tonuhia ma e mahani fakasotoma. Ka kua fakaako e ia e Tohi Tapu ti iloa e uho he Kautu he Atua, mailoga e ia kua lata a ia ke taute e tau hikihikiaga lalahi mamahaki he moui haana. (1 Korinito 6:9, 10) Ha ko e fakaalofa haana ki a Iehova, ne toka e ia e fakatokatokaaga na ti fakamamutu e fakafetuiaga nofo e fifine mo e fifine. Papatiso a ia he 2009, ti paionia tumau a ia he tau hake. Taute e ia e tau hikihikiaga lalahi nei ha kua malolō e fakaalofa haana ki a Iehova ke he ha manako kelea ne ha ha ia ia.​—Mareko 12:29, 30.

7. Maeke fēfē a tautolu ke tumau e malolō he fiafia ke he Kautu he Atua?

⁷ Ke eke mo tau tagata he Kautu he Atua, tokologa a tautolu ne hiki katoatoa e tau momoui. (Roma 12:2) Ka e nakai koēnaia he tau ha tautolu. Nakai lata a tautolu ke fakaatā e fiafia ha tautolu ke he Kautu ke fakalolelole  he ha mena, tuga e manako lahi ke he tau koloa po ke tau manako he mahani feuaki. (Tau Fakatai 4:23; Mataio 5:27-29) Ke lagomatai a tautolu ke tumau e malolō he fiafia ha tautolu ke he Kautu he Atua, kua foaki mai foki e Iehova ki a tautolu e taha koloa uho lahi.

8. (a) Ko e ha ne fakamaama he aposetolo ko Paulo e gahua he fonua ha tautolu ko e “koloa . . . ke he tau kapiniu kelekele”? (e) Fakakite fēfē e Paulo kua fiafia a ia ke he feua haana?

⁸ Tuku mai e Iesu e kotofaaga ke fakamatala mo e fakaako e tala mitaki hagaao ke he Kautu he Atua. (Mataio 28:19, 20) Fakamaama he aposetolo ko Paulo e fekafekauaga ko e koloa i loto he tau kapiniu kelekele. (2 Korinito 4:7; 1 Timoteo 1:12) Ha kua nakai mitaki katoatoa a tautolu, kua tuga e tau kapiniu kelekele ia a tautolu. Ka ko e fekau ne fakamatala e tautolu kua tuga e koloa uho ha kua maeke ke fua mai e moui tukulagi ma tautolu mo lautolu ne fanogonogo ki a tautolu. Kakano haia ne pehē a Paulo: “Kua eke foki e au e mena nai ha ko e vagahau mitaki kia igatia fakalataha a [lautolu] mo au.” (1 Korinito 9:23) Gahua malolō a Paulo ke fakaako e falu hagaao ke he Kautu he Atua. (Totou Roma 1:14, 15; 2 Timoteo 4:2.) Ko e fiafia ke he tala mitaki kua lagomatai a ia ke tumau e fakamatala pete he fehagai mo e tau favale lalahi. (1 Tesalonia 2:2) Fifitaki fēfē e tautolu e fiafia ha Paulo ke he feua po ke, gahua fakamatala?

9. Ko e heigoa falu puhala ka fakakite e tautolu kua fiafia a tautolu ke he feua ha tautolu?

⁹ Taha puhala ne fakakite e Paulo kua fiafia a ia ke he feua haana ko e fakaaoga e tau magaaho oti ke tutala ke he falu. Tuga a Paulo mo e tau Kerisiano fakamua atu, talahau foki e tautolu e tala mitaki ke he tau tagata mai he taha fale ke he taha fale, he tau toloaga tagata, mo e ha matakavi ne liga moua e tautolu a lautolu. (Gahua 5:42; 20:20) Kumi e tautolu e tau puhala ke fakamatala ke he tau tagata tokologa. Ka maeke ia tautolu, liga paionia fakakū po ke paionia tumau a tautolu. Po ke liga fakaako e tautolu e taha vagahau, hiki ke he taha faahi he motu ni ha tautolu, po ke hiki foki ke he taha motu.​—Gahua 16:9, 10.

10. Ko e heigoa e tau aoga ne moua e Irene ha ko e eketaha haana ke talahau e tala mitaki?

¹⁰ Ko Irene ko e matakainaga fifine ne nakai faitaane ne nofo i United States, kua manako ke fakamatala e tala mitaki ke he tau tagata vagahau Rusia. He 1993, ne fakalataha a ia ke he matakau vagahau Rusia i New York City. He magahala ia, kavi ke he 20 ni e tagata fakailoa he matakau. Mole e 20 tau ne pehē a Irene, “Nakaila iloa mitaki au ke vagahau Rusia.” Ka kua lagomatai e Iehova a ia mo e falu tagata fakailoa ke fakamatala ke he tau tagata he vagahau ia. Ko e fua, kua ono e fakapotopotoaga Rusia mogonei i New York City. Fakaako e Irene e Tohi Tapu mo e tau tagata tokologa ti 15 ia lautolu ne papatiso. Falu ia lautolu ne eke mo tau tagata he Peteli, tau paionia, mo e tau motua. Pehē a Irene, “Ka manamanatu au ke he falu foliaga ane mai foli au ki ai, nakai fakaai au ke manatu to taha ka tamai e fiafia lahi ki a au.” Tokiofa mooli e Irene e gahua fakamatala haana!

11. Ko e heigoa e tau fua ka matutaki a tautolu ke fakamatala pete e favaleaga?

¹¹ Ka tokiofa e tautolu e gahua fakamatala ha tautolu, to tuga e aposetolo ko Paulo a  tautolu ti matutaki ke fakamatala pete ka favale ki a tautolu. (Gahua 14:19-22) Ma e fakatai, he vahāloto he tau 1930 mo e 1944, ne favale fakakelea ke he tau matakainaga ha tautolu i United States. Ka e matutaki agaia a lautolu ke fakamatala. He lali e tau tui ne mua ke taofi a lautolu, ne o atu e tau matakainaga ha tautolu ke he fakafiliaga ti kautū ai ke he loga e tau hopoaga. He 1943, ne fakailoa he Matakainaga ko Knorr taha he tau kautūaga ha tautolu he Hopoaga Tokoluga i U.S. Pehē a ia to nakai fai fakafiliaga ka tamai ke he Hopoaga ia ane mai nakai matutaki e tau matakainaga ke fakamatala. Lafi e ia ha kua matutaki e tau matakainaga he lalolagi katoa ke fakamatala, ne fakakite e lautolu kua nakai kautū e favaleaga. Ko e tau matakainaga he falu motu ne kautū foki ke he tau hopoaga matafakatufono pihia. Ē, ko e fiafia ha tautolu ke he gahua fakamatala to nakai fakaatā e favaleaga ke taofi a tautolu mai he gahua fakamatala.

12. Ko e heigoa haau kua fifili ke taute?

¹² Ka tokiofa e tautolu e gahua fakamatala ha tautolu, to nakai manamanatu ni a tautolu ke he lahi he tau tulā ne tohi hifo he tau hokotaki ha tautolu. To taute e tautolu e tau mena oti kua maeke ia tautolu ke “talahau fakatonu atu . . . e tala mitaki.” (Gahua 20:24; 2 Timoteo 4:5) Ka ko e heigoa ka fakaako e tautolu ke he falu? Manamanatu ke he taha koloa ne mai he Atua.

13, 14. Ko e heigoa e “fale koloa” ne hagaao a Iesu ki ai ia Mataio 13:52, ti fakapuke fēfē ai e tautolu?

¹³ Ko e koloa uho ke toluaki ne tuku mai e Iehova ki a tautolu ko e tau kupu mooli oti ne fakaako e tautolu. Ko Iehova ko e Punaaga he kupu mooli. (2 Samuela 7:28; Salamo 31:5) Ha ko e Matua loto fakamokoi, manako a ia ke tala mai ki a tautolu e tau kupu mooli nei. Fakaako e tautolu e tau mena oti nei he totou ke he Kupu haana mo e tau tohi ha tautolu  mo e ō ke he tau fonoaga, tau toloaga, mo e tau feleveiaaga he vahā tapu. He moua e tautolu loga e tau kupu mooli, to moua e tautolu e mena ne fakahigoa e Iesu ko e ‘fale koloa he tau mena fou mo e tau mena tuai’ he tau kupu mooli. (Totou Mataio 13:52.) To lagomatai e Iehova a tautolu ke fakapuke e “fale koloa” ha tautolu ka kumi e tautolu e kupu mooli he puhala ka kumi e tautolu e tau koloa galo. (Totou Tau Fakatai 2:4-7.) Taute fēfē e tautolu e mena ia?

¹⁴ Kua lata a tautolu ke fakaako mo e taute tumau e kumikumiaga matafeiga ke he Tohi Tapu mo e tau tohi ha tautolu. To lagomatai he mena nei a tautolu ke moua e “tau mena fou” he kupu mooli, ko e tau mena ne nakai iloa e tautolu fakamua. (Iosua 1:8, 9; Salamo 1:2, 3) Ko e fufuta fakamua he Watch Tower, ne taute fakailoa ia Iulai 1879 ne fakatatai e kupu mooli ke he fiti ne galo he tau pupu loga. Ke moua e fiti pihia, lata e tagata ke kumi fakamitaki. Ti ka moua e ia, nakai lata a ia ke fiafia ni ke he taha ne moua. Lata a ia ke matutaki ke kumikumi ke moua loga atu foki e tau fiti. He puhala pihia, kua nakai lata a tautolu ke fiafia ni ka moua e tautolu taha maka e kupu mooli. Lata a tautolu ke makai ke matutaki ke kumi foki e tau kupu mooli loga.

15. Ko e ha ne liga ui e tautolu e falu kupu mooli ko e “tau mena tuai,” ti ko e tau kupu mooli fe ne kua uho pauaki ki a koe?

¹⁵ He kamata a tautolu ke fakaako e Tohi Tapu kua iloa e tautolu falu kupu mooli homo ue atu. Liga ui ai e tautolu ko e “tau mena tuai” ha kua fakaako mua e tautolu. Ko e heigoa falu kupu mooli nei? He kamataaga, fakaako e tautolu ko Iehova e Tufuga ha tautolu ti fai amaamanakiaga a ia ma e tau tagata. Fakaako foki e tautolu na fakafano mai he Atua e Tama haana ke he lalolagi ke mate mo poa lukutoto ke maeke a tautolu ke tokanoa mai he agahala mo e mate. Fakaako e tautolu to fakaotioti he Kautu he Atua e tau matematekelea oti mo e to momoui tukulagi a tautolu he lalolagi ne mafola mo e fiafia.​—Ioane 3:16; Fakakiteaga 4:11; 21:3, 4.

16. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ka fai hikiaga ke he maamaaga ha tautolu ke he tau kupu mooli he Tohi Tapu?

¹⁶ He falu magaaho, ko e maamaaga ha tautolu ke he perofetaaga po ke kupu tohi he Tohi Tapu ne liga hiki. Ka tupu e mena ia, aoga ke fai magaaho ke fakaako e hikiaga mo e manamanatu fakahokulo ki ai. (Gahua 17:11; 1 Timoteo 4:15) Nakai ni lata a tautolu ke maama e tau kehekeheaga pauaki he maamaaga tuai mo e maamaaga foou, ka e lata foki a tautolu ke fanogonogo ke he tau vala tala oti he maamaaga foou. Ko e fakaako fakamitaki pihia to iloa tonu ai to eke e tau kupu mooli foou mo vala he tau kupu mooli ne iloa e tautolu he Tohi Tapu. Ko e ha kua mitaki ma tautolu ke eketaha ke he tau mena nei?

17, 18. Maeke fēfē he agaaga tapu ke lagomatai a tautolu?

¹⁷ Fakaako e Iesu ko e agaaga he Atua ka lagomatai a tautolu ke manatu e tau mena ne fakaako e tautolu he mogo kua mole. (Ioane 14:25, 26) Maeke fēfē he mena nei ke lagomatai a tautolu ka fakamatala he tala mitaki? Manamanatu ke he mena ne tupu ke he matakainaga ko Peter. He 1970, ne 19 e tau haana he moui ti nakaila leva he fekafekau he Peteli i Britain. Fakamatala a Peter mai he taha fale ke he taha fale ti feleveia mo e taha tagata motua ne tupu e hafe. Hūhū a Peter ke he tagata ko e manako nakai  a ia ke maama e Tohi Tapu. Ko e tagata ia ko e rapai Iutaia, ti ofomate he manatu kua maeke he tama fuata ke fakaako e Tohi Tapu ki a ia. Ke kamatamata a Peter, ne hūhū e rapai, “Haku tama, ti ko e vagahau fe ne tohia ai e tohi a Tanielu?” Pehē a Peter, “Fai vala he tohi ia ne tohia faka-Aramaika.” “Ko e rapai,” he manatu e Peter, “ne ofo ha kua iloa e au e tali​—ka e nakai ofo lahi tuga au! Iloa fēfē e au e tali? He mogo ne fano au ki kaina ti fakakia e tau mekasini Watchtower mo e Awake! mai he tau mahina fakamua, ne moua e au e vala tala ne fakamaama na tohia e tohi a Tanielu he faka-Aramaika.” (Tanielu 2:4) Ē, ko e agaaga tapu ka lagomatai a tautolu ke manatu e tau vala tala ne totou e tautolu ti tuku ke he fale koloa tuai ha tautolu.​—Luka 12:11, 12; 21:13-15.

¹⁸ Ka fiafia a tautolu ke he tau kupu mooli ne fakaako e tautolu mai ia Iehova ti loto fakaaue ki ai, manako a tautolu ke lafi tumau ai ke he fale koloa ha tautolu. Ka lahi e taute e tautolu e mena nei, to lahi e mautauteute ha tautolu ke fakaako e falu.

19. Ko e ha kua lata a tautolu ke puipui e tau koloa fakaagaaga ha tautolu?

¹⁹ He vala tala nei, fakaako e tautolu kua aoga ma tautolu ke tokiofa e tau koloa fakaagaaga. Ka e lata a tautolu ke fakaeneene fakalahi kua nakai fakaatā e tautolu a Satani mo e lalolagi nei ke fakalolelole e fiafia ha tautolu ke he tau koloa fakaagaaga nei. Ka nakai fakaeneene a tautolu, maeke a tautolu ke fakatauhele he tau mena tuga e gahua tupe mitaki, miti ke he moui monuina, po ke manako ke hula ke he tau koloa he tino. Fakamanatu he aposetolo ko Ioane ki a tautolu to nakai leva ti mole atu e lalolagi nei mo e tau mena oti ne foaki mai ai. (1 Ioane 2:15-17) Kakano haia kua lata a tautolu ke fakatumau e fakaaue ma e tau koloa fakaagaaga ha tautolu mo e puipui ai.

20. Ko e heigoa kua fifili a koe ke taute ke puipui e tau koloa fakaagaaga haau?

²⁰ Kia fakamakai ke tuku kehe e ha mena ka fakalolelole e fiafia haau ke he Kautu he Atua. Kia fifili ke fakamatala mo e fakamakutu, ti ua galo e fiafia haau ke he gahua fakamatala. Kumi tumau ma e tau kupu mooli he Tohi Tapu. He taute e koe e mena nei, to tanaki e koe e “koloa he lagi nakai tuai oti, nakai fakatata ki ai ha kaiha ti nakai kai foki he moko. Ha ko e mena ha i ai ha mutolu a koloa, ha ha i ai foki mo e ha mutolu a tau loto.”​—Luka 12:33, 34.