1, 2. (1) ¿Ima ruwaymi runakunapaqqa aswan allin? (2) ¿Imanasqam Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta qawachinapaq kallpanchakuyqa ancha allin?

ACHKA runakunapaqmi imamantapas aswan allinqa qullqisapa kay, chaypaqmi tukuy imata ruwanku. Wakinkupañataqmi aswan allinqa mana unquspa hawkalla kawsakuy, ayllunkuwan kusisqa kawsakuy utaq hukkunapas.

² Ichaqa imapas munasqanchikkunamanta ruwaymantaqa Jehova Dioslla kamachiq kasqanta qawachiymi aswan allinqa. Chay ruwaytam wakinpiqa qunqaruchwan imapas ruwayninchikkunawan utaq sasachakuyninchikkunawan. Jehova Dioslla kamachiwaqninchik kasqanta qawachinapaq kallpanchakuspaqa, imapas sasachakuyninchikkunataqa atipasunmi hinaspapas Jehova Dioswanmi astawan kuyachikusun.

3. ¿Imatam Satanasqa nirqa Jehova Diospa imayna kamachimusqanmanta?

³ Satanasqa Jehova Dioslla allin kamachiq kasqantam iskayrayachirqa. Nirqam Diosqa mana allin kamachiq kasqanta, allinninchikta mana munasqanta hinaspa runakuna kikillanku kamachikuspa kusisqa kawsanankumanta (Gen. 3:1-5). Satanasqa nirqataqmi Diosman sunqu kayta mana pipas atinanmanta hinaspa sasachakuykunapi kaspaqa Jehova Diosta qipanchananchikmanta (Job 2:4, 5). Chaymi Jehova Diosqa allin kamachiwaqninchik kasqanmanta hinaspa pay mana kamachiwaptinchikqa mana allin tarikunanchikmanta yachanapaq tiempo pasananta saqichkan.

4. ¿Imanasqam Jehova Dioslla allin kamachiq kasqanta llapallanku riqsikunanku?

⁴ Jehova Diosqa yachanmi satanaspa rimasqanqa llulla kasqanta. Hinaptinqa, ¿imanasqataq satanasman tiempota qurqa rimasqan chayna utaq mana chayna kasqanta qawachinanpaq? Angelkunapi hinaspa runakunapi piensasqanraykum (qaway Salmo 83:18 *). Adanpawan Evapa tiemponmantapacham achka runakuna hinaspa angelkuna Jehova Dioslla allin kamachiq kasqanta mana riqsikuspanku kikillanku kamachinakuchkanku. Chayta qawaspankuchá wakinkuqa piensanmanku satanaspa rimasqanqa chiqap kasqanta. Dioslla allin kamachiq kasqanta runakunawan angelkuna mana riqsikuptinkuqa, manam hawkalla nitaq huk sunqulla kaytaqa atisunchu. Jehova Dioslla allin kamachiq kasqanta llapallanku riqsikuptinkum ichaqa, kamachiwaptinchik llapanchik hawkalla wiñaypaq kawsakusunchik (Efes. 1:9, 10).

5. ¿Imatam ruwananchik Jehova Dioslla kamachiqninchik kananta munaspanchikqa?

⁵ Llapallankum yachanqaku Dioslla allin kamachiq kasqanta, yachanqakutaqmi satanaspa chaynataq runakunapa kamachisqanqa mana allin kasqanta, chayraykum paykunaqa manaña kamachinqakuñachu. Tukuy chaykunam ruwakunqa Jesucristo kamachimuptin. Chaypim Diosta yupaychaqkunaqa qawachinqaku Diosman sunqu kay atisqankuta hinaspa Dioslla kamachiqninku kananta munasqankutapas (Is. 45:23, 24). ¿Ñuqanchikpas munanchikchu Diosman sunqu kaspa kamachiqninchik kananta? Arí, munanchikmi. Chaypaqmi ichaqa allinta yachananchik hinaspa yuyarinanchik Jehova Dioslla allin kamachiq kasqanta.

6. ¿Imataq aswan allinqa?

⁶ Rimamusqanchikman hinam imamantapas aswan allinqa Jehova Dioslla allin kamachiq kasqanta riqsikuy. Chaymi kusisqa kananchikmantapas hinaspa salvakunanchikmantapas aswan allinqa. Ichaqa kaywanqa manam nichkanchikchu Jehova Dios mana kuyawasqanchiktachu nitaq salvakunanchikta mana munasqantachu. ¿Imanasqam chaynata ninchik?

7, 8. ¿Imatam Diosqa ruwanqa allin kamachiq kasqanta qawachinanpaq?

 ⁷ Jehova Diosqa anchatam kuyawanchik. Chayraykum churinpa yawarninwan rantiwarqanchik wiñay kawsayta chaskinanchikpaq (Juan 3:16; 1 Juan 4:9). Nisqankunata Jehova Dios mana ruwaptinqa diablom ninman Diosqa llulla kasqanta hinaspa mana allin kamachiq kasqanta. Chaymantapas Diosta chiqniq runakunam ninmanku: “Cristom prometekurqa chayaramuspan kaypi kananpaq, ¿maytaq chayamunchu? Abuelonchikkunapa wañukusqanmantaraqmi tukuy imapas hina kaqlla kachkan, chaynaqa kachkan runakunata Dios unanchasqanmantapacham”, nispa (2 Ped. 3:3, 4). Chaymi Jehova Diosqa allin kamachiq kasqanta qawachinanpaq kasukuq runakunataqa salvanqa (qaway Isaias 55:10, 11). Chaymantapas Jehova Diosqa kuyakuywanmi kamachiwasun. Chaymi mana iskayrayanchikchu yupaychaqninkunata Dios haykapipas kuyawananchikmantaqa (Ex. 34:6).

⁸ Lliwmi yachananku Jehova Dioslla allin kamachiq kasqanta, chaymi imamantapas aswan allinqa. Ichaqa manam chayraykuchu nichwan Diospaq mana imapas hina kasqanchiktaqa nitaq salvakunanchikmanta mana imapas qukuwasqanchiktaqa. Salvakunanchik allin kaptinpas, Jehova Dioslla kamachiwaqninchik kasqanta riqsikuymi aswan allinqa, chaytam mana qunqananchikchu chaynapi Diosman sunqu kanapaq.

9. ¿Imatam satanas nirqa Jobmanta? (Qaway 15 kaq paginapi dibujota).

⁹ Bibliapi Job sutiyuq qillqam sutillata qawachin imam ñuqanchikpaq aswan allin kananmanta. Chay qillqapa nisqanman hinaqa satanasmi Jobmanta nirqa ñakarichisqa kaspanqa Diosta qipancharunanmanta. Satanasqa munarqam Jobta Dios ñakarichinanta. Diosqa manam chaytaqa ruwarqachu, ichaqa saqirqam satanas ñakarichinanta. Kaynatam nirqa: ‘Munasqaykitayá ruway Jobpa llapallan kapuqninkunawan’, nispa (qaway Job 1:7-12). Jobqa pisi tiempollapim mana sirvienteyuqkunaña qiparurqa, churinkunapas wañururqam, tukuy kapuqninkunapas chinkarurqam. Satanasqa tukuy chaykunata Dios ruwasqantam piensachirqa (Job 1:13-19). Chaymantapas satanasqa Jobtam millakuypaq unquywan ñakarichirqa (Job 2:7). Manam chayllachu, warminpas hinaspa amistadnin tukuq kimsa runakunapas rimasqankuwanmi hukmanyachirqaku (Job 2:9; 3:11; 16:2).

10. (1) ¿Imaynatam Jobqa Diosman sunqu kasqanta qawachirqa? (2) ¿Imapim pantarurqa?

¹⁰ ¿Chiqapchu karqa satanaspa rimasqanqa? Manam. Tukuy imawan ñakarispanpas Jobqa manam Diostaqa qipancharqachu, chaynatam qawachirqa Diosman sunqu kasqanta (Job 27:5). Jobqa pantaruspanmi huk tiempo qunqarurqa ima aswan allin kasqanta hinaspam kikillanpi piensayta qallaykurqa. Nirqam mana huchayuq kasqanta, hinaspapas Diostam nirqa imanasqa ñakarisqanmanta willananpaq  (Job 7:20; 13:24). Ichapas nichwan: “Job hina ñakarispayqa chaynatam ñuqapas niyman karqa”, nispa. Chayna kaptinpas, Jehova Diosmi Jobta yanaparqa manaña chaynata piensananpaq. ¿Imaynatam chayta ruwarqa?

11, 12. (1) ¿Imatam Jobqa Jehova Diospa yanapakuyninwan yacharurqa? (2) ¿Imatam Jobqa nirqa Diospa nisqanta entienderuspan?

¹¹ Jobman Jehova Diospa ima nisqantam tarinchik Job qillqapa 38 capitulonmanta 41 capitulonkama. Jehova Diosqa manam Jobmanqa nirqachu imanasqa ñakarisqanmantaqa. Aswanmi yanaparqa paywan tupachikuspanqa mana imapas kasqanta yachananpaq. Jobtaqa yanaparqataqmi imam aswan allin kasqanta yachananpaqpas (qaway Job 38:18-21). Chaykunata yacharuspanmi Jobqa allintaña piensarqa.

¹² ¿Diosqa qaqchaparurqachu Jobta chaynata rimapayaspan? Manam, Jobpas manam chaynatachu qawarqa. Jobqa Jehova Diospa nisqanta entienderuspanmi kaynata nirqa: “Allpapiwan uchpapi tiyaykuspam wanakuniña”, nispa. Chaynaqa, Jehova Diospa nisqanqa allintam Jobtaqa yanaparqa (Job 42:1-6). Ñawpaqtapas Eliu sutiyuq mozom Jobta yanaparqa allinta piensananpaq (Job 32:5-10). Jobqa Eliupa nisqanta kasukuspanmi allintaña piensarqa. Chayna kasqanta qawaspanmi Jehova Diosqa Jobmanta kusikurqa (Job 42:7, 8).

13. ¿Imaynatam Jehova Diospa nisqanpi yuyaymanasqan Jobtaqa yanaparqa?

¹³ Jehova Diospa nisqanqa hinallam Jobtaqa yanaparqa sasachakuynin tukuruptinpas. Chaymantam Jobqa ‘ñawpaq watakunamantapas aswanraq Diospa bendecisqan karqa’, chaywanpas hinallaraqchá llakisqa karqa. Jobqa llakikurqachá wañukuq churinkunamantaqa. Hinaspapas yaqapaschá hinalla yuyarirqa tukuy imawan ñakarisqanta. Tiempopa risqanman hinañam karqa “qanchis qari churinkunapas chaynataq  kimsa warmi churinkunapas” (Job 42:12-14). Imanasqa ñakarisqanmanta yacharuspanpas tapukurqachá: “¿Imanasqataq Diosqa llumpayta ñakarinayta saqirqa?”, nispa. Chaynata piensaspaqa yuyaymanarqach Diospa nisqankunapi. Chaymi yanaparqa allin kaqkunallapi piensananpaq (Sal. 94:19).

14. ¿Imatam yachachiwanchik Jobta pasasqan?

¹⁴ Jobmanta willakuyqa ñuqanchiktapas yanapawachwanmi sumaqta piensananchikpaq. Job qillqaqa Jehova Dios “yachachiwananchikpaqmi qillqasqa kachkan. Chaynapi tukuy imata aguantaspanchik hinaspa Diospa qillqanwan sunqunchikta tiyaykachispanchik Diospa quwananchikta suyananchikpaq” (Rom. 15:4). Kaymi yachachiwanchik imapas sasachakuyllanchikpi piensanamantaqa Jehova Dioslla allin kamachiq kasqanpi astawan piensanapaq. Job hinam Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta riqsikunanchik, sasachakuypi tarikuspanchikpas Diosman sunqu kaspanchik.

15. ¿Imanasqam sasachakuykunawan mana hukmanyarunanchikchu?

¹⁵ Jobmanta yachayqa yanapawanchikmi. ¿Imanasqa? Jehova Diosqa manam piñakusqanraykuchu imapas sasachakuykuna kanantaqa saqin. Imapas sasachakuykunawan mana hukmanyaruspaqa qawachisunmi Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta (Prov. 27:11). Chaymantapas Jehova Diostam kusichisunchik, hinaspapas manam iskayrayasunchu imapas suyasqanchikmantaqa (qaway Romanos 5:3-5). Jobmanta willakuymi qawachin ‘Jehova Diosqa llumpay kuyapayakuq hinaspa llakipayakuq’ kasqanta (Sant. 5:11). Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta riqsikuptinchikqa, paymi wiñay kawsayta quwasunchik. Chayta yachaymi yanapawanchik imapas sasachakuyta hawkalla hinaspa kusisqa aguantananchikpaq (Col. 1:11).

16. ¿Imanasqam yuyarinanchik Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta riqsikuy imamantapas aswan allin kasqanta?

¹⁶ Imapas sasachakuypi tarikuspaqa qunqaruchwanmi Jehova Dioslla kamachiwaqninchik kasqanta. Ima sasachakuyllapas hatunñam rikurirunman chayllapiña piensaptinchikqa. Chaymi sasachakuypi kaspaqa, yuyarinanchik Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta riqsikuy imapas sasachakuyninchikmanta aswan allin kasqanta.

17. ¿Imanasqam Diospa kamachiwasqanchikta kasukuyqa yanapawanchik imam aswan allin kasqanta mana qunqananchikpaq?

¹⁷ Jehova Diospa kamachiwasqanchikta kasukuymi yanapawasunchik imam aswan allin kasqanta mana qunqananchikpaq. Rimarisun Rene sutiyuq warmi iñiqmasinchikmanta. Kay iñiqmasinchikpa umanpim huk venacha tipirurqa chaymi uma nanaywan ñakariq chaymantapas payqa cancer unquyniyuqmi karqa. Hospitalpi hampichikuspanmi Diosta kasukuspan bibliamanta yachachiq doctorkunaman, wakin unquqkunaman hinaspa watukuqkunaman. Huk kutipim hospitalpi hampichikuspan 80 horata Diosmanta willakurqa iskay semana partellanpi. Chaymi wañunanpaqña kachkaspanpas yuyarirqa Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta. Chaymi yanaparqa hawkalla kananpaq.

18. ¿Imatam yachachiwanchik huk iñiqmasinchikpa ruwasqan?

¹⁸ Sapa punchawmi imapas sasachakuyninchikkunaqa kanqa, chayna kaptinpas Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqantam riqsikunanchik. Yenifer sutiyuq iñiqmasinchikmi avionta suyachkarqa llaqtanman kutinanpaq. Ichaqa avionkunam mana lluqsirqakuchu. ¿Imatam iñiqmasinchik ruwarqa? Sapallan llakisqa hinaspa pisipasqa kananmantaqa, Jehova Diostam mañakurqa avionta suyaq runakunaman Diosmanta willakunanpaq. Payqa achka runakunamanmi Diosmanta willakurqa hinaspam qillqanchikkunatapas achkata aypurqa. Chay iñiqmasinchikmi nin: “Sasachakuypi tarikuptiypas Jehova Diosmi yanapaykuwarqa hinaspa kallpata quwarqa sutinmanta runakunaman willakunaypaq”, nispa.

19. ¿Imatam Diospa chiqap yupaychaqninkunaqa riqsichikunchik?

¹⁹ Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqantam yupaychaqninkunaqa riqsikunchik. Chaywanmi chiqap yupaychaqninkuna kasqanchikta riqsichikunchik. Chayta ruwananchikpaqmi sapakama kallpanchakunanchik, riqsikunanchikmi Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta.

20. ¿Imaynatam Jehova Diosqa qawan paylla kamachiqninchik kasqanta riqsikusqanchikta?

²⁰ Jehova Diosqa anchatam chaninchan imapas sasachakuypi tarikuspanchik hinaspa kamachiwasqanchikta ruwaspanchik paylla kamachiqninchik kasqanta riqsikusqanchikta (Sal. 18:25). Qatiqnin yachachikuypim astawan yachasunchik Jehova Dioslla kamachiqninchik kasqanta imanasqa riqsikunanchikmanta hinaspa chayta astawan imaynata ruwanamanta.