1, 2. ¿Chem müley taiñ kimtukual? (Inaduamnge ti adentun tüfachi pagina mu.)

CHUMNGECHI inaduampeiñ rupachi chillkatun mu, Weküfü dalluntukuy: ‘Jewba ngen-ngelay tañi ngünenieal ka tati pu che doy ayüwküleafuy kidutu ngüneniewfule’. Welu, ¿rüfngepey may tüfa? Ramtuwnge, pu che niele afnoachi mongen, ¿chumngechi doy ayüwküleafuy? ¿Kidutu ngüneniewle? Kam, ¿Chaw Ngünechen ngünenieelieyew? Eymi kay, afnoachi mongen niefulmi, ¿doy ayüwküleafuymi ngünenienoelmew Chaw Dios?

² Eymi müten wiñoldunguafuymi tüfa. Feymu kiduke iñchiñ müley taiñ küme rakiduamafiel. Femngechi kimtukuaiñ tüfa: Jewba doy küme ngüneniey, ka müley taiñ kelluntukuafiel kom piwke mu. Biblia kellukeeiñmew taiñ feyentual tüfa. Feymu inaduamafiyiñ Biblia ñi feypilen Jewba ñi ngen-ngeel tañi ngünenieal.

3. Jewba, ¿chumngelu (chemu) ngen-ngey ñi ngünenieal?

³ Jewba doyküley, Kidu am ta Ngünechen Kom Pepiluwün nielu ka Dewmafilu itrokom ti müleyelu (1 Crónicas 29:11; Hecho 4:24). Apokalipsi 4:11 mu, pengelngey ta 144.000 ngüneniealu Kristo engün, feypilelu: ‘¡Ngünechen, feley tami llowael kom küme püramyen, kom yamün ka pepiluwün eymi am dewmafilu ta kom tati mülelu! ¡Eymi tami pin mew dewmangeyey ka müleyey engün!’. Jewba dewmafi itrokom ti müleyelu, feymu ngen-ngey ñi ngünenieal itrokom pu che ka pu püllü.

4. Eluñmangelu am taiñ dullial, ¿chumngelu famentulayafiyiñ taiñ ngünenieaetew Jewba?

⁴ Weküfü dewmalay chem no rume, feymu ngen-ngelay ñi ngünenieal. Weküfü, Adan ka Eva chaftufengetuyngün kayñetufilu Jewba ñi Ngünenieel (Jeremías 10:23). Eluñmangelu am ñi dullial (ngümintol), ¿famentuafuyngün ñi ngünenieaetew Jewba? Femlay. Tati pu che eluñmangey ñi kidutu dullial tañi chumal, welu eluñmangelay ñi kayñetuafiel ta Jewba, tati itrokom Dewmafilu. Kayñetufiliyiñ ta Ngünechen, fey femürpuafuiñ chem ñi eluñmangenoel taiñ dullial. Chengelu am iñchiñ, duamnieiñ taiñ ngünenieaetew Jewba.

5. ¿Chumngelu norngey kom ñi dulliel Jewba?

⁵ Inaduamaiñ kangelu dungu mu Jewba ñi ngen-ngeel tañi ngünenieal: Kidu nor ngüneniekey. Feymu feypieiñmew: “Iñche ta Jewba, tati Nor Piwkeyekelu ka femkelu norngechi dungu Mapu mew, tüfachi dungu mu am ayüwkelu iñche” (Jeremías 9:24). Jewba feypikey chem ñi kümen ka ñi kümenon, feymu duamniekelay pu wentru ñi ley dungu tañi kimal chem tati kümelu. Ka tañi nor dungu kaleketulay, feymu Jewba inakefi taiñ eluaetew ley dungu. Biblia feypi Chaw Ngünechen ñi ngüneniekeel nor dungu mu. Feymu norngey kom tati ley ka ti ngülam ñi elkünuel Jewba, ka kom tañi dulliel (Salmo 89:14; 119:128). Weküfü dalluntukufi ta Jewba ñi nor ngüneniekenon. Welu Weküfü ngünenielu rume, ngelay nor dungu Mapu mew.

6. ¿Chumngelu Jewba ngen-ngey ñi ngünenieal?

⁶ Kafey Jewba niey kom adümuwün ka kimün ñi adnieafiel itrokom ti mülelu, feymu ngen-ngey ñi ngünenieal. Rakiduamnge, Kidu elufi tañi Fotüm ñi tremoltuafiel fillke kutran kiñe doctor no rume ñi tremoltunofel (Matew 4:23, 24; Marku 5:25-29). Tüfa afmatukeeiñmew, welu Jewba afmatukelay. Kidu kimniey chumngechi küdawkey taiñ kuerpu ka tremoltuafuy fillke kutran. Kafey wiñomongeltuafuy pu layelu, ka fentekünuafuy fütrake nüyün, kürüftuku mawün ka fillke femngechi dungu.

7. ¿Chumngelu iney no rume Weküfü ñi ngünenieetew doy kimlay Chaw Jewba mu?

⁷ Iney no rume Weküfü ñi ngünenieetew, pepil-layafuy ñi weychanoal ka yafkawnoal kiñe trokiñ mapu kam fillke trokiñ mapu. Chaw Jewba müten niey ti kimün ñi apümafiel ti weychan ka yafkawün (Isaías 2:3, 4; 54:13). Rakiduamkeiñ ti apostol Pablo reke, feypilu:  “¡Rume fentrey Ngünechen tañi fütra kimün, ka ñi pepilniefiel itrofill dungu! ¡Iney no rume ta pepi adümlayafuy kisu ñi ngünenieelchi dungu! ¡Ka kimüñmangelayafuy rume kisu ñi rakiduam!” (Romanu 11:33).

8. Rakiduamfiel chumngechi ñi ngünenieken Jewba, ¿chum duamelkeeymu?

⁸ Biblia pengeli Chaw Ngünechen ñi ngen-ngeel tañi ngünenieal. Kafey feypiley fillke dungu chumngelu ñi doy küme ngünenieken. Kiñe tüfa, Kidu ngüneniekey piwkeyen mu. Kidu am “kutranduamyechekelu, kutranpiwkeyechekelu, ka lladküfemkenolu, fentrerumelu am ñi nor piwkeyechen ka ñi rüfngen”, feymu rakiduamfiel tüfa, doy piwkeyekefiyiñ (Éxodo 34:6). Chaw Ngünechen che trokikeeiñmew ka yamniekeeiñmew. Iney no rume doy küme kuñiwtukukelaeiñmew Jewba mu. Tati Weküfü feypikey Jewba ñi rükükefiel tañi pu che kümeke dungu. Welu rakiduamnge, Chaw Ngünechen wüli tañi sakin Fotüm taiñ nieal afnoachi mongen. Feymu rüfngelay Weküfü ñi feypin (papeltunge Romanu 8:32; Santiaw 1:17).

9. ¿Chumngelu feypiafuiñ Chaw Ngünechen taiñ duamnieetew kiduke iñchiñ?

⁹ Jewba piwkeyekefi tañi trokiñche. Welu kafey duamtukeeiñmew kiduke iñchiñ. Rakiduamnge ñi rupan fütra kuyfi mu. Küla pataka tripantu püle, Jewba elkünufi kiñeke wentru ñi adnieafiel tañi trokiñche ka wewafiel ñi pu kayñe. Welu kom tüfa rupalu rume, Chaw Jewba ngüneduamkefuy ta Rut. Kidu Israel tuwün-ngelafuy, ka elkünuy fentren dungu ñi poyeafiel ta Jewba. Feymu Kidu kümelkaeyew, elueyew kiñe füta ka kiñe püñeñ. Kafey, Rut tañi püñeñ mew küpay ti Mesia. Jewba elkünuy ñi wirintukungeal Biblia mew Rut tañi rupan ka tati lifru niey Rut ñi üy. Feymu wiñomongetule ka kimle kom tüfa, ¡küme duamnagay llemay! (Rut 4:13; Matew 1:5, 16).

10. Jewba ñi Ngünenieel afeluwkelafi ta che, ¿chumngelu feypiafuiñ tüfa?

¹⁰ Jewba ñi Ngünenieel afeluwkelafi ta che. Doy may, tati pu inaniefilu püresungelu trokiwkelayngün, welu may ayüwülkeeyew engün (2 Korintio 3:17, TNM). David feypi Jewba mew: “Kidu tañi adkiñ mew müley fütra sakifalngen ka püramyen; ka müley newen ka ayüwün chew tañi mülen mu” (1 Crónicas 16:7, 27). Ka kiñe wirintukulu Biblia mu, Etan pingelu, feypi: “Ayüwün-ngey ti trokiñche wakeñükelu ayüwkülen mu. Awem Jewba, eymi fürenekefimi engün. Kom antü ayüwküleyngün tami üy mu, ka tami nor dungu mu püramyengekeyngün” (Salmo 89:15, 16).

11. ¿Chumngechi küme kimafuiñ Jewba ñi doy küme ngünenieken?

¹¹ Rakiduamliyiñ Jewba ñi küme piwkengen mu, doy küme kimaiñ kidu ñi doy küme ngünenieken. Kiñe wirintukulu Biblia mu feypifi ta Ngünechen ‘chew mülefuli rume, doy ayüwülkeenew tañi müleken tami ruka mu’, iñchiñ ka femngechi rakiduamkeiñ (Salmo 84:10). Jewba pepikaeiñmew ka dewmaeiñmew, feymu küme kimniey chem taiñ doy ayüwülkeetew. Kidu  doy elukeeiñmew taiñ duamnieel. Kafey kom ñi feypietew taiñ femal kümelkakeeiñmew. Inaniefiliyiñ taiñ feypietew Jewba, rüf ayüwküleaiñ, duamngefule rume ñi famentual taiñ ayünieel. Biblia feypi: “Tüfa ñi feypiel ta Jewba, tami Montuletew, tati Lifngelu Israel mew: ‘Iñche, ta Jewba, tami Ngünechen, Tami Kimeltukeetew eymi tami kümelkaleal, Tami Nguyulkeetew chem rüpü mew tami miyawal’” (Isaías 48:17).

12. ¿Chumngelu kellluntukukeiñ Jewba ñi Ngünenieel?

¹² Biblia ta feypi dew rupale Kristo ñi Ngünenien Warangka Tripantu mu, kiñeke che kayñetuafingün Jewba ñi Ngünenieel (Apokalipsi 20:7, 8). ¿Chumngelu femayngün tüfa? Feychi mu, Weküfü ngüchaltukuafi pu che ñi kidutu duamuwal müten. Weküfü afkentu femkey tüfa. Fey küpa rakiduamelafi chi tati pu che ñi duamfalngenon allkütuafiel ta Jewba ñi nieal afnoachi mongen. Welu tüfa turpu rüfngelayay. Feymu ramtuwaiñ: “¿Feyentuafun iñche feychi koyla?”. Rüf piwkeyefiliyiñ ta Jewba, ka rüf feyentuliyiñ Kidu ñi küme piwkengen mu ka ñi ngen-ngeel tañi ngünenieal, fey ünufalngeay iñchiñ mu Weküfü ñi feypiel. Feymu eluwküleaiñ taiñ rumel ngünenieaetew Jewba, tati ngünenielu piwkeyen mu.

13. Inayentufiliyiñ ta Jewba, ¿chumngechi kelluntukuafiyiñ ñi Ngünenieel?

¹³ Ngüneduampeiñ Jewba ñi ngen-ngeel tañi ngünenieal ka ñi doy küme ngünenieken. Feymu kom piwke mu müley taiñ kelluntukuafiel. Ñi femal tüfa, müley taiñ nor piwkeyeafiel ta Jewba ka inayentuafiel. Inafiliyiñ Jewba ñi femken, fey pengelaiñ taiñ piwkeyekefiel ka kelluntukukefiel ñi Ngünenieel. Biblia feypi: “Feymu llemay inayentunierpufimün ta Chaw Ngünechen, sakin pu yall reke, ka amulemün tamün piwkeyechen mu, Kristo reke taiñ piwkeyeetew, ka iñchiñ taiñ duam mu wülkünuy ñi mongen kiñe mañumtun ka chalintukun, kiñe küme ñümün reke Chaw Ngünechen mew” (Efesio 5:1, 2, TNM).

14. Pu ngen reñma ka pu longkolelu, ¿chumngechi inayentuafuyngün ta Jewba?

¹⁴ Biblia pengeli Jewba ñi ngünenieken piwkeyen mu. Feymu pu ngen reñma ka pu longkolelu kelluntukufile Jewba ñi Ngünenieel, inayentuafingün, fey afeluwlayafingün ka weda ngünenielayafingün pu che. Pablo yafüluwi ñi inayentuafiel ta Chaw Dios ka tañi Fotüm (1 Korintio 11:1). Kidu yewelchekelafuy ka dikümtukukelafuy pu che ñi femal kümeke dungu. Doy may, piwkeyen mu kellufi engün tañi küpa femal ti kümeke dungu (Romanu 12:1; Efesio 4:1; Filemon 8-10). Femngechi Pablo inayentufi ta Jewba. Kafey iñchiñ piwkeyefiliyiñ ta kakelu che, kelluntukuafuiñ Jewba ñi Ngünenieel.

15. Yamniefiliyiñ pu che Jewba ñi elfalkünufiel, ¿chumngechi pengelaiñ taiñ kelluntukukefiel ñi Ngünenieel?

¹⁵ Ñi pengelal taiñ kelluntukukefiel Jewba ñi Ngünenieel, kafey müley taiñ yamnieafiel ka kelluafiel tati pu che Jewba ñi elfalkünufiel. Feymu küme  adümnofiliyiñ kam ayünoliyiñ rume ñi dulliel engün, eluwküleaiñ taiñ kelluntukuafiel. Femngechi femkeiñ eluwlu am taiñ ngünenieaetew Jewba, welu tüfa femkelay pu poyekenofilu ta Chaw Dios (Efesio 5:22, 23; 6:1-3; Ebrew 13:17). Chaw Dios küpa kümelkakeeiñmew, feymu inaliyiñ ñi feypin tüfachi dungu mew, ayüwküleaiñ.

16. Taiñ dullielchi dungu, ¿chumngechi pengelafuiñ taiñ kelluntukukefiel Jewba ñi Ngünenieel?

¹⁶ Kafey kelluntukuafuiñ Jewba ñi Ngünenieel taiñ dullielchi dungu mu. Jewba feypikelaeiñmew chem chumal itrokom taiñ mongen mu. Welu may, kimeltukeeiñmew chumngechi rakiduamkey. Femngechi ngüneduamafuiñ chem taiñ chumal. Kiñe dungu, Jewba feypikelaeiñmew chem takun taiñ tukutuwal. Welu kimeltukeeiñmew taiñ tukutuwal ñom piwke mu ka ñi yamfalngeal taiñ takuwün mu, yenielu am iñchiñ Kidu tañi üy (1 Timotew 2:9, 10). Kafey ayükey taiñ rakiduamal chumngechi duamküleafuy kakelu che iñchiñ taiñ dullin mu (1 Korintio 10:31-33). Feymu petu taiñ dullinon, ngüneduamliyiñ Jewba ñi rakiduamkeel, fey pengelaiñ taiñ piwkeyefiel ka kelluntukufiel ñi Ngünenieel.

17, 18. Pu kurewen, ¿chumngechi kelluntukuafingün Jewba ñi Ngünenieel?

¹⁷ Ngüneduamnge chumngechi pu kristiano kurewen kelluntukuafuyngün Jewba ñi Ngünenieel. Epu che niewlu müte ayüwkülelayafuy ñi kurewen-ngen mu chumngechi ñi rakiduamkefel petu ñi niewnon engu.  Rupayafuyngu chi wedake dungu mu. Feymu ngüneduamafuyngu Jewba ñi femfiel tati pu israelche kuyfi mu. Jewba feypi Kidu ñi kurewen-ngen reke pu israelche engün (Isaías 54:5; 62:4). Pu israelche fentren rupa weda duamelkefingün ta Jewba. Kiñe weda kurewen reke felefuy. Welu Jewba pürüm afeluwlay pu israelche mu. Fentren rupa wiñoduamtufi engün, ka wechurpuy ñi eldungukünuel. Biblia feypi: “Fentren rupa kidu montulfi, welu kidu engün pikelafuyngün ñi allkütuafiel ka inakelafuyngün ñi feypietew, feymu illamkangeyngün tañi welulkan mu. Welu kidu adkintukefuy ñi kutrankawmeken engün ka allkütuñmakefuy ñi ngillatun tañi kellungeal. Fey ñi kümelkaleal engün, kidu akordakefuy ñi eldungukünuel, ka kidu ñi fütra nor piwkeyefiel mu, kutranpiwkeyefi engün” (Salmo 106:43-45).

¹⁸ Pu kurewen piwkeyefile ta Jewba, eluwayngün ñi inayentuafiel. Kimnieyngün Jewba ñi rume falintukefiel pu niewlu tañi eldungukünuel ka ñi kiñewküleal engu. Biblia feypi, mülele müten ñiwaluwün, fey wüdawafuy ti kurewen ka kintuafuy kangelu afkadi (Matew 19:5, 6, 9). Feymu küdawngechi dungu mu rupale rume ti kurewen, eluwlayayngu ñi wüdawal mülenole ñiwaluwün. Ti kurewen yafüluwle ñi küme tripayal tañi kurewen-ngen mu, femngechi kelluntukuafingu Jewba ñi Ngünenieel.

19. Welulkaliyiñ, ¿chem müley taiñ femal?

¹⁹ Kom welulkakeiñ, feymu kiñeke mu weñangkülafuiñ ta Jewba. Kidu kimniey tüfa, feymu wüli ta Jesus ñi layal taiñ montulaetew. Feymu welulkaliyiñ, ngillatuafiyiñ ta Jewba taiñ wiñoduamatuaetew (1 Juan 2:1, 2). Femngechi küpalechi antü mu, Jewba ñi kellun mew küme chaftuafiyiñ femngechi dungu. Jewba wiñoduamtukeeiñmew, tremoltukeeiñmew taiñ piwke, ka kellukeeiñmew ñi amuleal taiñ poyefiel, feymu küpa fülkonkeiñ Kidu mu (Salmo 103:3).

20. ¿Chumngelu fewla müley taiñ kelluntukuafiel Jewba ñi Ngünenieel?

²⁰ Tati we Mapu mew kom pu che eluwküleay ñi ngünenieaetew Jewba, ka kimayngün Kidu ñi rakiduamkeel ka chem ñi ayükeel taiñ femal (Isaías 11:9). Welu famülke mu, amuley taiñ kimtukufiel tüfa. Kafey pichiñma mu, dalluntukungelayay ta Jewba ñi ngen-ngenoel tañi ngünenieal. Feymu fewla müley taiñ kelluntukuafiel Kidu ñi Ngünenieel. ¿Chumngechi? Inanieafiyiñ ñi feypin, nor piwke mu poyeafiyiñ, ka eluwaiñ taiñ inayentuafiel kom taiñ femken mu.