1, 2. Mbimo yi Paulo ni Silasi va nga ti Filipiya, nji txani txi nga va humelela? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

ALAKANYA tximahakalo txiya: I ti hagari ka wusiku, varumiwa vambidi, i ku Pawulo ni Silasi va mu ka txinyumbana ka txidema txa jele ya didhoropa da Filipiya. Va sungilwe ha ka dipulangu da hombe ve khalahatshiswa, kha va nge oteli ngu mhaka ya timbirimbi to kwapelwa. (Mithumo 16:23, 24) Ditshiku donedo ni mixo, dibutho da sigevenga di yisile Paulo ni Silasi bhazara ka vathu vo tala. Koneho va va xanisile ngutu. Va to va thavisa siambalo sawe se ve khata ku va kwapela ngu sisephu. (Mithumo 16:16-22) Hi nga wona wubihi wuwa! Paulo i ti txivelekwa txa Roma, se a ti fanelwa ngu kuñolwa ngu nzila yi yi fanelako. *—Wona txhamuselo ya hahatshi.

² Ti nga maha mbimo yi va nga ti jele, Paulo a pimisile ngu  ti ti nga ti va humelete ngu ditshiku donedo ni vathu va va nga ti hanya Filipiya. Vona va singa ni disinagoga kufana ni madhoropa mamwane aya Paulo se a nga ti pindile ngu ka ona. Ngu toneto, Vajudha va ti fanete ve khozela hahanze ka didhoropa hafuhi ni mnambo. (Mithumo 16:13, 14) Kale, kasiku ku va ni disinagoga ku ti laveka ti to ku va ni digumi da vavamna ava i ku Vajudha. Ina ti la kuwomba ti to ku singa ni digumi da Vajudha ka didhoropa dile? Vathu va Filipiya va ti ti guleta nguku i nga ti Varoma. (Mithumo 16:21) Ti nga maha i di toneto ti nga va maha nem va si pimisi ti to Paulo ni Silasi ava i nga ti Vajudha va nga va i di Varoma ni vona. Kha hi tsaniseki ti to ngu tona, kambe ati hi tizivako ngu ti to Paulo ni Silasi va betilwe jele va si nga ni mnando.

3. Ngu ku txani ti di xamalisile mbimo yi Paulo ni Silasi va nga betwa jele? Kambe vona va ve ni mawonelo yahi?

³ Ti nga maha Paulo a di tshumete e alakanya ati a nga hokisa tona Filipiya. Ka mitximanyana msana, Paulo ati ka didhawa dimwane da Linene la Ageu, Asia Minor. Mbimo yi a nga ti kona kheya, moya wo sawuleka wu m’tsivete kutxhumayela ka makhalo mamwane. Ku ti ko nga moya wo sawuleka wo maha ngu ku mu susumeta wu txi khene, konkuwa tsula hale. (Mithumo 16:6, 7) Kambe a ndina ya hani? Mbimo yi a nga ti Trowasi, Paulo a woni muwoniso a ha a nga gelwa tiya: “Ngono Makhedhoniya u ta hi vhuna.” Jehovha a ti vekile mhaka ha kubasani! Se Paulo a tsute ngu txikuluveta. (Lera Mithumo 16:8-10.) Kambe ku gwitile ku maheka txani? Neti a nga hoka Makedhoniya, a to ya betwa jele! Se ngu ku txani Jehovha a di tumelete toneto ti humelela ka Paulo? A ndina heta masiku mangahi jele? Hambi i di ti to nene Paulo ti mu xamalisile, kambe likholo lakwe li simamile li tsana e simama e tsaka. Votshe ni Silasi va khatile ku “khongela, ve embelela tindando ta kudhumisa Txizimu”. (Mithumo 16:25) Kurula ka Txizimu ku tatile timbilu tawe ni mialakanyo yawe.

4, 5. a) Kufana ni Paulo hi nga humelelwa ngu txani? b) Ti mahisile ku txani ti to txiemo txa Paulo txi txitxa na ti sa nga emelwa?

⁴ Ina u khala ku ti pfa kufana ni Paulo? Ti nga maheka ku di ni mbimo yi u nga kombela Txizimu ti to txi ku kongomisa kumaha txisungo, se u pfa nga u ti londisela mkongomiso wa moya wo sawuleka. Kambe kha ta nga gwita ti ku tsimbilela, txa wutomi txi gwitile txi bhedha. (Eklesiaste 9:11) Se konkuwa u alakanya ngu mhaka ya kona, u ti wotisa ti to ngu ku txani Jehovha a di ni lekile ni humelelwa ngu tiya? Nji txani txi nga kuvhunako kusimama u tsanisela ni kuthemba Jehovha? Xamulo hi nga yi mana ka ti ti nga gwita ti humelela Paulo ni Silasi.

⁵ Ka wona wusiku wule, mbimo yi Paulo ni Silasi va nga ti embelela, ku khatile kuhumelela timhaka ti ti nga ti sa emelwa. Kukhata ku to va ni kuzinginikela mafu. Matimba ma so tuleka okha. Se kugwita ku txhatxhekela tingoti totshe ta sibotxhwa. Muwoneleli wa sibotxhwa e hanyiswa ngu Paulo a txi lava ku ti sunga, msana keto ene ni mwaya wakwe va bhabhatisilwe. Ngu mixo ya kona xefe ya masotxhwa yi rumete masotxhwa ti to ve ya humisa Paulo  ni Silasi ve tsula ngu kudikha. Mbimo yi masotxhwa ale ma nga tumbula ti to Paulo ni Silasi i ti Varoma, va ti woni ti to va mahile ta walo, se va to va heleketa vapune kasiku ve va humisa. Kambe mbimo yi Paulo ni Silasi va nga lava kutsula, va to khata ngu kubhabhatisa Lidhiya. Ve gwita ve thumisa mbimo yoneyo ti to ve tsanisa likholo la vanathu va Filipiya. (Mithumo 16:26-40) Hi nga wona, timhaka se ti ti lungile ngu txikuluveta!

6. Hi na gonda txani ka msungo wuwa?

⁶ Hi nga gonda txani ka simahakalo siya? Jehovha a nga hi mahela ati hi nga ti sa tiemela, se kha ti lavi hi karateka ngutu ngu sikarato asi hi mananako naso. Gondo yoneyo yi mu vhuni ngutu Paulo. Hi ti zivisa ku txani? Hi tiziva ngu ti a nga gwita e bhalela vanathu va Filipiya mayelano ni kukarateka ni kurula ka Txizimu. Ka msungo wuwa hi na bhula ngu mapswi a Paulo aya ma ku ka Vafilipiya 4:6, 7. (Yi lere.) Hi na gwita hi wona simahakalo simwane sa mu ka Bhiblia asi Jehovha a nga maha ti ti nga sa emelwa. Ngu magwito hi na gonda ti to “Kurula ka Txizimu” ku nga hi vhunisa ku txani ti to hi tsanisela siduko ngu kuthemba ngutu Jehovha.

7. Ngu yihi gondo ayi Paulo a nga ninga vanathu va Filipiya? Se athu hi nga gonda txani?

⁷ Mbimo yi vanathu va Filipiya va nga lera dipapilo da Paulo, va alakanyile txani? Wungi wawe ti nga maha va di khumbute ati ti nga ti humelete Pawulo ni Silasi ni masingita aya Jehovha a nga ti va vhunile ngu ona. Ka dipapilo donedo nji txani atxi Paulo a nga va gondisa? Ngu tiya: Mi nga thaveni. Khongelani, se mi na amukela “kurula ka Txizimu aku kupindako wotshe wuzivi”. Toneto ti womba txani? Tibhiblia timwane ti wombisa tiya: “kupinda yotshe miloro yathu” mwendo “kupala otshe makungo a vathu”. Ngu toneto Paulo a ti womba ti to “kurula ka Txizimu” ka xamalisa ngutu kupinda ati athu hi ti alakanyako. Hambi hi si tizivi ti to hi na maha txani hi di ka txikarato txo kari, Jehovha wa tiziva. Se ene a nga maha ati athu hi nga ti sa tiemela.—Lera 2 Pedro 2:9.

8, 9. a) Kuxaniswa ka Paulo didhoropani ka Filipiya, ku ve ni wuyelo yihi? b) Ngu ku txani vanathu va Filipiya va di thembile mapswi a Paulo?

⁸ Dipapilo da Paulo di fanete di di va tsanisile vanathu va Filipiya ngako va di alakanyile ngu ti Jehovha a nga mu mahela digume da malembe msana. Hambiku Jehovha a nga tumelela ti to Paulo ni Silasi ve xaniswa, simahakalo soneso si tisile wuyelo ya “kulwela ni kutsanisa Evhangeli”. (Vafilipiya 1:7) Masotxhwa ale a didhoropa da Filipiya ma si na kutsana me xanisa Dibanza da diphya da Wukristu. Aku Paulo a nga womba ti to ene njivelekwa txa  Roma, m’gondiswa Luka ti nga maha ti di mu hehukete kuzumba Filipiya msana ka ku va Paulo ni Silasi va di tsute. Luka se a ndina ma vhuna kwati Makristu a Filipiya.

⁹ Mbimo yi vanathu va Filipiya va nga lera dipapilo da Paulo, vona va ti zivile ti to mapswi onewo i singa a mapimo a vathu. Paulo a manani ni sikarato so thisa. Phela hambi mbimo yi a nga va bhalela ngu yona, a ti khotetwe mtini kwakwe Roma. Kambe a simamile e kombisa ti to ene a ti ni “kurula ka Txizimu”.—Vafilipiya 1:12-14; 4:7, 11, 22.

10, 11. Hi fanete hi maha txani ngako hi txi thava txikarato txo kari? Nji txani atxi hi nga txi emelako?

¹⁰ Nji txani atxi txi no hi vhuna kwa mbi “karateka ngu txilo” kambe hi va ni “kurula ka Txizimu”? Mapswi aya Pawulo a nga gela Vafilipiya ma kombisa ti to ngako u txi thava txikarato txo kari, mrende wa kona i mkombelo. Se ngako hi txi karateka, ti lava hi maha mkombelo. (Lera 1 Pedro 5:6, 7.) Mbimo yi u khongelako ka Jehovha, tsaniseka ngu mbilu yotshe ti to ene wa kukhatalela. Mbimo yotshe alakanya ngu makatekwa aya Jehovha a nga kuninga. U nga divali ti to Txizimu txa sikota “kumaha sasingi ngutu kupinda asi hi txi kombelako mwendo asi hi si pimisako”.—Vaefesu 3:20.

¹¹ Kufana ni Paulo ni Silasi, nanathu hi nga thuka hi xamala hi txi wona ati Jehovha a nga hi mahela kasiku e hi vhuna. Phela hi nga ti to Jehovha a no hi mahela difenya, kambe a na hi mahela ati hi ti lavako. (1 Vakorinto 10:13) Hi nga ti to athu hi no khutarela mawoko hi emela ku Jehovha e hi mahela sotshe ka sikarato sathu. Hi fanete hi maha ati ti tsimbitisanako ni mikombelo yathu. (Varoma 12:11) Simaho sathu si kombisa ti to hi womba ditshuri ni ku hi mahela Jehovha ati hi ti kotako. Hi nga divaleni ti to Jehovha a nga hi mahela timhaka to pinda ati hi kombelako tona mwendo ati hi emelako ti to e ti maha. Yimwane mbimo ha xamala a txi hi mahela ati hi nga ti sa ti rinzela. Konkuwa he gondeni ngu sikombiso simwane asi si no tsanisa themba yathu ka Jehovha yo hi mahela ati hi nga ti sa ti emela.

12. a) Mbimo Senakeribhe a nga dhumela Jerusalema, Mkoma Ezekiya a mahile txani? b) Hi gonda txani ka ti Jehovha a nga mahela Ezekiya?

¹² Amu ka Bhiblia hi mana sikombiso sa ti Jehovha a nga maha na ti sa emelwa. Ngu txikombiso, mbimo yi Ezekiya i nga ti mkoma wa Judha, Senakeribhe mkoma wa Asiriya a dhumete Judha se e teka otshe madhoropa e siya Jerusalema. (2 Vafumeli 18:1-3, 13) Kambe Senakeribhe a gwitile e wuyela Jerusalema. Ezekiya a mahile txani? Kukhata a to maha mkombelo ka Jehovha ti to e mu vhuna ni kulava wudhota ka mprofeti Isaya. (2 Vafumeli 19:5, 15-20) Msana keto, Ezekiya a kombisile kudinganisela ngu kuhakela male ya txitumelelano ka Senakeribhe. (2 Vafumeli 18:14, 15) Ngu magwito, Ezekiya a to khata kululamisela didhoropa. (2 Matimu 32:2-4) Se ti gwitisile ku txani? Aku Senakeribhe a nga lamba e va yela, Jehovha a rumete ngelozi yimweyo yi ta daya 185.000 wa masotxhwa akwe ngu wusiku wumwewo. Ezekiya  a sa ti emela ti to ti nga thuka ti humelela a tiya!—2 Vafumeli 19:35.

13. a) Hi gonda txani ka ti ti nga humelela Josefa? b) Ngu yahi masingita aya ma nga humelela Sara?

¹³ Alakanya ngu ti ti nga humelela Josefa i di ngadi mfana. Ka mbimo yile a nga ti jele ka Egipta, Josefa a si pimisi ti to a nga thuka e va ka txikhalo txa wumbidi txo londisela txa mkoma wa Egipta, nem ti to a nga thuka e hulukisa maxaka akwe ka nzala ya hombe. (Genesisi 40:15; 41:39-43; 50:20) Kha ti kanakanisi ti to ati Jehovha a nga maha ti pinda totshe ati Josefa a nga ti tiemete. Tshumela u alakanya ngu Sara kokwane wa Josefa. Ina Sara ka tanga ayi a nga ti ka yona, a tiemete ti to Jehovha a nga maha ti to e veleka mwanana ene apune, i singa wo mu mana ka txithumi txakwe? Ngu ditshuri Sara a sa tiemela kuvelekwa ka Isaake.—Genesisi 21:1-3, 6, 7.

14. Ngu yihi themba hi nga vako nayo ka Jehovha?

¹⁴ Athu hi nambi emela ti to Jehovha e hi mahela masingita o thavisa sotshe sikarato sathu na ku si se hoka mafu a maphya. Nem hi na mbi sinzisa ti to Jehovha e hi mahela mixolo ka wutomi wathu. Kambe ha tiziva ti to Jehovha a vhuni malanda akwe a kale ngu tinzila to xamalisa.  Jehovha i ngadi ene wu wamweyo. (Lera Isaya 43:10-13.) Toneto ti hi maha hi mu themba. Ha tsaniseka ti to a na hi ninga mtamo wu wu lavekako ti to hi kota kumaha kudhunda kwakwe. (2 Vakorinto 4:7-9) Hi gonda txani ka txikombiso txa Ezekiya, Josefa ni Sara? Hi gonda ti to Jehovha a nga hi vhuna hambi hi di ka sikarato sa hombe ngutu ngako hi txi thembeka kwakwe.

15. Nji txani txi no hi vhuna ku hi va ni “kurula ka Txizimu” hambi hi di ni sikarato? Ti kotekisa ku txani ku va ni wuxaka ni Txizimu?

¹⁵ Hambi i di ti to hi ni sikarato, hi nga ku manisa ku txani “kurula ka Txizimu”? Ti lava hi simama hi va ni wuxaka wo tsana ni Jehovha. Ina hi nga sikota ku va ni wuxaka wa hombe ni Jehovha? Inna, ngu mhaka ya mterulo wa Jesu Kristu. Mterulo yimwane ya mithumo yo xamalisa ya Jehovha. Ngu kona ha ka wona, Jehovha a nga hi divalela siwonho sathu, nathu hi nga va ni livhalo lo basa se hi tshuketa kwakwe.—Johane 14:6; Jakobe 4:8; 1 Pedro 3:21.

16. Nji txani txi no humelela ngako hi di ni “kurula ka Txizimu, ku pindako wotshe wuzivi”? Kombisa.

¹⁶ Nji txani txi no humelela ngako hi di ni “kurula ka Txizimu, ku pindako wotshe wuzivi”? Bhiblia yi womba ti to kurula koneko ku na “veketa” timbilu ni mialakanyo yathu. (Vafilipiya 4:7) Dipswi di di ku “veketa” ngu Txigriki di txi thumiswa ngu masotxha na ku txi wombwa a ale ma wonelelako didhoropa. Vathu va dhoropani ka Filipiya va ti wonelelwa ngu masotxhwa onewo. Se vathu va ndina otela kwati ni wusiku va txi themba ti to didhoropa di vhiketwe. Ngu ha kufanako, ngako hi di ni “kurula ka Txizimu” kha hi thavi txilo, futhi timbilu ni mialakanyo yathu sa mana kuhumula. Ha tiziva ti to Jehovha wa khatala ngu ngathu, ni ku a navela ti to ti hi tsimbilela kwati ka wutomi. (1 Pedro 5:10) Se toneto ta hi vhikela ka kuguma mtamo ni dikhodho.

17. Nji txani atxi txi no hi vhuna ngu mbimo ya xanisa ya hombe?

¹⁷ Na i singa kale, xanisa ya hombe yi na ta ka votshe vathu. (Matewu 24:21, 22) Kha hi tizivi ti to ti na mahisa ku txani ka m’thu ni m’thu. Hambiketo, kha ti lavi hi za hi zumba hi txi thava mbimo yoneyo. Hambiku hi si ti ziviko ati Jehovha a no ta hi mahela, athu ha txi ziva kwati Txizimu txathu. Ha tiziva ati a nga mahela malanda akwe a kale. Se hi tiwoni ti to hambi ku txo humelela txani ni txani, Jehovha a na hetisisa sikongomelo sakwe. Ni ku ti nga maha e hi mahela ati hi nga mbi tiemela! Ngu toneto, mbimo yimwane Jehovha wa hi mahela to maha, i ku lungelo yo wona “kurula ka Txizimu, ku pindako wotshe wuzivi” ngu nzila ya yiphya.