1, 2. Hpilipi hta Pawlu hte Sila hpa byin wa ai kun? (Ndai sumhpa shawng na sumla hpe yu u.)

NDAI lam hpe shingran yu u. Shana yuptung aten daram hta re. Sasana lahkawng re ai Pawlu hte Sila gaw, Hpilipi mare hta nga ai htawng a grai sin ai kata gawk hta sharen da hkrum ai. Shanhte a lagaw ni hpe gyit da ai majaw n mai shamu ai. Shan yan gaw law law lang kayat hkrum ai majaw, shan a shingma ni grai machyi nga ai. (Kasa 16:​23, 24) De a shawng shani hta, tara n lang ai masha hpung gaw, Pawlu hte Sila hpe gat de kalang ta karawt mat wa ai. Dai hta, shanhte gaw shan hpe alawan tara jeyang ma ai. Shanhte gaw shan a palawng ni hpe gang je kau ya nna ri tawng hte law law lang kayat ma ai. (Kasa 16:​16-22) Grai n tara ai lam re. Pawlu gaw Roma mung masha langai rai nna, htap htuk ai hku tara jeyang hkrum ging ai. *

² Htawng hta nga ai laman, Pawlu gaw dai shani hta byin wa ai lam ni hte Hpilipi hta nga ai masha ni a lam hpe myit yang  myit wa na re. Pawlu kawan katsan sa wa ai kaga mare ni hte n bung ai sha, shanhte a mare hta tara jawng langai mi pyi n nga ai. Dai majaw, Yuda masha ni gaw, mare shinggan na hka nu makau hta nawku ma ai. (Kasa 16:​13, 14) Tara jawng langai lu na matu, nga ging ai Yuda la marai shi pyi dai mare hta n nga ai majaw kun? Hpilipi hta nga ai masha ni gaw, Roma mung masha byin ai hpe grai arawng la ma ai. (Kasa 16:21) Dai majaw shanhte gaw, Yuda amyu re ai Pawlu hte Sila hpe, Roma mung masha ni rai na ngu n shadu ma ai mai byin ai. Anhte hkrak n chye ai. Raitim, Pawlu hte Sila hpe n tara ai hku htawng jahkrat kau ai hpe gaw anhte chye ai.

3. Pawlu htawng hkrat wa ai laman, hpa majaw myit shuk ai lam byin chye ai kun? Raitim, shi hta hpa myit jasat nga ai kun?

³ Pawlu gaw lai wa sai shata hta byin wa ai mabyin ni hpe mung myit yang myit nga na re. Shi gaw Asi mung, Ejiyan Panglai a maga mi hta nga wa ai. Shi dai hta nga ai laman, chyoi pra ai wenyi gaw shara nkau hta n hkaw na matu shi hpe chyahkring hkring pat shing dang wa ai. Shi hpe kaga shara ni de sa na matu chyoi pra ai wenyi gaw shadut ya nga ai zawn rai nga ai. (Kasa 16:​6, 7) Gara shara rai? Pawlu gaw Troa mare hta nga ai laman, “Makedoni mung de rap sa” wa na matu shaga hkrum ai shingran langai mu wa ai. Yehowa myit ra ai lam hpe asan sha mu wa ai. Dai majaw, Pawlu gaw Makedoni de kalang ta sa wa ai. (Kasa 16:​8-10 hpe hti u.) Raitim, hpang hta hpa byin wa ai kun? Shi Makedoni de du ai hpang kade n na yang, htawng jahkrat hkrum wa ai. Yehowa gaw Pawlu hpe hpa majaw dai zawn byin na ahkang jaw wa ai kun? Htawng hta shi kade daram na hkra nga wa ai kun? Dai lam ni hpe Pawlu hkrum wa ai pyi, shi a makam masham matut ngang kang nna, matut ngwi pyaw wa ai. Shi hte Sila gaw, “akyu hpyi ai hte, Karai Kasang hpe mahkawn mangoi nga ma ai.” (Kasa 16:25) Ngwi pyaw ai Karai Kasang gaw, shan a myit masin hpe shalan shabran ya wa ai.

4, 5. (a) Anhte a mabyin masa gaw Pawlu hte gara hku bung chye ai kun? (b) Pawlu a mabyin masa gaw n myit mada da ai sha gara hku galai shai mat ai kun?

⁴ Nang mung Pawlu zawn Karai Kasang a chyoi pra ai wenyi lam matsun hku hkan nang nga ninglen, myit mada da ai hku n byin wa ai aten ni nga chye ai. Na prat hta manghkang ni byin wa nna, galai shai ra ai lam ni nga wa chye ai. (Hpaji 9:11) Na a mabyin masa hpe myit ai shaloi, Yehowa gaw hpa majaw ndai hku byin na ahkang jaw a ta nga nna myit na re. Yehowa hpe tsep kawp kamhpa nna, matut hkam sharang lu na matu nang hpe hpa gaw karum ya na kun? Pawlu hte Sila matut nna hkrum wa ai lam kaw nna mahtai mu lu ai.

⁵ Pawlu hte Sila mahkawn hkawn nga ai laman, n myit mada da ai lam law law byin hpang wa ai. Shawng nnan, laja lana re ai nnang nawn byin wa ai. Htawng chyinghka ni hpaw malang mat ai. Bai nna, htawng masha ni hpe gyit da ai sumri ni raw mat ai. Dai hpang, Pawlu gaw htawng agyi wa hpe shi hkum shi sat si ai kaw nna shing dang ya wa ai. Htawng agyi hte nta masha yawng hkalup hkam wa ai. Hpang jahpawt jau jau, mare agyi ni gaw Pawlu hte Sila hpe htawng kaw nna dat dat na matu du ni hpe shangun dat nna mare kaw nna angwi apyaw hte pru mat na matu tsun ai. Pawlu hte Sila gaw Roma mung masha re ai hpe mare agyi ni chye mat ai shaloi, shanhte gaw mara kaba galaw hkrup sai hpe chye dat nna, shanhte  nan shan yan hpe hkan sa ma ai. Raitim, Pawlu hte Sila gaw mare kaw na shanhte n pru mat shi yang nauna nnan re ai Ludi hpe shakram na matu hpyi shawn ai. Bai nna, Hpilipi hta nga ai kaga hpunau ni hpe mung n-gun jaw wa ai. (Kasa 16:​26-40) Lam yawng mayawng grai lawan hkra galai shai mat ai.

6. Ya anhte rau hpa hpe bawng ban mat na kun?

⁶ Dai mabyin masa ni kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun? Yehowa gaw n myit mada da ai lam hku galaw ya lu ai. Anhte yakhkak hkrum ai shaloi, myit tsang n ra ai. Pawlu mung shi hkrum wa ai kaw nna sharin la wa ai. Dai hpe gara hku chye lu ai kun? Hpilipi hta nga ai hpunau ni hpang myit n tsang na lam hte Karai Kasang a ngwi pyaw ai lam hpe hpang de shi ka wa ai laika kaw na chye lu ai. Ndai sumhpa hta, Hpilipi 4:​6, 7 hta lawm ai Pawlu a ga ni hpe hkaja yu ga. (Hti u.) Dai hpang, Yehowa gaw n myit mada da ai hku galaw wa ai Chyum Laika labau nkau mi hpe anhte sawn maram na re. Yehowa hpe anhte tsep kawp kamhpa nna yakhkak ai aten hta hkam sharang lu hkra “Karai Kasang a ngwi pyaw” lam gaw anhte hpe gara hku karum ya lu ai hpe bawng ban mat na re.

7. Hpilipi hta nga ai hpunau ni hpe ka ai laika hta Pawlu hpa sharin ya wa ai kun? Anhte hpa sharin la lu ai kun?

⁷ Hpilipi hta nga ai hpunau ni gaw Pawlu a laika hpe hti lu ai shaloi, shanhte hpa hpe myit na kun? Pawlu hte Sila hkrum wa ai lam hte n myit mada da ai lam hku Yehowa gara hku karum ya wa ai hpe shanhte law malawng bai myit dum wa na re. Pawlu gaw shi a laika hta shanhte hpe hpa sharin ya nga ai kun? ‘Hkum tsang. Akyu hpyi u, dai hpang “chye chyang ai nyan yawng hta grau lai ai Karai Kasang a ngwi pyaw ai” lam hpe lu la na re nga nna sharin ya nga ai. Dai gaw hpa lachyum kun? “Anhte a yup mang yawng hta grau lai ai” (sh) “masha yawng a masing hta grau lai ai” nga nna Chyum Laika nkau hta ga gale da ai. Dai majaw, ngwi pyaw ai Karai Kasang gaw anhte shingran yu ai hta na grau galaw ya lu ai lam Pawlu tsun nga ai. Anhte a manghkang ni hpe gara hku hparan na hpe anhte n chye tim, Yehowa chye ai. Shi gaw n myit mada da ai lam hte hparan ya lu ai.​​—⁠​2 Petru 2:9 hpe hti u.

8, 9. (a) Hpilipi hta nga ai shaloi, Pawlu gaw n tara ai lam ni hte hkrum wa tim, dai mabyin masa ni a majaw kaja ai hpa lam byin wa ai kun? (b) Hpilipi hta nga ai hpunau ni gaw, Pawlu a ga ni hpe hpa majaw tsep kawp kam ai kun?

⁸ Lai wa sai shi ning hta byin wa ai mabyin ni hpe, Hpilipi kaw na hpunau ni bai myit ai shaloi n-gun lu wa na re. Yehowa gaw Pawlu hte Sila hpe n tara ai lam hkrum na matu ahkang jaw wa tim, de a akyu gaw “kabu gara shiga hkaw tsun ai ahkang hpe makawp maga nna tara upadi hte maren shagrin da” lu wa ai. (Hpilipi 1:​7, NW) Hpilipi hta nga ai mare agyi ni gaw, Hkristan nawku hpung nnan hpe sharu shatsang ai lam n galaw gwi mat sai. Pawlu gaw shi Roma mung masha re ai lam tsun dan wa ai majaw, sape Luka gaw  Pawlu hte Sila pru mat wa ai hpang Hpilipi hta matut nna nga lu wa ai mai byin ai. Luka gaw Hpilipi hta nga ai Hkristan nnan ni hpe karum ya lu wa ai.

⁹ Hpilipi hta nga ai hpunau ni gaw Pawlu a laika hpe hti lu ai shaloi, dai ga ni gaw masha a ningmu hte ka da ai lam n re ai hpe shanhte chye ai. Pawlu gaw manu mana yakhkak hkrum wa ai. Hpunau ni hpe laika ka ai shaloi hta pyi, shi gaw Roma mare hta htawng hkrat nga ai re. Raitim, shi gaw “Karai Kasang a ngwi pyaw” lam shi hta nga taw ai hpe madun wa ai.​​—⁠​Hpilipi 1:​12-14; 4:​7, 11, 22.

10, 11. Anhte a manghkang ni hte seng nna myit tsang nga ai shaloi, anhte hpa galaw ra ai kun? Anhte hpa hpe myit mada ging ai kun?

¹⁰ “Hpa lam hta mung myit” n tsang ai sha, “Karai Kasang a ngwi pyaw” lam nga na matu anhte hpe hpa gaw karum ya na kun? Myit tsang ai hpe karum ya lu ai gaw akyu hpyi ai lam re ai hpe Hpilipi masha ni hpang ka ai Pawlu a ga ni gaw madun nga ai. Dai majaw, anhte myit tsang ai shaloi, akyu hpyi ra ai. (1 Petru 5:​6, 7 hpe hti u.) Yehowa hpe nang akyu hpyi ai shaloi, nang hpe shi lanu lahku ai hpe tsep kawp kam mai ai. Nang lu la ai shaman chyeju ni a matu shi hpe galoi mung chyeju dum u. Yehowa gaw “anhte hpyi mahpyi hte myit mang lu ai mahkra hta grau nna shabyin lu ai wa” re ai hpe galoi mung n mai malap ai. ​​—⁠​Ehpesu 3:​20.

¹¹ Pawlu hte Sila zawn, Yehowa anhte hpe karum ya ai lam a majaw anhte grai mau na re. Mauhpa lam hku n rai yang pyi, anhte ra kadawn ai lam hpe galoi mung galaw ya na re. (1 Korinhtu 10:13) Anhte a masa lam hpe galai shai ya na matu hte manghkang ni hpe hparan ya na matu Yehowa hpe la ai ngu ai gaw, hpa mung n galaw ai sha dung nga na matu tsun mayu ai n re. Anhte a akyu hpyi ga hte maren galaw ra ai. (Roma 12:11) Dai hku galaw ai gaw, myit ding man ai hpe madun nna, Yehowa shaman chyeju lu shangun ai. Kalang lang, shi gaw n myit mada da ai lam hku galaw ya ai. Anhte n myit mada da ai hku Yehowa galaw ya lu ai atsam nga ai hpe grau nna kamsham lu na matu ga shadawn nkau hpe myit yu ga.

12. (a) Senahkerib jahkrit shama ai shaloi, Hkawhkam Hezekia hpa galaw wa ai kun? (b) Yehowa manghkang hpe hparan ya ai kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun?

¹² Chyum Laika hta, n myit mada da ai lam hte Yehowa galaw ya ai lam ni hpe mu lu ai. Ga shadawn, Yuda hkawhkam hku nna Hezekia uphkang wa ai aten, Asuri hkawhkam Senahkerib gaw, Yuda mung hpe sa gasat wa ai. Yerusalem mare hta lai nna kaga mare yawng hpe zing la wa ai. (2 Hkawhkam 18:​1-3, 13) Dai hpang, Senahkerib gaw Yerusalem hpe gasat na matu sa wa ai. Hkawhkam Hezekia hpa galaw wa ai kun? Shawng nnan, Yehowa hpe akyu hpyi wa nna Yehowa a myihtoi Esaia kaw nyan hpaji hpyi wa ai. (2 Hkawhkam 19:​5, 15-20) Dai hpang, Hezekia gaw Senahkerib hpyi ai hkansi jaw ai hku nna rap ra ai myit masa nga ai hpe madun wa ai. (2 Hkawhkam 18:​14, 15) Hpang jahtum, Hezekia gaw hpyen ni wang shinggrup wa na hpe ninghkap na matu tau hkrau lajang wa ai. (2 Hkawhkam Labau 32:​2-4) Mabyin masa gara hku byin wa ai kun? Yehowa gaw lamu kasa langai hpe shangun dat nna Senahkerib a hpyen la 185,000 hpe lana mi hta sha sat kau wa ai. Dai zawn byin na  hpe Hezekia myit mada da na n re. ​​—⁠​2 Hkawhkam 19:​35.

13. (a) Yosep hkrum wa ai lam ni kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun? (b) Sara hta n myit mada da ai hpa lam byin wa ai kun?

¹³ Ramma Yosep hpa byin wa ai hpe myit yu ga. Egutu mung hta htawng hkrat nga ai laman, shi gaw Egutu mung na nambat lahkawng ahkaw ahkang kaba htum ai wa byin wa na ngu myit mada da na n re. Shi a nta masha ni lusha hku hku ai hpe hkye la na matu, Yehowa shi hpe akyu jashawn na ngu nna mung myit mada da na n re. (Ningpawt 40:15; 41:​39-43; 50:20) Yehowa galaw ya ai lam gaw, Yosep myit mada ai hta grau ai hpe mu lu ai. Yosep a kahkai re ai Sara a lam hpe mung myit yu u. Asak kaba sai Sara gaw, shi mayam kaw na shangai ai kasha n re ai sha, shi nan kasha shangai na ahkang lu na ngu myit mada wa ai kun? Isak shangai wa ai lam gaw, Sara kalang pyi shingran yu ga ai lam n re.​​—⁠​Ningpawt 21:​1-3, 6, 7.

14. Hpa lam a majaw Yehowa hpe kamhpa mai ai kun?

¹⁴ Mungkan nnan n du shi ai aten laman hta gaw, anhte a manghkang ni yawng hpe mauhpa lam hku Yehowa hparan ya na hpe n myit mada lu ai. Anhte a prat hta Yehowa mauhpa lam ni galaw ya na hpe anhte n hpyi shawn ai. Raitim, lai wa sai aten hta shi a sadi dung ai mayam ni hpe mauhpa amu hte  karum ya wa ai lam hpe gaw anhte chye ai. Shi gaw n galai shai ai. (Esaia 43:​10-13 hpe hti u.) Dai gaw shi hpe kamhpa ai myit nga shangun ai. Shi ra sharawng ai hpe galaw lu na matu ra ai n-gun atsam hpe shi jaw na hpe anhte kam mai ai. (2 Korinhtu 4:​7-9) Hezekia, Yosep hte Sara ni kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun? Yehowa a ntsa anhte matut nna sadi dung yang, grai yakhkak ai masa ni hkrum wa ai shaloi hta pyi, shi anhte hpe karum ya lu ai.

15. Anhte hta manghkang ni nga yang pyi, “Karai Kasang a ngwi pyaw” lam nga na matu hpa gaw karum ya lu ai kun? Dai gaw gara hku byin lu ai kun?

¹⁵ Anhte hta manghkang ni nga yang pyi, “Karai Kasang a ngwi pyaw” lam gara hku nga lu ai kun? Yehowa hte hku hkau lam matut ngang kang ra ai. Yesu Hkristu a gawng malai jahpu a majaw sha dai zawn hku hkau lam nga wa ai. Gawng malai jahpu gaw Yehowa a mauhpa lam langai re. Gawng malai jahpu a majaw, mara raw hkrum ai, san seng ai myit nsam nga wa ai, shi hte mung ni htep lu ai.​​—⁠​Yawhan 14:6; Yaku 4:8; 1 Petru 3:21.

16. “Karai Kasang a ngwi pyaw ai” lam nga ai shaloi, anhte hpa byin na kun? Ga shadawn jaw u. 

¹⁶ “Chye chyang ai nyan yawng hta grau lai ai Karai Kasang a ngwi pyaw ai” lam anhte lu la ai shaloi, hpa byin na kun? Anhte a myit masin hte myit mang ai lam hpe “bau sin na” nga nna Chyum Laika hta tsun da ai. (Hpilipi 4:​7) “Bau sin” ngu ai madung ga si gaw hpyen dap hte seng ai lachyum rai nna dai gaw mare hpe makawp maga na matu lit lu ai hpyen la ni hpe tsun ai re. Hpilipi hta nga ai masha ni gaw dai zawn hpyen la ni hte bau sin hkrum nga ai. Shanhte a mare gaw makawp maga hkrum ai hpe chye ai majaw, shana hta atsawm lu yup ma ai. Dai hte maren, “Karai Kasang a ngwi pyaw ai” lam anhte hta nga ai shaloi, myit n tsang ai sha myit simsa lam lu ai. Yehowa gaw anhte hpe lanu lahku nna awng dang shangun mayu ai lam anhte chye ai. (1 Petru 5:10) Anhte myit tsang ai, myit htum ai ngu hkamsha ai kaw nna dai gaw anhte hpe makawp maga ya ai.

17. Ru tsang kaba laman Yehowa hpe kamhpa na matu anhte hpe hpa gaw karum ya na kun?

¹⁷ Kade n na yang, masha yawng a ntsa ru tsang kaba du wa na re. (Mahte 24:​21, 22) Anhte langai hpra hta hpa byin wa na hpe anhte hkrak n chye ai. Raitim, dai lam hpe ladu lai myit tsang n ra ai. Yehowa galaw ya na lam yawng hpe anhte n chye tim, anhte a Karai Kasang hpe gaw anhte chye ai. Lai wa sai aten na shi a sadi dung ai mayam ni hpe galaw ya wa ai lam ni hpe anhte chye ai. Anhte hpa mi hkrum tim, Yehowa gaw shi a yaw shada lam hpe teng sha byin hkra galaw ya na re. N myit mada ai lam hte galaw yang galaw ya na re. Dai majaw, Yehowa dai zawn galaw ya shagu “chye chyang ai nyan yawng hta grau lai ai Karai Kasang a ngwi pyaw ai” lam hpe lam nnan hku hkamsha lu na re.