Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Chize Twakuzula Utu Ukulu ni Kuumbila

Chize Twakuzula Utu Ukulu ni Kuumbila

‘Se hinunazula utu ukulu hamwe ni yilinga yewo.’ A-KOLOSU 3:9.

MIASO: 121, 142

1, 2. Yika atu akwamba hali Yela ja Yehova?

ATU anji kananyingika ngwo Yela ja Yehova kalisa chinji ni atu akwo. Chakutalilaho, umwe mukwa-kusoneka yoze avuluka ngwo Anton Gill kachichimiekene yitanga ya Yela ja Yehova mu Alemanha ya Nazista. Iye kasonekene ngwenyi: “Yela ja Yehova e atu waze amwesene chinji lamba kuli a Nazi. . . . Ha mwaka 1939 [mu chilombo cha kulinga milimo ya tachi] mwapwile Yela ja Yehova 6,000.” Yawezela nawa ngwenyi, chipwe ngwe Yela ja Yehova kamwene lamba linji, nihindu te kaanyingika mumu lia ujikijilo wo, kulihumikiza muze ali mu ukalu, ushishiko kuli Zambi yo, ni kulivwashana mukachi kwo.

2 Ha mashimbu wano-ene nawa, atu mu Africa du Sul kamwene chimwe chuma chalisa mukachi ka Yela ja Yehova. Ha limwe shimbu, Yela ja Yehova a yikowa yalisa mu chifuchi chacho te keshi kwaatayiza hanga alikungulule hamuwika. Alioze, ha tangwa 18 lia Dezembro 2011, Yela ja Yehova kuhiana 78.000 aku minyachi yalisa mu Africa du Sul ni amu yifuchi yikwo yalikungulula ha chimwe kukunguluka chilemu mu chihela cha konda mu Jonnesburg. Umwe kasongo wa chihela chacho yamba ngwenyi: “Kanda nguchimona kama atu apwa chichize mu chihela chino. Eswe kanazale kanawa. Nawa nwapemesa kanawa chihela chino. Alioze chuma chilemu kuhiana, yenu kunushi katonde.”

3. Mumu liaka ululikiso wetu walisa ni maululikiso akwo?

3 Hachino, chipwe atu waze hi Yela ja Yehova ko mahasa kumona kanawa ngwo ululikiso wetu walisa chinji ni maululikiso akwo. (1 Petulu 5:9) Mba mumu liaka ululikiso wetu walisa ni maululikiso akwo? Mumu Mbimbiliya ni spiritu yisandu ya Zambi, yakutukwasa hanga twalumune yitanga yetu ha kwehuka kulinga yuma yize Yehova keshi kuzanga. Muze mutulinga chino chinalumbunuka ngwo ‘twazula utu ukulu’ ni ‘kuzala utu waha.’—A-Kolosu 3:9, 10.

Chili chashi kwalumuna yitanga ya mwono wetu

4. Yika mutulilongesa mu mutwe uno? Mumu liaka?

4 Muze hi twazula utu ukulu, twatamba kuumbila kusuku. Mu mutwe uno, chitangu mutulilongesa chize mutuhasa kuzula utu ukulu nawa mutunyingika ulemu wakuchilinga. Mutumona ngwetu chili chashi mutu kwalumuna mwono wenyi chipwe ngwe kakulinga chinji yuma yipi. Mutulilongesa nawa chize waze ali ni miaka yinji mu umwenemwene mahasa kumbila kusuku utu wo ukulu. Mumu liaka tunafupiwa kushimutwina chikuma chino? Mumu, amwe waze te akuwayila Yehova kakanungine ni kukanyama. Ayo kaputukile kunyonga ni kulinga yuma yize te akulinga shimbu te kanda achinyingika Yehova. Kashika hita umwe wa kuli yetu katamba kwiwuluka utowezo uno ngwo: “Yoze malishinginyeka ngwenyi, ngunakolo, akakanyame kuchina malimbuka.”—1 A-Korindu 10:12.

EHUKA USOLO WESWE WA UTANJI

5. (a) Hana chilweza chize chinasolola ngwo twatamba kuzula utu ukulu kawashi-washi. (Tala chizulie ha uputukilo.) (b) Yitanga yika yinalingi chihanda cha utu ukulu yize anatongola ha A-Kolosu 3:5-9?

5 Yika mulinga nyi munyingika ngwe mazalo je hapwa ni majilo nawa kananuku? Yena mwazula kawashi-washi. Chizechene nawa, nyi mutunyingika ngwetu tunalingi yuma yize Yehova akuvwila lwaji, twatamba kwehuka kulinga yuma yacho kawashi-washi. Muze te anahanjika ha yuma yacho Paulu yamba ngwenyi: ‘Nwatamba kumbila yino yuma yeswe.’ Tuhengwolenuho wika yuma yaali: utanji, ni luchisa.—Tanga A-Kolosu 3:5-9.

6, 7. (a) Kuchi maliji ja Paulu anasolola ngwo kuzula utu ukulu chinafupiwa kusa tachi? (b) Sakura yika te akulinga ku mwono wenyi? Yika yamukwashile mba alumune yitanga yenyi?

6 Utanji. Mu Mbimbiliya “utanji” unalumbunuka kulisumbakenya ni mutu yoze kuwalimbachile nenyi. Paulu yamba ngwenyi, akwa-Kristu katamba ‘kushiha yihanda ya mujimba’ wo hakutwala ku utanji. Yino yinalumbunuka ngwo twatamba kusa tachi hanga twehuke usolo upi. Chili chikalu kuchilinga, chipwe chocho mutuhasa kuchilinga!

7 Mutuhasa kuchimona ha chilweza cha ndumbu wa pwo mu Japão yoze avuluka ngwo Sakura. * (Tala maliji mushi lia lifwo.) Muze Sakura te anakola, te kakulivwa ukawenyi ni chinyengo. Mba ahwise yize apwile ni kwivwa, iye yaputuka kulinga utanji muze te ali ni miaka 15. Sakura kakapwile ni lunga washindakenyo, te kakulinga utanji ni malunga eka ni eka, chocho yachiza ufumba katatu keswe. Iye yamba ngwenyi: “Chitangu muze te nakulisumbakenya te nakulivwa ngwe kakunguzanga chinji ni kungulemesa. Alioze muze te nakulinga yino ha mashimbu anji te kuchishi kulivwa kanawa.” Sakura kanungine ni kulinga utanji ndo haze apwile ni miaka 23. Muze aputukile kulilongesa Mbimbiliya ni Yela ja Yehova, chocho yaputuka kuzanga yize te akulilongesa. Yehova yamukwasa hanga alitwamine kulinga utanji nawa yamukwasa kukumba manyonga api waze apwile no ni sonyi jize te akwivwa. Musono, Sakura kali pionelu wa shimbu lieswe, nawa keshi kulivwa ngwe kali ukawenyi. Iye yamba ngwenyi: “Nakwivwa chiseke chinji ha kupwa mu zango lia Yehova hita tangwa.”

EHUKA KULINGA YUMA YALUCHISA

8. Yuma yika yize muyihasa kutupwisa atu a luchisa kumeso ja Zambi?

8 Luchisa. Mu Mbimbiliya “luchisa” kanalumbunuka yuma yinji hi wika ko utanji. Yino muyihasa kuchinga kushipa makanya hanji kuhanjika yuma ya sonyi. (2 A-Korindu 7:1; A-Efwesu 5:3, 4) Yino nawa muyihasa kuchinga yuma yipi yize atu akulinga kutenga, ngwe kutanga mikanda yize yakwokesa usolo wa kulinga utanji hanji kutala pornografia. Yino muyihasa kutwala mutu ku luchisa ha kuhehesa mujimba wenyi hanji kulisokota ku malambu. (A-Kolosu 3:5) *—Tala maliji mushi lia lifwo.

9. Yika muyihasa kulingiwako kuli mutu nyi ‘masasaminya, ni usolo upi’?

9 Atu waze akutala chinji pornografia ‘kakusasaminya, ni usolo upi’ wa utanji nawa mahasa kupwa ni zango lia kulisumbakenya chinji. Akwa-kuhengwola kanambe ngwo usolo wacho wakutala pornografia walita ni usolo wa kunwa walwa hanji droga. Kashika hi kukomoka ko hakwamba ngwo ndako yakutala pornografia yakupihisa chinji manyonga ja atu. Yino muyihasa kuneha manyonga api kuli mutu ngwe kulivwila sonyi, kuhona kukalakala chinji mulimo, kupwa ni usoko uze kuushi chiseke, kulilakula chipwe kufupa kulishiha. Umwe lunga yoze wechele chako chakutala pornografia ha mwaka umuwika, yamba ngwenyi: ‘Mba hi naputuka kama kulivumbika.’

10. Kuchi Ribeiro akumbile usolo wenyi wakutala pornografia?

10 Kuli atu anji, chili chikalu kwehuka chako cha kutala pornografia. Alioze ukalu wacho mahasa kuukumba. Tutalenu chilweza cha Ribeiro mu Brazil. Muze te uchili mukweze, yakatuka ha zuwo yaya ni kukalakala ku chihela kuze te akululieka mapapilo hanga aatuhwise cheka. Koko te kakumona mikanda ya pornografia. Ribeiro yamba ngwenyi: “Hakehe-hakehe, yingupwa ni chako chakuyitala. Te chishi kuhasa nawa kushimbwila pwo yoze napwile nenyi hanga atuhuke mu zuwo mba nguputuke kutala yinema ya pornografia.” Hachino, tangwa limwe ku mulimo, Ribeiro yatala ha chimwe chichita cha mikanda yize te analulieka, yamonaho mukanda uze avuluka ngwo Yize Yakuneha Uwahililo mu Usoko. Yawanda nawa yaputuka kuutanga. Yize apwile ni kutanga yiyimukwasa hanga alilongese Mbimbiliya ni Yela ja Yehova. Chipwe chocho, kwapalikile shimbu mba Ribeiro ahwise usolo wenyi wakutala pornografia. Mba yika yamukwashile? Yamba ngwenyi: “Kulemba, kulilongesa Mbimbiliya, ni kupukuna ha yize te nakulilongesa, zango liami ha yitanga ya Zambi yilikola, chocho zango liami hali Yehova yilikola kuhiana usolo wami wakutala pornografia.” Ni ukwaso wa Mbimbiliya ni spiritu yisandu ya Zambi, Ribeiro yalumuna yitanga yenyi, yamupapachisa, haliapwila kali mukulwana mu chikungulwila.—O Segredo de Uma Família Feliz.

Twatamba kuzanga chinji Yehova ni kwivwila lwaji yuma yipi

11. Yika muyikwasa mutu mba ehuke usolo wakutala pornografia?

11 Twamona ngwetu, Ribeiro mba ehuke kutala pornografia, iye kasele tachi jinji hi wika ko kulilongesa Mbimbiliya. Iye kanyongene chinji ha yize apwile ni kutanga mu Mbimbiliya ni kwecha hanga yimuhete ku mbunge. Nawa kalembele kuli Yehova ni kuliumba hanga amukwase. Yino yakwashile Ribeiro hanga akolese zango lienyi hali Zambi, chocho mba yakumba usolo wenyi wakutala pornografia. Mba twehuke usolo wakutala pornografia, twatamba kuzanga chinji Yehova ni kwivwila lwaji yuma yipi.—Tanga Samu 97:10.

EHUKA UTENU, KUHANJIKACHA SONYI NI MAHUZA

12. Yika yakwashile Stephen mba ahase kwehuka utenu ni kuhanjika cha sonyi?

12 Atu amwe kakutenuka ni kawashi ni kwambila akwo yuma yipi hamwe ni matuka. Muze yino yakulingiwa, asoko jo eswe kakumona lamba. Umwe chisemi mu Austrália yoze avuluka ngwo Stephen te kakuhanjika chinji yuma yipi nawa te kakutenuka chinji ha yuma yize kuyishi ulemu. Yamba ngwenyi: “Yami ni mukwetu-pwo twalihandunwine ha yisuho yitatu nawa kwasalile hakehe hanga tulilakule.” Alioze, muze aputukile kulilongesa Mbimbiliya ni Yela ja Yehova, Stephen yaputuka kukaula yize te akulilongesa ku mwono wenyi. Yamba ngwenyi, shimbu te kanda achinyingika Yehova, te kakulivutula ha chuma cheswacho nawa te kakupwa ngwe mbomba yize yinambe kutuwika. Alioze muze Stephen aputukile kukaula chiyulo cha Mbimbiliya, yalumuna yitanga yenyi. Yamba ngwenyi: “Mwono mu usoko wetu unawehe chinji.” Ni ukwaso wa Yehova, haliapwila nguli ni sambukila hamwe ni uhumikizo.” Musono, Stephen kali kavumbi mu chikungulwila, nawa mukwo-pwo kali pionelu wa shimbu lieswe ha miaka yinji. Makulwana amu chikungulwila chize atwama ndumbu Stephen yamba ngwo: “Stephen kakulihumikiza, kali ndumbu yoze wakukalakala chinji, nawa kakwete spiritu yakulikehesa.” Ayo yamba nawa ngwo, kanda achimumona kama matenuka. Stephen keshi kutambula uhenya niumwe ha kwalumuka cha utu wenyi. Yamba ngwenyi: “Nyi chakatayijile ukwaso wa Yehova wa kwalumuna mwono wami, kachi yiwape yino kuchishi nayo.”

13. Mumu liaka utenu hi chuma chipema ko? Yika Mbimbiliya yinatutoweza ha chikuma chacho?

13 Mbimbiliya yinatutoweza hanga twehuke utenu, kuhanjika yipi hali akwetu ni kwehuka zungo. (A-Efwesu 4:31) Yuma yino kanji-kanji yakusongwela mutu ku vunda. Musono atu anji hano hashi kakunyonga ngwo ufwatulo ni yitanga ya ungulungulu yili yuma yipema. Alioze kulinga yuma yacho kuchishi kuhalisa Tangi yetu. Mandumbu jetu anji hanalumuna yitanga yo ni kuzala utu waha.—Tanga Samu 37:8-11.

14. Shina chili chashi umwe chilianyi kupwa chimbovu?

14 Ndumbu yoze avuluka ngwo, Hans kali mukulwana mu chimwe chikungulwila mu Áustria. Kasongo wa chizavu cha makulwana mu chikungulwila muze atwama ndumbu Hans, yamba ngwenyi: “Iye kali umwe wa kuli mandumbu waze apwa yimbovu yoze muzanga chinji kunyingika.” Alioze kunyima Hans te hi chimbovu ko. Muze te uchili mukweze, iye kaputukile kunwa walwa unji chocho yapwa chilianyi. Limwe tangwa muze te hanwa walwa, iye yevwa uli unji, chocho yashiha kasendo kenyi. Hans yamusa mu kamenga hanga alingemo miaka 20, chipwe chocho kamenga kakalumwine utu wenyi. Limwe tangwa naye yeta kuli umwe mukulwana wamu chikungulwila hanga amumeneke, hachino, Hans yaputuka kulilongesa Mbimbiliya. Yamba ngwenyi: “Nasele tachi jinji hanga nguzule utu wami ukulu. Yisoneko yize yangutakamishine yapwile mukanda wa Izaia 55:7, uze wakwamba ngwo: ‘Chingululungu akambile ndako jenyi jipi’ ni 1 A-Korindu 6:11 uze wa kuhanjika hali atu waze echele kulinga yuma ya uhenge, hakwamba ngwo: ‘Amwe akuli yenu che nwapwile.’ Ha miaka yinji Yehova ni uhomboloji weswe kangukwashile kupalikila mu spiritu yenyi yisandu hanga nguzale utu waha.” Hans kamupapachishile muze te uchili mu kamenga, nawa yatuhukamo muze te halinga miaka 17 ni ndambu. Yamba ngwenyi: “Ngunasakwila chinji hali Yehova mumu lia keke ni ukonekeno wenyi.”

15. Chitanga chika chikwo cha utu ukulu? Yika Mbimbiliya yinambe ha chitanga chacho?

15 Mahuza no kakulinga chihanda cha utu ukulu. Chakutalilaho, atu anji kakuhanjika mahuza hanga achine kufweta lijimu hanji ahone kwaafwetesa ha uhenge wo. Alioze Yehova kali “Zambi ya umwenemwene.” (Samu 31:5) Iye kanazange hanga tuvumbi twenyi eswe “ahanjike umwenemwene” hi “mahuza ko.” (A-Efwesu 4:25; A-Kolosu 3:9) Kwamba umwenemwene, twatamba kuhanjika umwenemwene chipwe ngwe nyi twauhanjika mutwivwa sonyi hanji mutupwa mu ukalu.—Yishima 6:16-19.

CHIZE AYO AHASHILE KUZULA UTU UKULU

16. Yika muyitukwasa mba tuzule utu ukulu?

16 Hi chashi ko kuzula utu ukulu kutachi ja yetu-ene. Sakura, Ribeiro, Stephen, ni Hans eswe kasele tachi jinji hanga alumune utu wo ukulu. Yize yaakwashile yapwile ndundo ja Liji lia Zambi ni spiritu yenyi yisandu. (Luka 11:13; A-Hepreu 4:12) Mba tuyuke ku ndundo jacho, twatamba kutanga Mbimbiliya matangwa eswe, kupukuna ha yize tunatange, ni kulemba mashimbu eswe hanga twite mana ni kusa tachi hanga tukaule yize tunalilongesa. (Yoshua 1:8; Masamu 119:97; 1 A-Tesalonika 5:17) Mutuhasa kuyuka nawa ku Liji lia Zambi ni spiritu yenyi yisandu muze mutululieka kukunguluka ni kuyako. (A-Hepreu 10:24, 25) Nawa tunafupiwa kuzachisa ukwaso unji uze anatwehe kuli Yehova kupalikila mu ululikiso wenyi, ha kutanga mikanda yeka ni yeka yize twakutambula, kutala JW Broadcasting, kuzachisa JW Library, ni jw.org.—Luka 12:42.

Twatamba kuzanga chinji Yehova ni kwivwila lwaji yuma yipi Kuchi mutuhasa kuzula utu ukulu? (Tala paragrafu 16)

17. Yika mutulilongesa ha mutwe uze muusulaho?

17 Twashimutwina ndako jipi jize akwa-Kristu atamba kuzula ni kujimbila hanga evwise Yehova kuwaha ku mbunge. Alioze tunafupiwa kulinga yuma yinji kuhiana. Tunafupiwa kuzala utu waha ni kusa tachi hanga tuufunge. Mu mutwe uze muusulaho mutulilongesa chize mutuhasa kuchilinga.

^ kax. 7 Majina amwe ha mutwe uno kapwa kwalumuna.

^ kax. 8 Tala kapitulu 25 mu mukanda Kumbululo Lia Yihula Yize Akweze—Akuhula Chinji, Chihanda 1.