Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Kiebhi ki tu Tena Kuxisa o Ifua Ietu Iokulu?

Kiebhi ki tu Tena Kuxisa o Ifua Ietu Iokulu?

“O muthu uokulu mua mu zula kiá ni ifua iê.”​—⁠KOLOSE 3:⁠9.

MIMBU: 52, 54

ATHU avulu ene mu ximana o Jimbangi ja Jihova. Mu kifika sai musoneki a mu ixana Anton Gill ua ximana o ukexilu uambote ua Jimbangi ja Jihova mu kithangana kia ita mu ixi ia Alemanha. Muene uambe: “O akua Nazista akexile mu zukutisa dingi o Jimbangi ja Jihova . . . . Ku muvu ua 1939 kuexile midi jisamanu ja Jimbangi ja Jihova ndenge, mu ibende ia ji Nazi.” O musoneki uambe dingi kuila, sumbala akexile mu a zukutisa kiavulu, o Jimbangi ja Jihova exile athu ambote, a tululukile mu ithangana ia izukutisu, exile mu londekesa o ufiiele kua Nzambi iâ, ni ku di kuatekesa mudiâ.

1, 2. Ihi iene mu mona o athu ku Jimbangi ja Jihova?

2 Mivu ku dima, o athu mu ixi ia África do Sul, a mono kuila o Jimbangi ja Jihova a di tungula. O jinguvulu a bhanene kitumu kia kuila, o ambundu ka tokalele ku di lunga kumoxi ni mindele. Maji mu kizuua kia 18 ia mbeji ia Kaiadi ka muvu ua 2011, kuexile makuinhi sambuadi ni dinake dia midi a jimbangi ja Jihova, mindele ni ambundu, a diongekele kumoxi mu kiônge kia dikota kia bhitile mu kididi kia malunda a fiti ku Johanesburgo. O mutuameni u langa o kididi kienhókio uambe: “Mu kididi kiki, ki ngi monene luua athu kála o Jimbangi ja Jihova. Athu oso a zuata kiambote, a zelesa o kididi kietu. Maji o kia beta-o-kota, o kumona kuila, enu ki muala ni kathombo mba katungu ka athu.”

3. Ihi iene mu bhangesa o Jimbangi ja Jihova ku di tungula ku mundu iú?

3 Katé muene ni athu ki Jimbangi ja Jihova, ejiia kuila, o Jimbangi a di tungula. (1 Phetele 5:⁠9) Mukonda diahi ki tu difu ni isangela ia mukuá? Mukonda dia kikuatekesu kia Bibidia ni kia nzumbi ikola ia Nzambi, tuene mu bhanga ioso phala kulungulula o ukexilu uetu ni kubhanga o ima i sangulukisa Jihova. Etu o “muthu uokulu tua mu zula kiá ni ifua iê,” anga tua ‘zuata o muthu uobhe.’​—⁠Kolose 3:​9, 10.

Tu tena kulungulula o ukexilu uetu ua muenhu

4. Ihi i tua-nda dilonga? Ni mukonda diahi?

4 Kioso ki tu xisa o ifua ietu iokulu, tua tokala kubhanga ioso phala ki tu i bhange dingi. Mu milongi iii, tua-nda di longa kiebhi ki tu tena kutula o ifua ietu iokulu, ni mukonda diahi kima kiambote kubhanga kiki. Tua-nda mona ue kuila, né muene se m’ukulu tuexile mu bhanga ima iaiibha mba ituxi iavulu, tu tena kulungulula o ukexilu uetu. Mu kusuka-ku, tua-nda dilonga ima iahi ia tokala kubhanga o athu a mu sidivila kiá Nzambi tundé ukulu, phala kusuluka mu kulondekesa o ukexilu uambote. Mukonda diahi tua tokala kudilonga o ima iii? Mukonda, sai athu a sidivila Jihova mu mivu iavulu, a mateka kubhanga dingi ima iaiibha. Mukonda dia kubanza dingi mu ima iokulu, ene a vutuka kubhanga dingi o ima iaiibha. Etu enioso tua tokala kulembalala o kitendelesu kiki: “Uoso ua di fika kuila uemana, a di lange phala ka di bhale.”​—⁠1 Kolindo 10:⁠12.

EHA O JIHÂNJI JOSO JA UNDUMBU

5. (a) Bhana kifika kilondekesa se mukonda diahi kima kiambote kuxisa o ukexilu uetu uokulu. (Tala o foto ia dianga.) (b) Ima iebhi i bhanga mbandu ia ukexilu uokulu iala mu divulu dia Kolose 3:​5-9?

5 Ihi i ueji bhanga se ua monene kuila, o izuatu iê ia xidi, ni kuila, ia mu nuha kiaiibha? Mu kidi, eie ueji i katula ni lusolo luoso. Kiene ue kimoxi, kioso ki tu mona kuila, tua mu bhanga ima ia ibhila Jihova, tua tokala kulungulula o ukexilu uetu ni lusolo. Mu kuzuela ia lungu ni ifua iaiibha poxolo Phaulu uambe: “Zulenu-iu iene ioso.” Mu milongi iii, tua-nda dilonga ia lungu ni ifua iiadi iaiibha i tua tokala kuzemba: O undumbu ni ufusa.​—⁠Tanga Kolose 3:​5-9.

6, 7. (a) Kiebhi o izuelu ia Phaulu ilondekesa kuila, kubhinga nguzu phala kueha o ukexilu uetu uokulu? (b) Kiebhi kiexile o muenhu ua Sakura? Ihi ia mu kuatekesa kulungulula o ukexilu uê?

6 O undumbu. Mu Bibidia o kizuelu “undumbu,” kia lungu ni diiala ni muhatu a zeka kumoxi sé kukazala. Phaulu uambe kuila, o Jikidistá a tokala ku ‘jibha’ o ‘jihânji’ ji suinisa o undumbu. Kiki kilombolola kuila, tua tokala kubhanga nguzu, phala kutolola o jihânji joso jaiibha. Nange kubhonza kubhanga kiki, maji tu tena kuditunda kiambote!

7 Tu tena kumona o kidi kiki, mu musoso ua phang’ietu ia muhatu a mu ixana Sakura, ua tungu mu ixi ia Japão. * (Tala ku luiji.) Tundé mu undenge, Sakura ua kexile mu divua ubheka, ua kexile mu luuala kiavulu. Kioso kia tenesa 15 kia mivu, muene ua mateka kuzeka ni maiala avulu, mukonda ka mesenene dingi ku divua ubheka. Mu kiki, Sakura ua selula an’atatu. Muene uambe: “Ku dimatekenu nga kexile mu divua kiambote mu kuzeka ni maiala. Nga divuile kuila nga kexile ni valolo. Maji mu kusuluka mu kubhanga o imbamba iii, nga mateka kudivua kiaiibha.” Sakura ua suluka mu kubhanga o ima ienioió katé kia tenesa 23 kia mivu. Mu ku bhita thembu muene ua mateka kudilonga o Bibidia ni Jimbangi ja Jihova. Muene ua uabhelele kiavulu o ima ia kexile mu dilonga. Jihova ua mu kuatekesa kuxisa o ukexilu uaiibha ua kexile nau, kueha o ku ditatela, ni kutolola o jisonhi. Lelu, Sakura ua mu sidivila kala muboki ua thembu ioso, muene kene mu divua dingi ubheka. Muene uambe: “Lelu nga zediua, mukonda ngene mu mona o henda ia Jihova izuua ioso ku muenhu uami.”

KIEBHI O MUTHU KIA TENA KUEHA O UFUSA?

8. Ima iahi i xidisa o athu bhu pholo ia Nzambi?

8 Ufusa. Mu Bibidia o kizuelu “ufusa,” ki ki lungu ngó ni kubhanga undumbu. Kia lungu ue ni ima ia mukuá iaiibha, kála o kuxibha makanha, ni kuzuela jindaka. (2 Kolindo 7:1; Efezo 5:⁠3) O kizuelu kiki, kia lungu ni ima i bhanga o athu mu kasuekele, kála o kutanga mba kumona o ufusa mu mutelembe. O kutanga o madivulu ni kumona o ufusa mu mitelembe, ku tena kusuinisa o muthu kutonoka ni uiiala mba uhatu uê. (Kolose 3:⁠5) *​​—⁠Tala ku luiji.

9. Ihi i tena kubhita se muthu u kala ni ukexilu ua kumona o ufusa?

9 O athu ene mu mona o ufusa mu mutelembe, a kala ni ‘jihânji jaiibha.’ Ene a tena kukala ni vondadi iavulu ia kubhanga o undumbu. O akuâ kutokuesa a mono kuila, o hânji ia kumona o ufusa ia difu ni ia kubuakula jidroga ni uhôlua. Mukonda dia kiki, o kukala ni ukexilu ua kumona o ufusa ku bhekesa maka avulu ku muenhu ua muthu. Ku tala o ufusa ku tena ue kubhangesa o muthu kukala ni jisonhi ja akuâ, ku lueza kiavulu mu ikalakalu ia bhanga, kukamba kusanguluka ku muiji. O ukexilu iú uaiibha, u tena ue kubhangesa o dikaza ku di xisa. U tena kubhangesa o muthu ku di jibha. Sai diiala uexile ni ukexilu ua kumona o ufusa, kioso kia bhiti muvu sé kumona o ufusa, muene uambe: “Lelu, nga mu divua dingi kuila, ngala ni valolo. Nuka dingi nga divuile kiki.”

10. Ihi ia kuatekesa Ribeiro kuxisa o ukexilu ua kutala o ufusa?

10 Athu avulu a bhanga nguzu phala ka mone o ufusa. Maji, kima kiambote kuijiia kuila, tu tena kuxisa o ukexilu iú. Tala o kifika kia Ribeiro, ua tungu mu ixi ia Brazil. Kioso kiexile munzangala, muene ua tundu m’onzo ia jitata jê, anga u mateka kukalakala mu ditenda dia kubatujula jipapela. Muenhomo, muene uexile mu mona madivulu a ufusa. Ribeiro uambe: “Bhofele-bhofele nga mateka kuuabhela kutala ufusa. Nga u uabhelele kiavulu. Kioso o muhatu uami kexile m’onzo, ngexile mu u tala kiavulu.” Sai kizuua Ribeiro uexile mu kalakala. Muenhomo, ua mono madivulu avulu eji kua oha. Mu kaxi kâ, mua kexile divulu ni diambu O Segredo de Uma Família Feliz. Muene ua mateka o ku di tanga. Ribeiro ua uabhelele o ima ia dilongo, anga ua mateka kudilonga o Bibidia ni Jimbangi ja Jihova. Maji, kua bhiti thembu iavulu phala kuxisa o ukexilu ua kutala o ufusa. Ihi ia mu kuatekesa? Ribeiro uambe: “O kusamba, kutanga o Bibidia, ni kuxinganeka mu ioso i nga kexile mu dilonga, kua ngi bhangesa kukituka dingi kamba dia Jihova. Mukonda dia kiki, o henda iami kua Jihova ia dibandekesa, anga nga xisa o ukexilu iú.” Ni kikuatekesu kia Bibidia, ni nzumbi ikola ia Nzambi, Ribeiro ua xisa o ukexilu ua kutala o ufusa, anga a mu batizala. Lelu muene kafunga mu kilunga.

Tua tokala kuzola Jihova ni muxima uetu uoso, ni kuzemba o ima iaiibha

11. Ihi i tena kukuatekesa muthu kuxisa o ukexilu ua kutala o ufusa?

11 Kála ki tua mono, phala kuxisa o ukexilu ua kutala o ufusa, Ribeiro ua bhangele ima iavulu. Muene ua kexile mu xinganeka mu ima iexile mu dilonga, uexile ue mu samba kua Jihova. O ima íii ia bhangesa o njimbu ia Bibidia kulungulula o ukexilu uê uaiibha. Ia kolesa ue o henda iê kua Jihova. Mu kiki, muene ua tula o kifua kiê kia bolo. Kiki kilondekesa kuila, phala kuxisa o ukexilu ua kutala o ufusa, o muthu ua tokala kuzola Jihova ni muxima uê uoso, ni kuzemba o ima iaiibha.​—⁠Tanga Jisálamu 97:⁠10.

EHA O NJINDA, O JINDAKA JABOLO, NI MAKUTU

12. Ihi ia kuatekesa Xitevá kuxisa o njinda ni kuxinga?

12 O athu a kala ni njinda ni lusolo, ene mu xinga kiavulu akuâ. O muthu uala ni ukexilu iú, u kala ni maka avulu ku muiji. Xitevá, ua tungu mu ixi ia Austrália ua zuela ia ia lungu ni maka enhá : “Eme ni muhatu uami, tua di sengele lutatu. Kua kambele ngó bhofele, tueji dixisa.” Mu kubhita thembu, ene a mateka kudilonga o Bibidia ni Jimbangi ja Jihova. Xitevá anga ua mateka kukumbidila o ima ia kexile mu dilonga. Muene uambe kuila, ande dia kuijiia Jihova, njinda iexile mu mu kuata mu kingoho, né muene mu ima iofele. Maji, kioso Xitevá kia mateka kukumbidila o ima ia kexile mu dilonga, o ima ia lunguluka. Muene uambe: “Lelu o muenhu ua muiji uami, uala kiambote. Ni kikuatekesu kia Jihova, lelu nga tululuka, ngi bhangesa o athu kukala ni paze.” Lelu, Xitevá mukuatekexi a tufunga, o muhatu uê muboki ua thembu ioso mu mivu iavulu. O tufunga tua kilunga kia Xitevá, ambe: “Xitevá muthu ua tululuka. Ua uabhela kukalakala.” Ene ambe ue kuila nuka a mu muene ni njinda. Xitevá ua lungulula o ukexilu uê ni kikuatekesu kia Jihova. Muene uambe dingi: “Se ki ngi kexile ni kikuatekesu kia Jihova, hinu, ki ngeji tena kulungulula o ifua iami ia bolo.”

13. Mukonda diahi o kukala mukua njinda kima kiaiibha? Ihi i tu tangela o Bibidia ia lungu ni maka enhá?

13 O Bibidia i tu tangela kuila, tua tokala kutula o kifua kia kukala mukua njinda, kuxonguena o athu mba kuzuela jindaka ja bolo. (Efezo 4:31) O ima ien’íii i bhekesa maka mu kaxi ka athu. Lelu, athu avulu a banza kuila, o kukala ni njinda ki kima kiaiibha. Mu kidi, o kukala ni idifua íii, kuluualesa Nzambi, o Mubhangi uetu. Mu kiki, ande dia kukala ni ukexilu uobhe, jiphange javulu a bhingile kuxisa o maukexilu iá aiibha.​—⁠Tanga Jisálamu 37:​8-11.

14. Kiebhi o musoso ua phange Hans u londekesa kuila, o mukua ji njinda u tena kutululuka?

14 Phange Hans, kafunga mu ixi ia Áustria. O kafunga uala ku pholo dia tufunga mu kilunga, uambe ia lungu ni phange Hans: “Ki ngejiia muthu ua tululuka kála phange Hans.” Maji m’ukulu Hans kexile muthu ua tululuka. Mu unzangala uê, muene uexile hôlua, mukonda dia kiki ua kituka kingulungumba. Sai kizuua, muene ua kodiuile, anga njinda ia mu kuatele, iú ua jibha saí iê. Mu kiki, Hans ueji bhita 20 a mivu mu kaleia. Maji né kiki, ka lungulula o ukexilu uê. Mu kubhita thembu, manh’â ua bhingi ku kafunga phala kudilonga n’ê o Bibidia. Hans ua mateka kudilonga o Bibidia mu kaleia. Muene uambe: “Kia ngi bhonzele kiavulu kuxisa o ukexilu uami uokulu. O divulu dia Izaia 55:​7, dia ngi kuatekesa kiavulu. O divulu didi diamba: “Mukua-ituxi ehe o njila iê.” Ni divulu dia 1 Kolindo 6:​11, di zuela ia lungu ni athu a tula o ifua iâ ia bolo: “Enu amoxi-mu, kiene ki mua kexile.” Phala kukala ni ukexilu uobhe, Jihova ua ngi kuatekesa ni muanhu uoso bhu kaxi ka nzumbi iê ikola.” Hans ua bhiti 17 dia mivu mu kaleia. Muene a mu batizala muenhomo. Hans uambe: “Ngi sakidila kiavulu Jihova, mukonda ua ngi kuatela henda mu ku ngi loloka.”

15. Kima kiahi ki bhanga ue mbandu ia ukexilu uokulu? Ihi i zuela o Bibidia ia lungu ni kutanga makutu?

15 O kutanga makutu, kubhanga ue mbandu ia ukexilu uokulu. Mu kifika, athu avulu ene mu tanga makutu, phala kusueka o maka mâ mba phala ka fute lubhaku. Maji o Bibidia iamba kuila, ‘Jihova o Nzambi ia kidi.’ (Jisálamu 31:⁠5) Mu kiki, muene ua mesena kuila, o jiselevende jê a “di tangela jinga o kidi,” mu veji dia “ku di tela makutu.” (Efezo 4:25; Kolose 3:⁠9) Tua tokala kuzuela o kidi, né muene se kia-nda tu bhekela jisonhi.​—⁠ Jisabhu 6:​16-19; Tiiaku 5:⁠16.

ENE A XISA O JIHÂNJI JAIIBHA

16. Ihi i tu kuatekesa kuxisa o ukexilu uokulu?

16 Ki tu tena kukala ni ukexilu ua ubhe mu nguzu ietu. O misoso ia Sakura, Ribeiro, Xitevá, ni Hans ilondekesa kuila, ene oso a bhange nguzu, phala kuxisa o ukexilu uokulu. O kutena kua Mak’â Nzambi ni kua nzumbi ikola, kua a kuatekesa kulungulula o ukexilu uâ. (Luka 11:13; Jihebeleu 4:12) Phala kukatula mbote ku kikuatekesu kiki, tua bhingi kutanga o Bibidia izuua ioso, ni kuxinganeka mu ima i tuene mu dilonga. Tua bhingi ue kusamba kua Jihova ithangana ioso mu ku mu bhinga unjimu, phala ku tu kuatekesa kukumbidila o ima i tu longa muene. (Josuué 1:8; Jisálamu 119:97; 1 Tesalonika 5:17) Tu katula ue mbote ku kikuatekesu kia Bibidia ni kia nzumbi ikola kioso ki tu di sokejeka kiambote phala o iônge. (Jihebeleu 10:​24, 25)Phala kulondekesa o kisakidilu kietu kua Jihova, tua-ndala kutanga o madivulu metu, kutala o jividiu ja JW Broadcasting, kutokuesa ue o JW Library, ni jw.org.​—⁠Luka 12:⁠42.

Kiebhi ki tu tena kuxisa o ifua iokulu?(Tala o kaxi 16)

17. Ihi i tua-nda dilonga mu milongi ia-nda kaiela?

17 Kála ki tua dilongo mu milongi íii, o Jikidistá a tokala kuxisa ima iavulu iaiibha, phala kusangulukisa Jihova. Maji tua bhingi kubhanga dingi ima iéngi. Tua bhindamena kukala ni ukexilu uobhe, ni kukala nau kala kifua kietu. Mu milongi ia-nda kaiela, tua-nda mona kiebhi ki tu tena kubhanga kiki.

^ kax. 7 Sai majina mu milongi íii a a lungulula.

^ kax. 8 Tala o milongi iala mu kibandekesu, mu divulu Kala mu Henda ia Nzambi, mu jimbandu ja 218-219, Tolola o Ukexilu ua Kubhânga ni Ufusa.