Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kaala—Suliŋ Sɔvɛ Bɛndoo

Kaala—Suliŋ Sɔvɛ Bɛndoo

MI CHƐHOWA dimul Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo le mbo poonyiaa a suliŋndaŋ la ŋɔmahiɔɔlu okɔɔ la chɛŋ tum o walta nyina diandaa niŋndaŋ. (Kaleesiaŋnda 5:​22, 23) A veelu suliŋnda kɛndɛlaŋ ndaŋ kpou aa ‘nyɛm nyina Mɛlɛkaa tosa mi waŋnda a tosa woŋ.’ * (Tofa tɛɛsiaa amatou.) Nyɔɔŋ muŋ cho o “wana chieeyɛi sɛnɛiye” tɛɛŋ, i Kilisiɔŋnda nɔ ma wounuŋ nde. (Kolosiaŋnda 3:​10) Mɛɛ yɔmndo kuam naa te o yɔŋ pɛ ma pɔɔla ndu nyɛkɛndɛi yɛ, lende koni waŋndo sɔla suliŋnda kɛndɛ laŋ ndaŋ ni, te nyina diandaa tosa ndu pɛ wallo niŋ nyɛkɛndɛi.—Sam 1:​1-3.

Suliŋ tase Pɔɔl poonyiaa wo cho kaalaa ni. Vɛɛ suliŋ koŋ cho yɛ o sɔvɛ? Mi Pɔɔl dimi maa te o nɔ kaalaa le, mɛɛ o cho “nyɛ o nyɛ kposoŋ te.” (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 13:​2) Kɛ yɛɛ cho yɛ kaalaa? Vɛɛ naŋ looku yɛ ndu sɔla nduyɛ miŋ chɔm ndu lepaa o lepaa?

YƐƐ CHO YƐ KAALAA?

Mi che bɛɛ naa i cho suɛi kala le tɛɛsiaa nyɛ kpeekpei kaalaa simndo, kɛ Baabuiyo tɛɛsiaa mɛɛ wana kaala wo yiyaŋ nduyɛ mbo tosa sɔɔŋ yɛ. Le taamaseliiyo, wana kaala wo nɔ “biuwɔŋndo” a “kɛndɛi” nduyɛ “te waŋndo tosa suɛi cho sakpo ve pɛ, kɔllo o naŋ ni.” Te waŋndo nɔ pɛ kaalaa, “biuwɔŋndo o cho o isɔɔ o isɔɔ niŋ ni,” o “kiisaŋ a chaaŋ ndɔ le,” o “isɔɔ o isɔɔ niŋ o nɔ tiindaŋndo maa dɛnɛ kɛndɔɔ cho fula leniŋ,” nduyɛ “wana biuwaŋndo o cho ni.” O nɔ kaala yiŋgoloŋndo le acheleŋnda, o buulaŋ kɛsɛ le nda, nduyɛ chaŋyɛi chɔm lo lechoo wo o cho ni. Kɛ te waŋndo nɔ kaalaa le, mbo paŋala, mbo heeluŋ, o nɔ lebɛɛ le, kaayei, nduyɛ o mel wana haki le. Yɔŋi naŋ chɔm suliŋnda wɔɔŋ waa naa, ŋ yeema miŋ chɔm acheleŋnda kaala kpeekpeiyo. Kaala suu waa naa yɛ, “o ve le dɛnɛ ndɔ kɛndɔɔ koni le o landuŋ kɔl te.”—Kɔliŋtiaŋ Tasoo 13:​4-8.

CHƐHOWA NDA CHIISU KƐSI TAAMASI KƐNDƆƆ A KAALAA OKƆƆ

“Wana kaalaa Mɛlɛka cho ni.” (Chɔŋ Tasoo 4:​8, NW) Walta ndɔlaŋ kpou la chɔm keŋ ni. Kaala bɛndu bɛndu o chɔm le waŋchieeya wo wa yɔŋ o yɔŋ Chiisu o chieeŋndo choo mbo saŋga nduyɛ mbo wu le naa wo ni. Mi Chɔŋ, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dimi aa, “Nɛi Mɛlɛka chɔm naa kaala o kaala naa wo wo, ndu cho hoo ni. Mbo viam Po ndɔ pilɔɔ kpe o chieeŋndo niŋ le mi ŋ sɔla yoomu kpeekpeiyo a ndu. Nyɛ cho kaala kpeekpeiyo wo cho hoo ni, maa o cho mi ŋ kaala Mɛlɛka le, kɛ nduyɛ ndu kaala naa, nduyɛ mbo viam Po ndɔɔ o chieeŋndo niŋ, le waa maa salaa le yɔŋnda naala wɔɔŋndaŋ faŋaa.” Kaala Mɛlɛkaa tosa miŋ wa malɔɔ hakioo sɔlaa, nduyɛ o ke naa tiindaŋndo a yoomoo.

Yoomu Chiisu soliŋ sala le hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa wo kɛsɛ chɔm ni maa o kaala waŋchieeya. Mi Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dimul naa aa, “Le mɛɛ Chiisu Kiliti tosa nyɛ Mɛlɛka hɛnaŋ ndo yɛ, koŋ tosa ni naa kpou, mi ŋ sɔla dindioo Mɛlɛka o hɔl. Hei yɔnuŋ sanaa a soli Chiisu soli dialluŋ ndɔŋ ndu pilaŋ maa sala woŋ. Le pilɛ kpe o soliŋ sala ni, kɛ, sala koŋ cho letuu le fɛɛŋ a fɛɛŋ.” (Hibuluiya 10:​9, 10) Wana cheleŋ ndoo chɔm kaala bɛndoo hoo le. Mi Chiisu dimi aa, “Kaala o kaala hiu lɛ hoo le, o waŋndo kaala ndiaamɔɔwaa nduaa, o koŋ kɔɔli mbo sɔla piɔmndo le nda wo.” (Chɔŋ 15:​13) Baa naa wanaa lahakiaa bɛɛ tiuba pa miŋ tuula kaala Chɛhowa nda Chiisu chɔm naa hoo wo? Ei! Ŋ yaasiaŋndɔ mɛɛ naŋ tosa hei yɛ.

“LA CHƆM WAŊNDA KAALAA O NYƐ O NYƐ NIŊ NYA TOSA”

Mi Pɔɔl dɛɛniaa naa aa, “Mɛɛ nya cho niŋ chuauwaa Mɛlɛkaa, nduyɛ mbo kaala nya tau yɛ, mɛɛ la kindi niko mi la chua kaala ndɔlaŋ. La chɔm waŋnda kaalaa o nyɛ o nyɛ niŋ nya tosa, mɛɛ Kiliti kaala naa mbo chɛl mbo wu le naa yɛ. Mbo yɔŋgu ndu pila o Mɛlɛka lo maa salaa o hini Mɛlɛka kɔl lo.” (Ɛfisiaŋnda 5:​1, 2) Yɛɛ “waŋnda kaalaa o nyɛ o nyɛ niŋ nya tosa” sim yɛ? O sim le kaalaa chɔmndo le teleŋ o teleŋ. O cho ko dimioo a sondo maa ŋ kaala acheleŋnda le. Mɛɛ miŋ chɔm hei a nyɛ naŋ cho tosaa wo. Mi Chɔŋ poonyiaa aa, “Chuauwaa niaa kaalaa, kaala naa o mɛɛlu o dimioo a sondo suee le. Ŋ chɔmnuŋ kaalaa kpeekpei a sɔɔŋ naa ŋ tosa woŋ.” (Chɔŋ Tasoo 3:​18) Le taamaseliiyo, miŋ dimi yooŋgu kɛndɔɔ “a masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ” kanifuule ŋ kaala Mɛlɛka a chaaŋaa naa. (Maatiu 24:​14; Luku 10:​27) Ŋ chɔm vɛlɛ “waŋnda kaalaa o nyɛ o nyɛ niŋ” te ŋ wa pɛ wanaa biuwaŋ miŋ nɔ kɛndɛi a haki malaa. Miŋ tol sila Baabuiyo hoo kɔɔli. Ndu cho ni, “La nɔ mi la malnaŋ vellaa velle mɛɛ Masanɔɔ Mɛlɛka mal nya le yɔŋnda nyala wɔɔŋndaŋ yɛ.”—Kolosiaŋnda 3:​13.

Te ŋ sila pɛ acheleŋnda ɔɔ miŋ chɔm nda suɛi sakpo nda nɔ le tosaa ve, koŋ chɔm naa maa ŋ kaala nda le le. Le taamaseliiyo, te chɛlɛkpɔɔ wa chaŋndo pɛ, mi kala chuaa tosa nyɛ o nyɛ fee o tiuba le mi chɛlɛkpɛ ndɔɔ pɛŋgi chaŋndo. Lende koni, mi che bɛɛ Mɛlɛka wana kaalaa o cho ni, kɛ, “wana o kaala wo num o miŋgi o nɛi ni.” (Hibuluiya 12:​6) Lelaŋ, o cho suɛi kaalaa le miŋgioo waŋndo o nɛi te yeemɛi keŋ i wa pɛ. (Pulɔwaa 3:​11, 12) Kɛ loonuŋ maa wanaa la hakiaa naŋ cho ni, nduyɛ teleŋndaŋ lapum miŋ bumba le kaalaa chɔmndo. Lelaŋ, naa kpou chɔm hiouwɔɔ lachioo o acheleŋnda kaalaa chɔmndo niŋ. Ŋ yaasiaŋndɔ nɛilaŋ la yaa.

VƐƐ NAŊ TUALLƐ KAALAA NAA O KƆL?

Nyɛ tasoo peŋ, nyuna Mɛlɛka le mbo ke num nyina ndɔ diandaa, ndu duau naa kaalaa niŋ ni. Mi Chiisu dimi maa Chɛhowa yɔŋgu “wanaa nyuna ndu le nyina Mɛlɛkaa wa.” (Luku 11:​13) Lelaŋ, ŋ nɔ tiindaŋndo maa te ŋ piɛi pɛ le nyina diandaa nduyɛ miŋ chɛl mala ndɔɔ, ŋ tiuba miŋ hiou lachi kɛ kɛ a waa wanaa kaalaa. (Kaleesiaŋnda 5:​16) Le taamaseliiyo, te bɛndu kundaa ŋ cho ni, a nyuna le nyina diandaa le mbo mala num ma chɔm kaalaa te a wa pɛ acheleŋnda silaa o Baabuiyo niŋ. Te koŋ te, te kala chuaa ŋ cho ni, a nyuna le mi nyina diandaa mala num le ma sila chuauwaa numnda, o cho a kɔl tuu le, kɛ a kaalaa.

O diiŋ ndɔɔ, yiyaŋ yiŋgoloŋ a mɛɛ Chiisu chɔm acheleŋnda kaalaa yɛ mi che bɛɛ mi ndaa tosal ndu iwɔɔŋnde. (Pitɛ Tasoo 2:​21, 23) Te waŋndo tosal num iwɔɔŋnde pɛ ɔɔ ma tosal num kafalaŋ, nyunaŋndɔ aa, ‘Yɛɛ Chiisu wa yɛ tosa?’ Mi ndepilɛnɔ naa pum diolaŋ Lee saaluŋ maa mi nyuna koŋ mala ndu le mbo yiyaŋ fɛŋ yiŋgoloŋ malaŋ o tosa isɔɔ. Mbo dimi aa, “Paale pilɛ, mi chaaŋ ni naŋ wa wallo latulu wo yɔŋ chaaŋaa niaa yooŋgu wɔɔŋndo a ya okɔɔ vɛlɛ a wali ya wa tosaa wo. Mi suɛi keŋ pilaŋ ya kɔllo tau. Kɛ mɛɛ ya nyunaŋ aa, ‘Vɛɛnɛ ya tuula Chiisu mɛɛ o bii wana waa naa yɛ?’ Mɛɛ ya yiyaŋ a mɛɛ Chiisu wa suɛi keŋ biyɔɔ yɛ, mi kɛɛsiaa le ndi malɔɔ nduyɛ i chue ndi maa isɔɔ le. Okoŋ kɔɔli, mi tuɛi maa chaaŋ ni naŋ tosa koŋ wallo wo, naa wɔɔŋ wɔɔŋndo wa ndu palaa nduyɛ kɔllo wa ndu o tambɛi pɛ. Mi mɛɛlu yapila dimul maa naapum suɛi o poonyiaa keŋ a ya okɔɔ ve i fula ndu o kɔl te. Yiyaŋndo a taamaselii Chiisu wo le kaalaa chɔmndo o wanaa ndaa tosal ndu iwɔɔŋnde wa lo, mala ya le chɔmndo kaalaa o chaaŋ ni koŋ ndo.” Te ŋ tuula pɛ Chiisu, naa bɛɛ ŋ chɔm kaalaa o acheleŋnda lo.

Ŋgaa ndɔɔ, pɛɛku le kaala sala soliaŋndo chɔmndo. Kaala suu waa naa chɔm ni maa tol kɔɔliaa tonyaa Chiisuaa cho haa ni. (Chɔŋ 13:​34, 35) Chiisu pila ndoo nɔ kaala suu waa naa, nduyɛ mbo kɛsul naa taamasi kɛndɛ kɛndɔɔ. Vɛɛ o tosa yɛ ndi? Mbo mal choo choo, “mbo siiŋguu ndu pila buɛi” le naa, nduyɛ pɛŋ, “mbo chɛl ma dii ndu.” (Filipiaŋnda 2:​5-8) Te ŋ tuula pɛ kaala sala soliaŋ Chiisoo, yiyaŋnda naalaŋ la cho simnɔŋ maa la ndɔlaŋ, nduyɛ ŋ cho yeemaŋ acheleŋnda kɛsi ŋ naŋ lachi.

TƆNƆLAŊ LE KAALAA CHƆMNDO

Tɔnɔlaŋ la cho tau. Ŋ yaasiaŋndɔ la tiɔɔŋ:

Vɛɛ naŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ te ŋ chɔm pɛ kaalaa?

  • CHAAŊAA NAA LAALAŊNDA O CHIEEŊNDO CHOO KPOU: Le mɛɛ naŋ kaaliaŋ vellaa velle yɛ, ŋ sina maa kunda kɛ kɛ naŋ kuɛ pɛ o chieeŋndo choo kpou, puaapiliaa a ndepiliaa cho naa demul nyɛkɛndɛi. Nuawɔ tɔnɔ bɛndu se le sinaa maa ‘chaaŋaa naa wanaa laalaŋnda ba o ba fee o chieeŋndo choo’ kpede kaala num! Wanaa Mɛlɛkaa tɛɛŋ kinɛi naŋ saaluŋ kaala waa naa ni.

  • KƆL NYULOO: ‘Biuwaŋndo vellaa velle,’ o kaalaa niŋ tosa miŋ tuei ‘kɔl nyulu mɔɔsa naa naa pilɛ wo’ yeela. (Ɛfisiaŋnda 4:​2, 3) Miŋ che kɔl nyuloo hoo o bɔŋaŋnda naalaŋ, bɔŋaŋnda ibuŋgalaŋ, a la bɛndaŋ. Vɛ, a chɛl maa kɔl nyulu waa naa cho teŋgeŋ o chieeŋ piɔuwaŋndo cho hoo niŋndo le? (Sam 119:​165; Aisaya 54:​13) Te ŋ tosa pɛ mi kaalaa wa naa a acheleŋnda tɛɛŋ, ŋ chɔm maa ŋ kaala nda kɛsɛ, nduyɛ mi hei nɛŋi Finya naa o choo choo niŋ kɔllo.—Sam 133:​1-3; Maatiu 5:​9.

“KAALAA NDU, SIIŊGUU WO O SIIŊGUU WAŊNDO, WANA KAA KƐNDƐ NI”

Mi Pɔɔl poonyiaa aa, “Kaalaa ndu, siiŋguu wo o siiŋguu waŋndo, wana kaa kɛndɛ ni.” (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 8:​1) Yɛɛ koŋ sim yɛ? O Kɔliŋtiaŋ Tasoo bolle 13 niŋ, o waŋnda apum veelu aa “Chondei a Kaalaa Okɔɔ” wo, mbo tɛɛsiaa mɛɛ kaalaa siiŋguu waŋndo wana kaa kɛndɛ yɛ. Mi kaalaa tofa le dɛnɛ kɛndɛ waŋndo. Kaalaa landuŋ kɔl le yeemaŋ acheleŋnda. (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 10:​24; 13:​5) Le mɛɛ o nɔ nyiɛɛye, sinapɛŋgoo, biuwɔŋndo, a kɛndɛi yɛ, mbo taŋgul yuŋgulaŋ nduyɛ mbo tosa mi diompilɔɔ wa o kundalaŋ niŋ.—Kolosiaŋnda 3:​14.

Nɛilaŋ la cho tau le acheleŋnda kaalaa chɔmndo, kɛ kaala naŋ nɔ le Mɛlɛka wo hiou wa o sɔvɛ a kaala cheleŋ. Le yɛɛ? Kanifuule, kaala naŋ nɔ le ndu wo mɔɔsa naa naapilɛ ni! Waŋnda fulaa o kɔɔlima yɛ yiaŋ niŋ, kɔɔleŋ, a o sɔɔŋ maŋgalaŋ yɛ yɔŋ niŋ kpou cho Chɛhowa piɛiyo diompilɛ, nduyɛ ma ‘saaŋgial ndu diomndo pilɛ.’ (Sɛfanaya 3:​9) Ŋ yiinuŋ yauleŋ le suliŋ sɔvɛ nyina Mɛlɛkaa hoo chɔmndo lepaa o lepaa.

^ pɛl. 2 Buŋgɛi tasei cho hei ni o buŋgaŋ ŋ ŋɔmahiɔɔlu tɛɛŋ ŋ cho yaasiaa suliŋnda nyina Mɛlɛkaa laŋ.