Ghenda ahali omwatsi

Ghenda ahali ebirimo

Esyonzoli sya Zekaria​—Ngoku Sikakuhambako

Esyonzoli sya Zekaria​—Ngoku Sikakuhambako

“Musube okw’ingye, . . . naghe nasyasuba okw’inywe.”​—ZEKARIA 1:3.

ESYONYIMBO: 120, 117

1-3. (a) Omughulhu Zekaria atsuka obuminyereri bwiwe, abandu ba Yehova babya omwa mibereki? (b) Ni kyahi ekyaleka Yehova iniabugha athi abandu biwe bamusubeko?

OMUKUNZO ane mughulhuka, omukali ane omwa kithiri, n’abakali babiri abali kw’ebipupa ebiri ng’eby’ekirobi bane mughulhuka omwa kyanya. Esi ni nguma sy’okwa syonzoli esikasisimulha esya Zekaria alhangira. (Zekaria 5:1, 7-9) Ni kyahi ekyaleka Yehova iniaha omuminyereri wiwe y’esyonzoli esikaswekaya esi? Okwa buthuku obo, Abaisraeli babya omwa mibereki? Kandi nethu munabwire thwanga ghasirwa thuthi omwa syonzoli esi?

2 Abya mwaka owa 537 Kristo isyali abuthwa, abandu ba Yehova babya ibabiri tsema kutsibu. Babya ibamabirighunza myaka 70 ibane omwa bunyewa mwe Babeli, aliwe lero lino babya ibali bwiranda! Babya ibatsemire busana n’erisuba e Yerusalemu eriyaramya Yehova n’erithasyahimba ehekalu. Habere halhaba mwaka mughuma, Abaisraeli mubahimba omusingyi w’ehekalu. Mubatsema kutsibu, “mubutha obwogho bunene, n’omulenge oyo mw’ow’ibwa haali.” (Ezera 3:10-13) Aliwe erihakanisya omubiiri w’obuhimbe oyo mulyaghenda lik’ongera. Abaisraeli mubahwa amani neryo bamaleka erihimba ehekalu. Mubathwamu erihimba awabu manyumba n’eriyilimira amalima wabu. Muhalhaba emyaka ikumi na mukagha ehekalu ya Yehova isiyiri yathahwa. Abandu ba Nyamuhanga mubayithagha eryibukibwa erisuba oku Yehova n’erileka eritsomana ebyabu bisa. Yehova abya anzire ibamuramya n’omuhwa n’obuthubaha.

Yehova akaligha eriramya lyethu ithunalyamuha ekibuya omw’iramya lyethu

3 Neryo omw’omwaka wa 520, Yehova mwathuma omuminyereri Zekaria eryibukya abandu ekyaleka Yehova iniabalhusya omwa bunyewa mwe Babeli. Nibya n’erina Zekaria likamanyisaya “Yehova Abiryibuka.” Nomwakine indi Abaisraeli babya ibabiribirirwa ekya Yehova abakolera, Nyamuhanga iyo abya iniakinab’ibukire. (Soma Zekaria 1:3, 4.) Yehova mwayilhagha eribawathikya erisubya eriramya ly’okwenene. Aliwe mwababwira athi iniakendi ligha eriramya lyabu ibanalya muha ekibuya omw’iramya lyabu. Thulebaye esyonzoli sya Zekaria esy’omukagha n’esy’omusanju. Thukendi minya Yehova nga mwahira athi omwa Baisraeli mw’omuhwa kandi esyonzoli ibiri esi nga syanga thuwathikya sithi munabwire.

ERITSWERA LYA NYAMUHANGAOKWA BAK’IBA

4. Zekaria mwalhangiraki omwa nzoli ey’omukagha? Busana naki esyombande syosi ibiri sy’omukunzo syabya sihandikireko? (Lebaya ekisasani 1 ekiri okw’itsuka.)

4 Esura 5 ey’ekitabu kya Zekaria yikatsuka n’esyonzoli esithe sya buli kiro. (Soma Zekaria 5:1, 2.) Zekaria mwalhangira omukunzo inianemughulhuka omwa kyanya. Omukunzo oyu abya nga metere 9 (futi 30) omwa buli kandi metere 4.5 (futi 15) omwa bughali. Omukunzo abya asanzwire, kandi ikuhandikire omwatsi. (Zekaria 5:3) Abya mwatsi owalithohire ow’eritswera. Omwa buthuku obo, ibakahandika okwa lhuhandi lhughuma lhusa olhw’omukunzo. Aliwe erikangania ngoku omwatsi oyu abya w’omughaso kutsibu, abya ahandikireko oko mbandi esyosi.

Abakristayo batholere ibayihighulha okwa bwibi bwosi-bwosi (Lebaya enungu 5-7)

5, 6. Yehova akalhangira athi er’iba lyosi-lyosi?

5 Soma Zekaria 5:3, 4. Abandu abosi bali kw’olhukwamirwa embere sya Nyamuhanga busana n’ebyo bakakolha. Eki kutsibu-tsibu kihambire okwa bandu ba Yehova, kundi bak’ahulhawa omo lina liwe. Bamwanzire kandi banasi ngoku er’iba likahemulha erina liwe. (Emisyo 30:8, 9) Abandi bangana lengekania bathi eriba si kibi wamabya iwunawithe enzumwa mbuya eyikaleka. Aliwe enzumwa eyo nomuyangabya iyuwene yithi, oyuk’iba akabya iniamakangania athi esyongumbu siwe nyibi sirengire Yehova, erina Liwe, n’ebihano Biwe.

6 Muwukanalhangira ngoku Zekaria 5:3, 4 muhakabugha hathi erithakira “lyasyingira omwa nyumba y’omwibi” kandi hathi “nalyo lyasy’ikalha omwa nyumba eyo, lyasyabughayo”? Neryo kwesi Yehova Nyamuhanga angana bisulha n’eritswera obubi bwosi-bwosi obwangabya omwa bandu biwe. Omundu am’iba akathoka eribisa eky’akolire okwa bapolisi, okwa oyumuhere mubiiri, abasyakulhu b’ekithunga, kutse ababuthi, syanga thoka eribisa Yehova. Nyamuhanga akendi lhangira athi obwibi bwosi-bwosi bukabisulhawa. (Abaebrania 4:13) Thukatsemera eribya n’abandu abakalengaho kutsibu eribya b’okwenene “omwa myatsi yosi”!​—Abaebrania 13:18.

7. Thwanga balha thuthi okw’ithakira eriri omwa mukunzo ow’akaghulhuka?

7 Eriba lyosi-lyosi likaponesaya Yehova. Ni kitsumbi okw’ithwe eriminya n’erighendera okwa misingyi ya Yehova eyihambire okwa kihikire n’ekithahikire n’eribyaho omwa mibere eyithetsandaya erina liwe. Thwamakolha eki, ithukendi balha Yehova akatswera abathe mukenga.

“BULI KIRO” BERERERAYA EBYA WUKAYILHAGHA

8-10. (a) Erilhahirya niki? (b) N’ilhahirya lyahi erya Mwami Zedekia athwa?

8 Ekindi, eky’omukunzo ow’akaghulhuka aletha abya iw’omwatsi w’erikunga “okw’oyukalhahiraya amabehi” omwa rina lya Nyamuhanga. (Zekaria 5:4) Erilhahirya ni binywe ebikabughawa erikakasya ekindu ku kihikire, kutse eriyilhagha eririthohire erikolha ekindu kutse erithendi kikolha.

9 Erilhahirya omwa rina lya Yehova ni mwatsi alithohire. Thukaminya eki busana n’ebyahika oku Zedekia, omwami w’erighunzerera erithabalha e Yerusalemu. Zedekia mwalhahirya omwa lina lya Yehova athi akendi ghondera omwami we Babeli. Aliwe Zedekia mwathakolha ngoku ayilhagha. Busana n’ekyo, Yehova mwabwira Zedekia athi “ekihugho ky’omwami oyo wakuyira mw’omwami, n’eripona erilhahirya liwe, n’erithwa endaghano yiwe ha n’aho wasyaholera e Babeli.”​—Ezekieli 17:16.

10 Omwami Zedekia mwalhahirya omwa lina lya Nyamuhanga, neryo Yehova mwamulindirira kw’eriberererya eriyilhagha eryo. (2 Emyatsi y’Emigulu 36:13) Aliwe Zedekia mwathwa eriyilhagha liwe, amasaba eriwathikibwa n’Abanya Misiri erithoka erilhua omwa bukobe bwe Babeli. Nibya n’Abanya Misiri mubathamuwathikya.​—Ezekieli 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Eriyilhagha likulhu kutsibu erya thukakolha ly’eryahi? (b) Eriyihayo lyethu litholere iryahamba lithi okwa ngebe yethu eya buli kiro?

11 Ebyabya oku Zedekia, bikaleka ithwaminya ngoku Yehova ak’owa eriyilhagha lyethu. Erithoka erimutsemesya, thutholere ithwaberererya eriyilhagha lyethu. (Esyonyimbo 76:11) Sihali eriyilhagha erilengire erya thukakolha omughulhu thukayihayo oku Yehova. Thukabya thukayihayo okw’iyo, thukayilhagha thuthi, nomuhangabyaki, ithukendi mukolera.

12 Thwanga berererya thuthi eriyilhagha lyethu oku Yehova? “Buli kiro” thukabya ithune mubana ebikathulengako, ebinene-binene n’ebike-bike. Emibere thukarwanisirayamu erilengwako erya thukabana omwa ngebe, iyikendi kangania obughuma bwethu na Yehova kwenene nga bunaghumire. (Esyonyimbo 61:8) Ng’eky’erileberyako, wanga kolhaki, aho wukakolera kutse okwa sukuru yamabya oyukakuyanzirirayako omwanza erikuthetha? Iwunemwendi ghana kandi iwakangania ku wanzire eryowa Yehova? (Emisyo 23:26) Kandi ibbwa omw’eka yenyu wamabya in’iwe musa oyukaramaya Yehova? Wukana saba Yehova akuwathikaye wubye n’emibere y’Ekikristayo? Mbulha wuli omwa mibereki, wukana sima Yehova obuli kiro busana n’olhwanzo n’obusondoli bwiwe? Wune muhira h’obuthuku bw’erisoma e Biblia buli kiro? Thwabere thukayihayo oku Yehova, muthwabya ithwamayilhagha eribya thukakolha ebindu ebyo. Thukabya thukamughondera n’erimuha ekyuwene kutsibu, thukakanganaya Yehova ku thumwanzire kandi ku thuli biwe. Eriramya Yehova ya ngebe yethu. Kandi kundi thuli bathaleghulha oku Yehova, athutheghekere obuthuku obukasa obuwene.​—Eryibuka Ebihano 10:12, 13.

Eky’erileberyako kya Yehova kikathw’eghesaya ngoku thutholere ithwaberererya eriyilhagha lyethu

13. Ni kyahi ekya thuk’igha omwa nzoli ya Zekaria esy’omukagha?

13 Esyonzoli sya Zekaria esy’omukagha sikathuwathikaya eriyitheghererya ngoku thwamabya ithunanzire Yehova isithwend’iba kutse erithwa esyondaghane syethu. Kandi thukalhangira ngoku nomwakine indi Abaisraeli mubasobya ngendo nyingyi, Yehova mwaberererya eriyilhagha liwe kandi mwathasighania abandu biwe. Mwaminya ngoku babya omwa mibere eyikalire busana n’erithimbwako ehosi n’esyonzighu. Eky’erileberyako kya Yehova kikathw’eghesaya ngoku thutholere ithwaberererya eriyilhagha lyethu. Kandi thwangana yikethera ngoku iniakendi thuwathikya erikolha ekyo. Enzira nguma eya Yehova akathuwathikirayamu ly’erithuha amaha w’obuthuku obukasa. Obuthuku obuthe bwa hali, akendi ghunzaho obubi obwosi obuli omwa kihugho. Thwangana soma okwa maha aya omwa syonzoli sya Zekaria esikakwamako.

YEHOVA AKALHUSAYAHO ABABI

14, 15. (a) Ni kyahi ekya Zekaria alhangira omwa syonzoli siwe esy’omusanju? (Lebaya ekisasani 2 ekiri okw’itsuka.) (b) Omukali oyuwabya omwa kithiri nindi? Ni kyahi ekyaleka omumalaika iniakuningira ekithiri?

14 Zekaria abere abirilhangira omukunzo ow’akaghulhuka, omumalaika mwamubwira athi: “Wusumbe ameso wawu.” Zekaria mwalhangira ekithiri. (Soma Zekaria 5:5-8.) Ekikuningiro ky’ekithiri kyabya kikolirwe omwa risasi. Ekithiri kyabere kikakunulhwa, Zekaria mwalhangira ‘omukali inian’ikere omwisi w’ekithiri.’ Omumalaika mwasoborera Zekaria ngoku omukali oyuli omwa kithiri n’iyo “Kibi.” Thathera akasasani Zekaria inianakukubere akalhangira omukali akanza erilhua omwa kithiri! Aliwe omumalaika mwasubya lhuba omukali y’omwa kithiri n’erikikuningira ndeke omwa kikuningiro ekirithohire. Eki kikamanyisayaki?

15 Esyonzoli esi sikaleka ithwasika ngoku Yehova syendi syalighira obubi bwosi-bwosi eribya omwa bandu biwe. Yehova amalhangira ekindu kibi ky’omwa bandu biwe, kw’akana kilhusaya mw’athya. (1 Abanya Korinto 5:13) Eki omumalaika mwakikangania akakuningira ekithiri aho naho.

Yehova mwayilhagha athi eriramya liwe likendi syabya irinahenirye (Lebaya enungu 16-18)

16. (a) Ni kyahi ekyabya kyabere okwa kithiri? (Lebaya ekisasani 3 ekiri okw’itsuka.) (b) Abakali abali kw’ebipupa mubathwalha ekithiri kya hayi?

16 Enyuma waho, Zekaria mwalhangira abakali babiri abawithe ebipupa ebighumire ng’eby’ekirobi. (Soma Zekaria 5:9-11.) Abakali aba babya mbaghane kutsibu okwa mukali mubi oyuwabya omwa kithiri. Busana n’ebipupa byabu by’amaaka, mubathethemba ekithiri ekirimo “Kibi” neryo bamaghulhuka. Mubamuthwalha hayi? Ekithiri mubakithwalha “omwa kihugho kye Sinari,” ni bugha ambu e Babeli. Ni kyahi ekyaleka ibamuthwalha eyo?

17, 18. (a) Busana naki e Babeli abya “mwanya owatholere” erithwalhwa mwa “Kibi”? (b) Wukend’ithwamu erikolhaki?

17 Abaisraeli ababyaho omwa buthuku bwa Zekaria bangalhangire ekikaleka e Babeli iniabya iw’omwanya owatholere erithwalhwamo iya “Kibi.” Babya ibanasi ngoku ni muyi mubi ow’oswire mw’obutswatswa n’eriramya ly’amabehi. Zekaria n’abandi Bayuda abanabya bikereyo mubahiraho kaghalha kanene eriyitheya okwa mibere yayo ey’ekikafiri. Neryo kwesi esyonzoli esi syakanganaya ndeke-ndeke ngoku Yehova akendi syalhangira athi eriramya liwe likabya irinahenirye.

18 Kandi esyonzoli esi musy’ibukya n’Abayuda ngoku nabu bawithe olhukwamirwa olhw’erilhangira bathi eriramya lyabu likabya irinahenirye. Obubi sibwendi syalighirwa kiro na kighuma omwa bandu ba Nyamuhanga. Munabwire, Yehova abirithuletha omwa kithunga kiwe ekihenirye, omwa thukabana olhwanzo n’obutheya bwiwe. Obuli mundu awithe olhukwamirwa lhw’erilhangira athi ekithunga kikabya ikinahenirye. Obubi sibuwithe mwanya omwa bandu ba Yehova.

ABANDU AB’ERIRE BAKAHA YEHOVA Y’OLHUKENGERWA

19. Esyonzoli sya Zekaria esikasisimulha esi sikathweghesayaki munabwire?

19 Esyonzoli sya Zekaria esy’omukagha n’esy’omusanju n’ikunga erikalire okwa bakakolha ebibi. Yehova syendi lighira obubi eribyaho kera na kera. Ithwe ng’abaghombe biwe thutholere ithwapona obubi. Esyonzoli esi sikathukakasaya ngoku thwamakolha kutsibu eritsemesya Thatha wethu w’olhwanzo, isyendi thutsuma aliwe iniakendi thutheya n’erithutsumulha. Nomwakine indi kyangana kalha eribya ithun’erire omwa kihugho kibi kino, busana n’obuwathikya bwa Yehova ithukendi thoka! Aliwe thwanga minya thuthi ngoku eriramya ly’ekwenene likendi syathulhaho? Kandi thune museghera okwa bulighe bunene, thwanga minya thuthi ngoku Yehova akendi syatheya ekithunga kiwe? Omwatsi ow’akakwamako akendi kania okwa bibulyo ebi.