1-3. (a) Su tempong Zakharia něnětạ nẹ̌bawa těbal᷊ẹ̌, kerea situasing manga ělangi Yehuwa? (b) Kawe nụe Yehuwa nẹ̌dorong manga ělang’E pẹ̌bal᷊ị sarang i Sie?

ZAKHARIA nakaěbạ penglihatan makạherang. Piạ bukẹ̌ mạdarul᷊ung timělạ, sěngkatau wawine su ral᷊ungu hiang, dingangu duang katau wawine timělạ kụ piạ panide kere panidu wahoa. (Za. 5:1, 7-9) Kawe nụe Yehuwa něgělị penglihatan kerene su nabi-Ne? Kerea situasing tau Israel su tempo ene? Kụ, apa kaěndungang i kitẹ bọu penglihatan ene?

² Su taung 537 SM, manga ělangi Yehuwa sěbạe mal᷊uasẹ̌. I sire seng nitaweng su Babelẹ̌ karěngụe 70 su taunge, katewe su taung ene i sire nawebasẹ̌! I sire seng mapulu mẹ̌bal᷊ị sarang Yerusalem gunang saụ měmětị bal᷊eng i Yehuwa kụ měngibadah sene. Sěntaung bọu ene i sire němělọ fondasing bait. I sire sěbạe mal᷊ua-l᷊uasẹ̌ kụ tingihi sire ”kai apa e maihạ, hakịu kinaringihẹ̌ sol᷊ong maraune”.  (Esr. 3:10-13) Katewe, sědụ i sire turusẹ̌ měmẹ̌matakụ tadeạu i sire seng tawe měkoạ bait. Tau Israel sěbạe natakụ kụ i sire něngědo někoạ bait. I sire sibukẹ̌ někoạ bal᷊eng i sire hala dingangu nẹ̌sinuang. Mapul᷊o ěnung su taunge bọu ene, bait i Yehuwa bědang tawe nasueng koạe. Manga ělangu Mawu harusẹ̌ gělịkang laingatẹ̌ gunang mẹ̌bal᷊ị si Yehuwa dingangu tawe mẹ̌tiněna kapiang batangeng. Yehuwa mapulu i sire bahani lai masěmangatẹ̌ měngibadah si Sie.

³ Hakị u ene su taung 520 SM, Yehuwa něndolohẹ̌ nabi Zakharia gunang měgělị laingatẹ̌ su tau Israel kawe nụe i Sie napakawebasẹ̌ si sire bọu Babelẹ̌. Areng i Zakharia mangal᷊ene ”Yehuwa Seng Nẹ̌tahěndung”. Maning tau Israel niwul᷊e apa nikoạ i Yehuwa si sire, Mawu tatapẹ̌ nẹ̌tahěndung si sire. (Basa Zakharia 1:3, 4.) Yehuwa nẹ̌diandi mẹ̌tul᷊ung si sire saụ měkoạ ibadah tutune. Katewe i Sie lai něgělị ingate, ibadang i sire sarung tarimakeng mạeng i sire měgělị kapaelange si Sie. Mahịe i kitẹ měngěndung penglihatan kaěnunge dingangu kapitune bọu nabi Zakharia. I kitẹ sarung měngěndung kerea Yehuwa měmahansang tau Israel dingangu gunane darua penglihatan ene si kitẹ.

4. Apa nikasilong i Zakharia su penglihatan kaěnunge? Kawe nụe tatanata niwohẹ su ral᷊unge dingangu likudu bukẹ̌ ene? (Pěmanda gambarẹ̌ nomorẹ̌ 1 su pěngangěndungang ini.)

⁴ Pasalẹ̌ 5 su bukẹ̌ Zakharia nitětạ dingangu penglihatan tawe wiasa. (Basa Zakharia 5:1, 2.) Zakharia nakasilo bukẹ̌ mạdarul᷊ung su winangaeng. Bukẹ̌ ene nandụe maraning 9 meterẹ̌, kụ běnahe maraning 4.5 meterẹ̌. Bukẹ̌ ene nawuka, kụ piạ tatanata mạbawohẹ sene. (Za. 5:3) Lohone kai habarẹ̌ penting gunang pělahukung. Su tempong tamai, taumata biasane měmohẹ kětạeng su ral᷊ungu bukẹ̌ mạdarul᷊ung. Katewe tatanata ini sěbạe penting hakị u kạbawohẹ su ral᷊unge dingangu su likude.

5, 6. Kerea pěndang i Yehuwa soal u mẹ̌tako?

⁵ Basa Zakharia 5:3, 4. Kěbị taumata harusẹ̌ bertanggung jawab su těngong Mawu ual᷊ingu kakanoạ i sire. Ini limembong penting su Sahiding Yehuwa, ual᷊ingu i sire měbẹ̌bawa arengu Mawu. I sire makěndagẹ̌ si Sie dingangu masingkạ mẹ̌tako kai makawuhụ areng’E. (Baw. 30:8, 9) Pirang katau mẹ̌tiněna mẹ̌tako ene tawe nẹ̌sal᷊a mạeng piạ alasang nihino. Katewe maning apa alasange taumata nẹ̌tako, ene něnodẹ kapulune maanggang limembong penting si sie sul᷊ungu Yehuwa, areng’E, dingangu hukung’E.

⁶ Su Zakharia 5:3, 4 niul᷊ị laane sarung ”ipakatuhung arau pakahumpạ su wal᷊eng apan tahatako”, kụ ”wal᷊e ene  sarungbe tiniạ kahinoěngu laane ene sarang makoạ kate manga opehẹ̌”. Ene mangal᷊ene Yehuwa sarung mělahẹ dingangu měhukung kakanoạ dal᷊akị su tal᷊oarang umat’E. Maning taumata nẹ̌tako ene makawuni kakanoạe bọu polisi, bosẹ̌, penatua, arau matimadẹ̌, i sie tawe makawuni ene bọu Yehuwa. Mawu mang měkoạ ene kasingkateng. (Ibr. 4:13) I kitẹ mal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu ene su tal᷊oarang taumata ”sidutu” jujurẹ̌!—Ibr. 13:18.

7. Kerea tadeạu i kitẹ tawe kahinoěngu laane su bukẹ̌ mạdarul᷊ung?

⁷ Yehuwa mawěnsing taumata mẹ̌tako. I kitẹ mal᷊uasẹ̌ ual᷊ingu masingkạ dingangu tụtuhụ prinsip bọu Yehuwa soal u sude nihino dingangu nẹ̌sal᷊a, kụ lai kakanoạ kitẹ tawe nakawuhụ areng’E. Mạeng měkoạ ene, Yehuwa tawe měhukung si kitẹ.

8-10. (a) Apa salu ene? (b) Salu apa tawe nikoạ i Datu Zedekia?

⁸ Bọu ene, bukẹ̌ tụtělạ ene něgělị laingatẹ̌ si sire ”tahapẹ̌salu konti” měpẹ̌pakẹ arengi Yehuwa. (Za. 5:4) Salu kai sěmbaụ bawera gunang měnodẹ sěmbaụ hal᷊ẹ̌ kahěngang, arau diandi serius gunang měkoạ arau tawe měkoạ sěmbaụ hal᷊ẹ̌.

⁹ Mẹ̌salu měpakẹ arengi Yehuwa ene serius. I kitẹ nakaěndung ene bọu Zedekia, datu kasamuriange nẹ̌parenta su Yerusalem. I sie nẹ̌salu něpakẹ arengi Yehuwa kụ naul᷊ị sarung tumuhụ su datung Babelẹ̌. Katewe Zedekia tawe někoạ apa niriandine. Hakị u ene Yehuwa naul᷊ị i Zedekia sarung ”mapohong su Babel, ual᷊ingu i sie seng nělandang  kirene ringangu ratu’m Babel”.—Yeh. 17:16.

¹⁰ Datu Zedekia nẹ̌salu něpakẹ arengu Mawu, kụ Yehuwa mapulu Zedekia měkoạ ene. (2 Kar. 36:13) Katewe Zedekia tawe někoạ apa seng niriandine kụ nakitul᷊ung su Misirẹ̌ gunang lumawang Babelẹ̌. Maning kerene, Misirẹ̌ tawe nakatul᷊ung si sie.—Yeh. 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Diandi penting apa botonge koateng i kitẹ? (b) Apa pengaruh dianding i kitẹ su pěbawiahẹ̌ ěllo-ěllo?

¹¹ Bọu apa nariadi si Zedekia, i kitẹ něngěndung Yehuwa dụdaringihẹ̌ diandi kẹ̌koateng i kitẹ. Tadeạu i Sie mal᷊uasẹ̌, i kitẹ harusẹ̌ měkoạ apa seng nirianding i kitẹ. (Mzm. 76:12) Diandi limembong penting botonge koateng i kitẹ, ene kai diandi měkoạ kapulung Yehuwa. Su tempo ene, i kitẹ nẹ̌diandi sarung měkoạ kapulu-Ne maning apa mariadi su pěbawiahi kitẹ.

¹² Kerea měkoạ apa seng nirianding i kitẹ si Yehuwa? ”Wọu ěllo sarang ěllo” piạ sasal᷊ukạ gaghaghuwạ arau lai dararodọ. Apa nikoạ i kitẹ su tempong piạ sasal᷊ukạ, něnodẹ pẹ̌dal᷊ahapị i kitẹ dingangi Yehuwa. (Mzm. 61:9) Contone, apa koatengu mạeng su sikol᷊ah arau su tampạ pělahal᷊ẹ̌kang piạ u mapulu si kau? Apa i kau madiri si sie kụ měnodẹ i kau mapulu tumuhụ parentang Yehuwa? (Baw. 23:26) Arau kerea mạeng kětạeng i kau su keluarganu měnẹ̌němbah si Yehuwa? Apa i kau makitul᷊ung si Yehuwa tadeạu kakanoạu kere tau Sahani? Maning apa nikahombangengu, apa i kau mětẹ̌tarimakasẹ si Yehuwa ěllo-ěllo ual᷊ingu kakěndag’E dingangu laaha’E? Apa i kau měbẹ̌basa Alkitapẹ̌ ěllo-ěllo? Sěběnarẹ̌e i kitẹ nẹ̌diandi měkoạ kěbị hal᷊ẹ̌ ene su tempong nẹ̌diandi měkoạ kapulung Yehuwa. Mạeng tumuhụ dingangu měgělị apang kapaelange si Sie, ene něnodẹ i kitẹ makěndagẹ̌ si Sie kụ mapulu makoạ tataghuaneng’E. Ibadang i kitẹ ene kai ral᷊engu wiahi kitẹ. Kụ ual᷊ingu i kitẹ masatia si Yehuwa, i Sie nẹ̌diandi sarung měgělị pěbawiahẹ̌ mal᷊uasẹ̌ su tempo mahi.—Pang. 10:12, 13.

13. Apa kaěndungang i kitẹ bọu penglihatan i Zakharia?

¹³ Penglihatan kaěnunge bọu Zakharia něněntiro si kitẹ, i kitẹ tawe mẹ̌tako arau miwul᷊e dianding i kitẹ. I kitẹ lai něngěndung maning tau Israel někoạ lawọ pẹ̌sasal᷊a, Yehuwa tatapẹ̌ někoạ apa seng niriandi-Ne dingangu tawe něněntang ělang’E. I Sie masingkạ i sire nasigěsạ ual᷊ingu měbẹ̌biahẹ̌ su tal᷊oarang manga sědụ i sire. Bọu apa nikoạ’E, Yehuwa něněntiro i kitẹ harusẹ̌ měkoạ apa seng nirianding i kitẹ. Kụ i kitẹ botonge mangimang i Sie sarung mẹ̌tul᷊ung si kitẹ měkoạ ene. Sěmbaụ cara Yehuwa mẹ̌tul᷊ung si kitẹ, ene kai něgělị pělaharapẹ̌ gunang tempo mahi. Seng mal᷊ighạ tempone, i Sie sarung  mapakailang kěbị karal᷊akisẹ̌ bọu dunia. Ini nal᷊ahẹ bọu penglihatan i Zakharia tuhụe.

14, 15. (a) Apa nikasilongi Zakharia su penglihatan kapitune? (Pěmanda gambarẹ̌ nomorẹ̌ 2.) (b) I sai wawine su ral᷊ungu hiang? Kawe nụe malaekatẹ̌ něnutu hiang ene?

¹⁴ Bọu Zakharia nakasilo bukẹ̌ tụtělạ, sěmbaụ malaekatẹ̌ naul᷊ị si sie, ”Kakělla.” Bọu ene Zakharia nakasilo sěmbaụ hiang arau karanjang. (Basa Zakharia 5:5-8.) Tatakạ u karanjang ene bọu timběha. Su tempong karanjang ene niwuka, Zakharia nakasilo su ral᷊unge ’mạiang sěngkatau wawine’. Malaekatẹ̌ ene naul᷊ị si Zakharia, wawine ene kai ”Karal᷊akisẹ̌”. Zakharia tantu natakụ su tempong nakasilo wawine ene mětẹ̌těngkapělọ! Katewe malaekatẹ̌ masahawụ něnědạ wawine ene kụ hiang ene nitakạe. Apa mangal᷊ene hal᷊ẹ̌ ene?

¹⁵ Penglihatan ene nakakoạ si kitẹ mangimang Yehuwa tawe měmala karal᷊akisẹ̌ ene su tal᷊oarang manga ělang’E. Mạeng Yehuwa nakasilo piạ barang dal᷊akị, i Sie masahawụ měmurěsi ene. (1 Kor. 5:13, Terjemahan Dunia Baru) Ene nal᷊ahẹ su tempong malaekatẹ̌ masahawụ něnutu hiang ene dingangu timběhạ mawěhạ.

16. (a) Bọu ene apa nariadi su hiang ene? (Pěmanda gambarẹ̌ nomorẹ̌ 3.) (b) Niwawa sarang apa hiang ene?

¹⁶ Bọu ene, Zakharia nakasilo duang katau wawine piạ panide matoghasẹ̌ kere panidu wahoa. (Basa Zakharia 5:9-11.)  Manga wawine ini nẹ̌tatěntang dingangu wawine ral᷊akị su ral᷊ungu hiang. Dingangu katatoghasu panidẹ̌, i rẹ̌dua něhengkẹ hiang lohone ”Karal᷊akisẹ̌” kụ timělạ. Hiang ene niwawa sarang apa? ’Sarang Babelẹ̌’. Kawe nụe niwawa sarang ene?

17, 18. (a) Kawe nụe Babelẹ̌ tampạ nẹ̌tatahino gunang ”Karal᷊akisẹ̌”? (b) I kau mapulu turusẹ̌ měkoạ apa?

¹⁷ Tau Israel měbẹ̌biahẹ̌ su tempong i Zakharia, makaěna kawe nụe Babelẹ̌ tampạ nẹ̌tatahino gunang ”Karal᷊akisẹ̌”. I sire masingkạ ene kai soa ral᷊akisẹ̌ napenẹu ibadah palsu dingangu pẹ̌sasundal᷊ẹ̌. Zakharia dingangu tau Yahudi wal᷊inẹ apang bọu nẹ̌tanạ sene harusẹ̌ mẹ̌tawakal᷊i ěllo-ěllo tadeạu tawe matol᷊e si sire. Hakị u ene, penglihatan ene něgělị jaminan Yehuwa sarung měndiagạ ibadah wurěsi.

¹⁸ Penglihatan ene lai něgělị laingatẹ̌ su tau Yahudi i sire piạ tanggung jawab měndiagạ ibadang i sire tatapẹ̌ burěsi. Karal᷊akisẹ̌ tawe wotonge dingangu tawe iwala ene su tal᷊oarang ělangu Mawu. Orasẹ̌ ini, Yehuwa nẹ̌bawa si kitẹ sarang organisasi wurěsi, kụ i kitẹ nakapěndang i Sie makěndagẹ̌ dingangu něndiagạ si kitẹ. I kitẹ kěbị piạ tanggung jawab měndiagạ organisasi ini tatapẹ̌ burěsi. Karal᷊akisẹ̌ tawe wotonge ene su tal᷊oarang ělangi Yehuwa.

19. Apa nikaěndungang i kitẹ bọu penglihatan i Zakharia?

¹⁹ Penglihatan i Zakharia kaěnunge dingangu kapitune, ene kai laingatẹ̌ serius si sire apang měkẹ̌koạ barang dal᷊akị. Yehuwa tawe marěmasẹ̌ su tempong makasilo barang dal᷊akị. I kitẹ manga ělang’E harusẹ̌ mawěnsing barang dal᷊akị. Penglihatan ene lai nakakoạ si kitẹ mangimang mạeng i kitẹ mẹ̌tawakal᷊i makal᷊uasẹ̌ naung i Amang i kitẹ makěndagẹ̌, i Sie tawe měngane si kitẹ kaiso i Sie sarung měndiagạ dingangu měngal᷊amatẹ̌ si kitẹ. Su dunia dal᷊akị ini tawe gampang tatapẹ̌ burěsi, katewe ual᷊ingu piạ tul᷊umangi Yehuwa i kitẹ botonge! Katewe apa makakoạ si kitẹ mangimang ibadah tutune mang tatapẹ̌ ene? Kụ ual᷊ingu kasasusah masaria kakạranine, kerea i kitẹ masingkạ Yehuwa sarung měndiagạ organisasi-Ne? I kitẹ sarung měngěndung kakiwal᷊o ini su pěngangěndungang tuhụe.