1-3. a) A vanhu va Jehova va wa hi ka xiyimo muni a xikhati lexi Zakaria a nga sangula ku profeta? b) Hikuyini Jehova a nga byela vanhu vakwe lezaku va tlhelela ka yena?

ZAKARIA i wonile miwoniso yo hlamalisa nguvu. I wonile papilo na gi haha, a wona wasati lomu nzeni ka xibya xi vitaniwako ku i efa, a tlhela a wona vavasati vambiri na va haha hi tipapa to fana ni ta sekwa. (Zakaria 5:1, 7-9) Hikuyini Jehova a nga mu komba miwoniso leyo yo hlamalisa? A vaIsraeli va wa hi ka xiyimo muni ka xikhati lexo? Kona hi vunekisa kuyini hi miwoniso leyo nyamutlha?

² A vanhu va Jehova va wa tsakile nguvu hi 537 Mahlweni ka Kristu. Va wa ha hi ku huma wukhumbini ga Babuloni, anzhako ka 70 wa malembe na va hi leyo! Makunu va wo tlhela Jerusalema kasi ku ya aketa a tempeli ni ku khozela Jehova. Ka lembe gi nga lanzela, a xikhati va nga mbheta ku aka  a xiseketelo xa tempeli, va tsakile nguvu laha ka kuza va ‘maha guwa ga hombe gi nga zwala ni le kule.’ (Ezra 3:10-13) Kanilezi a valala va waya va engetela ku va vukela. Lezo zi mahile ku a vaIsraeli va mbhela ntamu, va nyima ku aka tempeli va sangula ku ti akela miti yabye ni ku ti rimela masimu. Anzhako ka 16 wa malembe, a tempeli ya Jehova yi wa ha no tshama. A vanhu va wa fanele ku alakanyisiwa lezaku va tlhelela ka Jehova, va tsika ku ti alakanyela gabye basi. Jehova i wa lava lezaku va mu khozela hi kuhiseka ni kutiya-hlana.

³ Hikwalaho hi lembe ga 520, Jehova i rumele muprofeti wakwe Zakaria lezaku a ya va alakanyisa a xigelo xa kuva a va humesile le Babuloni. A vito ga Zakaria gi wula ku “Jehova i hi alakanyile.” Hambu lezi a vaIsraeli va nga rivakelwe lezi Jehova a nga va mahele, yena i wa ha va alakanya. (Gonza Zakaria 1:3, 4.) Jehova i tsumbisile lezaku i ta va vuna ku vuxa a wukhozeli go basa. Kanilezi i tlhelile a va tlharihisa aku i ta vumela wukhozeli gabye ntsena loku va mu tirela hi ntamu wabye wontlhe. Zalezi a hi wulawuleni hi miwoniso yimbiri ya Zakaria, a wa wu 6 ni wa wu 7. Hi ta tiva lezi Jehova a nga va tiyisisa zona a vaIsraeli ni lezi a miwoniso leyo yi nga hi vunisako zona nyamutlha.

4. Xini lexi Zakaria a nga xi wona ka muwoniso wakwe wa wu 6? Hikuyini a papilo lego gi nga tsalilwe seno ni seno? (Wona mufota 1 kusanguleni ka nzima.)

⁴ A xipimo 5 xa Zakaria xi sangula hi muwoniso wo kala ku toloveleka. (Gonza Zakaria 5:1, 2.) Zakaria i wonile papilo na gi haha. Gi wa hi ni 9 wa timetro hi kuleha ni 4, 5 hi kuanama. A papilo lego gi wa nga fumbelwangi niku gi wa tsalilwe timhaka. (Zakaria 5:3) Ma wa hi mahungu ya kulamula. Xikhatini lexo, a vanhu va wa nga toloveli ku tsala timhaka ka matlhelo wontlhe ya phepha. Kanilezi a mahungu lawo ma wa hi ya lisima nguvu laha ka kuza a papilo lego gi tsaliwa seno ni seno.

5, 6. Jehova i ti wonisa kuyini a tixaka tontlhe ta kuyiva?

⁵ Gonza Zakaria 5:3, 4. A vanhu vontlhe va ta ti hlamulela ka Nungungulu hi lezi va mahako, nguvunguvu a vanhu va Jehova, hakuva va vitaniwa hi vito gakwe. Va mu ranza niku va zi tiva ku a ku yiva zi chakisa vito gakwe. (Mavingu 30:8, 9) A vokari va nga ha ti byela ku a kuyiva a zi bihangi loku u hi ni xigelo xo zwala xa ku maha lezo. Kanilezi hambu loku a munhu a ti byela ku i na ni xigelo xo zwala xa ku yiva, a ku maha lezo zi komba ku i nyika nguvu lisima a kunavela kakwe a ku hunza Jehova, ni vito Gakwe, ni milayo Yakwe.

⁶ U zi wonile ku Zakaria 5:3, 4 i te a nzhukano, kutani khombo, gi ta “enghena lomu ndlwini ya khamba” gi ‘tshama kwalomo, gi mbheta a timhanze ta yona ni maribye ya  yona’ ke? Lezo zi komba ku Jehova i ta paluxa a tlhela a lamula ni gihi wubihi gi mahiwako xikari ka vanhu vakwe. Hambu loku a munhu loye a yivako a fihlela maphoyisa, ni vatholi vakwe, ni madota, kutani vapswali vakwe, a nge zi koti ku fihlela Jehova. Jehova i ta paluxa ni wihi loyi a yivako. (Maheberu 4:13) Handle ko kanakana ha xalala hi kuva zinwe ni vanhu va ti karatelako ku tsumbeka “matlhelweni wontlhe”! — Maheberu 13:18.

7. Hi nga potsisa kuyini a khombo legi gi tsalilweko ka papilo legi gi hahako?

⁷ A tixaka tontlhe ta kuyiva ta mu swira Jehova. I thomo ga hombe a ku tiva milayo ya Jehova hi tlhela hi yi ingisa ni ku hanya hi ndlela yi nga chakisiko vito gakwe. Loku hi maha lezo, hi ta pona a xikhati lexi Jehova a to lamula lava va kalako va nga mu ingisi.

8-10. a) Zi wula yini a ku hlambanya? b) Zini lezi Zedekia a nga hlambanya a guma a nga mahi?

⁸ Hi kulanzela, a papilo gi hahako gi yisa mahungu ka lava va “hlambanyako mawunwa” hi vito ga Nungungulu. (Zakaria 5:4) A ku hlambanya ku wula magezu ya ku tiyisa ku a mhaka yo kari lisine, kutani ku tsumbisa ku maha nchumu kutani ku nga mahi.

⁹ A ku hlambanya hi vito ga Jehova a hi mhaka yo hlakana. Lezo hi zi wona khwatsi ka lezi zi nga humelela Zedekia, a hosi yo gumesa yi nga fuma le Jerusalema. I hlambanyile hi vito ga Jehova aku i ta ti koramisa ka hosi ya Babuloni. Kanilezi a nga tatisangi xitsumbiso xakwe. Hi xigelo lexo, Jehova i wulile lezaku Zedekia i wa ta ya “fela Babuloni, laha ku tshamako a hosi leyi yi nga mu nyika wuhosi, leyi a nga  kanyisa a xifungo xa yona, a tshova a xivumelwano xa yona”. — Ezekieli 17:16.

¹⁰ Hosi Zedekia i wa hlambanyile hi vito ga Nungungulu. Hikwalaho, Jehova i wa rinzela ku a maha lezi a nga tsumbisile. (2 Kronekele 36:13) Kanilezi, Zedekia a nga mahangi lezo. I kombele vaGipite lezaku va mu vuna ku ti tlhatlhisa ka vaBabuloni. Hambulezo, a vaGipite a va zi kotangi ku mu vuna. — Ezekieli 17:11-15, 17, 18.

11, 12. a) Hi xihi a xitsumbiso xa lisima nguvu ka zontlhe hi zi mahako? b) A kutihendleleta ka hina ku fanele ku khumbisa kuyini a mahanyela ya hina?

¹¹ Lezi zi nga humelela Zedekia zi hi komba ku Jehova wa zizwa zontlhe lezi hi tsumbisako. Kasi ku mu tsakisa, hi fanele ku tatisa zitsumbiso za hina. (Lisimu 76:11) A xitsumbiso xa lisima nguvu ka zontlhe hi mahako hi lexi xa ku ti hendleleta ka Jehova. A xikhati hi ti hendleletako, hi tsumbisa lezaku hi ta simama hi mu tirela hambu ko humelela ni xihi wutomini ga hina.

¹² Hi nga tatisisa kuyini a xitsumbiso lexo? “Siku ni siku” hi kumana ni ziringo, za hombe kutani za zi tsongwani. Lezi hi mahako loku hi kumana ni ziringo lezo zi komba lezaku a kuzwanana ka hina na Jehova ku tiyile kutani ahihi. (Lisimu 61:8) Hi xikombiso, u ta kuyini loku a wokari a sangula ku ku navela le ntirweni kutani xikoleni? U ta mu ala u komba ku u lava ku ingisa Jehova ke? (Mavingu 23:26) Ahati loku ku hi wena wece u khozelako Jehova ngangweni wa wena? Wa kombela Jehova lezaku a ku vuna ku simama u kombisa mahanyela ya wuKristu? Wa bonga Jehova siku ni siku hi kota ya liranzo lakwe ni wurangeli gakwe, na ku nga khataliseki a xiyimo xa wena ke? Wa ti nyika xikhati xa ku lera Biblia siku ni siku? Hi ndlela yo kari, hi tsumbisile ku maha zilo lezo a xikhati hi nga hendleleta wutomi ga hina ka Jehova. A hi mu khozeli kasi ku tatisa nayo. Loku hi mu ingisa hi tlhela hi mu tirela hi ntamu wontlhe, hi komba lezaku ha mu ranza niku hi vakwe. Niku kota lezi hi tsumbekako kakwe, i hi tsumbisa wumanziko go saseka nguvu. — Deuteronome 10:12, 13.

13. Hi gonza yini ka muwoniso wa wu 6 wa Zakaria?

¹³ A muwoniso wa wu 6 wa Zakaria wu hi vuna ku zwisisa lezaku loku hi ranza Jehova, hi nga ta yiva kutani ku hlambanya hi guma hi nga mahi. Wu tlhela wu hi komba ku hambu lezi a vaIsraeli va nga maha zihoxo zo tala, Jehova i tatisile xitsumbiso xakwe xa ku nga tsiki vanhu vakwe. I wa zi zwisisa lezaku va ka xiyimo xo binza xikari ka valala vabye. Hi xikombiso xakwe, Jehova i hi gonzisa lezaku hi fanele ku maha lezi hi tsumbisako. Hi nga tiyiseka kambe lezaku i ta hi vuna ku maha lezo. A yinwe ya tindlela leti Jehova a hi vunako hi tona ku hi tsumbisa wumanziko go tsakisa. Lokuloku i ta mbheta wubihi laha misaveni. A muwoniso wu lanzelako wa Zakaria wu wulawula hi kutsumba loko.

14, 15. a) Zini lezi Zakaria a nga zi wona ka muwoniso wakwe wa wu 7? (Wona mufota 2 kusanguleni ka nzima.) b) Himani a wasati loyi a nga hi lomu nzeni ka xibya lexo? c) Hikuyini a ngelosi yi nga vala a xibya lexo?

¹⁴ Anzhako ka loku Zakaria a wonile papilo na gi haha, a ngelosi yo kari yi te: “Tlakusa a mahlo.” Zakaria aku tlaku matihlo, a wona xibya xi vitaniwako ku i “efa”. (Gonza Zakaria 5:5-8.) A xibya lexo xi wa hi ni tapa ya simbi ya redonda. A xikhati ku nga susiwa tapa leyo, Zakaria i no wona “wasati a nga tshamile nzeni”, a ngelosi yi mu byela ku a wasati loye hi “Kubiha”. Hi nga alakanyela lezi Zakaria a nga chavisa zona a xikhati lexi a nga wona wasati loye na a zama ku huma! Kanilezi a ngelosi yi no tekela ku mu tlhelisa, yi vala hi tapa ya kona yo binza. Zi wula yini lezo?

¹⁵ A muwoniso lowo wu hi tiyisa lezaku Jehova a nga ta vumelela ni gihi wubihi xikari ka vanhu vakwe. Loku a wona nchumu wo biha, i ta wu susa hi xihatla. (1 Va Le Korinte 5:13) A ngelosi yi kombile lezo hi ku tekela ku vala xibya lexo hi tapa yo binza.

16. a) Zini zi nga humelela a xibya lexi xi nga hi na “Kubiha”? (Wona mufota 3 kusanguleni ka nzima.) b) Va xi tekile vaya naxo kwihi?

¹⁶ Hi kulanzela, Zakaria i wonile vavasati vambiri va nga hi ni tipapa ta ntamu to khwatsi ta sekwa. (Gonza Zakaria 5:9-11.) A vavasati lavo va wa hambene nguvu ni loyi wo biha a nga hi lomu ka efa. Hi tipapa tabye ta ntamu, va no tlakula xibya lexi xi nga hi na “Kubiha” va famba naxo. Va waya naxo kwihi? Va yile naxo “tikweni ga Xinari”, ku nga Babuloni. Hikuyini?

17, 18. a) Hikuyini Babuloni gi nga hi wutshamu ga gi nene ga ku mu veka kona “Kubiha”? b) Zini u ti yimiseleko ku maha?

 ¹⁷ A vaIsraeli lava va nga hanya masikwini ya Zakaria zi wa nga ta va karatela ku zwisisa ku hikuyini “Kubiha” a nga tekiwa a yisiwa Babuloni. Va wa zi tiva ku lego i doropa go biha go tala hi wubhayi ni wukhozeli ga mawunwa. Zakaria ni vaJuda vanwani va nga hanyile leyo va wa lwile nguvu kasi va nga tekeleli mahanyela ya tiko lego. Hikwalaho, a muwoniso lowu wu wa va tiyisa lezaku Jehova i ta vikela wukhozeli gakwe lezaku gi tshama na gi basile.

¹⁸ A muwoniso lowo wu wa alakanyisa vaJuda kambe lezaku vonawu va fanele ku hlayisa wukhozeli gabye lezaku gi tshama na gi basile. A wubihi a gi laveki xikari ka vanhu va Nungungulu. Inyamutlha, Jehova i hi nghenisile ka hlengeletano yakwe yo basa, laha hi kumako liranzo ni ku vikelwa. A munwe ni munwani wa hina i fanele ku maha xipanze xakwe kasi yi tshama yi basile. A wubihi a gi laveki.

19. A miwoniso ya Zakaria yi hi gonzisa yini nyamutlha?

¹⁹ A miwoniso ya Zakaria leyi hi nga wulawula hi yona, yi nyika xitlharihiso xa ntamu ka lava va mahako zo biha. Jehova a nga ta tsika wubihi gi simama kuva kona. Kota malanza yakwe, hi fanele ku venga kubiha. A miwoniso leyo yi hi tiyisa lezaku loku hi ti karatela ku tsakisa Papai wa hina wa liranzo, a nga ta hi nehela khombo, kanilezi i ta hi vikela a tlhela a hi katekisa. Hambu lezi zi karatako a ku tshama hi basile tikweni legi go biha, hi nga zi kota ku maha lezo hi ku vuniwa hi Jehova! Kanilezi xini xi hi tiyisako lezaku a wukhozeli ga lisine gi ta simama kuva kona? Laha hi yako hi tshinela kuxanisekeni ka hombe, hi zi tivisa kuyini lezaku Jehova i ta vikela hlengeletano yakwe? Hi ta bhula hi ziwutiso lezi ka nzima yi lanzelako.