1, 2. Eaa te turanga o te ngati Iuda i Ierusalema i te akaotianga te itu orama a Zekaria?

TE AKAOTIANGA te itu orama a Zekaria, e maata tana ka akamanako. Papu kua akamaroiroiia aia e te taputou a Iehova kia akautunga i te aronga kino. Inara kare e apinga i taui. E manganui tei rave i te au angaanga kino, no reira rai kare te iero i Ierusalema i oti i te patu. Eaa te tumu i akaruke viviki ei te ngati Iuda i te angaanga ta Iehova i oronga kia ratou? Kua oki ainei ratou ki Ierusalema kia akameitaki atu i to ratou oraanga?

² Kua kite a Zekaria e e aronga akamori te au ngati Iuda tei oki mai ki Ierusalema. Ko ratou “te aronga katoa e akataeia te ngakau e te Atua” kia akaruke i to ratou kainga e te angaanga pitiniti i Babulonia. (Ezera 1:2, 3, 5) Kua akaruke ratou i te ngai ta ratou i matau e kua neke ki tetai enua kare rava ratou i kite ana. E puapinga tikai te patu akaou anga i  te iero o Iehova e kua puareinga ua teia au ngati Iuda i te tere mamao e 1,600 kiromita na roto i te ngai kinokino e te ngata.

3, 4. Eaa te au akaaoanga tei tupu ki te ngati Iuda tei oki mai?

³ Akamanako ana i te tere mamao mei Babulonia ki Ierusalema. E maata te taime no te iti tangata kia akamanako e kia pukapuka no runga i to ratou kainga ou. Kua akakite te aronga pakarikari kia ratou mei teaa te manea o Ierusalema e te iero i mua ana. (Ezera 3:12) Naringa e ko koe tetai e tere kapiti ra ma ratou, eaa toou manako me kite koe ia Ierusalema no te taime mua? Ka maromaroa ainei koe i te kite i te au are tei pueu e kua ki i te ngangaere, e te au patu ngaa ma te au vaarua oonu i te au ngai i tu ana te au ngutupa e te au punanga? Penei ka akaaite koe i teia au patu ngaangaa ki te au patu ketaketa e te teitei i Babulonia. Inara kare te ngati Iuda i maromaroa ana. No teaa ra? No te mea kua tauturu e kua paruru a Iehova ia ratou i to ratou tere mamao. Te tae anga ratou ki Ierusalema, kua akatu ratou i tetai atarau i te ngai o te iero e kua akamata i te apai atinga kia Iehova i te au rā. (Ezera 3:1, 2) Kua maroiroi tikai ratou e kua papa no te angaanga. Mei te mea rai e kare e apinga e akataitaia ia ratou.

⁴ Kapiti mai ki te patu akaou anga i te iero, kua anoanoia te ngati Iuda kia patu i to ratou au oire e te au are. Ka anoanoia ratou kia tanu i te au aua kai ei angai i to ratou ngutuare tangata. (Ezera 2:70) I te akaraanga e maata tikai te angaanga. Kare i roa, kua aere mai to ratou au enemi i te tāpu ia ratou. Aere ua rai te patoi anga no tetai 15 mataiti, e kua akamata marie te ngati Iuda i te taitaia. (Ezera 4:1-4) Kua tupu tetai akaou akaaoanga i te mataiti 522, te akaueanga te ariki o Peresia i te akamutu takiri te angaanga patu i Ierusalema. Mei te mea e kare te oire e patu akaouia.​—Ezera 4:21-24.

5. Akapeea a Iehova te tauturu anga i tona iti tangata?

⁵ Kua kite a Iehova e ka anoanoia tona iti tangata kia maroiroi e kia ngakau toa. Oronga aia i te orama openga kia Zekaria ei akapapu ki tona iti tangata i Tona aroa no ratou e tana akaperepere i ta ratou tauta anga kia tavini iaia. Taputou aia i te paruru ia ratou me oki ratou kia rave akaou i te angaanga tana i oronga kia ratou. No runga i te patu akaou anga i te iero, karanga a Iehova: “Ka tupu rai teia, kia akarongo tikai kotou i te reo o to kotou Atua ra ko Iehova.”​—Zekaria 6:15.

6. (a) Akapeea te varu orama a Zekaria te akamata anga? (Akara i te tutu mua.) (e) Eaa te tumu i tukeke ei te kara o te au oroenua?

⁶ Penei ko te varu orama teia koia te mea openga ta Zekaria i kite, e mea akamaroiroi maata roa atu i te akarongo. (E tatau ia Zekaria 6:1-3.) Tamanako ana i ta Zekaria i kite. “Mei rotopu i nga maunga e rua, e maunga veo oki aua nga maunga ra,” kua oro mai te au oroenua ma te au kariota e ā. E tukeke te kara o te au oroenua, e e māmā i te akataka i to ratou akaoro. Ui a Zekaria: “Eaa teia?” (Zekaria 6:4) Ka inangaro katoa tatou kia kite, no te mea ka akakeu teia orama ia tatou.

7, 8. (a) Eaa ta te nga maunga e akatutu ra? (e) No teaa ra te nga maunga i maaniia ai ki te veo?

 ⁷ I roto i te Pipiria, te akatutu ra te au maunga i te au patireia, me kore kavamani. Aite rai te nga maunga ta Zekaria i kite ki tetai nga maunga ta tatou ka tatau i roto i te totou a Daniela. Tetai maunga, te akatutu ra i to Iehova tutaraanga mutukore i te ao katoa e pini ua ake, e tetai te akatutu ra i te Patireia o te Mesia ma tona Ariki ko Iesu. (Daniela 2:35, 45) Mei te tuatau pururu anga rau i te mataiti 1914, kua riro mai a Iesu ei Ariki, e kua akamata teia nga maunga, e e tuanga puapinga tona no te akatupu i te akakoroanga o te Atua i te enua nei.

⁸ No teaa ra te nga maunga i maaniia ai ki te veo? E auri puapinga tikai e te kanapanapa te veo. Te tika, akakite a Iehova ki te ngati Iseraela kia taangaanga i te veo me akatu i te tapenakara e i muri mai, te iero i Ierusalema. (Exodo 27:1-3; 1 Ariki 7:13-16) I te mea e e nga maunga veo te reira, te akatutu ra te turanga meitaki tikai o to Iehova tu ngateitei e te Patireia o te Mesia e ka noo ‘au ua te tangata e ka mataora i te au akameitakianga.

9. Koai te au akaoro o te kariota, e eaa ta ratou tukuanga angaanga?

⁹ Eaa ta te au kariota e to ratou akaoro e akatutu ra? E au angera te au akaoro, penei te akatutu ra i te au pupu angera tukeke. (E tatau ia Zekaria 6:5-8.) Ko ratou tei aere atu mei “mua i te aroaro o te Atu o te ao katoa nei” ma te au tukuanga angaanga takake. Kua tonokia te au angera ki te au ngai tukeke ei paruru i te iti tangata, mei ia Babulonia tikai, “te enua ki te pae i apatokerau ra.” Na roto i teia orama, akakite a Iehova ki tona iti tangata e kare rava ratou e riro akaou ei tuikaa i Babulonia. Akamanako ana mei teaa te pumaana tei rauka i te aronga patu iero i to Zekaria tuatau! Kua kite ratou e kare e rauka i to ratou enemi i te tāpu ia ratou.

10. Akapeea ta Zekaria totou no te au kariota e to ratou akaoro te tauturu anga ia tatou i teia rā?

¹⁰ I teia rā, te taangaanga nei rai te Atua i te au angera kia paruru e kia akamaroiroi i tona iti tangata. (Malaki 3:6; Ebera 1:7, 14) Mei te 1919, te akarangatiraia anga te iti tangata o Iehova mei te tuikaa kia Babulonia Maata, kua tauta pakari to ratou au enemi i te arai i te akamorianga mou kia kore e tupu e te totoa. (Apokalupo 18:4) Kare ra i rauka ia ratou i te tāpu. No te mea te paruru ra te au angera i te akaaerenga a Iehova, kare tatou e mataku e ka riro akaou te iti tangata o Iehova ei tuikaa ki te akonoanga pikikaa. (Salamo 34:7) Mari ra, ka mataora ua tatou e ka maroiroi, ia tatou e akamori ra ia Iehova. Tauturu teia totou a Zekaria ia tatou kia mārama e ka paruruia tatou e te nga maunga.

11. Eaa te tumu kare tatou e mataku i te tamaki ki rungao i te iti tangata o te Atua e tu mai nei?

¹¹ Kare e roa, ka akaputuputu mai te au  tuanga poritiki o to Satani ao i te takore i te iti tangata o te Atua. (Ezekiela 38:2, 10-12; Daniela 11:40, 44, 45; Apokalupo 19:19) I roto i te totou a Ezekiela, aite rai teia au nuku mei te tumurangi e tapoki ra i te enua. Na runga ratou i te au oroenua e aere ra ma te riri i te tamaki atu i te iti tangata o te Atua. (Ezekiela 38:15, 16) * (Akara i te tataanga rikiriki i raro.) Ka mataku ainei tatou ia ratou? Kare! Te turu nei to Iehova nuku vaeau ia tatou. I te tuatau mate maata, ka paruru ta Iehova au angera i tona iti tangata e ka takore i tetai ua atu tei patoi i ta Iehova tutaraanga. (2 Tesalonia 1:7, 8) Koia tikai te reira rā! Koai ra ka arataki i to Iehova nuku vaeau i te rangi?

12, 13 (a) Eaa ta Iehova i akakite kia Zekaria kia rave i muri mai? (e) Akapeea tatou i kite ei te akatutu maira te tangata ko Uri Uua ia Iesu Karaiti?

¹² Ko Zekaria anake tei kite i teia au orama e varu. Inara i muri mai kua rave aia i tetai angaanga ka kitea e te tangata e ka akamaroiroi i te aronga e patu ra i te iero o te Atua. (E tatau ia Zekaria 6:9-12.) Koi tae ua mai e toru tangata, Heledai, Tobiia, e Iedaia, no Babulonia mai. Akakite a Iehova kia Zekaria e akaputu aia i te ario e te auro o teia tokotoru tangata ei maani i tetai “korona.” (Zekaria  6:11) No te tutara ko Zerubabela ainei teia korona, no roto mai i te kopu o Iuda e e uanga na Davida? Kare. Akakite a Iehova kia Zekaria kia akakorona i te Taunga Maata ko Iosua. Papu kua poitirere te aronga tei akara mai.

¹³ Kua akariro ainei te akakorona anga i te Taunga Maata ko Iosua ei ariki? Kare. Kare a Iosua i te uanga na Davida, no reira kare aia e tau ei ariki. Te akatutu ra tona akakorona anga i te ka tupu ki tetai ariki mutu kore e te taunga no te tuatau ki mua tei kapikiia e ko te Uri Uua. Akamārama te Pipiria e ko Iesu Mesia te Uri Uua.​—Isaia 11:1; Mataio 2:23.

14. Ei Ariki e te Taunga Maata, eaa te angaanga ta Iesu e rave ra?

¹⁴ Ko Iesu te Ariki e te Taunga Maata. Nana e arataki i to Iehova nuku angera e te angaanga pakari nei aia i te paruru i te iti tangata o te Atua i roto i teia ao kino. (Ieremia 23:5, 6) Kare e roa, ka upokotu a Iesu i te au pa enua, iaia e turu ra i te tutara a te Atua e te paruru i to Iehova iti tangata. (Apokalupo 17:12-14; 19:11, 14, 15) Inara i mua ake i tera rā, e angaanga maata ta Iesu me kore Uri Uua ka rave.

15, 16 (a) Akapeea te iti tangata o te Atua te akaouia anga e te tāmāia anga i teia tuatau, e naai e rave i te reira? (e) Mei teaa rai te enua me tae ki te openga o ta Karaiti Tutaraanga Tauatini Mataiti?

¹⁵ Kapiti mai ei Ariki e te Taunga Maata, kua akanooia a Iesu kia “patu i te nao o Iehova.” (E tatau ia Zekaria 6:13.) I te 1919, kua rave aia i teia angaanga patu na te akarangatira anga i te iti tangata o te Atua mei te akonoanga pikikaa, ko Babulonia Maata. Kua akaou a Iesu i te putuputuanga e kua iki i “te tavini akono meitaki e te pakari.” Na teia pupu o te au taeake akatainuia e arataki i te angaanga puapinga te raveia ra i te enua nei i roto i te iero maata pae vaerua. (Mataio 24:45) Tāmā katoa a Iesu i te iti tangata o te Atua, kia mā ta ratou akamorianga.​—Malaki 3:1-3.

¹⁶ Ka tutara a Iesu e tona 144,000 ai taeake ariki e te kau taunga no tetai tai tauatini mataiti. I tera tuatau, ka tauturu ratou i te aronga akarongo kia apa kore. Me oti te angaanga a teia au ariki e te taunga, ka toe ua mai ko te aronga akamori ia Iehova i te enua nei. I te openga, ka akaou takiriia te akamorianga mou!

17. Eaa te akapapuanga ta Iehova i oronga ki te ngati Iuda, e akapeea teia karere i te akakeu anga ia ratou?

¹⁷ Akapeea te karere a Zekaria te akakeu anga i te ngati Iuda i tera tuatau? Taputou a Iehova i te tauturu e te paruru ia ratou kia akaoti i te iero. Kua oronga mai teia taputou i te manakonakoanga no ratou. Inara penei kua akamanako ratou akapeea teia aronga iti me rave i te angaanga. No reira kua akakite a Zekaria i tetai apinga te ka apai ke i to ratou mataku e te ekoko. Kapiti mai te aronga mei ia Heledai, Tobiia, e Iedaia tei aere mai i te tauturu, karanga a Iehova e manganui “ka aere mai e patu i te nao o Iehova.” (E tatau ia Zekaria 6:15.) Irinaki papu te ngati Iuda e te turu maira a Iehova i ta ratou angaanga. Kua akamata akaou ratou i te patu i te iero ma te maroiroi, noatu e kua arai te ariki o Peresia i te angaanga. Kua aite rai teia arai anga ki tetai maunga, inara kua akaatea a Iehova i te reira. I te openga, kua oti te iero i te mataiti 515 i mua ake ia Karaiti. (Ezera 6:22; Zekaria 4:6, 7) Inara, te akataka maira teia au tuatua a Iehova i tetai mea maata te raveia nei i teia tuatau.

18. Akapeea a Zekaria 6:15 te akatupuia anga i teia rā?

¹⁸ I teia rā, e mirioni ua atu tangata te akamori ra ia Iehova. Kua mataora ratou i te oronga i ta ratou “au apinga,” mei to ratou taime, maroiroi, e te au apinga ke aere. Na teia mataara, te turu nei ratou i to Iehova iero maata pae vaerua. (Maseli 3:9) Papu ia tatou e te akaperepere ra a Iehova i ta tatou turu anga tiratiratu. E akamaara kua apai mai a Heledai, Tobiia, e Iedaia i te ario e te auro e kua maani a Zekaria i te korona. Kua riro te korona “ei manako anga” me kore “akamaara anga” i ta ratou apainga ki te akamorianga mou. (Zekaria 6:14) Kare a Iehova e akangaropoina i te angaanga ta ratou i rave e te inangaro ta ratou i akaari nona.​—Ebera 6:10.

19. Akapeea te orama a Zekaria te akakeu anga ia tatou?

¹⁹ I teia au rā openga, kua rave te iti tangata o Iehova i te angaanga maata. Kua rauka mai te reira no te akameitakianga a Iehova e te aratakianga a Karaiti. Ka mataora tatou i te piri atu ki tetai akaaerenga ngaueue kore, tinamou, e te mutukore, e kua kite tatou ka tupu to Iehova akakoroanga no te akamorianga mou. No reira e akaperepere i toou ngai i rotopu i te iti tangata o Iehova, e “kia akarongo tikai kotou i te reo o to kotou Atua ra ko Iehova.” Ei reira koe e paruruia ai e to tatou Ariki e te Taunga Maata e te au angera. E rave i taau ka rauka kia turu i te akamorianga mou. Ka paruru a Iehova ia koe no te katoaanga o teia akatereanga​—e tuatau ua atu!