EPE kom pu che kintukey chumngechi ayüwküleal. Welu ‘epe puwküley ñi afael ta antü’, feymu rupakeiñ “kuñiwünngechi dungu” mu (2 Timotew 3:1). Femngeliyiñ norngenochi dungu, kutranküleliyiñ, nienoliyiñ küdaw, lale taiñ piwkeyenieelchi che, kam kakelu femngechi dungu mu rupaliyiñ, fey weñangküafuiñ. Tati pu poyekefilu kütu ta Jewba ngañwadküleafuy ka ñochikechi ayüwkülewelayafuy. Femngechi dungu mew rupaliyiñ, ¿chumngechi ayüwkületuafuiñ?

Taiñ kimal tüfa, wüne duamfali taiñ kimal ñi chumken tati rüf ayüwkülelu, ka chumngechi ayüwkülefuy kiñeke che rupalu küdawün-ngechi dungu mu. Fey, inaduamaiñ chem chumal ñi amuleal taiñ ayüwkülen ka chumngechi doy ayüwküleafuiñ.

Feypilayafuiñ tati ayüwkülelu ñi küme duamkülen müten. Rakiduamnge tüfa: ngollin mu kiñe che rumeñma ayekey. Welu chekontulu, ayewekelay ka akordakey ñi nieel fentren wedake dungu. Pichiñma mu müten küme duamkülelu kechilefuy, welu rüf ayüwkülelafuy (Proverbios 14:13).

Tati rüf ayüwün piwke mew tripakey fente taiñ üngümkeel kam nieel kiñe küme dungu. Feymu tati nielu rüf ayüwün, ngañwadkelay chem dungu rume rupale (1 Tesalonisense 1:6). Fey weda duameleliyiñmu rume kiñe dungu, rüf ayüwküleafuiñ. Pu apostol wülelkangeyngün amuldungukelu kay Jesus mew. Welu kidu engün “tripapatuy rume ayüwkülen femngechi ñi elukünuetew Ngünechen ñi kutrankawael engün Jesus ñi üy mew” (Hecho 5:41). Ayüwülkelafeyew ñi wülelkangeel, welu may ñi nor piwkeyefiel ta Chaw Dios rupan mu wedake dungu.

Niekelaiñ ayüwün taiñ choyüngen mu müten, ka nielayaiñ ayüwün chumnoliyiñ rume. ¿Chumngelu am (chemu)? Taiñ rüf ayüwküleam, duamfali taiñ llowal Ngünechen ñi newen. Tüfa kellukeeiñmu taiñ küme chumngen nieal, “we mongen” reke felelu, kiñe dungu tüfachi küme chumngen mu, fey tati ayüwün (Efesio 4:24; Galata 5:22, TNM). Fey ayüwküleliyiñ, doy küme chaftuafuiñ taiñ fill rakiduamelnieetewchi dungu.

Famülke mu müley fentren wedake dungu, welu dewmafilu ti Mapu, Jewba ayüfuy ñi müleal re kümeke dungu. Pu che weda femfulu rume, Jewba ayüwküley. Feymu Biblia feypi kidu mu: “Müley newen ka ayüwün chew tañi mülen mu” (1 Crónicas 16:27). Kafey ayüwmapiwkeleyew ta Jewba ñi pefiel tañi pu poyekeetew femlu kümeke dungu (Proverbios 27:11).

¿Chumngechi inayentuafuiñ ta Jewba? Küme tripanole taiñ ayükeel, amulepe taiñ ayüwkülen. Feymu katrüduamlayaiñ, welu may rakiduamtukuaiñ kom kümeke dungu taiñ nieel, ka ñochi duamngen mew üngümküleaiñ ñi kümelkatual ti dungu * (inaduamnge ti kimal dungu).

 Biblia mew nütramkangekey fentren che ayüwkülekefulu, rupalu rume wedake dungu mu. Kiñe tüfa ta Abraam, kidu kuñiwün mu tukuy ñi mongen ka kontueyew wedake dungu kakelu che ñi duam mu (Génesis 12:10-20; 14:8-16; 16:4, 5; 20:1-18; 21:8, 9). Welu fentekünulay ñi ayüwün. ¿Chumngelu? Rakiduamkefuy ñi maneluwün tañi müleal ti we Mapu mu ñi ngünenieaetew Mesia (Génesis 22:15-18; Ebrew 11:10). Feymu Jesus feypi: “Eymün tamün kuyfi tuwün em Abraam pingelu, ayüwi allkülu tati feypikünuelchi dungu iñche mew” (Juan 8:56). Iñchiñ ayüwün mu rakiduamliyiñ chem kümeke dungu taiñ llowafel küpalechi antü mu, fey inayentuafuiñ ta Abraam (Romanu 8:21).

Pablo ka Silas rupalu rume wedake dungu mu, fentekünulayngu ñi ayüwün ka küme feyentukefuyngu Chaw Dios mu. Kiñe rupa, fütra wimakangeyngu ka püresuntukungeyngu, welu Biblia feypi ñi chumün engu: “Mekey ñi ülkantulfiel ta Ngünechen” (Hecho 16:23-25). Kidu engu küme chaftuyngu ñi weda rupan, eluwlu kay ñi rakiduamtukual Chaw Dios ñi feypikünun mu. Kafey kimniefuyngu ñi kutrankangeel tañi inaniefiel mew ta Jesus, tüfa ayüwüleyew. Taiñ inayentuafiel ta Pablo ka Silas, rakiduamtukuaiñ fente ñi küme tripayal taiñ nor piwkeyefiel ta Jewba (Filipense 1:12-14).

Famülke mu, fentren peñi ka lamngen fentekünukelay ñi ayüwün rupalu rume wedake dungu mu. Rakiduamnge doy warangka familia Dungukelu Iney Ngen Jewba ñamümlu ñi ruka noviembre 2013 tripantu mu, Filipinas mew rupalu kiñe fütra kürüftuku mawün, Haiyan pingelu. Kiñe tüfa taiñ peñi George, Tacloban waria mu. Kidu feypi: “Rupalu rume kom tüfachi weda dungu, pu peñi ka lamngen weda duamkülelayngün. Feypilayafun tunte ñi ayüwkülen taiñ piwke”. Iñchiñ kay rakiduamliyiñ kom ñi femel Jewba iñchiñ mew ka mañumküleliyiñ, fey ayüwküleaiñ rupaliyiñ rume wedake dungu mu. ¿Ka chem kümeke dungu elukeeiñmu Jewba taiñ ayüwküleal?

Iñchiñ poyekefiyiñ, weniyekefiyiñ ka chawyekefiyiñ ta Jewba, tati Ngünenielu itrokom müleyelu wenu mapu ka nag Mapu mu, tüfa tati doy falin dungu taiñ ayüwülkeetew (Salmo 71:17, 18).

Kafey mañumkefiyiñ ta Jewba taiñ eluetew mongen ka taiñ küme rupaleal (Eclesiastés 3:12, 13). Ka küpaleiñmu kidu ñi trokiñche mu, feymu kimnieiñ tañi ayükeelchi dungu ka chumngechi pikey ñi yenieal taiñ mongen (Kolosense 1:9, 10). Iñchiñ felelaiñ epe kom che reke, kimnolu chumngelu ñi mülepan Mapu mew. Ñi pengelal tüfa, Pablo wirintukuy: “‘Fey iney no rume pekelafuy, iney no rume allkükelafuy, ka iney no rume rakiduamkelafuy chem dungu ñi pepikanien ta Ngünechen tati pu chengealu, tüfey tañi piwkeyekeetew.’ Welu Ngünechen kellueiñmew taiñ kimafiel kisu ñi adkünuelchi dungu” (1 Korintio 2:9, 10). Feley llemay, ayüwülkeeiñmu taiñ kimfiel Jewba ñi pin ka ñi ayükeel.

Inaduamaiñ kakelu dungu ñi femel Jewba iñchiñ mew. Kidu elkünuy ñi wiñoduamngetual taiñ kulpan (1 Juan 2:12). Kafey, feypikünueiñmew taiñ müleal kiñe we Mapu mu, tüfa pichilewey ñi femtripayal (Romanu 12:12). Famülke mew, Jewba ka elukeeiñmu kümeke weni, femngechi taiñ trür poyeafiel ta kidu (Salmo 133:1). Kafey ingkañpekeeiñmew ta Weküfü mew ka wedake püllü mu (Ebrew 1:14). Feymu llemay, rakiduamliyiñ kom tüfachi kümeke dungu taiñ eluetew Jewba, doy ayüwküleaiñ (Filipense 4:4).

Kiñe kristiano nielu ayüwün, ¿doy ayüwkülepeafuy may? Jesus feypi: “Tüfa famngechi dunguwpeyiñ tamün ayüwküleael iñche mew, fey tamün ayüwün rumel ñi feleael [ñi doy fentren-ngeal, TNM]” (Juan 15:11). Tüfa küme pengeli taiñ doy nieafel ayüwün. Rakiduamnge tüfa: ti ayüwün kiñe kütral reke feley. Ñi doy üyküleal ti kütral, duamfali taiñ tukulelafiel mamüll. Ka femngechi, taiñ doy ayüwküleal, duamfali taiñ nieal  Ngünechen ñi newen. Feymu, ngillatunieafiyiñ ta Jewba taiñ eluaetew kidu ñi newen, ka rakiduamaiñ taiñ papeltuel Biblia mew, tüfa wirintukungelu am Chaw Dios tañi newen mu (Salmo 1:1, 2; Luka 11:13).

Kafey doy ayüwküleaiñ eluwliyiñ taiñ femal Jewba ñi ayükeel (Salmo 35:27; 112:1). ¿Chumngelu ayüwülafeiñmu tüfa? Biblia feypilu am: “Ekuniefinge tati rüfngechi Ngünechen ka inaniefinge tañi werkün dungu, tüfa müten müley ñi femal kom pu che” (Eclesiastés 12:13). Feley, Jewba dewmaeiñmew taiñ femal kidu ñi ayükeel. Feymu fentepun ayüwülkeeiñmu taiñ poyekefiel * (inaduamnge ti kimal dungu).

Doy nieliyiñ ayüwün, nieafuiñ kakelu kümeke dungu. Rakiduamnge tüfa, ayüwün mu küdawülfiliyiñ ta Jewba wedake dungu rupale rume, fey tuteafiyiñ (Deuteronomio 16:15; 1 Tesalonisense 5:16-18). Kafey nien mu rüf ayüwün, eluwlayaiñ taiñ nieal fentren falinke fillem, welu may famentuafiyiñ taiñ ayükeel, femngechi taiñ doyümafiel Ngünechen ñi Ngünenien (Matew 13:44). Fey ngüneduamliyiñ fente ñi küme tripan taiñ femken tüfa, doy küme duamküleaiñ, doy ayüwküleaiñ, ka kakelu che inaye ayüwküleay iñchiñ mu (Hecho [Femyefel] 20:35, Ngünechen ñi Neyüntükumuyümchi Chillka; Filipense 1:3-5).

Kafey taiñ doy nieel ayüwün kümelkayafeiñmu taiñ kuerpu mu. Biblia feypi: “Kiñe ayüwkülechi piwke küme lawen reke trüri” (Proverbios 17:22). Ka femngechi feypi kiñe wentru chillkatukelu medicina dungu Universidad de Nebraska mu (Estados Unidos): “Famülke mu ayüwkülelmi ka tuduamelelmu tami mongen, küpalechi antü mu doy tremoleafuymi”, pi.

Feley llemay, rüf ayüwküleafuiñ rupaliyiñ rume küdawün-ngechi dungu mu. Taiñ femal tüfa duamnieiñ llowal Ngünechen ñi newen, feymu ngillatuleaiñ, chillkatuafiyiñ Biblia ka rakiduamaiñ taiñ papeltupeel mu. Kafey taiñ doy nieal ayüwün, rakiduamaiñ tati kümeke dungu taiñ nieel, inayentuafiyiñ pu nor piwkeyefilu ta Chaw Dios ka yafüluwaiñ ñi femal kidu ñi ayükeel. Fey duamküleaiñ chumngechi ñi feypin Salmo 64:10: “Tati nor chengelu ayüwküleay Jewba mew ka nieafi tañi ellkawpeyüm reke”.