1, 2. a) Ngu tihi ti vanathu vamwani va ti wombako ngu ku va vathu va moya? b) Ngu sihi siwotiso si si no xamulwa ka msungo wuwa?

MWANATHU mmwani wa Canadá a womba ti to mbimo yi a nga khata ku leka moya wo sawuleka wu kongomisa mialakanyo yakwe a tsakile ni ku ti m’vhuni ku e wonisana ni sikarato. Mwanathu mmwani wu a ku ni 23 wa malembe a di txhadhile a womba ti to mbimo yi a nga khata ku va m’thu wa moya ti mu vhuni ene ni msikati wakwe ti to ve va ni litsako ka mwaya wawe. Mwanathu mmwani wa Filipinas a khene ku va m’thu wa moya ti mu vhuni ti to e va ni kudikha ni kuthumisana kwati ni vanathu va makhalo o hamba-hambana.

² Hi txi va vathu va moya hi na wuyelwa ngutu. Hi nga ti kotisa kutxani ku va vathu va moya hi tshumela hi tidila ngu wuyelo ya kona? Kukhata, ti lava hi pfisisa ati Bhiblia yi ti wombako mayelano ni vathu va moya, ava va kongomiswako ngu moya wo sawuleka wa Txizimu ni va va pimisako ngu kufana ni Jehovha. Ka msungo wuwa, hi na xamula siwotiso siya:  (1) Ti womba txani ku va m’thu wa moya mwendo kukongomiswa ngu moya wa Txizimu? (2) Ngu sihi sikombiso si si no hi vhuna ti to hi kula ngu didhawa da moya? (3) Ku va ni “mialakanyo ya Kristu” ti na hi vhunisa kutxani ti to hi va vathu va moya?

3. Ngu kuhi kuhambana ka m’thu wa nyama ni m’thu wa moya?

³ Mpostoli Paulo a hi vhuna kupfisisa kuhambana ku ku ho ka “m’thu wa moya” ni “m’thu wa nyama.” (Lera 1 Vakorinto 2:14-16.) M’thu wa nyama “kha tumeli timhaka ta moya wa Txizimu, kwakwe ti woneka i di wupumbu, ni ku kha na mbi ziva txilo.” Kasi m’thu wa moya “wa lamula ka totshe” ni ku a ni “mialakanyo ya Kristu,” ti ti wombako ku a duketa kupimisa nga ti Kristu a pimisisako tona. Mpostoli Paulo a hi kuzeta ku vathu va moya. Ngu kuhi kumwani kuhambana ku ku ho ka m’thu wa nyama ni m’thu wa moya?

4, 5. Hi nga mu zivisa kutxani m’thu wa nyama?

⁴ Ngu yahi mazumbelo a m’thu wa nyama? Ene a etetela mahanyelo a mafu, o mbi va ni mhaka ni vamwani. Paulo a txhamusete mahanyelo oneyo “kota moya wu, ni konkuwa, wu thumako hagari ka sindakamilayo.” (Vaefesu 2:2) Moya wonewo wu kuzetela vathu vo tala ti to ve tekelela mahanyelo a mafu awa. Vona va maha ti va ti wonako i di tatinene, kha va na mhaka ni milayo ya Txizimu. M’thu wa nyama, mwendo wa mialakanyo ya nyama mbimo yotshe alakanya ngu timhaka ta nyama ni ku a teka nduma, male ni silo simwani i di sona i ku sa lisima ngutu ka wutomi wakwe.

⁵ M’thu wa nyama a tolovela kumaha a ti Bhiblia yi wombako ku “mithumo ya nyama.” (Vagalatiya 5:19-21) Ka dipapilo dakwe do ya ka Vakorinto, Paulo a wombawombile ngu mithumo yimwani ya nyama ayi vathu va yi mahako. Vona va maha mibhando, va dhunda mazunga, va kuzetela vamwani kwa mbi engisa ni ku kha va xoniphi ava va thangelako dibanzani, vona va teka kudya ni kusela i di sa lisima ka wutomi wawe. Ngako va txi manana ni siduko kha va sikoti ku si tsanisela. (Mavingu 7:21, 22) Judha a ti khene vathu va nyama va ndina luza moya wa Txzimu.​—Judha 18, 19.

6. Hi nga mu zivisa kutxani m’thu wa moya?

⁶ Kuhambana ni m’thu wa nyama, m’thu wa moya a khatala ng utu ngu wuxaka wakwe ni Txizimu. Ene wa tumela ku kongomiswa ngu moya wo sawuleka wa Txizimu ni ku a duketa kuetetela Jehovha. (Vaefesu 5:1) Ene a zama kupimisa ni kumaha timhaka ngu kuya ngu mawonelo a Jehovha. A teka Txizimu i di mngana wakwe. Kuhambana ni m’thu wa nyama, m’thu wa moya a xonipha milayo ya Jehovha ka totshe. (Masalmo 119:33; 143:10) Ene kha mahi “mithumo ya nyama” kambe a zama ku kulisa “mihando ya moya.” (Vagalatiya 5:22, 23) Kasi kutxamusela a ti ti wombako tona kuva m’thu wa moya. Alakanya ngu mhaka yiya: M’thu wu a tsimbitisako kwati dibhindo do kari a dhanwa ku i nyamabhindo, kasi wu a khatalako ngutu ngu wukhozeli wa Txizimu a dhanwa ku mbwa moya.

7. Bhiblia yi womba txani ngu vathu va moya?

⁷ Jesu a ti khene vathu va moya va na tsaka. Ka Matewu 5:3 hi gonda tiya: “Va katekile ava i ku sisiwana moyani, nguko Mfumo wa nzumani mbwawe.” Varoma 8:6 yi  womba ti to wutomi wathu wu fanete wu tsimbitisana ni mawonelo a Jehovha. Yi khene: “Ngukusa kuxuva ka mmidi ngu lifo, kasi kuxuva ka Moya ngu wutomi ni kudikha.” Ngako hi txi va vathu va moya, hi na va ni kudikha ni Txizimu, ka mialakanyo ni ku hi nga va ni themba ya wutomi wo mbi guma.

8. Ngu kutxani ti txi karata kuzumba hi di vathu va moya?

⁸ Phela nyamsi hi hanya ka mafu ya ma ku ni phango. Hi randetwe ngu vathu ava va si ngako ni mialakanyo ya Txizimu, se ti lava hi zama kuvhikela mialakanyo yathu. Hi si njo tata mialakanyo yathu ngu mialakanyo ya Jehovha, yi na nyetiswa ngu mahanyelo o biha a mafu awa. Kambe hi nga ti vayilelisa kutxani toneto? Hi nga wu kulisisa kutxani wumoya wathu?

9. a) Hi nga maha txani ti to hi va vathu va moya? b) Ngu sihi sikombiso sa sinene si hi no si xolisisa?

⁹ Kufana ni vanana va va gondako ka vaveleki vawe ni kuetetela txikombiso txawe txa txinene, nathu hi lava kuetetela ava va ku ni wuxaka wa wunene ni Jehovha. Eto ti na hi gondisa ku va vathu va moya. Ni ku hi na tshumela hi gonda kwa mbi maha to maha ngu kuwonetela vathu va nyama. (1 Vakorinto 3:1-4) Bhiblia yi ni sikombiso sa sinene ni so biha. Konkuwa he xolisisi txikombiso txa Jakobe, Mariya ni Jesu ni ti to hi nga gonda txani ka sona.

10. Jakobe a ti kombisile kutxani ti to i ti m’thu wa moya?

¹⁰ Kufana ni nathu, wutomi wa Jakobe wu ti si hehuki. Ene a ti lava kudawa ngu mkoma wakwe Esawu. Se tate wa msikati wakwe a ti zumbela ku mu xenga. Kambe likholo la  Jakobe ka txithembiso txa Jehovha ngu Abrahamu li simamile li tsana. Ene a ti ti ziva ti to mwaya wakwe wu ndina maha txienge txa ku hetiseka ka txithembiso txonetxo, ngu toneto ene a txi xayisile ngutu txithembiso. (Genesisi 28:10-15) Jakobe kha tumelela mahanyelo a nyama a vathu va va nga ti mu randete me mu maha e divala txithembiso txa Jehovha. Ngu txikombiso, Jakobe kombete ka Jehovha ti to e mu hulukisa mbimo yi a nga wona ti to a ti la kudawa ngu mkoma wakwe. A kombete a txi khene: “Awe ngawe u nga womba u txi khawe: ‘U na ni xayisa ta tinene, u txi maha ti to liveleko langu li txi tala nga mtxhefa wa mafu a lineneni.’” (Genesisi 32:6-12) Jakobe a ti ni likholo lo tsana ka txithembiso txa Jehovha ni ku a ti kombisile toneto ngu mahanyelo akwe.

11. Hi ti zivisa kutxani ti ti Mariya i ti m’thu wa moya?

¹¹ Txikombiso tximwani nja Mariya. Ene a sawutwe ngu Jehovha ti to e va mame wa Jesu nguko i ti m’thu wa moya. Gonda ti Mariya a nga ti womba mbimo yi a nga ya pfuxela maxaka akwe Zakariya ni Elizabhete. (Lera Luka 1:46-55.) Hi nga tshumela hi wona ti to Mariya a ti di dhunda Dipswi da Txizimu ni ku a ti yi ziva kwati Mibhalo ya Txihebheru. (Genesisi 30:13; 1 Samueli 2:1-10; Malakiya 3:12) Hambi mbimo yi se a nga ti txhadhile ni Josefa, kha va sengela mataho kala kuza Jesu e velekwa. Vona va tekile txiavelo txo ta ngu ka Txizimu i di txa lisima ngutu kupinda minavelo yawe. (Matewu 1:25) Mariya a txi wonisisa kha kwati Jesu mbimo a nga ti kula ni ku a engisete totshe ati a nga ti gondisa. Ene “a txi ti veketa totshe timhaka tiya mbiluni kwakwe.” (Luka 2:51) Ti ha kubasani ti to ene a ti si tsakela ngutu sithembiso sa Txizimu mayelano ni Mesiya. Ina hi nge tekeleli txikombiso txa Mariya nguku mbimo yotshe hi lwela kumaha ti Txizimu txi ti lavako?

12. a) Jesu a mu tekelete ngu nzila yihi Tate wakwe? b) Hi nga mu tekelelisa kutxani Jesu? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

 ¹² Ka votshe vathu va va nga vaho ha mafuni, Jesu ngene txikombiso txa hombe kova m’thu wa moya. Ngu mbimo ya wuthumeli wakwe wa ha mafuni, ene a kombisile ti to a ti lava kuetetela Tate wakwe. Ene a ti ni matipfelo ni ku a ti pimisa kufana ni Jehovha. Ene a mahile kudhunda ka Txizimu ni kuxonipha milayo yakwe. (Johani 8:29; 14:9; 15:10) Ngu txikombiso, dinganisa ti Isaya a nga ti womba ngu wumbilu wa Jehovha ni ti Marka a nga ti txhamusela ngu matipfelo a Jesu. (Lera Isaya 63:9; Marku 6:34.) Ina ha mu tekelela Jesu ngu ku tiemisela kukombisa wumbilu ka va va lavako txivhuno? Kufana ni Jesu, ina ha ti vekisela ka mthumo wo txhumayela ni kugondisa mahungu a manene? (Luka 4:43) Vathu va moya va ni wumbilu ni ku va duketa kuvhuna vamwani.

13, 14. a) Hi nga gonda txani ka vathu va moya? b) Womba txikombiso.

¹³ Nyamsi, hi ni sikombiso so tala sa vanathu va va duketako kutekelela Kristu ngu kuva vathu va moya. Vona va hiseka ka mthumo wo txhumayela, kuamukela vapfhumba ni wumbilu. Hambiku va nga mbi hetiseka, vona va ti karata ngutu ti to ve kulisa tifanelo ta tinene ni kumaha ati Jehovha a lavako ti to ve maha. Rachel, mwanathu wa Brazil a khene: “Ni ti ti dhunda kulondisela tifexeni ta mafu awa. Wuyelo ya toneto, ngu ti to ni si ambali ngu nzila ya yinene. Kambe kugonda ditshuri ti ni kuzetile ti to ni maha mizamo yo va m’thu wa moya. Hambiku ti singa hehuki, kambe ti ni tisete litsako ni ku ni mani txikongomelo txa ditshuri txa wutomi.”

¹⁴ Mwanathu Reylene wa khe Filipinas, a ti ni txikarato. Hambiku a nga ti ditshurini, kambe ene a ti lava kuhokelela tigondo to guleka ni kumana mthumo wa wunene. Ngu kutsimbila ka mbimo makungo akwe ngu timhaka ta moya ma khatile kwa mbi va ni lisima la hombe. A khene: “Ni tipfite ni txi txhotelwa ngu to maha ka wutomi wangu, ta lisima ngutu kupinda mthumo wangu.” Reylene a txitxile mawonelo akwe ni ku a tekile mthumo wakwe ka Jehovha i di wona i ku wa lisima ka wutomi wakwe. Konkuwa a themba txithembiso txa Jehovha txi txi ku ka Matewu 6:33, 34 a khene: “Na tsaniseka ti to Jehovha a na ni khatalela!” Ti nga maha u txi ziva vanathu va dibanzani kwako ava va ku ni mawonelo o fana ni onewo. Mbimo hi wonako ti to vona va etetela Kristu, nathu hi lava kuetetela txikombiso txawe txo thembeka.​—1 Vakorinto 11:1; 2 Vatesalonika 3:7.

15, 16. a) Hi nga maha txani ti to hi fana ni Kristu? b) Hi nga yi tumelelisa kutxani “mialakanyo ya Kristu” ti to yi hi gwesa?

¹⁵ Hi nga mu etetelisa kutxani Kristu? Dibhuku da 1 Vakorinto 2:16 di womba ti to ti lava hi va ni “mialakanyo ya Kristu.” Kasi Varoma 15:5 yi khumbulisa ti to hi kulisa “mahanyelo o fana ni a Kristu.” Ti to hi fana ni Kristu, ti lava hi gonda nzila yi a nga ti pimisa ngu yona, matipfelo akwe ni ti a nga ti ñolisa tona mhaka yo kari. Jesu a khatalete ngutu wuxaka wakwe ni Txizimu kupinda silo simwani. Hi txi etetela Jesu nathu hi na dhunda ngutu Jehovha. Ngu  toneto nda lisima kugonda nzila yi Jesu a nga ti pimisa ngu yona.

¹⁶ Hi nga gondisa kutxani kupimisa kufana ni Jesu? Vagondiswa vakwe va mu woni a txi maha sidiwukiso, va ti mu engisela a txi gondisa dibutho, nzila yi a nga ti va ñola ngu yona vathu ni nzila yi a nga ti kongomiswa ngu yona ngu mialakanyo ya Jehovha. Va ti khona: “Athu hi tifakazi ta yotshe mithumo yi a nga yi maha.” (Mithumo 10:39) Nyamsi, hi nge sikoti kuwona Jesu. Kambe hi ni mabhuku ya ma ku ni matimu a simahakalo sakwe, aya ma nga hi vhunako ti to hi mu ziva kwati. Mbimo yi hi gondako ni kualakanyisisa ngu dibhuku da Matewu, Marku, Luka ni Johani, hi wona nzila yi Jesu a nga ti alakanya ngu yona. Eto ta hi vhuna ti to hi “londetela mkondo wakwe” kasiku hi va ni “mialakanyo” yo fana ni yakwe.​—1 Pedro 2:21; 4:1.

17. Kuva ni mialakanyo yo fana ni ya Kristu ti nga hi vhunisa kutxani?

¹⁷ Hi na wuyelwa ngu txani i di ti to hi di ni mialakanyo yo fana ni ya Kristu? Kota ku sakudya sa sinene si ningako mtamo mmidi wathu, se hi txi tata mialakanyo yathu ngu mialakanyo ya Kristu ti hi maha hi tsana ngu didhawa da moya. Kudotho-kudotho, hi na ziva a ti ene a ndino mahisa tona ka txiemo tximwani ni tximwani. Toneto ti na hi vhuna kumaha sisungo sa wutxhari a si si no tsakisa Txizimu ni si si no hi ninga livhalo ali li nga basa. U pimisa ti to hi nga sivangelo sa sinene si si hi mahako hi “ambala Mkoma Jesu Kristu”?​—Varoma 13:14.

18. Ngu tihi ti u nga ti gonda mayelano ni kuva m’thu wa moya?

¹⁸ Msungo mhaka wuwa wu hi vhuni kupfisisa ti to ti womba txani ku va m’thu wa moya. Hi gondile ngu sikombiso sa sinene sa vathu va va nga kongomiswa ngu moya wo sawuleka. Hi tshumete hi gonda ti to kuva ni “mialakanyo ya Kristu” ti hi vhuna kupimisa nga ti Jehovha a pimisisako tona ni ku va ni wuxaka nayo. Kambe ku ni ta tingi ti hi nga ti gondako. Ngu txikombiso, hi nga ti zivisa kutxani ti to hi tsani ngu didhawa da moya? Hi nga maha txani ti to hi tsana ngu didhawa da moya? Ku va vathu va moya ti nga wu gwesa ngu nzila yihi wutomi wathu? Siwotiso siya si na ta xamulwa ka msungo wu wu londiselako.